DEK DE
tCHILLEN
Stakingsgolf treft België
HIKE PEN
VOOR 'N
STEM FAN
Chinees ontdekte Amerika
Nederlander overste Jezuieten
POLITIE TREEDT HARD OP FILES DOOR MILITAIRE COLONNES
Ambtenaren
moeten tot
1987 23%
inleveren
Kabinet optimistisch
over ketelbouw bij KMS
Handel stijgt opnieuw
Beatrix tegen komst
nieuwe kernraketten99
VANDAAG
Groot deel
Zeeland moet
openblijven
Fusiegolf
in het
onderwijs
Alleen 'wonder'
stopt nog
kruisraketten
FEDUCO: nieuwe
naam in
etheriand
MONNIK ZOU COLUMBUS VÓÓR ZIJN GEWEEST
PATER KOLVENBACH VERRASSENDE KEUZE
Merijntje
AMERIKAANSE NEGERLEIDER:
OOK LOODSEN WESTERSCHELDE LEGGEN WERK NEER
Staatslening
groot succes
WOENSDAG
14 SEPTEMBER 1983
VAN ZEELAND
BINNENLAND
BUITENLAND
I Woonplaats:
I 14 DAGEN GRATIS
DE STEM „de 4 in1 krant
v
T3 PAGINA GIDS?
eheten onvertogen woq,
of te pittige kritiek te ve,
den heeft niet enkel te ma
met angst voor klante,
lies maar ook met
burgerlijkheid, ,t
ns de kop opsteekt. Offet
ns heeft in dit boek
~t aantal beschouwiiv
zijn hand gebundeld
thema vanuit de literatUll
ichten. Het zijn ten dei
schreven eerdere publjca
(op twee na) in bladen ai
ter, Wending, Vrij Neder
d en De Groene Amstei
~mer.
lectiever
at mij betreft had hij
zien van zijn poëzie^
ouwingen en boekbespre.
gen wat selectiever kunnen
Er wordt door Offerrnam
gewerkt met vakjargon
haaks staat op de
bewonderde geweldlos
1 bij Van Ostaijen; de taal
de - literaire - heersers,
t het anders kan, blijkt
heldere en beeldende be
ouwing naar aanleiding
n Van Ostaijens 'Het
1 van Ika Loch' (het bordee
disciplineermachine). Jj
nkt, spreekt en handelt
t voetspoor van Kant, van
zijn oerburgerlijke ratio-
liteitsmodel. De categorieën
het verstand bestaan
iori; ze zijn niet gestructu
rd door enige ervaring
aats daarvan structureren
de ervaring vooraf.
De taal van het burgerdom
staat uit geconditioneerd
'chés, die op hun beurt wee
nditioneren; die de vrijheic
et de mond verkondigen
aar knechten! Bij Waltei
njamin ontdekt Offermans
n strijd tegen de taal als
ur middel, maar ook
ooft is al sprake van een
uding tegen het civilisatie
odel van de taal, tegen he
rgerlijk streven naar har-
onie via macht over de taal.
Taal als macht! Binnen dezi
ntext past het citaat: „He
nde van de klassenmaat
happij wordt in de modern
teratuur niet geëvoceerd ii
clden van oprukkende pro-
tariërs, maar in vormen vai
nsbouw en compositie, di
et verdeel en heers-principf
tterlijk ongedaan maken
iet als een dogmaticus, die d
uivel met Beëlzebub uitdrijf
robeert Cyrille Offerman.
'e uitspraak te boekstavei
aar wel door1 de macht va
ngrijpbare systemen vanui
erschillende invalshoeke
'chtbaar te maken. Een der
elijke handelwijze kan noga
odelijk zijn voor macht. Ee
eiend boek.
n „boosaardige verondei
telling". Zijn inziens behoe
en de orkesten in het Duits
algebied een vergelijkin
et buitenlandse ensemble
iet te schuwen.
De directeur van de opera i
"uenchen, Wolfgang Sawa]
isch, gaf als zijn mening da
onnelle „volkomen op de ver
eerde weg is". Volgens her
unnen de Duitse orkeste
ich zonder meer in een inter
ationale vergelijking hand
aven.
Dat gold zowel voor
belangrijkste orkesten ai.
voor de zogenaamde provin
ciale ensembles.
Iets te koop
aan te bieden?
Met eon ..kleintje in De Stem heeft u absoluut
meeste succes
Immers vele tienduizenden Stemlezers/leze-
ressen (ruim 6 van de 10) hebben speciale be
langstelling voor onze ..kleintjes "-rubriek
Te koop aangeboden
DE STEM
1
Abonnementsprijzen, etc. op pag. 2
Losse nummers 0,85
Van onze redactie buitenland
PEKING De Chinezen hebben het papier, de
drukkunst - zij ook al het kruit en zijde
uitgevonden: hebben zij ook Amerika ont
dekt?
In een artikel in het Chinees Dagblad heeft
professor Luo Rongqu van de universiteit
van Peking zich gemengd in het debat over
de vraag of een Chinese boeddhistische mon
nik uit de vijfde eeuw, Huishen, zowel Chris-
toforus Columbus als de Vikingen als ont
dekker van de Nieuwe Wereld vóór was.
Aan de theorie ligt een oud boek van di
Liang-dynastie (502-557) ten grondslaj
waarin staat dat de monnik in het jaar 451
vanuit China naar een plaats reisde die Fu
sang werd genoemd en waar hij veertig jaa:
lang het boeddhisme predikte alvorens naa:
huis terug te keren.
Volgens een aantal geleerden in het wester
is Fusang Mexico. Maar professor Luo wijs
dat resoluut af op grond van de overweginj
dat in Mexico geen spoor van boeddisme t<
vinden is.
-'-Vv
Kolvenbach
Van onze redactie buitenland
ROME BREDA - De 54-jarige Nederlandse
pater Peter-Hans Kolvenbach is voor het leven
gekozen tot generaal-overste van 26.000 leden
tellende Jezuieten-orde. Hij volgt de 75-jarige
Spanjaard Pedro Arrupe op, die al sinds enkele
jaren ernstig ziek is.
De verkiezing van de generaal-overste, ook
wel de 'zwarte paus' genoemd (vanwege de gro
te macht van de man in zwarte toga) kwam
voor velen als een verrassing.
Met de verkiezing moet voor de Jezuieten
een periode van onzekerheid eindigen. Paus
Johannes Paulus had de Jezuieten de afgelopen
jaren nogal eens gekritiseerd wegens hun be-
tokkenheid in 'wereldse' aangelegenheden, zo
als de bevrijdingsstrijd en de radicale theolo
gie.
De ingreep van de paus in de leiding van de
orde met de benoeming van twee delegaten
twee .jaar geleden had nogal wat kritiek opge
wekt. Van de nieuwe generaal wordt verwacht
dat hij de orde, die in meer dan 100 landen ge
vestigd is, sterker aan de politiek van de Ro
meinse Curie aanpast.
Op pagina 3: Vervolg 'STEM-commentaar
en Kolvenbach wijze kater"
Rellen rond Navo-oefening
Van onze redactie binnenland
DEN HAAG - Ambtenaren en
trendvolgers (gezondheids
zorg, welzijn) zullen de ko
mende jaren rekening moeten
houden met een forse achter
uitgang van de bruto-lonen, in
totaal zo'n 23 procent. Nu al lo
pen zij gemiddeld 9,9 procent
in reëel loon achter op werk
nemers in de particuliere sec
tor.
Dat staat in een rapport van
een ambtelijke werkgroep
waarin aanbevelingen worden
gedaan over de arbeidsvoor
waarden in de jaren 1984 tot
1986. Een woordvoerder van de
FNV-ambtenaren-centrale
ACOP heeft dat bevestigd.
Het kabinet wil in de perio
de 1984 tot 1986 op de inkomens
van ambtenaren, trendvolgers
en uitkeringstrekkers in totaal
30 miljard gulden bezuinigen.
Daarvan zullen ambtenaren
en trendvolgers 10,5 miljard
gulden moeten opbrengen.
Als er in het particuliere be
drijfsleven niet wordt gema
tigd, wordt in 1984 3,5 tot 4 pro
cent ingeleverd, in 1985 8 pro
cent en in 1986 11,5 procent. In
totaal zou dat dus een inlever-
operatie betekenen van onge
veer 23 procent.
Als ook het particuliere be
drijfsleven de lonen matigt
zou dit beperkt kunnen blijven
tot 9,5 procent: 1,5 procent in
1984, 3,5 procent in 1985 en 4,5
procent in 1986.
Inleveren van nog meer loon
voor herverdeling van werk
wordt zo wel erg moeilijk, me
ten de samenstellers van het
rapport.
De ambtenaren en trendvol
gers met een bruto-j aarsalaris
van rond de 70.000 gulden zou
den er volgens het rapport het
"leest op achteruit gaan: 4
Procent in 1984, 8 procent in
1985 en 12 procent in 1986. De
genen met een bruto-inkomen
van ongeveer 36.000 gulden
zouden er respectievelijk 3, 6
et 9 procent op achteruit gaan
en degenen die omstreeks an
derhalve ton verdienen 3, 5 en
«procent.
De woordvoerder van de
ACOP voorspelde dinsdag dat
toet dergelijke maatregelen
J"eel ambtenaren onder het
huidige bestaansminimum te
recht zullen komen. Het is nog
tiaar een rapport, het is nog
Seen beleid, maar het ziet er
tiettemin onheilspellend uit,
20zei hij.
'uaAoqsijji ua;s 'stqoa-1 IJ1
iapo;ne 'squji Sooqall3 1
ooujpaipueui 'ioq <3°
Amelika
Van onze redactie binnenland
ROTTERDAM BREDA VLISSINGEN - De
politie in Rotterdam is gisteren keihard opge
treden tegen leden van de actiegroep 'Stop Re-
forger', die probeerden transporten van Ame
rikaans materieel voor de Navo-oefening 'Re-
forger 83' tegen te houden. In de loop van de
dag zijn in Rotterdam totaal 22 arrestaties
verricht.
EEN politieman fotografeert een van de actievoerders, die
gisteren in Rotterdam probeerden het vervoer van militair
materieel voor de Navo-oefening 'Reforger' te blokkeren.
Daarbij wordt de man 'geholpen' door collega's, die de de
monstrant er letterlijk met de oren bijsleept. - fotoanp
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG - Minister Van Aardenne (Economische Zaken) is
optimistisch over de toekomst van de ketelbouw-afdeling van
De Schelde in Zeeland.
„De komende twee j aar is men goed bezet. Dan is er van 1987
tot 1990 wel een gat in de orders voor grote Nederlandse ketels,
maar voor De Schelde zal het makkelijker zijn dat gat te vullen
met ander werk dan bij Stork in Hengelo. Er zijn in die jaren
wel onderhoudswerkzaamheden, maar dat is onvoldoende. Er
zal dus gezocht moeten worden naar werk dat in het verlengde
van de ketelbouw ligt".
Tijdens een gesprek met Tweede Kamerleden ontzenuwde
Van Aardenne verhalen dat De Schelde zich een oor heeft aan
laten naaien met de opdracht voor het ombouwen van de cen
trale op de Maasvlakte. De Schelde mag dat werk (in samenwer
king met Stork -Hengelo) voor het grootste deel uitvoeren. Maar
nadat de gemeente Rotterdam geschermd had met enkele bui
tenlandse concurrenten zou De Schelde de opdracht te goedkoop
hebben aangenomen.
VVD-Kamerlid Jacobse vroeg zich af of hij moest twijfelen
aan het goede koopmanschap van De Schelde, CDA-Kamerlid
Van Iersel vroeg de minister of het rendement dat de KMS met
het werk zou halen wel voldoende zou zijn en PvdA-Kamerlid
Van der Hek vroeg of de ex-RSV-dochter door de gemeente Rot
terdam is uitgeknepen als een citroen.
Van onze redactie binnenland
DEN HAAG - Zowel de in- als uitvoer zijn de eerste zes maan
den van dit jaar met 4 procent gestegen vergeleken met dezelfde
periode van vorig jaar.
De uitvoer steeg in het eerste kwartaal met 2,5 procent en in
het tweede kwartaal met zes procent. Er werden vooral meer
delfstoffen (15 procent) naar het buitenland verkocht. Verder
gingen er meer voedings-en genotmiddelen, aardolie- en chemi
sche produkten de grens over.
IN Middelburg kwam ook een deel van de militaire voor
raden voor de oefening aan. Daar echter geen actievoerders.
- foto willem mieras
AMSTERDAM - De Amerikaanse zwarte leider Jesse Jack
son heeft dinsdag na een gesprek met koningin Beatrix ge
zegd, dat de koningin de plaatsing van nieuwe Navo-kern-
raketten in Europa liever uitgesteld ziet als het ontwape-
ningsoverleg in Geneve zou mislukken.
In een interview met AP zei Jackson dat Beatrix haar me
ning over de kernraketten had gezegd tijdens een 70 minu
ten durende prive-audientfe.
„Ze vond dat de Geneefse onderhandelingen moesten sla
gen of dat anders de plaatsing moet worden uitgesteld", al
dus Jackson.
Gisteravond laat ontkende de Rijksvoorlichtingsdienst
dat de koningin zich in die zin tegenover Jackson heeft uit
gelaten.
Ook in het Brabantse
Veldhoven was het on
rustig. Leden van actie
groepen blokkeerden de
uitgangen van het Peter
Zuid-kamp, waar de
Amerikanen zijn onder
gebracht, die eerder deze
week via Schiphol waren
aangekomen.
De hele dag zijn vanuit Rot
terdam en Vlissingen lange
colonnes met militair mate
rieel en voorraden vertrokken
naar het oefenterrein. Dat
leidde hier en daar tot ver
keersopstoppingen. Op de A-
27 tussen Raamsdonksveer en
Breda ontstonden gistermid
dag ter hoogte van Oosterhout
files, nadat een pantservoer
tuig van de weg was geraakt.
De Rotterdamse politie ont
kent de beschuldiging van de
actievoerders dat er in de ha
ven 'waanzinnig is gemept' te
gen demonstranten. Een no
vum was de publiekelijke fo
to-registratie door een politie-
fotograaf van 19 gearresteerde
actievoerders. De arrestanten
werden door twee agenten
vastgehouden, gefotografeerd
en vervolgens afgevoerd naar
het bureau. Aan het eind van
de dag zaten zij nog vast. Bij
de demonstratie raakte een
meisje gewond.
Toen het eerste militaire
transport op gang kwam blok
keerden de actievoerders de
uitgang van het haventerrein.
De politie sleepte de demon
stranten weg. Hierbij deden
zich enkele schermutselingen
voor. Ook voerde de politie en
kele charges met paarden uit
om een groep demonstranten
uit elkaar te drijven.
De actiegroep is woedend
over het harde optreden van
de Rotterdamse politie. Daar
om is gisteravond besloten de
demonstratie te beëindigen,
omdat „verder gaan geen zin
heeft als de politie iedereen in
elkaar slaat of arresteert". Het
militaire transport gaat ook
vandaag nog door.
In Veldhoven hebben ruim
vijftig actievoerders gepro
beerd het verkeer in en uit het
Peter Zuid-kamp tegen te
houden. Ruim twee uur na het
begin van de blokkade maakte
de politie één van de drie toe
gangspoorten met geweld vrij.
Er werden vier arrestaties
verricht.
De ontscheping van militair
materieel in Vlissingen is zon
der incidenten verlopen. In de
Sloehaven werden ongeveer
400 rups- en wielvoertuigen
uit het vrachtschip American
Rapid getakeld. Met de opera
tie werd gisterochtend vroeg
'wat eerder dan was voorzien'
begonnen. Het schip kwam
gisternacht omstreeks een uur
de Sloehaven binnen.
In de loop van de avond wa
ren chauffeurs en voertuigen
uit Rotterdam en Vlissingen
op de verzamelterreinen in de
omgeving Eindhoven-Budel
aangekomen, waar 11.000
Amerikaanse militairen uit
Texas en Georgia samenge
bracht worden met een Engels
tankregiment, de 13e Pantser
Brigade uit 'rschot en 3000
Nederlandse reservisten.
BRUSSEL ROOSENDAAL -
Morgen zal het hele openbare
leven in België zo goed als plat
liggen. Dat zal leiden tot een
grote chaos. Gisteren kregen
de Belgen daar al een voor
proefje van toen naast de
spoorwegen ook het openbaar
vervoer in Brussel en Brabant
plat ging.
Morgen komen daarbij de
posterijen, de telefoondienst,
radio .en televisie, zeehavens
en vliegvelden. Bovendien
gaan de Belgische loodsen op
de Westerschelde in staking,
waardoor voor de rede van
Vlissingen veel schepen zullen
moeten blijven wachten.
Het internationale treinver
keer door België is door de
treinstaking tot het uiterste
minimum teruggebracht. Gis
teren werd door Nederlandse
machinisten vanuit Roosen
daal slechts zeven keer een
dienst naar Brussel gereden,
maar voor de rest werden alle
internationale reizen naar de
Belgische hoofdstad gestaakt.
De 15 andere internationale
diensten werden uit het roos
ter geschrapt. De Nederlandse
Spoorwegen besloten zelfs de
intercity-dienst tussen Am
sterdam en Roosendaal af te
De reis met een autoslaap-
trein uit Den Bosch naar het
zuiden van Frankrijk gaat
vandaag wel door, maar met
een omleiding via Venlo, Keu
len en Straatsburg. Ook mor
gen staat er een reis naar het
zuiden op het programma. Het
gaat om de toeristentrein Tra-
montana van Den Haag naar
het Spaanse Port Bou. Die
trein rijdt eerst naar Roosen
daal en dan vervolgens via
Venlo, Keulen en Luxemburg
naar de plaats van bestem
ming.
De totaal 900.000 Belgische
ambtenaren op een bevolking
van 10 miljoen zullen volgens
de begroting dit jaar in totaal
een half miljard gulden moe
ten inleveren. Daar proteste
ren ze tegen.
De staking van het open
baar vervoer betekende in
Brussel een straatbeeld met
kilometers lange files, trot
toirs vol voetgangers, lifters
op elke hoek van de straat en
opmerkelijk veel fietsers. Op
de snelwegen werd het ver
keer geheel ontwricht.
AMSTERDAM - De nieuwe
staatslening tegen een rente
van 9 procent is een groot suc
ces geworden. De minister van
Financien wist er gisteren
ruim 4 miljard gulden mee
binnen te halen.
De koers van uitgifte is
vastgesteld op 101 procent. Het
effectief rendement is 8,82
procent.
Het is de zevende staatsle
ning dit jaar. Door de zeven
leningen samen is een bedrag
van 22,5 miljard gulden be
schikbaar gekomen om het te
kort op de rijksbegroting te
dekken. Op de onderhandse
markt is tot nu toe voor ruim
11,5 miljard gulden geleend.
Het financieringstekort van
de staat voor 1983 wordt ge
raamd op 33 miljard gulden,
de financieringsbehoefte (fi
nancieringstekort plus het be
drag aan af te lossen staatsle
ningen in een jaar) wordt voor
1983 geraamd op ongeveer 37
miljard gulden.
GROTE delen van Zeeland
moeten in de toekomst open
ruimte blijven. Een
uitzondering daarop vormen
slechts Oost-Zeeuwsch-
Vlaanderen en delen van
Walcheren en Zuid-Beveland.
HET hoger beroepsonderwijs
en het voortgezet onderwijs
staat een flinke fusiegolf te
wachten. Vele schoten zullen
die golf helemaal niet
overleven, bleek gisteren uit
de plannen van minister
Deetman en zijn
staatssecretaris mevrouw
Ginjaar-Maas (foto).
ALLEEN een 'wonder' kan de
plaatsing van de kruis- en
Pershing il-raketten in Europa
nog tegenhouden. Het overleg
in Genève is nog zo ver van
een akkoord dat eind dit jaar
de eerste raketten er zeker
komen. Die boodschap kregen
Den Uyi, De Vries en Nijpels
gisteren mee van hun
Amerikaanse
gesprekspartners.
SINDS kort lezen we in de
radio- en tv-programma 's de
naam FEDUCO, tussen NOS,
TROS, NCRV etc. FEDUCO
staat voor Federatie voor
Educatieve Omroep. Deze
stichting is de opvolger van de
Open School en een
tussenstation op de weg naar
een educatieve omroep.
(ADVERTENTIE)
Met deze bon kunt u een nieuwe abonnee aan
melden en de pen zal u worden toegestuurd.
rNIEUWE ABONNEE "1
Naam en voorletters:
Adres:
Postcode:
Betaling 61,15/Kwartaal 20,49/Maand
DE NIEUWE ABONNEE ONTVANGT Z'N KRANT
Aangemeld door:
Naam:
Adres: I
Postcode:
Woonplaats: I
IDeze bon in een open enveloppe, zonder postzegel, sturen naar: -
De Stem, Antwoordnr. 112, 4800 VB BREDA,
j^ellen kan ook: 076-236911.