Spionage vliegtuigen blijven praktisch ondanks satellieten I
de4in1k
D'66-Ze
Geen ni<
kruisral
LASERSTRALEN VERNIETIGEN AANSTORMENDE RAKETTEN
Geiveldif
EXTRA
\l'
n Dorsselaar
winti
[Bourges
MAANDAG 26 SEPTEMBER 1983
T4Ï
BRUSSEL - Spionagevliegtuigen blij
ven praktisch ondanks het groeiend
gebruik van steeds perfectere observa
tiesatellieten.
Dit menen militaire deskundigen
van de Navo in Brussel naar aanlei
ding van het neerschieten door een
Russisch gevechtsvliegtuig van een
Zuidkoreaanse Boeing 747 met 269
mensen aan boord, die volgens Moskou
een spionage-opdracht uitvoerde.
In Washington is erkend dat een
spionagevliegtuig van het type Rc-135
de koers van de Koreaanse Boeing bui
ten het Russische luchtruim heeft ge
kruist.
„Het vliegtuig blijft een belangrijke
bron om inlichtingen op militair gebied
te verzamelen. Zelfs in het tijdperk van
zeer moderne en geperfectioneerde sa
tellieten zijn verkenningsvliegtuigen
onmisbaar om radioverbindingen af te
luisteren en foto's te nemen", aldus een
van de deskundigen in Brussel, die
anoniem wilde blijven. Terwijl een sa
telliet rond de aarde draait - of op een
van te voren bepaald punt boven de
aardbol hangt - kan een vliegtuig op
grote hoogte boven een gegeven punt
blijven en honderden zo niet duizenden
foto's nemen. De spionagevliegtuigen,
die zijn voorzien van een vracht aan de
modernste electronische apparatuur,
kunnen de totale militaire telecommu
nicatie van het betrokken gebied en
uitgezonden signalen registreren,
evenals kernproeven.
Westerse deskundigen schatten dat
permanent ongeveer vijftig spionage
vliegtuigen van het Warschau-pact en
de Navo in de lucht zijn om door satel
lieten geleverde informatie te comple
teren en te verfijnen. In het algemeen
schenden de toestellen bij hun op
dracht niet het luchtruim van het
geobserveerde gebied. Ze kunnen in de
vlucht worden bijgetankt en aldus en
kele dagen in de lucht blijven.
Het enkele dagen in de lucht blijven
van de spionagevliegtuigen is het geval
bij het Amerikaanse Rc-135 toestel dat
zich bevond in de buurt van het neer
geschoten Koreaanse verkeersvlieg
tuig, en de Awacs- vliegende radarpos
ten, waarover de Verenigde Staten en
de Navo beschikken. De Rc-135 - net
als de Awacs een militaire uitvoering
van de Boeing - beschikt over zij
waarts gerichte radar waarmee van
verafgelegen posities kan worden „ge
luisterd".
Voor dit soort opdrachten gebruikt
de Sovjet-Unie de Tupolev 95, en de
Tupolev 142 voor lange actieradius. De
Mig-25, de tegenhanger van de Ameri
kaanse Sr-71 'Blackbird', wordt ingezet
om op grote hoogte en zeer snel over
verboden gebieden te vliegen.
Begin dit jaar versterkten de Vere
nigde Staten hun verkenningsapparaat
in Europa door in Groot-Brittannië
nieuwe tactische verkenningsvliegtui
gen te stationeren van het type Tr-1.
De Navo-landen, met name die met een
gemeenschappelijke grens met de Sov
jet-Unie als bijvoorbeeld Noorwegen,
klagen regelmatig over schending van
hun luchtruim door Russische vliegtui
gen, verklaarden militaire deskundi-
gen.
Het gebruik van spionagevliegtuigen
is herhaaldelijk oorzaak geweest van
spanning tussen Oost en West. Dit was
het geval na het neerschieten van het
Amerikaanse U-2 spionagevliegtuig
boven de Sovjet-Unie, in 1960. Piloot
Gary Powers redde zich met de schiet
stoel en werd gevangen gemaakt. Twee
jaar later was het een spionagevlieg
tuig van hetzelfde type dat de aanwe
zigheid van Russische kernwapens op
Cuba ontdekte, die leidde tot een ern
stige crisis tussen beide grote mogend
heden.
Wapens veroveren de ruimte]
DoorRemy Wehberg
OP maandag 24 juli maakte de Amerikaanse
luchtmacht bekend, dat met succes een proef
was genomen met laserapparatuur, die lucht-
lucht-raketten vernietigde.
De apparatuur was in
gebouwd in een Boeing
NKC-135A, een vliegend
laboratorium. De woord
voerder sprak van „een
mijlpaal in het voortdu
rende programma van de
luchtmacht om te komen
tot een beter 'begrip' van
de haalbaarheid van la
serwapens".
Wat zich in het luchtruim
had afgespeeld, was dat met
geconcentreerd lichtstralenge-
weld het sturingssysteem van
de vijf raketten van de wijs
was gebracht. Projectielen die
met een snelheid van 3.200 ki
lometer per uur kwamen aan
stormen, na te zijn afgevuurd
door een gevechtsvliegtuig.
Het was dus bepaald niet
voorbarig, dat de Amerikaan
se president Reagan donder
dag 23 maart zijn landgenoten
in een ingelaste televisierede
plechtig rijp maakte voor toe
komstwapens ten behoeve van
een mogelijke 'ruimteoorlog'.
Sterk geconcentreerde licht
bundels (lasers), microgolven
en andere stralingsbronnen
moeten volgens de president in
de verre toekomst de nieuwe
defensieve strategie tegen
Russische intercontinentale
kernraketten gestalte geven.
Reagan had zijn landgeno
ten met terugwerkende kracht
geïnformeerd, want al eerder
had Space Command, een
ruimtecommando aan de
luchtmacht toegevoegd. En in
juli '82, direct na de landing
van het ruimteveer Columbia,
zei hij: „De VS zullen activi
teiten in de ruimte ontplooien
„ter ondersteuning van het
recht op zelfverdediging".
Bekend terrein
De ruimte is al lang geen
onbekend en maagdelijk ter
rein meer voor de Amerikaan
se strijdkrachten.
Al vrijwel vanaf het begin
van de ruimtevaart hebben ze
de mogelijkheden daarvan on
derkend. De eerste Ameri
kaanse militaire communica
tiesatelliet ging in '58 omhoog,
en sinds '62 is het zeker, dat
ook de Russen de ruimte voor
deze doeleinden hebben ont
dekt. Tot en met '81 werden
1917 kunstmanen voor militai
re doeleinden gelanceerd.
Geschat wordt dat 70 van
alle Russische en 50% van de
Amerikaanse lanceringen van
militaire aard zijn. Naast foto
grafische spionagesatellieten
(met camera's die vanaf vele
kilometers hoogte details van
30 centimeter kunnen onder
scheiden) zijn er die tv-opna-
men van de aarde maken en
hun beelden naar een grond
station doorseinen.
Andere houden met hun ra
dar scheepsbewegingen op zee
in de gaten, luisteren radiosig
nalen af, speuren naar licht
flitsen en straling van kernbo
montploffingen, melden ra
ketlanceringen. Het militaire
assortiment bevat verder na-
vigatiekunstmanen voor sche
pen en vliegtuigen, satellieten
voor verbindingsdoeleinden
en weersvoorspelling (gunsti
ge weersomstandigheden voor
spionagevluchten).
In de loop der jaren zijn de
Amerikaanse strijdkrachten
sterk afhankelijk geworden
van satellieten in die ruimte.
Permanent zijn er meer dan 40
in bedrijf voor allerlei strate
gische en taktische taken; in
dien nodig stelling gebracht
boven aardse brandhaarden.
Het wereldomspannende
Amerikaanse defensieappa
raat zou zeer kwetsbaar wor
den, als enkele van die satel
lieten zouden worden uitge
schakeld. De angst daarvoor
van het Amerikaanse ministe
rie van Defensie is reëel.
Tot '71 deed de SU met dat
doel ervaringen op met zoge
heten FOBS's: 'fragmentatie-
bommen' in een baan om de
aarde. Vanaf '67 hebben de
Russen hun kaarten gezet op
de 'killer'-satelliet. Dat is een
kunstmaan, die tot vlakbij een
vijandelijke satelliet wordt
gemanoeuvreerd om die via
een schot, of een explosie te
elimineren.
Volgens Amerikaanse bron
nen heeft de SU de experi
menteerfase achter zich gela
ten en op de basis Tjoeratam
inmiddels zoveel SS-9'raket-
ten met 'killers' voor lancering
klaar staan, dat in één klap al
le Amerikaanse spionage-
kunstmanen uit de ruimte
kunnen worden geblazen.
Anti-satellietraket
Geheel overeenkomstig de
vertrouwde spelregels van de
bewapeningswedloop hebben
de Amerikanen het op hun
beurt gemunt op de Russsische
satellieten.
Het Vought-concern heeft
daartoe een geleid projectiel
(ASAT) ontwikkeld. Het pro
jectiel moet worden gelan
ceerd door een Grumman F-15
Eagle-straaljager. Met het tes
ten van de ASAT is tot dusver
tegen de ƒ3 miljard per jaar
gemoeid geweest.
Op dat kostbare Vought-
programma is kritiek losgeko
men, omdat het geen effect
heeft op hoger gestationeerde
Sovjet-satellieten met een
vaste koers ten opzichte van
de aarde (geo-stationair). De
commandant van het Ameri
kaanse Space Command Ja
mes Hartinger: „Alleen Russi
sche foto- en oceaan-verken
ningssatellieten kunnen ermee
worden uitgeschakeld. De be
langrijke waarschuwings- en
communicatiesatellieten blij -
ven buiten schot".
De ontwikkeling van directe
eriergiewapens, zoals de laser
straal, om daarmee de ruimte
te kunnen bestrijken, is al ge
ruime tijd gaande, zowel in
Sovjet-Unie als in de Verenig
de Staten. Maar daarbij ging
het voorshands alleen nog om
een verhoudensgewijs simpele
klus als het uitschakelen van
eikaars militaire satellieten.
Bovendien leken de Russi
sche inspanningen in eerste
instantie vooral gericht op een
aards laserkanon, waarmee
Amerikaanse satellieten, die
in een lage baan om de aarde
draaien, beschoten zou kun
nen worden.
Amerika was daarover niet
zo bezorgd, omdat uit eigen er
varing was gebleken, dat de
gebundelde energie van de la
serstraal door de atmosferi
sche storingen in het aardse
luchtruim sterk afgebouwd
wordt.
Gealarmeerd
Wat de Amerikanen pas
echt alarmeerde waren aan
wijzingen en vermoedens, dat
de Russen al in de late jaren
tachtig een proefmodel van
een laserwapen in de ruimte
zullen hebben.
En dat is een wapen, waar
mee uiteindelijk ook de hoger
geparkeerde VS-satellieten
vernietigd kunnen worden.
De Amerikaanse minister
van defensie Weinberger:
„Een operationeel systeem, dat
in staat is andere satellieten
aan te vallen op afstanden van
enkele duizenden kilometers,
zal dan enkele jaren later be
schikbaar zijn".
Daarom pleitten de Penta-
gon-goden voor een versnelde
ontwikkeling van een soortge
lijk militair 'ruimtelaserka-
non'. Omdat dergelijke 'laser
slagschepen' zelfs het techno-
Reagan
talenten
jacht.
logische vernuft van de Ame
rikaanse industrie voorlopig
nog te boven gaan, denkt de
luchtmacht aan een tussenfa
se, laserkanons opgesteld in
hoogvliegende grote vliegtui
gen.
De plannen, die Reagan 24
maart ontvouwde, een stra
lingssysteem tegen Russische
intercontinentale raketten
(ICBM's), gaan technologisch
en financieel een 'wereld' ver
der dan 'slechts' een anti-sa-
tellietdefensie.
Als de Amerikaanse presi
dent al de ruimte krijgt van
het Congres om deze richting
in te slaan, dan zal dat vele
tientallen miljarden extra
kosten; er zijn ramingen van
Animatie van de werking van een nog te
ontwikkelen laserstraal-systeem.
- FOTO'S ARCHIEF DE STEM
200 miljard dollar
(600.000.000.000 gulden!).
Futuristisch
Het vroegtijdig vernietigen
van vijandelijke kernraketten
met een stralingswapen is
door wetenschappers al een
'futuristische droom' ge
noemd.
Maar Reagans droom, de VS
een afweer te verschaffen te
gen een aanval met interconti
nentale raketten, of op zijn
minst een wat langere be
denktijd alvorens door een te
genaanval een Holocaust over
de wereld te moeten afroepen,
is ondanks al de science fic-
tion-achtige elementen ook di
rect serieus genomen. Een
noodgedwongen ernst, of ge
voed door angst en ergernis,
dan wel door hoop en vertrou
wen.
Zo zien de Russen er het be
wijs in, dat de VS, zoals ze al
langer beweren, aansturen op
een oorlog. Volgens de Russi
sche partijleider Andropov
heeft het er de schijn van, dat
de Amerikaanse regering in
haar militaire planning voor
de toekomst „een steeds grote-
Andropov
.eenzijdig
verbod
re rol toebedeelt aan het ge
bruik van de ruimte".
In een brief aan Ameri
kaanse geleerden vroeg hij de
VS in te stemmen met een ver
bod op wapens in de ruimte,
„want als zo'n verdrag niet
snel tot stand komt zal het te
laat zijn". Wat in helder Rus
sisch betekent, dat de bewape-
De F-15, het Navo-paradepaardje, dat gebruikt wordt voor testvluchten voor de levensechte oefeningen
voor een soort 'Star Wars'
ningswedloop in de ruimte zal
worden voortgezet.
In navolging daarop gaf
Andropov enkele weken gele
den tegenover Amerikaanse
senatoren, die het Kremlin
aandeden, te kennen, dat de
SU zich een eenzijdig verbod
oplegt op het in de ruimte
brengen van een of ander
soort satellietwapen, en dat
voor de gehele periode dat an
dere staten ook zullen afzien
van stationering.
In eigen land heeft Reagan
tot nu toe de meeste kritiek
ontmoet. De Amerikaanse te
genstanders van zijn 'newer
American dream', onder hen
terzakekundige wetenschap
pers die kernwapensystemen
hebben helpen ontwikkelen,
vermoeden dat Reagan heeft
toegegeven aan de verleiding
om met twijfelachtige plannen
- en de daadwerkelijke ver
plaatsing van een mogelijke
militaire confrontatie naar de
ruimte - aan het dilemma van
de huidige atomaire strategie
te ontkomen.
Door een onbeperkt ver
trouwen in een onderontwik
kelde 'buitenaardse' strategie,
halen de VS, beweren ze, het
aardse militaire machtseven
wicht, dat kennelijk de twee
supermachten al gedurende
dertig jaren uit eikaars haren
houdt, uit balans. Bovendien
zouden de VS zich, door de
schijn van een 'ondoordring
bare' ruimtedefensie, overle
veren aan de illusie voor altijd
van de verschrikkelijke gevoj
gen van een atoomoorlog
vrijwaard te zijn.
Lapmiddelen
Tijdens een hoorzitting vail
de subcommissie voor buiten
landse betrekkingen van dt|
Amerikaanse senaat, ver.
klaarde professor Rathjerj
van de technische hogesck!
van Masachusetts:
„In tegenstelling tot het opti-l
misme van de president enm:-|
nister Weinberger doen we
beter aan te beseffen, dat va-I
ligheid in het nucleaire tijd
perk niet kan worden bereik!
met technologische lapmiddel
len".
Malcolm Perry, atoomfysi
cus en onder Carter alom ge
respecteerd directeur van dt|
researchafdeling van het F
tagon, ziet pas over 20 jaar
defensiesysteem in de ruimte;
dat weliswaar een deel vat)
een aanval kan weerstaat,
maar een totale vernietiging]
van de VS niet zal kunnet]
voorkomen.
Jerome Wiesner, weten
schappelijk adviseur van dt|
presidenten Johnson en Ken
nedy, herinnert eraan, dat bei
de grootmachten 10.000 kern
koppen voor elkaar klaar heb
ben staan: zelfs als menerin|
slaagt een afweersysteem te
bouwen, dat 90 tot 95 procent!
van de vijandelijke wapens,
direct na de start elimineert,
dan nog zijn de resterende 10
tot 5 procent voldoende "om[
onze civilisatie te vernietigen"
Critici zien in Reagans 'star
wars' nog meer risico's:
dat de dreiging door Russi
sche kruisraketten, bommen
werpers en van raketten voor
ziene onderzeeboten blijft'
staan;
dat de Navo-partners de
conclusie trekken dat de VSde
verdediging van Europa op
het tweede plan zetten.
Nieuwe toekomst
De president, defensie®]
nister Weinberger, de advi
seurs in het Witte Huis zijn
niet gevoelig voor al deze,
ogenschijnlijk zinnige argu
menten, voelen zich met hui
boodschap niet begrepen.
Reagan niet met zijn stre
ven een tijdperk binnen
te hebben, waarin de
voor een atoomoorlog ®e'
meer gedijt: „Ik doe een
roep op de wetenschappelijk
wereld, die ons de kernwapen
gaf, om haar grote talenten nu
in dienst te stellen van de we
reldvrede; om ons de middelen
te geven die deze kernwapens
nutteloos maken".
Een 'wederzijds
deerde wapen vermindering
dus als heilsboodschap voorde
lange termijn, nadat in de re
cente decennia successieve»)
de strategie werd gepre®
van de grootscheepse verge
ding ('massive retaliation),
het aangepaste antwoord
xible response') en de wede
zijds gegarandeerde verniel
ging ('mutually assured des
truction'). -
Fred Ikle, staatssecieW»
voor politieke vragen op
ministerie van Defensie,
'havik', gelooft ook in die
komst, „waarin vergelding f
aflegt tegen stabiliteit -
Weinberger ziet een nil
ditmaal zegenrijke wedl P
tussen de twee superma1en
in het verschiet liggen, die
moet monden in een den11'
ve verbanning van de nu
aanwezige atomaire gevare,..
En ondertussen dromen
ma's als Lockeed, TR^
Eastman Kodak, die al J
aan de gang zijn met de®
wikkeling van stralmgs
pens, van miljardenorders-
Zij zien met technology
optimisme het jaar 2000 n
ren, als laserstralen moe
loos en binnen seconden
do®
on-
sische raketten kunnen
boren. Die vervolgens,
schuldig als dorre bladerde
moeder aarde neerdwarr
Als was het herfst op aar®
een hete zomer, waari
kernraketten nog groeide
rijpten.
Van onze
duivensportmedewerker
I ZAAMSLAG - De laatste in
dit seizoen gehouden provin-
I ciale wedvlucht, vanuit Bour-
I es is gewonnen door een duif
van L. van Dorsselaar uit St.-
I Jansteen.
De jonge vogel overbrugde
de ruim 483 kilometer met een
gemiddelde snelheid van 1353
1 meter per minuut. Gelost za
terdagmorgen om 8 uur, klok-
I te Van Dqj-jjg^jaar de vogel om
113.56 uur.
Konden we reeds in
|de voorganade weken consta
teren dat hier de deelname
sterk daalde, ook in deze wed
vlucht een wat tegenvallende
deelname. Van 2085 tegen
ruim 2700 vorig jaar.
De verdere vroegste meldingen
luit de verschillende inkorflokalen
lkwamen van: J. Buijse, Terneuzen
1402 uur, 1346 mpm; W. Timmer-
Iman St.-Jansteen, 14.01 uur, 1338
Impm J- Vermorken, Terneuzen,
11406 'uur, 1332 mpm; D Dieleman,
lAxel 14.03 uur, 1329 mpm; G. Du-
Isarduijn, Groede, 14.10 uur, 1321
jmpm.
Van onze correspondent
iLOOSTERZANDE - Nadat
de tiende Bamisfeesten op een
[fantastische wijze geopend
varen op vrijdagavond door
burgemeester M. Somers, wer-
jden de feesten op zaterdag en
prndag voortgezet. De carna
valsvereniging De Kloorianen
had een uniek programma op
gesteld, dat op de beide dagen
en grote belangstelling kreeg.
Het begon op zaterdagmid-
lag met een zeepkistenrace op
letMarijkeplein. De vijf deel-
iemers moesten verschillende
indernissen nemen, zoals
;oekhappen, het rijden over
in met zeep ingesmeerde
ilank en een balk doorzagen,
ie uitslag van de race was: 1.
njerbuurt, 2. Disco, 3. Wal-
ioorden, 4. Dukes, 5. KPJ.
Talrijk waren de kinderen
lie in de omgeving van de bei
de tenten hun overtollige
ipeelgoed trachtten te verko
len. Ondertussen waren ook
de schutters gekomen voor
leelname aan een schieting op
wee wippen in de tent.
Met het uur groeide de be-
angstelling in de beide tenten,
'odat in de tent waar de mid-
lenstand met haar artikelen
litgestald stond het erg druk
terd. In al die drukte draaide
if en toe het rad van avontuur
in vond er nog een mossel-
naaltijd plaats, waar zo'n
'aar honderd kilo mosselen
verorberd werden.
Op zaterdagavond was er
'at optreden van Peter Koele-
wijn met zijn Rockets in een
7»d bezette tent.
Voor de zondag was er een
ueuw programma. Dat begon
s-morgens met een jongeren-
Van een onzer
De reSio Zeeland v
nomwonden uitgesproker
^"usraketten in West-Eur<
J?.*? een regio-vergade-
G0p m De Prins van Oranje te
Moet- "?amen de Zeeuwse de
in en een motie aan waar-
onJni'c'1 "duidelijk en on-
"Waabo keert teSen
«ioiian van nieuwe mid-
hucl *?e atstandraketten met
on v,,„lre 'ading in Nederland
6eliju„°Pa- D't met het uitein-
ferminH 1 tot wederzijdse
het bpïring te komen van
len. ande wapenarsena-
forumk€j-Vergadering vond een
Waa^Ueenkomst plaats,
tan VJ °nderwijsspecialisten
ikSinBfrscllillen(^e richtingen
binnen °p de bezuinigingen
be b!v onderwijs.
;r r,p,Ji Ctr'ce voor het la-
Viaanrt rw'is in Zeeuwsch-
KrfJOri e^en- mevrouw M. de
Heest00nde zich nog het
Nivgh evreesd voor het uit-
ttinpfir, u-an verdere vernieu-
Dlr "men het onderwijs.
Acteur De Graaf van de
