I antiekbeurs De Doelen
voor kleine beleggers
Gerrit Komrij's boze oog
gaat luidruchtig te keer
INTERCULTUREEL
FESTIVAL
IN AMSTERDAM
ONTDEK DE
VERSCHILLEN
Affandi: een
bescheiden
kunstenaar
Onze schandelijke99 architectuur
OPLOSSING
Mimemaskers
en marionetten
in Den Haag
NOS brengt documentaire
fcky Luke: De Daltons In De Blizzard
Suske en Wiske: De Gouden Ganzeveer
DUITSLAND 2
Ppie Happie En De Bolle Uit Zwolle
Boes
ou de Centrumpartij
n aan de macht moeten
zijn"
voorzitter RBC over NAC-
supporters.
T2 PAGINA GIDS 1
hlNSDAG 23 AUGUSTUS 1983
T3
PAGINA GIDS 2
KRO, 'een rustpunt op de
zender', een 'medidatief'
programma dat volgens de
samenstellers iets afwijkt
van hetgeen volgens de
zenderkleuring eigenlijk
op Hilversum 3 de bedoe
ling is. De titel van dit pro
gramma zal zijn 'De we
reld op woensdag' en pre
sentator is Pierre Pasteur.
Disco
's Middags zendt de
KRO in 'Seeburg en Wur-
litzer' verzoekplaten uit en
in 'Don't stop the music'
een uur lang non-stop dis
co muziek. 'Komt er nog
wat van?' wordt een pro
gramma voor de leeftijds
groep van dertien tot twin
tig jaar, gepresenteerd
door Peter van Dam. In dit
programma zal ook hard-
rock-muziek zijn te beluis
teren.
De programmering van
de woensdagavond wordt
niet veranderd. 'Kracht
voer', 'Demo' en 'Rock'tem-
pel' blijven, met andere
woorden, gehandhaafd.
Op zondagavond brengt
de KRO wel iets nieuws op
Hilversum 3: 'Sunsplash',
tropische klanken uit Mid
den Amerika en het Cari-
bisch gebied. Presentator
is José da Silva, bekend
van het NOS-programma
'Radio Thuisland'.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii^
Door Henk Egbers
«ROTTERDAM- Alweer
|voor de tiende keer is de
■Kunst Antiekbeurs De
■poelen in Rotterdam' een
Ifeit. Indertijd ontstaan om-
Idat de Bredase beurs uit zijn
■voegen sprong, is deze on
derneming kwantitatief
looter geworden met zijn 51
Islands. Breda is bewust de
laatste jaren ingebonden,
■lot en met zondag 28 augus-
|lus kan men er terecht van
[12-22 uur.
Het is een vriendelijke
■beurs met opvallend veel
■meubels en klein goed. Met
[andere woorden: je wordt er
■niet verblind door het enor
me en onbereikbare stuk-
ton. Natuurlijk zijn er kost-
■bare objecten, maar voor
lantiekliefhebbers, die rela-
Eef betrekkelijk kleine be-
Tflragen hebben te besteden,
i er veel te vinden. Niet al
lemaal even sterk, maar de
lotaal-indruk is goed.
Opmerkelijk is de aanwe
zigheid van twee galeries
jiiet moderne kunst, met bei-
Ken nogal veel Kees van Bo-
lemen en Appel. Die zijn
trouwens ook al "Klassiek".
Ir is overigens weinig oude
Schilderkunst te zien, wel
(ets uit de vorige en deze
eeuw. Bijvoorbeeld een oude
llondriaan, slechte Van
Ifegerens, Mesdag en iets
|an de uit Middelburg stam-
Jrnende Van de Weele. Twee
Itands met ikonen, die er
Tnogen zijn. Enkele hele goe
ie, waaronder een uitzon-
lerlijk oude uit de 13e of 14e
feuw. Daarbij hangen -
Franse pop uit ongeveer 1880, in originele staat en 50
centimeter hoog.
anecdotisch - een paar
ethiopische magische rollen.
Eruit springen doen ook
twee Art Deco e.d.- stands.
Gek sfeertje. Prima mate
riaal met onder meer namen
als Rozenburg en K.de Ba
zel. Meubels tref je verder
aan uit alle 's heren landen:
Oostenrijk, Engeland,
Frankrijk, Japan, China en
ook nog Nederland. Veel
porselein, waaronder heel
precieus Hollands goed uit
de 18e en 19e eeuw. Er is te
vens nogal wat edelmetaal
in de vorm van gebruiksgoe
deren en sieraden te zien,
met hier en daar mooie uit
schieters.
Sculpturen zijn niet over
dadig aanwezig, maar her
en der verpreid zijn enkele
fraaie beelden te zien. En
erg "gek" is een stand met
klassieke speelpoppen; an
tieke pop-art! Werkelijk.
Klokken en speeldozen, Ja
panse zwaardsieraden, nau-
tica en gruwelijke antieke
medische instrumenten....er
is veel te zien. Een nieuwig
heid is een stand van de po
litie. Niet dat die antiek is
geworden. De slogan, die de
politie boven deze beurs
heeft gehangen luidt: „Voor
kom misdrijven". Het advies
zou dan kunnen luiden:
Koop geen antiek! Maar dat
zal ongetwijfeld niet de be
doeling zijn.
DEN HAAG (ANP)- Het
Haags Ontmoetingscentrum
voor Theaterkunsten (HOT)
opent het seizoen andermaal
met een festival voor mime,
maskers en marionetten.
Uniek wordt het genoemd, dat
vrijwel zonder uitzondering
zowel wat poppenspel als wat
moderne mime betreft, een
uitvoering is te zien door de
maker(s) van het stuk.
Van 2 tot en met 17 septem
ber brengen vier poppenspe
lers en hun medewerkers in
zeven voorstellingen zes pro
gramma's uit en drie mime-
groepen verzorgen vijf voor
stellingen, waarvan twee in de
Koninklijke Schouwburg.
De organisatoren van het
festival stellen, dat het pro
gramma duidelijk maakt, dat
de hedendaagse Nederlandse
poppenspelkunst zich op zeld
zaam h°og niveau beweegt en
ten volle verdient volwassen
theater te worden genoemd.
Alle bijdragen op één na ko
men uit eigen land; de enige
buitenlandse komt van de mi-
megroep Pyramide uit Ant
werpen.
Henk en Ans Boswinkel
voeren 2 en 3 september drie
stukken uit, waarbij „Levens
bomen" dat nog niet in de
Randstad was te zien. 7 sep
tember biedt Damiet van Dal-
sum met „Op 't Oog" haar eer
ste programma voor volwas
senen, waarbij zij is geadvi
seerd door regisseuze Anne
Marie Prins. De volgende dag
brengt Lucas Goudzwaard
„Eindspel 2" naar het gelijk
namige stuk van Samuel Bec
kett. Jozef van den Berg speelt
de 9-de en de 10-de onder an
dere een aangepaste versie
voor kinderen.
Iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
[nis in „Centraal Station".
- FOTO ANP
handeld wordt op ongeveer I
100.000 per jaar. Opvallend
is dat het aandeel van vrou-1
wen van buitenlandse werk
nemers stijgt. Voor deze af
levering van de serie 'In-1
zichten' bezochten de ma-1
kers een Frankfurts vrou
wenhuis, waar het percenta-1
ge buitenlandse vrouwen 1»
bedraagt.
lor Jan Bik
[LVERSUM - Er is hier te
ide niet zo veel bekend over
Ischilderkunst in Indonesië.
Jndaar dat de tv-documen-
Kre Hungry to paint', vann-
lond te zien, zo welkom is.
De documentaire geeft een
pret van de Indonesische
aider Affandi, een man, die
Iflig en vanuit het hart
jrlti, al vele jaren. Een man,
1 je hart steelt, als je hem
krt vertellen over zijn leven
fijn werk.
fijn werk is ook zijn leven,
pieren is voor hem als
i, drinken en slapen. Het is
lerbrekelijk met zijn leven
ponden. En dat leven duurt
Triekwart eeuw.
jij kent zijn geboortedatum
maar schat dat hij om-
vijfenzeventig jaar is.
I werd geboren in Cirebon
lJava. Hij wilde als jonge
leren schilderen van een
laan, die in Bandoeng pri-
lessen gaf.
laar. zoals Popo Iskander
[en uitgave van de Acade-
van Djakarta schrijft:
„Affandi kon de schilderlessen
alleen maar binnensluipen als
...model, waardoor hij er
vanzelfsprekend getuige van
werd wat en hoe er op die cur
sus werd onderwezen."
Affandi kan nu terugkijken
op een carrière als schilder,
die in Indonesië haar weerga
niet heeft. Hij is een begrip ge
worden. Zijn werk is over het
hele, grote land verspreid. Het
is aanwezig in musea, maar
ook in vele privé-verzamelin-
gen.
Hij heeft zich het schilderen
zelf eigen gemaakt. „Ik weet
werkelijk niets over allerlei
details wat de kunst betreft,
at ik heden ten dage heb be-
op
reikt, berust uitsluitend
mijn ervaringen", zegt hij.
En: „Verschillende westerse
critici hebben mijn schilderij
en 'een nieuwe richting in het
expressionisme' genoemd.
Maar volgens mijn eigen me
ning is de richting, die ik aan
hang slechts het humanisme.
Ik bedoel hiermee, dat mijn
schilderijen berusten op men
selijkheid."
Kleurrijk
Affandi is een kleurrijk
man. Hij komt, in een heel
apart soort Engels, uitgebreid
aan het woord, vertelt over
zijn werk, over zijn vrouwen.
zijn kinderen, over zijn gevoel.
Naar zijn mening wordt op
school in te geringe mate het
gevoel van kinderen ontwik
keld. We zien hem aan het
werk op het strand, in zijn ate
lier, en op Bali, waar hij met
zijn zoon naar toe gaat om de
hanengevechten te zien. Hij
leeft zich sterk in zijn onder
werp in. „Als ik een paard
schilder, voel ik mij een
paard", zegt hij."
Bescheiden
Affandi is een bescheiden en
beminnelijk man. „Als schil
der ben je altijd een verliezer.
Als je schilderij af is, denk je:
Volgende keer beter." Hij is in
India geweest, heeft er ook ge
studeerd. En hij bezocht ook
Londen en Parijs.
Bij het vervaardigen van de
documentaire heeft het Film-
produktiecentrum van Indo
nesië nauw samengewerkt
met de NOS-televisie.
Yazir Marzuki heeft de re
gie gevoerd. Het camerawerk
is van Jan Ake Samuelsson.
De Balinsese muziek werkt
heel illustratief.
'Hungry to paint' is van
avond te zien op Nederland 2,
van 21.40-22.15 uur.
lllllllllllllllllllllllllliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiDiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiliiiiiiiiillllliMiiiilllliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
Door Alfred Kossmann
Gerrit Komrij heeft maanden
lang in 'Vrij Nederland' stuk
jes gepubliceerd onder de titel
'Het boze oog'. Stukjes van de
pamflettist: de architecten
werden met verve uitgeschol
den, en ze werden door
plaatjes van allerlei soort voor
gek gezet. Het was iedere
week boeiende lektuur. In de
reeks 'Synopsis' van De Arbei
derspers zijn de artikelen en
plaatjes nu luxueus gebun
deld, onder de titel 'Het boze
oog'. Een mooi boek om in te
bladeren, en niet eens erg
duur: 38,50.
Maakt Komrij zijn pretentie
'waard? In zijn eerste stukje
stelt hij dat wij ons oog moe
ten activeren en boos moeten
laten worden: „Want wie het
Boze Oog niet heeft zal ver
drinken in de lugubere wans-
makelijkheden van de moder
ne architecten en vormgevers:
de zwendelaars ten koste van
ons oog."
De lezer verwacht een reeks
voorbeelden die Komrij 's ge
lijk overtuigend bewijzen. De
Amsterdamse architect Van
Gooi wordt hard aangevallen
om zijn kantoor bouwsels. De
sociale woningbouw wordt ge
hekeld, de Amsterdamse me
tro wordt gehoond. En dan is
het vrijwel op. Komrij 's oog
gaat virtuoos te keer, het
scheldt en schreeuwt, het
peinst over ruïnes en orna
menten, het mengt zich in dis
cussies van architecten. Maar
Gerrit Komrij.
hoe langer het bezig is, hoe
minder tijd het zich gunt om te
zien. En toen ik het boek uit
had was het allang een grote
mond geworden. Noch de tekst
noch de plaatjes maken zicht
baar wat die mond zo luid be
weerde.
Waar heeft Komrij al die
schandelijke architectuur ge
zien? In Amsterdam en in een
plaatjesboek over Dordrecht.
Hij is niet eens in Rotterdam
gaan kijken. Dat was voor
hem blijkbaar niet nodig. In
één oogopslag werd zijn Oog al
boos, en het wilde dat blijven.
Het zag behalve véél lelijks
ook dingen in het duister, ma-
nipulties van projectontwik
kelaars, machtswellust van
ambtenaren, domheid van ac
tiegroepen. Zag dat Oog dit al-
- FOTO ANP
les? Nee, het had het, net als u
en ik, in de krant gelezen en
gaf op grond daarvan zijn nij
dige commentaar.
Naar mijn smaak heeft Ger
rit Komrij groot gelijk: er
wordt heel akelig gebouwd in
Nederland. Wie zomaar toeris
tisch een tochtje maakt, wordt
geschokt door onbenul en fan
tasieloosheid. Je zou, met
Komrij, willen dat de archi
tecten weer eens kunstenaar
werden en iets origineels aan
durfden. Je bent het met de
auteur eens.
Maar een boek als het zijne
behoorde toch uit meer te be
staan dan uit scheldpartijen
en vermakelijke analyses van
architecten-prietpraat. Soms
is de tekst leuk, soms niet.
Leuk vind ik bijvoorbeeld
deze alinea over sociale wo
ningbouw in Amsterdam-
West:
,,'t Zou kwaadaardig van me
zijn als ik verzweeg dat er wel
degelijk een sociale gedachte
achter deze woningen stak. Ze
zijn milieuvriendelijk. Met één
fles ammoniak hou je ze tien
jaar glimmend schoon. Je
hoeft er nooit te stofzuigen
ook, één diepe zucht is meer
dan voldoende. Ze bieden com
fort, want je kan in de keuken
koffie zetten, en in de douche
je voeten wassen, allemaal
terwijl je in je bed ligt. Ook
valt de post zó op je voetenein
de. Je schakelt met je neus je
tv-toestel in."
Humorloos geschopt wordt
er in deze alinea„Architecten
kunnen geen enkele status aan
de kunst meer ontlenen, sinds
ze onze horizonnen hebben
verwoest. Ze hebben onze
straten en steden vermoord en
geplunderd. Ze hebben het le
ven eruit gedreund en gebla
zen, met hagel en poolwind.
Vroeger had je beroepen
waarmee je, symbolisch, het
laagste van het laagste aan
duidde, beroepen die zelfs zon
der bezwaar door ontslagen
tuchthuisboeven die niet hele
maal snik waren konden wor
den beoefend: putjesschepper,
worstenvuller. Putjesschep
pers en worstenvullers be
staan niet meer. Laat dat be
roep nu heten: architect."
Gerrit KomrijHet boze oog.
Uitgave: De Arbeiderspers.
Reeks: Synopsis. Prijs: 38,50.
Van onze kunstredactie
AMSTERDAM - Van 30
augustus tot 11 september
vindt in vier Amsterdamse
theaters een 'Intercultural
Theatre Meeting' plaats on
der de noemer 'Stagedoor
Festival'. Vijftien theater
voorstellingen uit alle delen
van de wereld zijn er dan te
zien in De Balie, Polanen-
theater, De Engelenbak en
Soeterijn.
Tubula Theatre uit Sierra
Leone begint met een West-
afrikaanse musical op 30
augustus om 20.30 uur in De
Engelenbak en op 31 augus
tus om 20 uur in Soeterijn.
Op 30 en 31 augustus om
20.30 uur in De Balie en op 1
en 2 september in Polanen-
theater speelt het Haifa Mu
nicipal Theatre uit Israël
een stuk van de Zuidafri
kaan Fugard.
Op 31 augustus om 20.30
uur in het 'Polanentheater
en op 4 september om 20.30
uur in De Balie Gado Tjo:
Surinamers in Nederland
spelen Zuid-Amerika. Fran
se poppenspelers brengen
met Théatre du Petit Miroir
met antieke Chinese mario
netten een Chinees verhaal
op 1 en 2 september om 20
uur in Soeterijn. In hetzelfde
theater komen naar Frank
rijk gevluchte Chilenen
(Théatre Aleph) met La Nuit
Suspendue op 3 september
om 20 uur en op 4 september
om 16 uur; eerder is het te
zien in De Balie op 1 en 2
september om 20.30 uur.
Kural ve Kuraldisi,
Brecht door Turken voor
Turken en Nederlanders op
2 en 3 september in De Enge
lenbak om 20.30 uur: terwijl
het Turks Arbeiderskoor uit
Berlijn op 3 september om
20.30 uur in De Balie te ho
ren is. Speciale poëzie over
de grote Turkse dichter Na-
zim Hikmet, met onder meer
het Turks Arbeiderskoor, is
op 4 september te horen in
De Balie om 14.30 uur.
Black Theatre Co-opera
tive uit de Caraïben speelt
het leven van een Jamai-
caanse familie in Europa op
3 en 4 september om 20.30
uur in het Polanentheater
en op 5 en 6 september in De
Engelenbak. De Elaine Lou
don Group uit Engeland
speelt Object of affection
(Zuidafrikaanse vrouw) op 5
september om 20.30 uur in
De Balie, op 7 en 8 septem
ber om 20.30 uur in De Enge
lenbak en op 9 en 10 septem
ber om 20.00 uur in Soete
rijn.
Het eigen geluid van de
Indiase jazz/rock is op 7 sep
tember om 20 uur in Soete
rijn te beluisteren via de
Jay a Ganesh Lay a Group
uit India. Een programma
met poëzie, zang, theater, in
clusief de Nacht van 10 op 11
september over Cili begint
op 9 september om 20.30 uur
in de Balie en duurt tot en
met 11 september. In het Po
lanentheater wordt op 9 en
10 september om 20.30 uur
door het Marokkaanse Wha-
lili een stuk gespeeld over de
Vergrijsde landgenoot die in
2000 terug wil naar Marok
ko. Een Nederlandse dalang
en een gamelan-orkest Ra-
ras Budaya 'vertalen' Indo
nesische wajang op 11 sep
tember om 16 uur in Soete
rijn.
Tenslotte is op zondag 11
september om 20.30 uur in
De Engelenbak Tiedrie-Bel-
gië te zien met 'Prisiristari',
een Surinaams/Afrikaans/
Caribische produktie.
20.15
De magische
show
De uitgestelde show van ie
beroemde illusionist Day1»
Copperfield brengt de Duit" I
se televisie nu vanavond. De
jonge Amerikaanse tove
naar wordt een van »e I
grootste magiërs van onze l
tijd genoemd. Daarenboven I
is hij ook nog een alrouWj I
showtalent. Hij speelt, dans
en voert een schitterende i
to vershow op, waarin WJI
ook gasten ontvangt, o.a. Ca-
therine Bach, Jason
bards, Susan Anton en Sant-
my Jackson.
m on i Moordzaak
19.JU De dunne man
In 1966 ontdekte de Duitse
televisie, dat er een Holt?
woodfilm bestond van
thriller van Dashiel Hat»
mett 'De dunne man', c.e
film, die in 1934 door regis
seur W.S. van Dyke wer»
gemaakt, maar nooit tot
Duitse publiek was d°°r?L
drongen. Vanavond start U
ZDF met het eerste deel va»
het tot een komedie on18
werkte verhaal. De twee
dere delen worden op
augustus en 2 september
uitgezonden.De u'tvlJ?inu
Wynant (Edward Kl!'
komt niet terug op de o
van het huwelijk van Z'J(
dochter. Een detective ga
de zaak onderzoeken.
MET W MO l*L- 1,1
"^wrbsse GzvAKiTeezWAARV
uzw IK MISTER I V/gtt
MW 6MAKE- l KIEN
SNOEPIE, LUISTER I DEZE AMERIKyvANSe:-
NEDERLANDERS eeSTÖ-LEN
MÜ6CMI04
7ime»ffcurses.'.' OFFER jezsfop
TIE vtórvrni A
'01 'anap do jaauinoq
'6 'uappiur MITOUI '8 'supaj pjccqaqqeq 7,
'uaAoqsjjuij uaua;s 9 'uiaojq g 'spqaaa uaoqos
'TTTT niTm»
