Jazzfestijn Roosendaal
voor ontwikkelingshulp
JAZZ
IN
Nieuw jazzseizoen staat
weer in de startblokken
Nieuwe films eerder
in illegale handel
dan in de bioscoop
ONTDEK DE
VERSCHILLEN
VAKBEURS VOOR VIDEOTHEEKHOUDERS
Stichting
Video
Veilig
vecht
tegen
overmacht
OPLOSSING
ONDERDAG 25 AUGUSTUS 1983
ff?
I Vorig jaar leverde het fes-
I tijn, dat de naam 'Martfees-
I ten' draagt, een positief re-
I sultaat van 12,5 mille op. Dat
I was dan wel iets minder dan
[de jaren daarvoor, toen het
■festival nog goed bleek voor
een mille of 15. En dan nog te
[beseffen, dat alles zich af-
speelt op één avond en het
[programma nog redelijk
kleinschalig van opzet is. Je
[vraagt je dan wel eens af,
waarom er bij andere festi
vals altijd zoveel geld bij
Imoet.
Groot programma op Jazzdagen Eindhoven
^cky Luke: De Daltons In De Blizzard
Suske en Wiske: De Gouden Ganzeveer
<*r
T3 PAGINA GIDS 2
"Da
De meeste organisaties van
jazzfestivals wringen zich in
allerlei bochten om de be-
jroting rond te krijgen.
Subsidie en sponsoring hel
pen daarbij vaak een hand
je. Opmerkelijk is het dan
ook, dat de Tafelronde Roo-
icndaal een jazzfestijn weet
Ie organiseren, dat zonder
■ubsidie een dusdanig posi
tief saldo oplevert, dat daar-
I mee projecten in ontwikke
lingslanden kunnen worden
I gesteund.
Enfin, Op zaterdag 17 sep-
|tember is het weer zover. In
elf café's spelen even zovele
orkesten. Over de gehele li-
|nie genomen gaat dit festijn
vooral om een stuk sfeer en
[gezelligheid. Daarvoor zor-
orkesten als de Seat
[Cats (in l'Avenir), Marquis
|Town Jazzband (Wapen van
[Roosendaal), Sixteen Oh Se-
|ven (schouwburg), Caldo
Sextet (Raetskelder), Mem
phis Queen Jazzband (Wit
Roosken), Hot Papa's (Loc-
[kefeer), Trio Wim Kuijpers
(Ergens Anders).
Wat meer op de muziek
Debby Poryes
toegespitst zullen ongetwij
feld de concerten zijn van
Jack van Poll, die de uitste
kende jazzzangeres Dee Da
niels met zich meebrengt.
Op het afgelopen jazzweek-
end in Bergen op Zoom was
zij ongetwijfeld het hoogte
punt en ook op het Northsea
Jazzfestival schitterde zij.
Dan staat de Amerikaanse
pianiste Debby Poryes met
Dee Daniëls
haar trio en Erick Bakker
garant voor een fijn jazz
concert, terwijl Duo de Wijs
met Mark Lewis ongetwij
feld ook meer is voor goede
luisteraars.
[Het jazzseizoen 1983 - 1984
|ilMt in de startblokken. Het
I podium voor moderne jazz
[ta geïmproviseerde muziek,
[bet Plushofc in Baarle Nas
is vorige week al van
itart gegaan, Modern Jazz
Breda (MJB) begint in sep-
|lember, De Roaring Twen-
lies Club Breda (RTCB) gaat
[begin okotber van start met
[de viering van haar derde
[lustrum, 't Kerkepadje in
[Oosterhout begint 16, 17 en
[liseptember met het achtste
■Internationale Jazzweekend
i de jazzclubs in Rijen en
[Etten-Leur zijn de laatste
[hand aan de voorbereidin
gen aan het leggen. Verder
[lijn er vele jazzactiviteiten
Ie verwachten in Bergen op
[Zoom, Oudenbosch, Zeven-
bergen en Roosendaal met
zaterdag 17 september
[ten jazzavond onder de
naam 'Martfeesten'.
Vooraf kan de jazzlief
hebber nog enkele jazzfesti
vals verwerken. Al eerder
[schreef ik over het Heineken
[Jazzfestival op 8,9 en 10 sep-
[tember in Rotterdam en op
[hetzelfde weekeinde, maar
[dan op 9,10 en 11 september,
[het jazzspektakel in Eindho
ven onder de naam „Jazzda-
gen Eindhoven 1983".
Eindhoven
Op die jazzdagen ver
schijnen maar liefst 90 or
kesten uit binnen- en bui
tenland, samen goed voor
een 140-tal concerten. Het
programma is onder te ver
delen in drie hoofdmoten:
- Een concentratie van or
kesten in de drie uitgaans
centra van Eindhoven gedu
rende drie dagen; Liberty-
street (Stationsplein Dom
melstraat), Liberty Square
(Marktplein) en Stratums
Jazzeind (Stratumseind
Stadhuisplein).
- Libertyday: Een buitenge-
buren in het stadscentrum
met medewerking van 20 or
kesten op zaterdag 10 sep
tember.
- Libertyball: Een keur van
internationale orkesten
treedt zaterdagavond op in
het POC.Rond deze drie
hoofdschotels zijn nog ne
venactiviteiten in het pro
gramma opgenomen, zoals
een starparade, een Sunday
morning meeting, een ten
toonstelling en een ontmoe
tingscentrum.
Opvallend is dat als een
van de weinige jazzorgani-
saties de Eindhovens orga
nisatie rekening heeft ge
houden met regenweer.
Mocht het op zaterdag 10
september pijpestelen rege
nen, dan is er een alternatief
programma.
Even een overzicht van de
belangrijkste orkesten op
het Eindhovense spektakel:
Barrelhouse Jazzband uit
Frankfurt met 'Mighty Flea'
Gene Connors, Bob Barnard
Australian Jazzband, uit
Engeland de Brian White's
Magna Jazzband, Low
Down Blues Jane Harper,
Clarinett Wizzard Alain
Cooper, London Ragtime
Orchestra, Scottish Jazz Ad-
vocats, Vintage Jazzband,
Exelsior Brass Band, Steve
Lanes Famous Southern
Stomper en VJM WashT
board Band, verder Swing
Sextet en Trio Vladimir
Klusak uit Tsjechslowakije,
Thomas Örnberg's Blue Five
en Olies Trattband uit Zwe
den, Szeged Old Timers uit
Hongarije, Natural Gas
Jazzband uit de VS en een
keur van Nederlandse or
kesten.
Zondag begint in de
RAI de eerste
vaderlandse
videobeurs: Video
Software '83. Deze
beurs is in eerste
instantie voor de
vakhandel bedoeld,
de ruim drieduizend
videotheekhouders.
Maar andere
belangstellenden
zijn eveneens
welkom. De
toegangsprijs is
twintig gulden, de
manifestatie duurt
tot en met woensdag
en de
openingstijden zijn:
zaterdag 10-18 en de
overige drie dagen
10-17 en 19-22 uur.
Er exposeren enkele
tientallen
distributeurs van
zogeheten bespeelde
videobanden.
Momenteel zijn er
3000 legale titels te
krijgen, bijna
allemaal films.
Daarnaast zijn er
fabrikanten van
spelletjes en de
verschillende video
tijdschriften.
De videohandel is
langzamerhand een
volwassen branche
geworden, met een
-geschatte- omzet
van meer dan 130
miljoen. Er is een
keurige organisatie.
een Video Top 50
(verreweg favoriete
film: The
Deerhunter'), en
tijdens de vakbeurs
worden er voor het
eerst Gouden
Videobanden
uitgereikt.
Door Wim Kuipers
Een verveloos fabriekje zoals er tientallen te vinden zijn in Ne
derland. Zes jaar geleden werden de machines weggehaald. Nu
staat er weer een Mercedes bij de poort. Er is een ander bedrijf
gevestigd. Een draaierij, zou je kunnen zeggen. Want hier wordt
de vaderlandse filmwereld een loer gedraaid: tien videorecor
ders draaien er dag en nacht door. Elke anderhalf uur leveren ze
een kopie van de met veel tamtam aangekondigde Bommelfilm.
Die is sinds twee dagen in de bioscopen
Bovenstaande scène is ver
zonnen. Het is (nog) niet be
kend waar de duizenden ille
gale kopieën van de Bommel
film vervaardigd zijn. Tot nu
toe is er slechts één bandenfa
briek ontdekt. Maar er moeten
er verschillende zijn, vreest
Frans Tijssen, woordvoerder
van de enkele maanden gele
den opgerichte Stichting Video
Veilig. Doel daarvan is de ille
gale handel in videobanden uit
te roeien. Een gigantische
taak. Tot nu toe heeft Video
Veilig een kleine 90.000 illegale
banden in beslag laten nemen.
Slechts het topje van de ijs
berg.
Slachtoffer nummer één
van de illegale videofilms zijn
de filmmaatschappijen. Want
er wordt voor zo'n band uiter
aard nul komma niets aan
auteursrechten betaald. Die
rechten (royalties) bedragen al
gauw 20%. Voor een speelfilm
is dat twee tientjes.
Schade
Overigens zijn het niet uit
sluitend de filmproducenten of
de legale leveranciers die
schade ondervinden van de il
legale handel. Ook de video
theekhouders die weigeren il
legaal materiaal te verkopen,
zien het van lieverlee stiller
worden in hun zaak. Want de
illegale concurrent verhuurt
de nieuwste Nederlandse
speelfilms. Dan is de keus niet
moeilijk.
De videowereld heeft een
stormachtige ontwikkeling
doorgemaakt. Ondanks de cri
sis -of juist dankzij?- begon
Nederland ineens in verras
send tempo videorecorders te
kopen. Ongeveer een half mil
joen vaderlandse huishoudens
hebben momenteel zo'n duur
stuk speelgoed. Parallel hier
mee verschenen de videothe
ken. Er zijn er minstens 3000,
maar waarschijnlijk meer.
Niet verwonderlijk, want je
mag zomaar op een zaterdag
morgen beginnen, zonder di
ploma, vergunning of wat dan
ook. En als je alleen films ver
huurt, gelden er evenmin slui
tingstijden. Op zondagmiddag
schijnt het druk te zijn in veel
videotheken. Logisch dat nog
al wat mensen hier belegd
brood in zagen.
Overigens kunnen deze dui
zenden videotheekhouders
niet allemaal legaal dat brood
verdienen, oppert Tijssen.
Daarvoor is de klantenkring
te klein.
Auteursrechten
De problemen kwamen toen
naar schatting ongeveer drie
kwart van de verhuurde vi
deobanden illegaal bleek te
zijn. Dat was eind vorig jaar.
De illegale handel was inmid
dels heel wat meer dan het ko
piëren van een exotische
knokfilm. Plotseling versche
nen er duizenden kopieën van
Nederlandse speelfilms die
nog niet eens of slechts enkele
dagen in de bioscopen draai
den. De bioscoopwereld
schreeuwde moord en brand.
Merkteken
Maatregelen bleken echter
moeilijk. Ook al kun je aanto
nen: daar zat het lek, dan is
het nog moeilijk dat te bewij
zen. De producent van de
Bommelfilm had alle zeventig
kopieën voorzien van een ge
heim merkteken. Dat is een
eenvoudig zij het moeizaam
karwei. Er wordt in de kopie
voor bioscoop X in pakweg de
achttiende minuut op één
beeldje een teken aange
bracht. Voor andere bioscopen
op een andere plaats uiter
aard. Toen er duizenden vi
deobanden verschenen van de
film, was het eenvoudig na te
gaan in welke bioscoop de
moederkopie even uitgeleend
was. Maar tot op heden is de
dader niet opgespoord.
Overigens laten deze jon
gens zich hun makkelijk ver
diende geld niet zomaar afne-
Theoretisch is ook de klant die een illegale band huurt of
koopt, niet onschuldig. Het is natuurlijk niet te zien of een
videoband illegaal is, behalve als het gaat om een film die
nog niet in de bioscopen draait. - foto archief de stem
men, meent Tijsen. Hij wijst
naar Engeland, waar onlangs
gewapenderhand een kopie uit
een bioscoop gehaald werd. Er
worden overvallen gepleegd
die minder opleveren. Op de
persbijeenkomst t.g.v. de vi
deobeurs werd het volgende
rekensommetje gemaakt. Wie
continu vijftig videorecorders
een film van anderhalf uur
laat kopiëren, heeft theore
tisch zestien films per dag per
recorder. Tel voor het gemak
twaalf, dan zijn het er ruim
4000 in de week, oftewel een
weekloon van zeker twee ton!
(Een legale speelfilm kost on
geveer 130 gulden.
Diefstal
Om aan deze praktijken een
eind te maken, is enkele
maanden geleden de Stichting
Video Veilig opgericht. Doel is
een eind te maken aan wat
Tijsen videocriminaliteit
noemt. „Piraterij vind ik een
veel te vriendelijk woord: het
is pure diefstal."
Video Veilig spoort illegale
banden bij videotheekhouders
op en probeert dan tot over
eenstemming te komen. Dat
wil zeggen: de man die illegale
banden in zijn bezit heeft,
krijgt één keer de kans een
verklaring te tekenen waarin
hij toezegt geen niet-officiële
spullen meer te verhuren. Op
straffe van een dwangsom van
10.000 gulden voor elke illegale
kopie. Veel videotheekhouders
tekenen. Wie het niet doet, kan
een kort geding verwachten.
Uiteraard zongen de tot nu
toe voor de rechtbank gesleep
te videotheekhouders hetzelf
de liedje van 'dat wisten we
niet, wat kunnen wij eraan
doen?', maar de Arnhemse
president bijvoorbeeld liet
duidelijk uitkomen dat een
handelaar terdege moet na
gaan wie hem materiaal le
vert.
Frans Tijssen weet dat de
strijd nog lang en moeizaam
zal zijn. En het verschijnsel
volledig uitbannen, lukt niet.
Tijssen: „Ik ben al blij als ik
de illegale banden tot een ac
ceptabel aantal terug kan
dringen. Warenhuizen houden
geloof ik rekening met een
diefstalpercentage tussen de
tien en vijftien. Maar zover
zijn we nog niet."
Discussie
Momenteel is er een interes
sante discussie gaande tussen
de bioscoopwereld, filmma
kers en zijdelings de distribu
teurs van videobanden. Vui
stregel is dat een speelfilm
eerst anderhalf jaar na de pre
mière op video uitgebracht
mag worden. Ter bescherming
van de bioscopen. Maar -zo
wordt steeds meer vermoed: is
het bioscooppubliek niet een
totaal ander publiek dan de
huurder van een videofilm?
Bijten ze mekaar? Er is nog
geen onderzoek naar gedaan.
Deskundigen beweren echter
dat de bioscopen voorlopig
heel, heel weinig nadeel zou
den ondervinden van het met
een op video uitbrengen van
een nieuwe speelfilm.
Bijkomend en niet het min
ste voordeel zou zijn dat de il
legale handel een zware slag
wordt toegebracht. Frans
Tijssen, die tevens secretaris is
van de Nederlandse Bioscoop
bond: „Ik zou het experiment
wel eens willen zien. Volgens
mij ontstaat er verre van een
rampzalige situatie voor de
bioscopen."
ubui uba aeeq oi ispnoqos
do 6 'aapuosiqaaj Avnouj g ':gos i 's^uq ajaap
-eiqaS '9 'uaajsjooqos g 'jad uba do} 'puoq
uba dOT( 'uappiuj HJOM Z 's51ui1 IBBdSBAA
