luur Ziekenfondsraad praat over Van der Schaar Nederland snoept nog graag 'aadsels ing rlandi GEEN GEVECHTSVLIEGTUIGEN VOOR DERDE WERELD 7 van 159 jaar Geen parlementair onderzoek in de affaire-Valk MENEER JAMIN BLEEF AAN TOFFEE KLEVEN Misgreep Topje van ijsberg Vakantie bijslag per maand mag BBBÏBJSI •BINNENLAND hian geheugen kwijt: politie zoekt familie DE RTEM COMMENTAAR V ooronderzoek naar vrouwen mishandeling Gif in ATM-bodem RS Y-commissie praat met oud-ministers DEN UYL VRAAGT KAMERDEBAT Langer werken bij Volvo Car Oltmans ontkent aandeel in de geruchtvorming rond prins Claus Ambtenaren willen meer greep op ABP I )e5re|yd FNV: T5 PAGINA 2 I DONDERDAG 25 AUGUSTUS 1983 T28 PAGINA 3 innuela Orlandi »e maanden... - FOTO ARCHIEF DE STEM tjes - in zeer belabberd aans bijzonderheden ge in over Emanuela's ge- aten. Maar als bewijs dat neisje nog leefde, was deze informatie niet toerei- l. lalkundigen en psycholo- analyseerden de brieven elefoontjes. Zij zijn er ze- van dat die niet het werk van Turken of Engels- jkende personen, hoewel >pbellers aanvankelijk de •uk wekten Engelsen te Inmiddels geldt het als ■r dat de briefschrijvers en ;llers Italianen zijn die willen voordoen als Tur- 11 De man waarvan de politie I alleen de voornaam weet: 1 Fred - FOTO ANP GRONINGEN (ANP)- De I Groninger politie is op zoek I naar mensen die informatie kunnen geven over een onge veer 40-jarige man, die op 18 I augustus naar het politiebu- I reau kwam en die alleen zijn I eigen voornaam nog kent: Fred. Hij leidt aan een ernstige vorm van geheugenverlies. De man is ongeveer 1,95 me- I ter lang. Hij heeft bruine ogen I en zwart naar voren gekamd I naar dat wat begint te grijzen. Hij is een verwoed pijproker. Hij zou twee I kinderen hebben. Hij was ge- I kleed in een licht-bruine rib- I broek met brede rib met bijbe- I horend jack, lichtblauw over hemd met gestreepte, bruine I veterschoenen maat 48 en I lichtblauwe sokken. k ook tijdens een tweetal re- lente trips naar West-Zwe- en. Wie over Zweden meer oeten wil vraagt even een ratis abonnement aan op listoerist een nieuwe visgids ver een tot nog toe weiniQ ekend visland. Zweeds Ver- :eersburo, Zeestraat 71 518 AA Den Haag. lat er in vis, met name vette iis als paling, overal in ons and PCB's voorkomen is be- :end. Minder bekend is de eschiedenis welke de PCBs l achter zich hebben en wel- :e gevolgen ze voor onze toe- :omst zullen hebben. Een beangstigende) tip van de luier wordt opgelicht door iet pas uitgekomen boekje- te Fuik ofwel De keerzijde >an de Chemische revolutie De Kwestie PCB's. Zeer de noeite waard om te lezen fl' kan niet worden ontkend dat iet lezen ervan hier en daar lepaald walging oproept, voornamelijk vanwege het 'eit dat overheden in de gan se wereld wat de PCB's be reft bijna dagelijks in 0e' jreke blijven. Uitgave van >.a. Vereniging Milieu-de- 'ensie. ISBN 90 6479 0140. In le boekhandel f 14,95. Via Werkgroep Noordzee: bil mermaking van f 17,25 op giro 3666563 t.n.v. Noordzee Amsterdam. Plan Fokker stuit op verzet politici Van onze parlementaire redacteur DEN HAAG - De oppositie en in mindere mate de fractie van het CDA in de Tweede Kamer zijn tegen de bouw van gevechtsvliegtuigen door Fokker ten behoeve van de derde wereld. Defensiespecialist Stemerdink (PvdA) noemde het een slechte zaak, dat de nationale vliegtuigenfabriek zich op dat terrein gaat begeven. I ADVERTENTIE) iettemin werd het er ndeweg niet duidelijker In de tweede brief van !rkesh" heette het dat er igheid bestond tussen de ■voerders. Sommigen zou- staan op de vrijlating van :a, maar anderen zouden er oegen mee willen nemen de paus openlijk verklaart de Turkse terrorist net zo d een mens is als Emanuela andi. ie verwarring wordt ver alleen nog maar vergroot de zinloos lijkende op eningen van namen en ge- ïncombinaties in de toch al iwelijks verstaanbare tele- sche boodschappen en ;ven. Aan het laatst ont- gen schrijven was een fo- npie toegevoegd van een izijde uit een schoolatlas, i I gebied van verscheidene •kante kilometer was als de ats aangegeven waar Ema- la verborgen zou worden ouden. De dadelijk inge- de zoekactie van de politie ;rde echter net zo weinig op eerdere speuroperaties. ithaven Heathrow (Lon- waar de douanebeambten ogen niet geloofden toen 's mans paspoort controleer- i. Later vloog de oude man !r naar Chicago. >r. Samdani gelooft niet dat lood zo oud geworden is r een of ander geheim re- t. „Hij leeft gewoon naar de •an. Daar staat in dat je een g leven kunt leiden en dat ooft hij", aldus de arts die ook een toegewijd moham- iaan is. Ja het onderzoek, dat enkele een in beslag zal nemen, t Mabood op zijn jaarlijkse evaart naar Mekka. -aktie 'n goeie aktle! Dat zeggen duizenden missio- ssen over de jaarlijkse, I landelijke vervoersaktie van de MIVA. De MIVA, de Missie Verkeers middelen Aktie, houdt nu haar aktie 443 vervoermiddelen ten behoeve van het werk van de kerken in de derde wereld. Een GOEDE aktie omdat men sen worden geholpen. Doe oaarom ook deze week iets bi- zonders: Giro: 272249 Banknr.: 70.70.70.619 len name van: MIVA, Vijverstraat 12, BREDA. Naar zijn mening kan Fok ker zich ook goed handhaven zonder de bouw van dergelijke vliegtuigen. Hij is er niet op tegen indien Fokker dergelijke vliegtuigen aan de landen van de NAVO zou leveren. Defensiespecialist Frinking (CDA) heeft wel oog voor de werkgelegenheid bij Fokker, maar vindt dat bij export van dergelijke vliegtuigen strakke kriteria moeten worden aan gelegd. Voor de derde wereld noemde hij onder meer geen levering aan landen waar de mensenrechten geschonden worden. Het gevechtsvliegtuig van Fokker is een omgebouwde versie van het verkeerstoestel F.27. Met een prototype van dit toestel worden momenteel proeven genomen. Al eerder heeft Fokker een type van dit toestel voor maritieme doel einden uitgerust, die in ge bruik zijn bij de luchtmacht en marine en waarvoor ook Amerika belangstelling heeft. Voor gevechtsdoeleinden moet de F.27 echter aan andere eisen voldoen. Voor de uitrus ting met bewapening moeten de vleugels gewijzigd worden. De motoren van het toestel moeten zwaarder zijn. Ook moet aan boord een volledige electronische apparatuur voor gevechtsdoeleinden aanwezig zijn. Die apparatuur bestaat onder meer uit radaropspo ring en radarontstoring en vuurleidingssystemen voor verschillende soorten raket ten, waaronder ook de beken de Franse Exocetraket, die Argentinië gebruikte bij het IBeroepsmilitairen zijn niet alleen zelf gratis tegen ziektekosten iMzekerd, die premie-vrije verzekering geldt ook voor hun ge zinsleden. Omdat VVD-staatssecretaris Hoekzema (Defensie) aan ■die faciliteit een eind wil maken hebben de beroeps op de vlieg basis Leeuwarden besloten een driedaagse stiptheidsactie te I "ouden. Als gevolg daarvan wordt er op de basis minder gepres seerd dan normaal. Defensie heeft de laatste tijd niet veel problemen met de wer- Ivingvan beroepspersoneel. Dat duidt erop dat een militaire loop baan nog steeds aantrekkelijke kanten heeft. Tegenover evidente bigemakken staan voordelen, die de burgermaatschappij niet |«an bieden. Dat telt zwaar in een tijd van nog steeds toenemende berkloosheid. Met volledige erkenning van hun recht om op te bomen voor hun maatschappelijke positie mag daarom de vraag Igesteld worden of de beroepsmilitairen met hun protestactie wel |op de goede weg zijn. Als iedereen moet inleveren kan voor de beroepsmilitairen been uitzondering worden gemaakt, temeer niet omdat zij in ver- Igelijking met andere ambtenaren nog in een bevoorrechte positie berkeren. Die hebben bijvoorbeeld geen premie-vrije ziektekos tenverzekering voor hun gezin. De modelactie op de vliegbasis Leeuwarden komt ons daarom als een misgreep voor. Wij zouden Ivoor beroepsmilitairen een betere reden kunnen bedenken om de bom te roeren. Het feit namelijk dat op het militair materieel zo bwaar wordt bezuinigd dat daardoor de paraatheid in de knel ■komt en de geoefendheid van het militair personeel achteruit I oopt Dit laatste kan kwalijke gevolgen hebben voor de persoon lijke veiligheid van onze militairen. I Door - voor de eerste maal - zijn jaarverslag in de openbaarheid I o brengen heeft het arrondissementsparket Breda het publiek de 1 Qeiegenheid geboden meer zicht te krijgen op de zorgen en pro- kernen waarvoor de justitie en politie zich in deze tijd geplaatst jnen Dat is een goede zaak. Een vertrouwensrelatie staat of valt I met een open communicatie. Het laarverslag constateert dat het aantal achterhaalde fraude- Jevalien in deze contreien slechts een fractie vormt van hetgeen lach werkelijk op dit gebied afspeelt. Dat is niet zo best. Wanneer, Zoals betoogd wordt, de vorming van regionale fraude-opspo- I '"gsteams op meer permanente basis meer dan alleen het topje ran de ijsberg kan blootleggen, moet daarmee liever vandaag Iran morgen worden begonnen. Bij de duidelijk toegenomen zwa- Ie criminaliteit hebben regionale rechercheteams hun nut ook be lwezen Verbazing wekt de mededeling dat de gemeenten in het Breda- 6 arrondissement er ondanks herhaalde verzoeken nog steeds I iet in geslaagd zijn te komen tot een meer eenvormige aanpak I ansteunfraudezaken. Dat is natuurlijk de manier om de parasie- Ln van de verzorgingsstaat vrijelijk hun gang te laten gaan. En Ion 9ers 2ich maar zorgen maken over de betaalbaarheid van I ns sociale verzekeringsstelsel. I oiF |aarversla9 biedt stof voor een gedegen discussie in de ge- Iitif eraden over de taak en werkwijze van de politie en het ge- L 6nlel|jk beleid inzake de bestrijding van steunfraude. De toe- Imii zware criminaliteit, de veelvuldige zwendelpraktijken en 'Schandalen hebben onder het publiek meer onrust gewekt ■ber ?2mmi9e faadsdebatten doen vermoeden. Een tip: in decem- l'inn hee^ een °ff'cier van justitie op een openbare vergade- Ivan R3n de raaclscommissie van algemene en juridische zaken „°,er9en °P Zoom een toelichting gegeven op het vervolgings- |baar!d het parket. Ook elders zou zo'n contact zeer vrucht- jliJ'®n)s'0tte nog deze opmerking: uit het jaarverslag blijkt duide- Iterii u de poli,ie' het openbaar ministerie met zijn staf en de rech- |we macht de laatste tijd steeds zwaarder belast worden. Als "rkri"'9 over straat willen (blijven) lopen, zullen we aan die mnot ook veroorzaakt door onderbezetting, meer aandacht «eten gaan besteden. uitschakelen van Engelse oor logsschepen in de Falkland- oorlog. Ook moet het vliegtuig met eigen verdedigingsmidde len worden uitgerust. Met de bouw van gevechts vliegtuigen zoekt Fokker naar nieuwe exportmogelijkheden en versterking van de werkge legenheid nadat de samenwer king met een Amerikaanse vliegtuigfabriek over ontwerp en bouw van een nieuw ver keersvliegtuig op niets is uit gelopen. DEN Haag - Er komt een vooronderzoek naar de oor zaak en omvang van vrou wenmishandeling in Neder land. Staatssecretaris Van der Reijden (Volksgezondheid) heeft de Tweede Kamer laten weten dat nog voor de zomer van 1984 de uitkomsten van dit vooronderzoek bekend zullen worden gemaakt. Aanvankelijk was het de bedoeling om na te gaan of het aantal gesubsidieerde Blijf- van-mijn-lijf tehuizen, nu vijftien, vergroot moest wor den. Vervolg van pagina 1 De grondwaterverontreini ging is volgens Teekman mo gelijk veroorzaakt als gevolg van het opslaan van de slurrie. die onder in de Uniser-tanks zat. Die opslag is geschied op aanwijzing van de milieu autoriteiten, die het opruimen van de Uniser-erfenis bege leidden. Teekman vindt de vervui ling van het grondwater het ernstigste. „Volgens het bu reau Oranjewoud betreffen de onbekende stoffen vermoede lijk gechloreerde of genytreer- de fenolen, die erg gevaarlijk kunnen zijn", aldus de ATM- bedrijfsleider. „Gevaar voor de volksgezondheid is er op dit moment niet, maar het is mo gelijk, dat de verontreiniging verder uitzakt en zich ver spreidt". Volgens Teekman zou het oppompen en reinigen van het grondwater een pro baat middel kunnen zijn om de vervuiling te lijf te gaan. De grondvervuiling is op een aantal plaatsen aangetrof fen. Het betreft cyanide en 'EOC1', chloorverbindingen. Analyses leverden een 'nor maal tot licht verhoogde' con centratie van zware metalen op, die niet verontrustend is. De resultaten van het on derzoek worden besproken met de gemeente KLundert, de provinciale waterstaat en de inspecteur voor de volksge zondheid. Er zou eerst een na der onderzoek moeten volgen, waarin de exacte concentra ties van de verontreinigingen defintief worden vastgesteld. Daarna zou sanering kunnen plaatsvinden. De kosten van de onder zoeken komen voor rekening van de overheid. Als het tot sanering komt, kan dat de ge meente Klundert een aardige duit kosten, want de financiële regeling in het kader van de interim-wet bodemsanering behelst, dat de gemeenten een tientje per inwoner moeten bijdragen en als de kosten ho ger liggen, moeten zij verder tien procent van de rest beta len. Air Holland DE bonden van personeel, werkzaam in de burgerlucht vaart, hebben in een telegram aan KLM, Martinair en Transavia met klem gevraagd bij de Raad van State in be roep te gaan tegen het besluit van minister Smit-Kroesom Air Holland een vergunning te verlenen. De bonden vrezen dat de komst van een vierde luchtvaartmaatschappij naast de bestaande grote drie, geva ren voor de werkgelegenheid bij deze maatschappijen met zich meebrengt. De RSV-enquêtecommissie kwam gisteren voor het eerst bijeen. In het midden voorzitter Van Dijk, links vice-voorzitter Van Dam en rechts waarnemend griffier Kerkhofs - FOTO ANP Van onze parlementaire redactie DEN HAAG - De RSV-enquê tecommissie die een onderzoek instelt naar de ondergang van het RSV-concern, is van plan binnen een paar dagen de eer ste gesprekken te gaan voeren met oud-ministers van Econo mische Zaken en hun direc teuren-generaal. De voorzitter van de commissie, het CDA- Kamerlid Van Dijk, deelde dat gistermiddag mee in een toe lichting op zijn interimrapport aan Kamervoorzitter Dolman. Volgens Van Dijk maakt de commissie goede voortgang, maar is het toch de vraag of er eind maart volgend jaar een eindrapport op tafel ligt. Oor zaak daarvan is vooral de hoe veelheid materiaal die de com missie tot nu toe heeft onder schat. Momenteel is het dos sieronderzoek naar het beleid van de overheid tot aan het ontstaan van RSV (1965 - 1971) praktisch afgerond. Ook heeft de commissie al een aantal ge sprekken gevoerd met insiders die zichzelf hadden aange meld. De commissie hoopt nog voor het eind van dit jaar de offiële verhoren te kunnen be ginnen van figuren uit zowel de politiek als de RSV-top. De gesprekken die de commissie binnenkort houdt, vormen daarop een voorbereiding. Apotheek-cao DE in totaal 6.600 apothekers assistenten bij de particuliere apotheken in Nederland krij gen met ingang van 1 januari 1983 drie extra vrije dagen in plaats van de prijscompensa tie. Voor 1984 zal worden beke ken of het mogelijk is arbeids tijdverkorting voor de assis tenten in te voeren. Dit zijn de Algemene Apothekers Assis tenten Bond (AAAB), de werkgeversorganisatie KNMP en de CNV-bond voor ambte naren en trendvolgers CFO overeengekomen. Van onze parlementaire redactie DEN HAAG - Of en op welke wijze de Nederlandse militaire missie in Suriname een bijdrage heeft gele verd aan de militaire coup van februari 1980 zal niet door een parlementaire, maar door een onafhankelij ke regeringscommissie worden onderzocht. Daartoe besloot gistermid dag zeer tegen de zin van PvdA-leider Den Uyl de Ka mercommissie voor inlichtin gen- en veiligheidsdiensten. De Vries (CDA) en Nijpels (VVD) steunden in het beslo ten overleg het regeringsvoor - Van een onzer verslaggevers HELMOND - Volvo gaat de komende maanden de produk- tie van 340/360-modellen aan zienlijk uitbreiden. „Voor het eerst in haar geschiedenis zal Volvo Car B.V. dit jaar meer dan 100.000 personenwagens bouwen. De planning voor 1983 was 97.500 wagens; we gaan dit jaar het magische getal van 100.000 voorbij", maakte gisteren in Helmond presi dent-directeur Ir. A.H.C. De- leye bekend. Voor de werknemers bij Volvo gaat dit betekenen dat binnenkort afgestapt moet worden van een vijfdaagse werkweek; ook op de zaterdag zal een ploeg moeten werken om de extra 2500 wagens te kunnen maken. Gisteren maakte Ir. Deleye ook bekend dat de kans niet uitgesloten is dat in de loop van het najaar de produktie- planning nog een keer in posi tieve richting bijgesteld moet worden. Dat zal dan ongetwij - feld leiden tot nieuwe arbeids plaatsen. nemen een commissie van drie wijze mannen te laten uitzoe ken of de leider van de militai re missie, kolonel Valk, en zijn secondanten Clément en Briaire in de jaren voor de coup wel of niet buiten hun boekje zijn gegaan. In ver schillende perspublicaties is de indruk gewekt dat zij de huidige machthebber Desi Bouterse de blauwdruk voor de coup hebben geleverd en hem ook nadien met advies terzijde hebben gestaan. Den Uyl en fractieleider Engwirda van D'66 noemden het onjuist dat een regerings commissie onderzoekt of en op welke manier een regeringsin stelling in de fout is gegaan. Den Uyl zal daarom direct na afloop van het reces, aan staande dinsdag, een Kamer debat aanvragen. Volgens Engwirda heeft dit echter wei nig zin, nu al vaststaat dat een Kamermeerderheid van CDA en VVD het kabinetsbeleid niet zal afvallen. De Vries (CDA) sluit overi gens niet uit dat in een later stadium alsnog een parlemen taire onderzoekscommissie wordt ingeschakeld als het re- geringsonderzoek onvoldoen de resultaat heeft. Nijpels (WD) heeft daar ook later geen zin in, maar zal dan moe ten wijken voor een Kamer meerderheid van PvdA en CDA. Welke drie 'wijze man nen' in de regeringscommissie worden benoemd, was gisteren nog niet bekend. Van onze parlementaire redactie DEN HAAG - „Het is treurig dat we zo diep gezonken zijn dat zes maanden lang de hele binnen- en buitenlandse pers hiermee al bezig is. Maar ik heb er absoluut geen rooie rot- moer mee te maken." Met die woorden ontkende gisteren de journalist en pu blicist Willem Oltmans elk aandeel in de geruchtvorming rond de ziekte van prins Claus. Met name Westduitse bladen zouden hebben geprobeerd de omstreden Nederlandse jour nalist als bron op te voeren voor een uitgebreide story over moeilijkheden in het hu- welij k van het koninklij k paar en de mogelijke staatsrechte lijke en/of politieke conse quenties daarvan. Oltmans, die op eigen initia tief een drukbezochte perscon ferentie belegde, gaf twee ar gumenten voor deze ongebrui kelijke stap: het feit dat zijn naam is genoemd in verband met de geruchtvorming rond het koninklijk huis èn het feit dat zonder publicatie van de geruchten de meest-betrokke- nen, onder wie het koninklijk paar, zich niet kunnen verde digen. In dat verband sprak de publicist van „een etterbuil, die al maanden boven hoofd van de koningin prins hangt." het Van onze redactie binnenland DEN HAAG - De ambtena- rencentrales ACOP, CCOOP en CMHA willen een veel gro tere rol spelen in de leiding van het Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds en in het toe zicht op de beleggingen van het ABP. Een voorstel daartoe van de drie centrales - het Ambtena- rencentrum heeft een afwij kend idee - is aan minister Rietkerk (Binnenlandse Za ken), als voorzitter van het ambtenarenoverleg, gezonden. De drie bonden willen het bestuur van het pensioen fonds, net als dat bedrijfspen sioenfondsen het geval is, la ten bestaan uit een gelijk aan tal vertegenwoordigers van werkgevers en werknemers. Bij het ABP betekent dit ver tegenwoordigers van de over heid (ministeries, gemeenten) en van de ambtenarenbonden. Als je je hart wilt laten trans planteren en je hoort op de operatietafel dat de chirurg Hitchcock heet, dan bedenk je je toch wel even. Je ziet spookbeelden die je kent uit de films van meester Alfred. Een grote grijnzende kop, een gruwelijk glimmend mes en het bloed druppelt reeds op het witte laken. Nee, voordat ik mijn hart ga inruilenMaar het is straks ook in Nederland mogelijk. Er zal door de ziekenhuizen wel hard aan getrokken moeten worden. „Als je ruzie maakt, heb je geen tijd om te werken", roept Hithcock. Er zijn mensen die president Reagan een ander hart willen geven, maar vroeger in Holly wood heeft Hitchcock 'm zelfs als figurant niet zien zitten. Een onderzoek heeft uitgewe zen dat Reagan niet populair is bij de vrouwen. En de mannen moeten 'm helemaal niet. •fr Komt Hinault naar de Neder landse wielerploeg van Post? Dan zal hij toch eerst een knieval moeten maken. Want met anderhalve knie zal hij niet ver komen. Militairen hebben op de basis Leeuwarden stipt gewerkt en gelijk was het grote pleuris. De minister zou nu dolgraag wil len dat ze weer aanrotzooien, net als vroeger, en dat com mandant Netto weer gewoon Bruto gaat heten. MERIJN Van onze redactie binnenland UTRECHT - De FNV gaat er in principe mee akkoord dat de vakantiebijslag in het loon zou kunnen worden inge bouwd. Dat betekent dat er dan niet, zoals nu, één keer per jaar in één klap vakantiebij slag hoeft worden uitbetaald, maar bij voorbeeld elke maand een beetje. Tot nu toe moet de vakan tiebijslag volgens de wet jaar lijks in hoogstens twee keer worden uitbetaald. De werk gevers willen echter meer vrijheid op dat punt. Van een onzer verslaggevers AMSTELVEEN - De Ziekenfondsraad behandelt van daag de principiële punten van het beroepschrift dat de Lieropse specialist dr. Peter van der Schaar heeft ingediend tegen het Centraal Ziekenfonds in Sittard. Het ziekenfonds weigerde vorig jaar Van der Schaar als medewerker toe te laten, om dat hij niet meer als vaatchi- rurg verbonden was aan het ziekenhuis in Weert. Van der Schaar zette zijn praktijk voort bij een fysiotherapeut in Roermond en later in Lierop. Volgens adjunctdirecteur mr. L. van Lier van het Cen traal Ziekenfonds gaat het conflict in wezen om de vraag of een vaatchirurg zijn prak tijk goed kan uitvoeren als hijzelf niet meer als chirurg werkzaam kan zijn. Volgens het ziekenfonds is dat niet het geval, sinds dr. Van der Schaar niet meer in Weert kan opereren. Daarom heeft het Centraal Ziekenfonds de chirurg laten weten dat zij de rekeningen vanaf 1 januari 1983 niet meer zou betalen. Van der Schaar en ook een aantal patiënten zijn het daar niet mee eens en zijn in beroep gegaan bij de commissie toelating specialis ten van de Ziekenfondsraad. Van een onzer uerslaggeuers BREDA - Nederland snoept nog steeds met overgave. Als meneer Jamin het slecht ver gaat, is hij mogelijk te lang aan de toffee blijven kleven. In die zin zou uitleg gegeven kunnen worden aan de opmer king van organisatie-deskun dige Croon, die opmerkte dat Jamin zich niet heeft aange past aan de zich wijzigende marktsituatie en die nu tracht het bedrijf uit het slop te ha len. Volgens de Suiker Stichting Nederland verwent de Neder lander zichzelf nog altijd. Om het in cijfers uit te drukken: in 1970 at men aan suiker werk vijf kilo. aan chocolade vijf kilo en aan koek 11,7 kilo. (per hoofd van de bevolking) in 1975 werd aan suikerwerk 5.5 kilo, aan chocolade 4,9 kilo en aan koek 12.2 kilo per hoofd geconsumeerd. voor 1981 zijn die getallen: suikerwerk 4,7 kilo, chocolade 4.6 kilo en koek 15,5 kilo. Er is sprake van een kleine verschuiving, maar zeker niet van inzakken van de markt. Zo hebben suikerwerk en cho colade iets van de aantrekke lijkheid verloren, mogelijk on der invloed van de actie 'snoep verstandig eet een appel'. De invloed van de appelactie is overigens dubieus, want het gebruik van suiker is over het geheel iets teruggelopen. Ook de huisvrouw gebruikt minder als men het gebruik van nu vergelijk met het gebruik van tien jaar geleden. Het eten van koek, onder deze rubriek valt alles dat met meelverwerking heeft te ma ken, vertoont een stijging. Een stijging, die qua suikergebruik de terugval bij snoepgoed ruimschoots compenseert. Als er bij Jamin sprake is van sterk dalende omzetten, dan heeft dat -zo bovenstaan de cijfers aantonen- niets te maken met een verminderd snoepen door de Nederlander. Hij eet zich nog steeds de ga ten in de tanden, alleen niet met spul dat Jamin hem wil aansmeren. Volgens de Suiker Stichting Nederland zou het verlies van Jamins marktaandeel te ma ken kunnen hebben met. een verouderd aanbod. Snoepge- woonten zijn namelijk hele maal veranderd. Zo'n tien jaar geleden at bijna niemand drop (verhoudingsgewijs). Nu be slaat de dropverkoop veertig procent van de jaarlijkse snoepverkoop. Harde suikerwerken zijn voor de consument niet meer te pruimen. Hij heeft op dit moment liever zachte suiker werken. At een voorgaande generatie zich nog buikpijn aan toffees en caramels, de huidige snoepkous kijkt geen toffee of caramel meer aan. Het marktaandeel van twee laatstgenoemde snoepsoorten zijn tot bijna nul teruggelopen. Wie als kind nog met een toffee zoet werd gehouden, had niet de keus tussen een toffee en een stuk gevulde chocolade, mars en nuts bij voorbeeld. Die produkten wa ren toen nog niet op de markt. Het kind van vandaag laat zich uitsluitend met gevulde chocolade belonen of troosten. Waar organisatie-deskun dige Croon spreekt over slech te produktie-organisatie, waardoor een deel van de markt voor Jamin is verloren gegaan, heeft hij het dus mede over niet inspelen op veran derde waardering van de jeugd. Om Jamin te laten voortbestaan gaat suikeroom Croon nu uit een andere zak presenteren.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1983 | | pagina 3