Staat kan vele
miljarden aan
rente besparen
Amerikaans
Congres
holt vetorecht uit
Gonzalez houdt
de geest van
Franco in de fles
Studenten moeten
lenen om te
kunnen studeren
Vaticaans bankschandaal voor oplossing
DONDERDAG 22 SEPTEMBER 1983
ACHTERGROND
PONDERDAG22SEPT
REAGAN MAG ZIJN GANG
GAAN IN LIBANON
Vietnam
Kosten
Strijd om Bei
Staking
België
Rugdekking
Oproep
T11
Door Louis van de Geijn
DE Nederlandse staat zou
jaarlijks enkele miljarden
guldens minder aan rente
behoeven uit te geven dan
hij doet. Bij de huidige fi
nanciering van de staats
schuld moet de regering in
feite boeten voor haar eigen
succes. Gezien de rente op
staatsleningen en de inflatie
worden kapitaalverschaf
fers immers wel heel erg ge
nereus beloond.
De Rotterdamse hoogle
raar Eduard Bomhoff vindt
dat de overheid anders moet
gaan lenen. Niet negen of
tien procent betalen, maar
twee of drie. Maar dan wel
die lening 'waardevast' ma
ken. De bezitters van obliga
ties moeten er zo zeker van
kunnen zijn, dat hun kapi
taal niet intussen wordt uit
gehold door de geldontwaar
ding.
De beloning die een kapi
taalverschaffer normaliter
van de overheid verlangt,
gaat zo'n twee of drie pro
cent uit boven het inflatie
percentage. Nu in Nederland
de inflatie op jaarbasis tus-
sen de twee en drie procent
bedraagt, zou de staat dus
voor zo'n zes procent moeten
kunnen lenen. De jongste
staatslening moest echter
nog negen procent doen.
Het verschil zit hem vol
gens Bomhoff vooral in de
onzekerheid die in financiële
kringen heerst over de geld
politiek van de overheid.
Niet het werkelijke tempo
van de prijsstijgingen be
paalt hun houding, maar
hun verwachting voor de
toekomst. Krijgt de regering
de inflatie onder de knie, of
wordt zij gedwongen om een
stimulerende politiek te voe
ren die de prijzen weer op
drijft
In zijn boek 'Monetary
Uncertainty' (monetaire on
zekerheid), uitgegeven ter
gelegenheid van het eeuw
feest van de Bank Mendes
Gans, deelt Bomhoff de kri
tiek van enkele Amerikaan
se vakgenoten op het Ameri
kaanse geldbeleid, en strekt
die ook uit tot Nederland. De
Amerikaanse autoriteiten
hebben wel een ferme poli
tiek afgekondigd met be
trekking tot de groei van de
geldhoeveelheid, maar heb
ben daarvan in de praktijk
niet veel terecht gebracht,
menen de critici.
Het gevolg is dat de finan
ciële wereld een extra slag
om de arm nam als het ging
om staatsleningen. Bomhoff
heeft met behulp van een
aantal modellen geprobeerd
het effect van die onzeker
heid op de rentestand aan te
geven. In de Verenigde Sta-
Bomhoff
.absurd.
- FOTO ARCHIEF DE STEM
ten kan de rente op lange
termijn obligaties daardoor
wel zo'n twee procent zijn
opgedreven.
Als de monetaire autori
teiten (de centrale bank en
de minister van financiën)
nu maar consequent vast
kunnen houden aan hun uit
gangspunten t.a.v. de geld
hoeveelheid, dan kunnen de
geldschieters daarin ver
trouwen stellen. De ver
wachting omtrent de inflatie
en de werkelijke geldont
waarding behoeven elkaar
dan niet bijzonder veel te
ontlopen.
Nu dat vertrouwen ont
breekt, moeten de overheden
die onzekerheid duur beta
len. In feite, zo haalt Bom
hoff zijn Amerikaanse colle
ga Allan Meltzer aan, gaat
de staat dan door het bieden
van absurd hoge renteper
centages wedden tegen het
succes van het eigen anti-in
flatie-beleid.
Dat laatste is niet nodig
als er wordt gewerkt met
geïndexeerde leningen. De
staat garandeert dan im
mers de koopkracht van het
geleende kapitaal en betaalt
bijvoorbeeld 2,5% rente. In
Engeland heeft men daar
mee de laatste jaren goede
ervaringen opgedaan. De re
gering neemt met zo'n koop
krachtgarantie voor beleg
gers de onzekerheid omtrent
de geldpolitiek weg.
Eduard J. Bomhoff; „Moneta
ry Uncertainty"; North Hol
land PC; Amsterdam, New
York, Oxford.
Reagan
'belo
ning'.
Door Pieter Eggen
ALS het uiteenvallen van
Libanon door Amerikaans
optreden voorkomen kan
worden is dat mooi meege
nomen; lukt het niet dan is
dat jammer. Mocht Libanon
ten onder gaan in onderling
gekrakeel dan nog kan nie
mand beweren dat onze na
tionale belangen in het ge
ding zijn.
Met die wat cynische ana
lyse gaf de Amerikaanse
krant The New York Times
deze week een ongedwongen
kijk op het steeds benauw
der wordende avontuur van
de Amerikaanse mariniers
in Libanon.
Maar zo vrijblijvend wa
ren de opmerkingen van de
gezaghebbende krant nu ook
weer niet, want ze bevatten
venijnige kritiek op de rol
wisseling die president Rea
gan - kennelijk onder de
druk van de omstandighe
den - voor de Amerikaanse
legermacht ter plaatse be
dacht heeft.
Precies een jaar geleden
zetten 1200 mariniers voet op
Libanese bodem om daar -
als onderdeel van de inter
nationale vredesmacht - een
bufferfunctie te gaan ver
vullen voor de bedreigde Pa
lestij nen. Aanleiding was de
slachtpartij een week daar
voor van Falangistische mi
litieleden in de kampen Sa-
bra en Chatilla, die aan meer
dan 400 Palestij nen het leven
kostte. De vredesmacht (be
staande uit contingenten
Amerikaanse, Franse, Ita
liaanse en Britse soldaten)
had dus tot taak de veilig
heid van de meest bedreigde
groepen in Beiroet te be
werkstelligen.
Achterliggende gedachte
was dat van de vredesmacht
een dermate dreigende wer
king zou uitgaan, dat het
nieuw gevormde Libanese
leger op zijn gemak het cen
trale gezag van de kersverse
president Amin Gemayel
zou kunnen vestigen. Het
Amerikaanse opperbevel in
Libanon werd bovendien be
last met de opleiding van het
Libanese leger.
De tweede taak hield ove
rigens niet in dat de vredes
macht nu een soort politie
agente zou gaan spelen in
Beiroet. Die ondankbare
taak bleef voorbehouden aan
de reguliere legermacht. De
geplande terughoudendheid
van de internationale troe
pen leidde er in het afgelo
pen jaar toe dat regelmatige
aanslagen van verschillende
kanten (waarbij enkele tien
tallen militairen het leven
lieten) min of meer onbe
straft konden blijven.
Niet de irritatie daarover,
maar het totale échec van de
Amerikaanse Midden-Oos-
ten-politiek was in de loop
van dit jaar verantwoorde
lijk voor een feitelijke ge
daantewisseling van de
Amerikaanse troepenmacht.
In laatste instantie dwong de
Israëlische aftocht uit het
Shouf-gebergte de Amerika
nen in de rol van bescherm
heer van het Libanese leger,
dat in 'Druzen-land' poogde
zijn 'nationale' opdracht te
bewij zen.
Herhaalde beschietingen
over en weer, de dood van
twee Amerikaanse mari
niers eind augustus en nog
eens drie deze maand en de
vrij massale vlootverster-
king hebben de Amerikanen
in een totaal nieuwe positie
gebracht. Het was amper
verwonderlijk dat deze rol-
verandering ook de Ameri
kaanse publieke opinie en
politiek is opgevallen. Uit
een opinie-onderzoek in on
der meer Newsweek bleek
dat de Amerikanen er niets
voor voelen opnieuw (na M-
Amerika en Tsjaad) in een
onduidelijk militair avon
tuur te worden ondergedom
peld.
Die stemming sloeg over
naar het Congres, waar ijve
rige parlementariërs ogen
blikkelijk aan de bel trok
ken. De Amerikaanse aan
wezigheid in Libanon, zo
stelde een groep Afgevaar
digden vast, moest vanaf 29
augustus (de dag dat de eer
ste mariniers sneuvelden)
onder de War Powers Act
van 1973 vallen. Immers
Amerikaanse militairen be
vonden zich vanaf dat mo
ment in een „gevechtssitua
tie", zoals die de wet dat om
schrijft.
De War Powers Act werd
tien jaar geleden aangeno
men om president Nixon te
kunnen dwingen een einde
te maken aan de Vietnam-
oorlog. Het sturen van troe
pen naar gebieden waar
Amerikaanse belangen op
het spel staan werd in de wet
beperkt tot 60 dagen, met een
uitloop tot 90 dagen om een
eventuele aftocht ordelij k en
veilig te laten verlopen. Als
die termijn is afgelopen
moet, volgens de wet, de
Amerikaanse president zijn
troepen terugtrekken, tenzij
het Congres (Huis van Afge-
Amerikaanse mariniers in Libanon..onduidelijke taak.
vaardigden én Senaat) ver
dere militaire bemoeienis
goedkeuren. Met de aan
vaarding van de wet zette
het Congres een forse streep
door de presidentiële vrij
heid van handelen in crisis
situaties.
Het is duidelijk dat Rea
gan het appèl op de War Po
wers Act nu niet zo kon
waarderen en hij wenste dan
ook niet te buigen. Hij mag
zich gelukkig prijzen dat het
Congres zelf tamelijk ver
deeld is over de vraag of de
wet nu wel of niet van toe
passing is op de Libanese
kwestie.
Een belangrijke rol speelt
daarbij de uitspraak die het
Hooggerechtshof deze zomer
deed. Dat hoogste juridische
college stelde vast dat het
veto-recht dat het Congres
in bepaalde wetten heeft
vastgelegd strijdig is met de
bevoegdheid van de presi
dent. De War Powers Act
zou daarvan een voorbeeld
kunnen zijn. Immers het
Congres stond bij aanvaar
ding de president toe iets te
doen (troepen uitzenden voor
60 dagen), maar bond de be
voegdheid van de president
gelijk in door het laatste
woord voor zichzelf te bewa
ren.
Dat nu, zo zeiden de ho
ge rechters, kan niet. Overi
gens is de strijd over de uit
spraak nog niet gestreden en
riskeert een Amerikaanse
president grote heibel als hij
zich niets van het vetorecht
zou aantrekken.
Wel duidelijk is geworden
dat de juridisch onduidelijke
situatie die nu is ontstaan in
het voordeel van de presi
dent uitpakt. Over de vraag
of de War Powers Act ja dan
nee geldt voor de Amerika
nen in Libanon ging de pre
sident in overleg met het
Congres. En zie: er rolde een
voor Reagan alleszins aan
vaardbaar 'compromis' uit
Tot aan de presidentsverkie
zingen van 1984 zal het Con
gres de Amerikaanse mari
niers (en Reagan) ongemoeid
laten. De president beloonde
deze afspraak met de toezeg
ging dat de troepen alleen
ingezet zullen worden voor
- FOTO'S ARCHIEF DE STEM
de „handhaving van de vre
de" in de omgeving van Bei
roet. Overigens wel met de
mogelijkheid om de „veilig
heid van de troepen" te mo
gen waarborgen. Dat bete
kent dat er geen einde hoeft
te komen aan de lucht- en
zeesteun voor de Ameri
kaanse mariniers. Voor het
oog heeft Reagan daarmee
"zijn' troepen dus weer dich
ter bij de taken van de vre
desmacht gebracht, maar in
werkelijkheid heeft hij, via
een achterdeur, de War Po
wers Act uitgehold. Het Con
gres heeft de discussie over
het onderwerp nog niet af
gesloten, maar het lijkt on
waarschijnlijk dat het hele
akkoord met Reagan nu nog
onderuit gaat.
Door Anton Theunissen
IN het centrum van Valencia
lichtte een paar weken gele
den een hijskraan het borst
beeld van dictator Franco
van een monumentaal
paard. Het beeld bleef even
hangen. Een aantal toe
schouwers zong met gestrek
te arm het fascistenlied „ca
ra el sol" om de laatste eer te
bewijzen aan de terreurrid-
der, anderen fluisterden, dat
nu ook symbolisch het Fran
co-tijdperk begraven was.
In een wat dagsluitings-
achtig jargon filosoferen de
Spanjaarden heel graag over
zulke gebeurtenissen. Maar
de conclusies eindigen altijd
in weifelende vragen en
twijfels: Is het Franco-tijd-
perk echt afgelopen Of
Regeert de geest van Franco
toch nog vanuit de witte
graftombe nabij Madrid
De antwoorden op zulke
vragen krijgen de Spanjaar
den niet zelden aangeboden
in de vorm van feiten. Kort
na het slopen van het Franco
monument in Valencia
moest de socialistische rege
ring van Felipe Gonzalez op
een riskante manier haar
nek uitsteken door de com
mandant van de regio-Val-
ladolid, Fernando Soteras
Casamavor te ontslaan. Deze
houwdegen, een van Span-
je's machtige 'slapende leeu
wen', had in een interview
met een weekblad zij n onde
mocratische denkbeelden
breed laten uitmeten. Hij
stelde voor om de veroor
deelde militaire leiders van
de coup van februari 1981
(die hij als 'vaderlandslie
vende officieren en waar
achtige heren' betitelde) vrij
te laten, hoewel premier
Gonzalez onlangs nog gratie
voor de coupleiders van de
hand had gewezen. Ook
meende generaal Soteras dat
de regering, in geval van een
noodsituatie,haar ondoel
treffendheid zou moeten er
kennen en de macht in han
den zou moeten laten aan de
generale staf. Zo'n noodtoe
stand bestond er volgens
hem ook in februari 1981 „ge
zien het terrorisme en de
economische wantoestand".
Felipe Gonzalez, die al
eind april van dit jaar de mi
litairen voorhield dat ingrij -
pen in de politiek door solda
ten in het vervolg niet onge
straft zou blijven, reageerde
op deze provocatie conse
quent en beslist: de generaal
de laan uit. Gonzalez, die
gisteren herhaalde, dat er
geen extra ruimte is voor de
krijgsmacht in een democra
tische politiek, bevestigde in
feite niet meer dan het bur
gerlijk gezag, maar het was
wel de eerste keer sinds
Door Mathieu Kothuis
DE strijd om een goed stelsel
van studiekostenfinancie
ring duurt nu al ruim tien
jaar. En de kans dat er bin
nenkort een nieuwe regeling
aan de Tweede Kamer zal
worden voorgelegd is vrij
wel uit te sluiten.
Volgens de HBO-raad, een
advies- en overlegorgaan
voor het Hoger Beroepson
derwijs, is het inmiddels al
wel zover dat de gelden
waarmee een nieuwe rege
ling moet worden gefinan
cierd, de studiefinancie
ringspot en de kinderbijslag,
steeds verder worden afge
roomd. Studenten staat vrij
wel geen andere weg meer
open dan bij de banken te le
nen om hun studie- en on
derhoudskosten te betalen.
En terwijl minister Deetman
de Kamer heeft toegezegd
dit jaar meer duidelijkheid
in deze kwestie te verschaf
fen, gaan de onderwijsspe-
cialisten van de verschillen
de poltieke partijen er steeds
meer vanuit dat er ook nu
niets van een nieuwe rege
ling zal komen.
Overigens hebben de ja-
renlange duscussies over een
nieuwe studiefinancierings
regeling er inmiddels wel toe
geleid dat de drie grote par
tijen in de Kamer vrij dicht
bij elkaar staan over de gro
te lijnen van die regeling. Zo
blijkt ook het CDA steeds
meer te voelen voor een eer
ste concept dat de oud-mi-
nister van Onderwijs Van
Kemenade (PvdA) voor die
studiefinancieringsregeling
heeft ontworpen. In dat con
cept ging het om een gedeel
te beurs én een gedeelte ren
tedragende lening, samen tot
een maximum van de mini
mumuitkering voor de ver
gelijkbare leeftijdsgroepen.
In dit Van „Kemenade- con
cept" zou terugbetaling van
de lening gebeuren naar
verhouding van het inkomen
na de studie, terwijl 16 jaar
na beëindiging van de studie
nog resterende schuld zou
worden kwijtgescholden.
Vooral ook onder druk
van de economische recessie
lijkt de kans dat er dit jaar
in de Tweede Kamer een
goede regeling voor de stu
diekostenfinanciering wordt
afgerond vrijwel nihil. Dat
heeft de HBO-raad er niet
van weerhouden een voor
stel voor een dergelijke rege
ling op tafel te leggen. Zo
moet in de ogen van de
HBO-raad iedere student
een beurs kunnen krijgen.
Die beurs moet na de studie,
via een academicusbelas
ting, worden terugbetaald.
Het bedrag van de studiefi
nanciering moet in dit voor
stel bestaan uit de kosten
van levensonderhoud (ge
koppeld aan de bijstandsuit
kering voor 23-jarigen) en
studiekosten waarvoor lan-
delij k per studierichting
prijsafspraken moeten wor
den gemaakt. Studenten be
talen in dit voorstel gedu
rende de opleiding geen
eigen bijdrage. Pas na de
studie beginnen de studen
ten de studieschuld in de
academicusbelasting terug
te betalen.
Inmiddels blijkt uit de ko
mende onderwijsbegroting
dat verdere bezuinigingen
onafwendbaar, ook op de
studietoelagen, onafwend
baar zijn. Die bezuinigingen
betekenen volgens de HBO-
raad echter ook dat de nor
men om voor een dergelijke
toelage in aanmerking te ko
men, worden opgeschroefd.
De studenten komen dan
haast vanzelf bij de banken
terecht, zo vreest de HBO-
raad. Onderzoekingen heb
ben inmiddels al aangetoond
dat studenten minder ge
neigd zijn te gaan studeren
wanneer de kosten in hun
ogen niet opwegen tegen de
baten die men er van ver
wacht. En de econoom H.
Spoor zet in een onderzoek
uiteen dat zelfs een verho
ging van het collegegeld on-
middelijk een rem betekent
op de aanmelding van stu
denten voor het Hoger Be
roepsonderwijs. Dat uit dit
onderzoek ook blijkt dat met
name de lagere inkomens
groepen erg gevoelig zijn
voor veranderingen in het
onderwijs, betreurt de HBO-
raad dan ook zeer. Met name
daarom wijst de commissie
studentenvoorzieningen van
de HBO-raad collegegelden
en rentedragende leningen
nadrukkelijk van de hand.
De commissie vindt dat die
eigen bijdragen vooral die
toegankelijkheid van het
HBO ernstig schaden. Dat is
ook een van de redenen
waarom de commissie een
voorstel van de Academische
Raad voor een nieuw finan
cieringsstelsel dat daarvan
uitgaat, afwijst.
Am<
vree
in d
Gonzalez
.kleine stapjes.
- FOTO ARCHIEF DES!»
Franco, dat een regen
doortastend optrad en u
schroomvallig een ernst
incident met de mantel 4
liefde bedekte.
Toch zal dit alles gj
aanleiding zijn voor deg
schoonmaak, die door de
kervleugel van de socialist
sche partij geëist wordt,
de militaire gelederen v;
Franco-getrouwen. Gok
lez, die heel goed weet
het leger de daden van
socialistische regering is
aangeboren wantrouw
volgt, blijft in militaire s
ken uiterst terughoudt!
handelen. Hij trapt de mi
tairen nooit onnodig voori
schenen en voelt er nitt
voor 'de slapende leeuw
van Spanje' - zoals de ma
sen in de strijdkrachtentt
respect genoemd worden
te bruusk te alarmeren.
Gonzalez en zijn jonge® in de Antwerpse haven voor
lopig, waar nu honderden
ichepen wachten om gelost te
worden, terwijl de sluis ge-
maar geleidelij k en zonder Biiddeld slechts vijf schepen
te veel pijn. Serra, een koel P':'r keer aan kan.
In de nacht van dinsdag op
woensdag was het in de haven
van Zeebrugge, waar de haven
niet plat lag, zo druk met
veerboten, die uitweken van
Antwerpen en Oostende, en
aan- en afrijdend verkeer, dat
politie er aan te pas moest
hoopt de aandacht vani |jomen Zeebrugge is als zee
militairen meer naar 8 haven echter geen alternatief
voor Antwerpen.
nister van Defensie, Na
Serra, willen grote verani
ringen binnen het
zakelijke Catalaan
dienstweigeraar ond
Franco, ligt goed bij demi
tairen. Hij wil uiteindeli
dat het Spaanse leger z
opgeheven hoofd de twinti,
ste eeuw kan binnenmarct
ren. De Spaanse
eventuele buitenlandse vj
and te richten dan op bette
gers van God en vaderlas
Het leger moet weg uit t
steden en het moet gelee kele andere steden hebben
worden dat het zijn
de vijand te verjagen
plaats van staatsgreep»
nario's op te stellen en
oefenen.
De Spaanse regering Iwi
de tijd mee en kan de
men 'uitzingen': Spanjetö
momenteel 565 generaal
met een gemiddelde leeftf
van 73 jaar. De jongste ges
raai is 58. Narcis Serra
ziet deze gerontologis®
kaste - waarin men w
Franco-'diehards' aantref,
zoveel mogelijk, want
zich inmiddels zo opgehoopt,
dat het bijna zeker nog meer
dan een week zal duren voor
die opgeruimd zijn.
militaire rebellen
doen inslapen.
Binnenkort moeten
Spanje nieuwe mensen 5
gevoelige posten - bijv#
beeld een nieuwe staf#
van het leger - benoem
worden. Dat geeft de
van de strijdkrachten W
zaam te vernieuwen en 1
die manier 'de milit*
mentaliteit' in het lege'
meer moderne, democri'
sche zin bij te stellen.
politiek van kleine stap)®
weliswaar, maar een
le aanpak zou geesten W'
nen oproepen, die de
jaarden zojuist
hebben.
Van onze correspondent
Cees Manders
ROME - Het heeft weer eens
ouderwets (Vaticaans) lang
geduurd, maar volgende
week komt er toch echt enige
opheldering over het zoge
naamde bankschandaal
waarbij de paus en vele
Europese geldinstellingen
betrokken zijn.
De gemengde Vaticaans-
Italiaan.se financiële com
missie, vorig jaar op aan
dringen van de Italiaanse
regering ingesteld, heeft in
middels laten doorscheme
ren haar werkzaamheden op
zeer korte termijn te zullen
kunnen afronden. In Rome
wordt al gerekend op 30 sep
tember, dat is dan na een
dikke negen maanden wer
ken (zes meer dan voorzien).
Gaat alles naar wens en
verwachting, dan zal die
commissie van experts heb
ben uitgezocht of en in hoe
verre de pauselijke bank, de
IOR, moet betalen aan de
schuldeisers van de Banco
Ambrosiano, de grootste
particuliere bank van Italië
die vorig jaar plotseling over
de kop ging. De conclusies
van de commissie worden
met grote spanning tegemoet
gezien, vooral omdat die ein
delijk zullen aangeven hoe
het precies zit met die be
faamde of beruchte garan
tieverklaringen die het Vati-
caan in zulke grote proble
men hebben gebracht.
De pauselijke bank, de
IOR, deed goede zaken met
de Banco Ambrosiano,
waarvan het Vaticaan overi
gens ook aandeelhouder was.
De directeur van deze bank,
de later onder zo tragische
en verdachte omstandighe
den omgekomen meester-
manipulator Calvi, wist de
president van de IOR,
mgr. Marcinkus, ertoe over
te halen hem bij zijn finan
ciële escapades de noodzake
lijke rugdekking te geven.
Marcinkus schreef voor Cal
vi (ook toen Calvi al voor fi
nanciële delicten was ver
oordeeld) enige verklaringen
uit, waarin hij aangaf dat de
ondernemingen (vrijwel al
len in Latijns-Amerika)
waarvoor Calvi geld nodig
had, beheerst werden door
de IOR of het Vaticaan. Met
de garantieverklaringen
klopte Calvi aan bij de Euro
pese banken, en deze leenden
hem zonder aarzeling wat
hij nodig had, dankzij die
fraaie Vaticaanse brieven.
Maar de monseigneur en de
bankdirecteur wisten wat ze
aan elkaar hadden, want
Calvi moest de IOR wel in
het geheim een broef terug
schrijven, waarin stond dat
de IOR niet door haar ga
rantieverklaringen gebon
den was. Van deze geheime
briefwisseling wisten de
banken niets af, anders zou
den ze Calvi's avonturen
uiteraard nooit hebben gefi
nancierd.
Toen de bank-kolos Am
brosiano in moeilijkheden
kwam, vroegen de Europese
banken en alle anderen (on
der wie vele kleine spaar
ders en aandeelhoudertjes)
hun centen terug. De Am
brosiano ging failliet, maar
de Italiaanse regering die
een bepaalde verantwoorde
lijkheid voor de bank over
nam, kwam te zitten met
schulden ter hoogte van en
kele miljarden dollars.
1,3 Miljard daarvan was
verschuldigd als gevolg van
de leningen die aan Calvi
waren verstrekt op grond
van die vermaarde Vati
caanse garantieverklarin
gen, en dat bedrag vroeg de
Italiaanse regering dus van
de IOR terug.
Die vordering is nog
steeds niet geïnd, ook al
heeft de Italiaanse justitie
dagvaardingen uitgereikt
aan IOR-president Marcin
kus en aan twee van zijn
naaste medewerkers. De Ita
liaanse minister van Finan
ciën deed vorig jaar in het
parlement een voor Italiaan
se doen unieke oproep op de
paus zelf om tussenbeide te
komen en de IOR te gelasten
te betalen. 1,3 Miljard dollar
is voor een bankje als de IOR
dat slechts 2 miljard dollar
aan activa heeft, natuurlijk
een enorm bedrag, dat niet
zomaar kon en kan worden
opgehoest. Maar voor dit
probleem heeft het Vaticaan
dezelfde oplossingen als die
welke in Italië in zwang zijn:
commissies benoemen, die
voor hun 'studies' zo veel tijd
nemen dat ondertussen zon
der haast en zonder publici
teit getracht kan worden
met de tegenpartij tot zaken
te komen.
De eerste door het Vati
caan benoemde commissie
deed haar werk te snel en
was in november 1982 al
klaar. Bovendien wees deze
commissie de vordering van
Italië af, en dat was natuur
lijk geen oplossing. Een
tweede commissie, door het
Vaticaan en Italië samen en
paritair bemand, ging ver
volgens aan het werk en na
vele studies en lange reizen
missie enige aansprak
heid van het Vaticaan
zal kunnen ontkennen,
zal voorstellen die met
percentage van het
spronkelijk gevorderde
drag af te kopen.
De geweldige
die vorig jaar aan dit bjj
schandaal is gegeven,
niet het effect gehad dat
Vaticaan vreesde: de f®
ciële offerbereidheid va
gewone gelovigen in 1,1
en kerkprovincie is op
gebleven, ondanks hun
De Amerikaanse bis
schop Paul Marcinkus.
naar dat buitenland waar
het Vaticaan en de Banco
Ambrosiano hun zakelijke
belangen hadden, staat de
commissie nu op het punt
haar huiswerk in te leveren.
Verwacht wordt dat de com-
dat er in het verre
niemand meer leeft a
Heilige Franciscus en
daar met miljoenen afe
zeer nonchalant word't
gesprongen.
mgr.JMarcinkus belo"
hele affaire een trag'
ontknoping te hebben,
de paus is voor hem op
naar een andere baad
wisselaars in de Vatica
tempel zullen voortaan
moeten zijn.
Vervolg van pagina 1
Namens de liberale bond zei L.
de Witte: „We hebben natuur
lijk geen volledige voldoening,
maar wij hadden onze acties
al opgeschort in de hoop dat
we met de regering tot een ak
koord zouden kunnen komen.
Het behoud van de pensioen
rechten en de garantie tot eind
1985 heeft ons ertoe doen be
sluiten akkoord te gaan."
Woordvoerder H. de Cuyper
van de christelijke bond zei te
moeten vaststellen dat er een
stap vooruit is gezet. „We heb
ben de garantie dat bepaalde
zaken binnenkort niet op
nieuw aan herziening toe
zijn."
Ook al zal de staking van
daag tot het verleden behoren,
dan zal het zeker nog enige
tijd vergen, voor alles weer
zijn normale verloop krijgt.
De treinen zullen wellicht pas
vrijdag weer rijden en de pos
terijen moeten een enorme
berg post sorteren en versprei
den. Zorgelijk blijft de situatie
De stapels vuilniszakken in
de straten van Brussel en en-
In de petroleum-industrie in
Antwerpen staakte men giste
ren ook. Hoewel aangekondigd
was dat er van een echte sta
ing sprake was, bleek er een
werkonderbreking van enkele
uren plaats te vinden. Dat had
wel als gevolg, dat benzinesta
tions in Brussel te laat bevoor
raad werden en dat binnen
zeer korte tijd bij talloze ben
tuurlijk afvloeiing' kan 6 f™ftatl°ns lanee files wach-
J «ende auto's stonden.
Armeniërs
DE president van de recht
bank in Almelo, mr. H. van
Biesen, heeft woensdag bij
ring mogelijkheden de vonnis in kort geding de Ne
derlandse Staat verboden acht
Armeense Christenen, een
echtpaar met vier kinderen en
pen echtpaar zonder kinderen,
iet land uit te zetten. Hij is
van mening dat van hen op
unianitaire gronden niet kan
«rden verlangd dat zij naar
Turkije terugkeren
Van onze correspondent
Jan Drummen
be Franse douane is
van a maanden uitpluizen
slaa c'>mPutergegevens in ge-
p ongeveer vijfduizend
Zwi?SCn 'e 'dentificeren die in
1 .serse banken zogenaamde
heto'm<' rekeningen hebben,
n volgens de Franse
bodenV^ ten strengste ver-
da!>en 611 ander werd woens-
blari ?nt'"lu'd door het week-
De p Canard Enchainé.
n0t,L anse douane bevestigt
riwi °ntkent het bericht for
diep maar betreurt de voortij-
aant Publicatie die het een
kuntlB„ lieden mogelijk zou
zoeinÜ maken aan de onder-
I) 'pen te ontsnappen.
lten aie van Zwitserse ban-
ontkent en zegt dat haar