Witte Huis-ambities 'dominee' maken velen zenuwachtig Keten van hongerstakers vast tegen kruisraketten „Wij willen de kruisraketten" Japan komen ■ACHTERGROND Het merkwaardige aanbod van een dorp in de Ardennen yieer dan 120( ZATERDAG 13 AUGUSTUS 1983 PAGINA 4 Scheuren Bemoedigend BUITENLAND raxi krijgt vertrouwen van parlement £ohl gelooft niet in veto recht raketten T11 Amerika's nieuwe negerleider heet Jesse Jackson Van onze correspondent Mare de Koninck WASHINGTON - Een nieuwe negerleider is aan het opstaan in de Verenigde Staten. Na de moord op ds. Martin Lu ther King, op 4 april 1968, hadden de zwarte Ame rikanen eigenlijk nooit meer de strijdvaardig heid en het zelfvertrou wen van destijds terug gevonden. Wel waren, desondanks, in de zeven tiger- jaren hun lot en hun kansen verder ver beterd, en is ook openlij ke discriminatie van zwarten thans in de VS vrijwel geheel verdwe nen. Maar de economi sche recessie en de mas sale werkloosheid van de meest recente jaren heb ben rassengelijkheid tot dode letter gedegradeerd en de negerbevolking eens te meer gedompeld in misère en terugge jaagd naar de getto's. Het werd tijd voor een nieuwe leider, die dan ook in aantocht is. Zijn naam is Jesse Jackson. Ds. Jesse Jackson is 41 jaar, slank en atletisch gebouwd, heeft grote ogen in een gesoig neerd en jeugdig gezicht, waarop een krachtige snor groeit. De dominee gaat ge kleed in een modieus gesne den driedelig kostuum of in een soepel trainingspak. Jesse heeft charisma, uit straling, dat staat vast. Hij is ook briljant. Hij denkt met de snelheid van een computer en produceert in elk gesprek in electronisch Andrew Young bang voor scheu ring - FOTO'S-ARCHIEF DE STEM tempo uitdagende uitspra ken en heldere antwoorden op moeilijke vragen. In re devoeringen weet hij met groot retorisch talent een aanvankelijk argwanend publiek in korte tijd op sleeptouw te nemen. Hij is dan de evangelicus, die na mens God zelve zijn gehoor wint voor zijn kruistocht. Jesse Jacksons kruistocht is politiek. Hij doorkruist het land om 'twee dingen' te bereiken: om miljoenen Amerikaanse negers er toe aan te zetten zich als kiesge rechtigde te laten registre ren (een in de VS verplichte formaliteit om te mogen gaan stemmen) en om zwart Amerika ervan te overtui gen, dat een zwarte zich bij de presidentsverkiezingen van volgend jaar november kandidaat moet stellen voor het Witte Huis. Vandaag is Jackson met zijn gevolg in een speciaal gecharterd straalvliegtuigje naar het stadje Augusta in de zuidelijke staat Georgia gekomen. Hij staat op de kansel van de houten Bap- tistenkerk, die ligt te blake ren in de zon en waarin het zwarte kerkvolk bijna 40 graden Celsius moet verdra gen om de vurige leider te kunnen aanhoren. Om met hem te kunnen communice ren, beter gezegd, want het gaat eraan toe, zoals het er in alle kerkelijke of wereld lijke bijeenkomsten van Amerikaanse negers aan toe gaat: het publiek antwoordt spontaan, ritmisch en meer stemmig op de spreker en elk moment lijkt de dialoog te kunnen overgaan in ge zang, in een nieuwe gospel song. „Ik moet jullie nog een keer lastig vallen", herhaalt Jesse Jackson voortdurend op een trage melodie. „Er zijn 56 senatoren in de staat Georgia. Er zijn er maar vier zwart. Ik moet jullie nog een keer lastig vallen." „Go on", roept de menigte. „Er zijn 691 rechters in Georgia. Er zijn er maar 8 zwart. Ik moet jullie nog een keer lastig vallen." „All right!" is het ant woord. „Er zijn 59 sheriffs. Nul zwarten. Ik moet jullie nog een keer lastig vallen." De dominee bouwt zorg vuldig naar een climax. Via Na ds. Martin Luther King lijkt Jesse Jackson de nieuwe negerleider in de VS te wor den. de zwarte ondervertegen woordiging bij de gouver neurs van de staten en in het Nationale Congres in Wash ington komt hij onvermijde lijk uit op het Witte Huis. Het is voor de Amerikaanse bevolking nog altijd on denkbaar dat daar ooit een zwarte als hoofdbewoner of zelfs maar als vice-presi dent zijn intrede zou doen. Maar Jesse Jackson legt voor het eerst dat vergezicht op de horizon. Wat goed is voor de Amerikaanse neger bevolking - werk, waardig heid en gelijke kansen - is goed voor alle Amerikanen. En wat zouden de Verenigde Staten met een zwarte presi dent aan het hoofd niet aan vertrouwen winnen in een wereld die voor het overgro te deel zwart, bruin, geel en arm is? Dominee Jackson ver mijdt zorgvuldig namen te noemen van negerleiders, die zich kandidaat (to run for president, is de Ameri kaanse uitdrukking) zouden kunnen stellen. Maar de bij na in extase gebrachte me nigte in de kerk begrijpt dat de man op de kansel eigen lijk 'drie dingen' in gedach ten heeft. „Run, Jesse, run!", dreunt het door het Godshuis. Jesse brengt zijn aanhan gers tot bedaren en zegt: „Zeg mij nu na. Er is een vrijheidstrein in aantocht." „Er is een vrijheidstrein in aantocht." „Maar ik moet me in schrijven in het kiesregister om mee te mogen rijden." „Maar ik moet me 18 Miljoen volwassen Amerikaanse negers hebben grondwettelijk kiesrecht, maar slechts 10 miljoen ma ken daar via de noodzakelij ke voorafgaandelijke in schrijving ook gebruik van. Amerika's armsten zijn veelal wars van elk contact met 's lands autoriteiten. In de kerk van Augusta vormt een collecte, bedoeld om 'Jetplane Jesse' weer naar een andere kansel te kunnen zenden, de afslui ting van het evenement. „Laat iedereen die 100 dol lar kan missen, zijn hand opsteken. Kijk niet naar je buurman, maar in je hart." Er gaan twee handen om hoog. Daarna worden de 50 dol lar-gevers, de 20-ers etc. op geroepen. De plattelands preker, zoals Jackson zich zelf het liefste noemt, krijgt ruim 2000 dollar bii elkaar Jesse Jackson is lid van de Democratische Partij, zoals vrijwel alle Amerikaanse negerleiders. In diezelfde Jesse Jackson, zoals hij graag gezien wil worden. Verleden jaar bezocht hij de paus. Democratische Partij (die thans oppositie voert tegen president Reagan en diens Republikeinse partij) heeft Jesse Jackson met zijn nau welijks verholen president sambities heel wat blanke Witte Huis-gegadigden ze nuwachtig gemaakt. Presidentskandidaten Walter Mondale, John Glenn en Alan Cranston hebben hem uitgenodigd voor gesprekken, waarin ze er bij hun zwarte partijge noot op hebben aangedron gen zich om wille van de eenheid binnen de Democra tische Partij geen kandidaat te stellen. Maar Jackson blijft bij zijn standpunt dat een zwarte zich voor het eerst in 's lands geschiedenis moet werpen in de strijd om de benoeming tot nationaal Democratisch presidents kandidaat, die het volgend jaar november moet opne men tegen de Republikeinse tegenstander (waarschijn lijk opnieuw Ronald Rea gan). Jesse Jackson heeft ver klaard dat hij uiterlijk eind september van dit jaar een beslissing zal nemen of hij zelf kandidaat wordt. Hoe wel het uitgesloten is dat hij een meerderheid van de reusachtige Democratische partij achter zich krijgt, denkt hij een kans te kun nen maken in het geval dat het beslissende partijcon gres volgende zomer tot op het laatst verdeeld zou blij ven over pakweg Mondale of Glenn als lijsttrekker. Op die manier is afgelopen voorjaar bijvoorbeeld ook de zwarte politicus Harold Washington burgemeester geworden van Amerika's op een na grootste stad: Chica go. En als Jackson zelf toch kansloos blijft, dan zal hij met zijn zwarte achterban waarschijnlijk de balans kunnen doen doorslaan naar die blanke kandidaat, die hem het liefst is. De Demo cratische partij blijkt 20 procent van zijn stemmen van zwarte Amerikanen te krijgen. En nu Jesse Jackson via zijn kiezers-registratie- projekt het electoraat met zo'n 4 miljoen zielen hoopt te gaan uitbreiden, zou de De mocratische afhankelijk heid van de negerbevolking wel eens tot 25 a 30 procent kunnen oplopen. En tenslotte houdt Jesse Jackson altijd nog de drei ging achter de hand om uit de Democratische partij te stappen en als onafhankelij ke kandidaat een gooi naar het presidentschap te doen. „Behalve 18 miljoen zwarte kiezers zijn er 6 miljoen Spaanssprekenden in de VS en 40 miljoen arme blanken, die allemaal het beste af zouden zijn met een zwarte president. Ik kan genoeg stemmen trekken om een blanke kandidaat van de Democraten kansloos te ma ken tegen Reagan", aldus de zelfverzekerde dominee. Walter Mondale .afzien. Nou ja, dominee. De titel komt hem eigenlijk niet toe. Jackson verliet zes maanden voor het eindexamen het theologisch seminarie in Chicago om in Alabama me dewerker te worden van de Southern Christian Lea dership Conference, de bur gerrechten-organisatie, waarvan dominee Martin Luther King de leiding had. Die 'King-periode' is nog altijd zijn grote trots, maar heeft later ook een minder fraai licht geworpen op wat Jacksons critici zijn onver zadigbare ego noemen. Jesse was in de buurt van domi nee King, toen deze op het balkon van zijn hotelkamer in Memphis werd neerge schoten. Slechts enkele mi nuten na dit wereldschok kende feit zocht de toen 26- jarige Jackson de journalis ten op die zich in hetzelfde hotel bevonden, om hen te vertellen dat hij de laatste was geweest die met King gesproken had, en dat hij degene was geweest die de dodelijk gewonde leider in zijn armen had gehouden. Maar daarna is vastgesteld dat Kings plaatsvervanger Ralph Abernathy, de latere Amerikaanse zwarte VN- ambassadeur en burgemees ter van Atlanta, Andrew Young, plus twee andere medewerkers vlak voor en na de beschieting bij Martin Luther King waren. Een historische foto waarop Jackson naast King op het zelfde balkon staat, is een dag eerder, op 3 april 1968, genomen. Jackson ontkent nu ooit beweerd te hebben de naaste getuige van Kinds beschie ting te zijn geweest, maar kranteberichten uit die da gen geven letterlijke aanha lingen van zijn uitspraken. Behalve zijn imago van perfectie, maakt deze ge schiedenis Jesse Jackson bij veel partijgenoten, en niet op de laatste plaats bij ande re zwarte leiders, verdacht. Weduwe Coretta King, bur gemeesters Andrew Young en Harald Washington en voorzitter Benjamin Hooks van de Nationale Associatie voor de Vooruitgang van Gekleurde Mensen (NAACP), allemaal zeggen ze hetzelfde. Ze hopen dat Jackson zich geen kandidaat voor het presidentschap stelt, omdat zijn persoon lijkheid diepe scheuren bin nen de zwarte beweging en de Democratische Partij zou uitlokken. Maar ze geven toe dat Jackson een groot lei derstalent heeft, en dat nie mand de gewone zwarte man en vrouw zo weet te in spireren als hij. Jesse zelf zet intussen zijn kruistocht langs Amerika's steden en dorpen onver moeibaar voort. Iedereen voelt zijn vermogen om de mensen en de dingen naar zijn hand te zetten. Hij heeft voor de televisie 'We shall overcome' gezongen, hand in hand met Reagan's onder minister van justitie Wil liam Reynolds. En hij heeft de 'bekeerde' negerhater George Wallace, gouverneur van Alabama, omhelsd en vergeven. Hoewel Jackson nooit enig politiek ambt heeft be kleed, noch een officiële functie binnen de partij had, zien velen in Amerika zijn opmars via het rechtstreek se contact met de zwarte be volking als onstuitbaar. Steeds meer lokale negerlei ders stellen zich achter hem op. In Californië is intussen een werkgroep opgericht, die binnen enkele weken al le haken en ogen aan een 'Jackson for president-cam pagne' geïnventariseerd moet hebben. En landelijke leiders als Young en voorzit ter Joseph Lowery van ds. King's 'Southern Christian Leadership Conference' moeten er niet aan denken voor de keus te komen staan óf hun 'eigen' zwarte Jesse Jackson te moeten steunen óf een blanke partijgenoot met betere kansen op het Amerikaanse president schap. Van onze correspondent BONN - Een paar vrien delijke, maar doordrin gende ogen in een inge vallen gezicht. Haar naam: Johanna Jordan. Al ruim een week eet de 52-jarige Duitse niet meer. Ze is bereid te ster-1 ven voor de vrede. Johanna Jordan in Bonn is één van de twaalf mensen die in Amerika, Canada, Ja pan, Frankrijk en West- Duitsland met een onbe perkte vastenactie voor de vrede zijn begonnen. „Al ja ren doe ik mee aan discus sies en acties voor de vrede, maar ik heb het gevoel dat alle mogelijkheden intussen zijn uitgeput. Als de politici nü geen stappen nemen om de wapenwedloop te beper ken ben ik bereid te sterven. Er is lang genoeg gepraat. De politici moeten weten dat wij het heel serieus nemen en bereid zijn tot het einde te gaan", zegt de Duitse. Ze heeft een zoon van 23. Die heeft grote moeite met het vooruitzicht dat zijn moeder waarschijnlijk zal sterven. Maar hij heeft be grip voor de hongerstaking, zo verluidt tenminste in de omgeving van Jordan. Johanna Jordan vast in Bonn samen met de 24-jari- ge Fransman Didier Main- guy. Waarom vast Mainguy niet in Parijs, samen met de drie Fransen die daar hon geren voor de vrede? „Bij een atoomoorlog zullen de Duitsers als eerste in het zand moeten bijten", zegt de jonge Fransman. „Voor mij speelt ook nog mee dat onze president Mitterrand hier in Bonn in het parlement heeft opgeroepen tot plaatsing van de Pershing 2- en kruisraketten." Jordan en Mainguy zien zichzelf als een speerpunt van de internationale vre desbeweging. Jordan: „Deze hongerstaking betekent niet dat andere acties overbodig zijn geworden. Er moet in elk geval verder gestreden worden, ook als wij zouden moeten sterven." Het eerste doel van de hongerstakers: geen plaat sing van de nieuwe Ameri kaanse Pershing 2- en Kruisraketten dit najaar. Verder eisen ze een verbod voor proeven met atoomwa pens, een stopzetting van de productie van dergelijke wapens en de vernietiging van de bestaande atoomwa pens. Alleen spectaculaire vooruitgang op deze punten zou de hongerstakers er toe kunnen bewegen hun actie op te geven. Een overeen komst bij de onderhandelin gen in Genève die inhoudt dat de Russen een deel van hun SS 20-raketten ont mantelen en het Westen minder Pershing- en Kruis raketten plaatst dan ge pland, bestempelt Jordan als 'volstrekt onvoldoende'. Johanna Jordan drinkt alleen water. Medisch gezien („Zo nu en dan komt er een dokter kijken") zou ze het maximaal tweeëneenhalf a drie maanden vol kunnen houden. Niet eten is voor Jo hanna Jordan niets nieuws. Ze paste deze uiterste vorm van geweldloze weerstand al vaker toe. Een keer zelfs voor zestien dagen. Nu is ze bereid door te gaan tot de dood. In een aantal landen, waaronder Nederland, wor den solidariteitsvastenacties gehouden. In West-Duits- land zijn op tachtig plaatsen dergelijke acties aan de gang. Uiteenlopend van en kele dagen tot 24 (Trier) en zelfs 30 (Berlijn). Jordan en Mainguy vas ten, omringd door gelijkge zinden, in een gewoon woon huis in Bonn. Het ligt in de zelfde straat als de Ameri kaanse ambassade. Er heerst grote teleurstelling dat de Duitse televisieom roepen zich nog niet hebben laten zien. „Misschien wordt het voor de televisiestations pas interessant als Jordan en Mainguy geen pas meer kunnen verzetten", verzucht Ilse Heldmann uit Dillen burg. Ze is een gezette vrouw van middelbare leef tijd. Wijzend op Johanna Jordan zegt ze: „Ik zou het niet kunnen, echt niet. Ik heb aan een korte vastenac tie meegedaan, twee dagen maar. Toen werd ik al dui zelig en had ik hoofdpijn." Van onze correspondent Aad Jongbloed VRESSE - Wat zuidelijk van Dinant. En dan, na een bochtige, glooiende weg van 12 kmmet en kele heuse haarspelden ligt het daar plotseling in al zijn eenvoudige pracht. Het dorp Vresse- sur-Semoi. Met een knoestig kerkje uit 1837, een kapelletje, een hoofd straat met een slinger van hotels, restaurants, café's en terrassen. Er zijn kamers en kano's te huur. Op de voortkabbe lende Semoi wordt gevist en gevaren. Toeristen zitten op klapstoeltjes aan de oever van de ri vier of trekken vreemd uitgedost de bergpaden op. Geen mens gaat hier aan stress ten onder. Rustiger en vreedzamer kan het niet. Toch heeft dit dorpje in de Belgische provincie Luxem burg zich plotseling aan de geschiedenis opgedrongen door voor te stellen de 48 eventueel door België te plaatsen kruisraketten op zijn grondgebied te installe ren. Wat bezielt een gemeente bestuur en een gemeente raad van elf leden om de omstreden raketten in huis te willen halen? Welk voordeel zien de 2.880 inwoners van het dorp met zijn 25 hotels, 8 officiële en enkele 'wilde' campings in het opstellen van wapen tuig, dat door tientallen Bel gische gemeenten al bij voorbaat en ongevraagd ge weigerd is. De burgemeester, U. Mal- daguer: „Het is uit ongerust heid." Hij heeft zich in 1965 na een carrière van 36 jaar in het voormalig Belgisch Kongo in Vresse gevestigd en is sinds drie jaar eerste burger. „Onze ongerustheid over de werkloosheid", zegt hij. „Wij hebben 107 werk lozen en dat is 13 procent van de actieve bevolking en dat is veel, heel veel. Daar entegen werken 160 van on ze mensen op het Navo- munitie-depot in ons dorp, maar daar dreigt de cata strofe juist. De geruchten willen dsat de Duitsers, die het depot beheren, naar el ders gaan." De bejaarde burgemeester krijgt van niemand bevesti ging van het gerucht. „De majoor, die daar de leiding heeft, heeft me niet wijzer kunnen maken. Burgemees ter, zei hij, dat is een zaak van Bonn, ik weet er niets van. Op brieven aan instan ties heb ik geen antwoord gekregen. We vrezen dat de geruchten juist zijn." Vandaar dat het college van Burgemeester en Wet houders het lumineuze idee kreeg om alvast de noodklok te luiden. „We hebben willen tonen dat het verdwijnen van het wapendepot zulk een ernstige ramp zou zijn dat we die niet anders teniet kunnen doen dan door de raketten in ons dorp te plaatsen." De gemeenteraad schaarde zich bij meerder heid achter het plan van B W. Is er geen oppositie? „Natuurlijk", zegt burge- meeter Maldaguer. „In de gemeenteraad is niet ieder een er gelukkig mee, maar we hebben het geluk dat niemand van ons verbonden is aan een politieke partij. Ook ik niet. Ik sta ter be schikking van mijn gemeen te, maar ik wil vrij zijn. Ook in de gemeenteraad heeft niemand partij bindingen, zodat de grote politiek zich niet meester heeft kunnen maken van ons gebaar om aandacht te trekken van de Navo en de regering. We hebben niet eens iets van vredesbewegingen gehoord." En in het dorp? „Ach, er zijn er die tegen het voorstel zijn, maar ik hoor daar wei nig van. Er zijn wel toeristen die me er over aanspreken en meestal in bemoedigende zin. Van het ministerie van Defensie, aan wie we de mo tie toegestuurd hebben, heb ik ook nog niets gehoord, maar ik heb officieel ook nog niet vernomen dat de kruisraketten op de basis Florennes komen." Er zou sprake van zijn dat de gemeente een referen dum onder de bevolking zou houden. Burgemeester Mal daguer: „Jazeker. Voor er een definitieve beslissing zou vallen, zou de gemeente raad een referendum hou den, zoals in het verleden in ons dorp wel vaker is ge beurd. Ik moet U eerlijk zeg gen dat ik op de uitslag niet zou durven wedden." De majoor van het depot: „Geen commentaar." De nieuwsgierige inwoner die, wijzend op mijn in het toeristendorp afwijkende nette pak, zegt: „U komt ze ker op de raketten af. Ik hoop dat ze er komen." Waarom? „Dat betekent werk aan de winkel, man. De plaatsing dat er 1200 Amerikaanse militai ren met hun aanhang naar hier komen en dat er werk zat is voor de mensen in het dorp. We leven nu van het toerisme - er komen 12.000 toeristen per jaar - en van de landbouw. Ja, er is een houtzagerij 1je, een werkplaats en een schilders- bedrijfje, maar dat is onvol doende om onze 107 werklo zen aan een baan te helpen. Als de raketten komen zijn we onder de pannen." De twee Hollandse echt paren, die op een van de acht campings, Le Gué (De door waadbare plaats), zitten te kaarten. Ze hebben er van gehoord dat hun favoriete vakantiestek - ze komen er al acht jaar - de raketten wil hebben. Ze zijn het alle vier met elkaar eens: „Laat maar komen, hoor, zolang ze ze niet op deze camping zet ten vinden we het best. Bo vendien is het nog een aar dige toeristische attractie ook." De stamgasten in hotel Clycine, waar een doorlo pende expositie is van schil ders, die in het voor- en na jaar in Vresse komen wer ken, vinden het prima dat de raketten komen. „De ge meente heeft in jaren niet zo'n goed idee gehad", vindt een dorstige klant uit het dorp. Het oude dametje, dat met de rozekrans om de vingers uit het kapelletje stapt Heeft zij ook voor de vrede gebeden? „Ik heb inderdaad al eens gebeden dat de ra ketten komen", zegt ze. „want dan hebben we werk en vrede in één klap. Nee, de pastoor heeft zich nog niet laten horen. Die preekt wel van de vrede, maar ik heb hem nog niet over de raket ten gehoord." Aan het gemeentehuis hangen nog wat vergeelde bekendmakingen, waaron der die van de wereld- nieuwsmakende motie. Er hangt ook een fel gekleurd affiche. Drie keer per week. staat er op, treedt er voor de toeristen een clown op. Gra tis. IA I b HU Ata 1 3 AUtaUS11| Pro Chil slac Jakistan )E regering van Pakistan leeft deze week ruim honderd looggeplaatste leden van de ©litieke oppositie gearres- eerd om een landelijk protest le wind uit de zeilen te nemen lat zondag plaatsheeft. In Pa dstan is alle politieke activi- eit verboden krachtens de ran de staat van beleg. Van onze redactie buitenland ROME - Het Italiaanse Huis van Afgevaardigden heeft vrijdag met ruime meerder- ïeid zijn vertrouwen uitge broken in de nieuwe regering rnder leiding van de socialist lettino Craxi. Met 361 stemmen voor, 243 «gen en 3 onthoudingen nam iet Huis een motie van ver- ;rouwen aan. Bij de stemming waren 23 van de 630 afgevaar- iigden absent. In de Senaat wordt zaterdag jestemd over een motie van rertrouwen. De coalitieregering van Iraxi bestaat uit socialisten, pristen-democraten, libera- en, republikeinen en sociaal- lemocraten. Zij wil de inflatie erugbrengen van ruim vijf-( ien naar tien procent. Sane-' 'ing van de economie en be- itrijding van de georganiseer- misdaad krijgen de priori- eit. Van onze redactie buitenland 10NN - Bondskanselier Hei- nut Kohl acht de kans klein lat de Europese landen waar e zijner tijd mogelijk nieuwe imerikaanse middellange-af- tandsraketten komen te daan, het medebeslissings- echt krijgen over het afvuren van de projectielen. Dit zei hij vrijdag voor de v. Eerder sprak leider Strauss jan de zusterpartij van Kohls CDU, de CSU, zich uit voor het ;ogeheten 'Dual Key'-systeem, vaarbij de landen waar de ra- letten staan het vetorecht rhjgen over het gebruik van ie raketten waarover de Ame- 'ikaanse president alleen zeg- 'enschap krijgt. per ruil opra In L 'S1 v< b( gi a: n< tii Z( pa L( da br Pi Ki vo tei let vei zie de die de gin dei tot tus Van onze redactie buitenland ia'^°. 'aPan 's °P zoek "ieuwe wegen voor de nde twintig jaar nu het Srenzen heeft bereikt van ®roe' in de traditionele sec- waar het altijd succes leeft geboekt. taa& 118 miljoen Japanners n tegenover grote sociale 'ndustriële veranderingen oI1(leweeg worden gebracht vorrit ude exP°rt van Japan ,0 j bedreigd door protec- 00rre en concurrentie, iaat de inrichting van de nr„-j PP*! is verouderd en óe schulden van de iS*1? sterk oplopen, oeial panse instituut voor eeft e en economische zaken enr oniangs een blauwdruk o01,ejePi*eerd van de plannen 'ot n otTlende twintig jaar. "ccesXt08 h6eft JaPan zi3n reirii nnen baseren op uit- in„ "8 van de industrialise- r°duktioP Jfergroting van de K«e. Een groei van tien proce ren Op h« andei nadri op de diens De diens meer panse biedt tig pi tiona; vorm econo afhan uitvcw De jaren schijn In de een g proce: jaren meer Jap king niet b gebru

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1983 | | pagina 4