Nudisten-„kerk vecht voor erkenning in VS Vakantie met een luchtje ,tPS^tN DE STEM even. UITBLAZEN Net echt. ■WOENSDAG 10 AUGUSTUS :PAGINA TWEE Dubbelganger Maak een mooie kans op één van de PAPIER' VOOR UW PEN Atoomoorlog T5 PAGINA 2 DAGBLAD VOOR ZUIDWEST-NEDERLAND Jaargang 123 Nr. 20.201 Uitgave Uitgeversmaatschappij De Stem b.v. Directie Drs. J H.M. Brader Hoofdredactie L. Leijendekker H. Coumans Breda - Hoofdkantoor Spinveld 55 Postadres: Postbus 3229 4800 MB Breda Telefoon: voor directe verbinding zie onder betreffende afdeling Algemeen nr. 076-236911 Telex: 54176 Kantooruren ma. t.m. vr. van 8.15-17.00 uur Bankrelaties Postgiro 1114111 ABN rek. 520538447 NCBrek. 230301584 Raborek. 101053738 Handelsregister 27420 Centrale redactie Breda Nieuwsdienst 076-236883 Stadsredactie 076-236880 Sportredactie 076-236884 Lezersservice Inlichtingen over Stemreizen en promotie: 076-236911 Fotoservice: 076-236573 Abonnementen Betaling 076-236347 20,49 per maand 61,15 per kwartaal 238,00 perjaar Postabonnementen met toeslag Nieuwe abonnees: opgave bij elk rayonkantoor en servicepunt. Ook telefonisch of d.m.v. bon in de krant. Bezorgklachten Voor telefonische meldingen zie onder betreffend rayonkantoor. Rubriek 't Kleintje Opgave 076-236538, 236381 236244 tot 17.00 uur 2 dagen voor plaatsing Grote advertenties Algemene informatie over mogelijkheden en tarieven: 076-236881 Regionale informatie: alle kantoren Postadres: postbus 3229, 4800 MB Breda Afsluittijd adv.: 09.00 uur één dag voor plaatsing; maandagkrant vrijdag 12.00 uur in Breda Overlijdensberichten 076-236442. Buiten kantooruren ma. t/m vr. van 19.00-20.30 uur en zo. van 18.30-21.30 uur 076-236394/236911 Debiteurenadministratie Advertenties 076-236227 Rayonkantoren Bergen op Zoom Zuivelstraat 26, 4611 PJ Tel. (alle afd.) 01640-36850 Kantooruren ma. t/m vr. van 8.15-17.00 uur Breda - Stadskantoor Nwe. Ginnekenstraat 414811 NN. Abonnementen 076- 236322. Overige afd. 236326. Kantooruren ma. t/m vr. van 8 15-17.00 uur Bezorgklachten 076-236888 ma. t/mvr. 8.15- 18.00 uur, za. 8.15-17.00 uur Etten-Leur Markt 28, 4875 CE Tel. (alle afd.) 01608-21550 Kantooruren ma. t/m vr. van 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur Goes Klokstraat 14461 JK Tel. (alle afd.) 01100-28030 Kantooruren ma t/m vr. van 8.15-12.30 en 13.30-17.00 uur Hulst Steenstraat 14, 4561 AS Tel, (alle afd.) 01140-13751 Kantooruren ma t/m vr. van 8.15-12.30 en 13.30-17.00 uur Oosterhout Arendstraat 14, 4901 JK Tel. abonn. en adv. 01620-54957 Tel. redactie 01620-51800 Kantooruren ma. t/m vr. van 8.15-17.00 uur Roosendaal Molenstraat 45, 4701 JN Tel, (alle afd.) 01650-37150 Kantooruren ma. t/m vr. van 8.15-17.00 uur Terneuzen Nieuwstraat 9, 4531 CV Tel. (alle afd.) 01150-17920 Kantooruren ma t/m vr. van 8.15-12.30 en 13.30-17.00 uur Vlissingen Torenstraat 4381 ET Tel. (alle afd.) 01184-19910 Kantooruren ma t/m vr. van 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur Het Britse oorlogskerkhof in Bayeux ligt aan de rondweg. Het is er een beetje gevaar lijk. Aan de ene kant van de weg staat het monument waarop eraan wordt herin nerd dat de gesneuvelden kwamen om het land te be vrijden vanwaar eens Willem de Veroveraar overstak naar Engeland om er zich tot ko ning te laten kronen. Het eigenlijke kerkhof ligt aan de overzijde van de drukke weg. Er staat een combi geparkeerd met een Brits nummerbord. De open deuren gunnen ons een blik op een arsenaal van tuingereed schappen. De man van de Britse Oorlogsgravenstichting is aange komen om de gladgeschoren en messcherp afgesneden gazons te inspecteren. Zonodig hanteert hij zelf ook de schoffel. Hij heeft een flink aantal van die kerkhoven onder zijn beheer. De Britten hebben hun dode soldaten altijd zo dicht mogelijk bij de slag velden begraven, vandaar de grote aantallen, betrekkelijk kleine Britse oorlogskerkhoven van twee grote oorlogen, die over heel west-Euro pa, maar vooral in Frankrijk en Vlaanderen verspreid liggen. Zoals al die andere begraafplaat sen is ook het kerkhof van Bayeux bijna pijnlijk nauwkeurig onder houden. De nabijheid van Enge land verraadt zich door de bloe- menrijkdom tussen de graven. Ge lijkvormig geschoren bossen la vendel markeren de rijen en daar tussenin bloeien er bloemen in al lerlei kleuren. Twee Franse dames leiden een gitzwarte Afrikaan rond, zo te zien een student. Ik vraag me af wat zo'n jongen uit Tsjaad of Ga bon over een kerkhof als dit denkt. De leeftijden op de meeste grafste nen zitten in de buurt van de zijne: 19, 20, 21 Onthutsend is het grote aantal onbekende soldaten. „A soldier of the second world war, known only to God. Verderop, op een grote rotonde in de dezelfde rondweg, staat het bevrijdingsmonument van Bayeux. Het herinnert ook aan de terugkeer van generaal Charles de Gaulle uit ballingschap. Nu nog, bijna veertig jaar na D-Day, worden elke morgen bij dit monument de vlaggen van Frankrijk en zijn geallieerden van 1944 gehesen. De Nederlandse is daar ook bij. Normandië staat vol herinnerin gen aan 1944. Geheel vernieuwde steden als Caen, Saint Lö, Falaise en Vire zijn op zichzelf al getuige nissen van de verwoestende kracht die de bevrijding daar heeft gehad. Maar Normandië is vooral een land van oorlogsmonumenten en -mu sea, variërend van de stukgescho- WIMKOCK met zijn doedelzak, die Lord Lovat en zijn commando's en infanteris- E ten begeleidde naar de al uren door luchtlandingstroepen bezette brug over de Orne, sindsdien Pe- gasus Bridge genoemd, naar de 6de Britse Luchtlandingsdivisie Pe- E gasus. Die doedelzak ligt in het E museum dat bij de brug is ge- bouwd, vlak naast het café van G. i Gondrée dat zelf ook een soort mu- seumpje is, waar vanzelfsprekend Engels wordt gesproken en de thee op Engelse wijze wordt gezet en geserveerd. De herinneringssteen op de gevel van het café van G. Gondrée bij Pe gasus Bridge. ten en zo gelaten Notre Dame van Saint Lö tot de gelijkvormige ge denkstenen die de plaatsen van de landingen en hevigste gevechten markeren, met als meest bizarre monument Pointe du Hoe, de hoge rotskaap waar de Amerikaanse Rangers tegenop moesten klim men om de Duitse artillerie buiten gevecht te stellen. Het gehavende plateau is sinds 1944 vrijwel onaangoerd gelaten. Aan stukken geschoten bunkers liggen verspreid in een landschap vol kraters die door de steenachti ge bodem zijn behoed voor inkal- ven en dichtwaaien. Mangaten van ondergrondse bouwsels vormen er verraderlijke valkuilen. Onbegrijpe lijk dat er niet één van de tientallen rondzwervende en klauterende toeristen minstens een been breekt. Er overkomt mij telkens iets vreemds wanneer ik zo'n plek be zoek. Ik had het al bij Pegasus Bridge en het zou me nog wachten I. in Ste. Mère Eglise. Het is de film die Darryl F. Zanuck maakte van Cornelius Ryan's „De Langste Dag die mij telkens voor de geest komt wanneer ik me probeer voor te stellen wat daar gebeurde. Op Pointe du Hoe zie ik-in gedachten Robert Wagner over de rand van de rots kruipen, in de straten van Ste. Mere Eglise duikt John Wayne op met zijn gebroken enkel, door een van z'n para's voortgeduwd op een karretje en in het museum van Pegasus Bridge constateer ik dat de echte Lord Lovat helemaal niet leek op wijlen president Kennedy's zwager Peter Lawford die in „De Langste Dag" Lovat speelt. Voor wie het zelf niet heeft meegemaakt, maar wel de film al een keer of drie heeft gezien is D-Day gewoon de „Langste Dag" van Ryan en Za nuck geworden. Je ontkomt er niet aan. Als ik even later op het strand voor Ouistreham - Sword Beach - sta duikt Sean Connery op uit de golven en zie ik de gebaarde Ken neth More staan met in de ene hand zijn aangelijnde hond en in de andere de knuppel waarmee hij het verkeer op het strand regelt. En dan die onvergetelijke Schot Het café was het eerste huis in Frankrijk dat bevrijd werd. Dat ge- beurde al in het laatste uur van de e 5de juni toen majoor R. John Ho- ward met zijn manschappen de brug veroverden na in het duister met zweefvliegtuigen te zijn ge- land. De landingsplaatsen van de drie „Horsa's" zijn gemarkeerd. Het is verbazingwekkend hoe E dichtbij de brug ze terecht zijn ge- komen. Wanneer ik later in een an- der museum zo'n zweefvliegtuig van metalen buizen en zeildoek E zie, komt het me nog verba- E zingwekkender voor dat er ooit mensen zijn geweest die in die din- E gen durfden kruipen, ook al waren het dan geharde parachutisten. E In het museum pakt iemand me bij de arm. Het blijkt een Nederlan- der te zijn. Hij kijkt me onderzoe- kend aan en richt vervolgens de blik naar een punt achter mij. Dat E herhaalt zich een paar keer. Net I wanneer ik me begin af te vragen of ik de man eigenlijk behoor te kennen, roept hij naar zijn kennis- E sen: „Hij is het!" Inderdaad, hij is het. Spre- s kend", bevestigen de kennissen. Ik ben het dus, maar ik weet niet wie of wat. Dan wijst de man naar E een portret aan de muur. „Spre- kende gelijkenis herhaalt hij nog- eens. Nu bevestigt zelfs mijn zoon het ook at. Ik kijk naar de veertig jaar oude foto van generaal Gale, E commandant van de 6de Britse Luch tlandingsdi visie. Je kunt het natuurlijk slechter treffen met je dubbelgangers. (Wordt vervolgd). Tony Riches uit de Engelse bad- plaats Dawlish en daar exploitant van een amusementscentrum kon E zijn oren niet gelo ven toen hij ver- i nam dat hij de tweede prijs had ge- wonnen in de plaatselijke bloem- E sierwedstrijd. „Dat is sterk", zei Riches ver baasd, want alle bloemen in mijn zaak zijn van plastic. De voorzitter van de blijkbaar niet E zo deskundige jury bekende met het schaamrood op de kaken „dat er ergens een vergissing moest e zijn begaan.E villlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllillllllllllIlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllltlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllillllllllllllllllllfrT PROVIDENCE, Rhode Island (ANP) - Wat aanvanke lijk begon als een ludieke happening, is uitgegroeid tot een verbitterd juridisch gevechtde Kerk van Pan (bos- en herdersgod uit de Griekse mythologie) zal tot in hoogste Amerikaanse instantie erkenning vragen als een religieuze gemeenschap. Hoewel erkenning belas tingvoordelen met zich brengt, gaat het de stichter en de leden meer om de genoegdoening een principe erkend te zien, dan om stoffelijk voordeel, zo blijkt uit de reeks tot dusver gevoerde processen. Het begon twaalf jaar gele den met de wens van twee le den van de nudistengemeen- schap Dyer Woods Nudist Camp in Foster om in het kamp naakt in de echt te wor den verbonden. De echtelie- den-in-spe konden geen pre dikant vinden die dat wilde doen. Kenneth A. Walker (56), de eigenaar van het kamp, vormde toen met enkele ande ren de Kerk van Pan met hemzelf als voorganger. De huwelijksceremonie werd door 70 mensen bijgewoond, voor het merendeel naakt. De kerk functioneert nog steeds in het kamp. Maande lijks worden er diensten ge houden waarbij Walker dis cussies leidt over onderwerpen als natuurbehoud, milieube heer en hergebruik van grondstoffen. Volgens Walker is het nooit bij hem opgeko men dat het bestaansrecht van zijn kerk ooit in twijfel zou worden getrokken. „Wij zijn geen kerk die een gebouw ex ploiteert en het gebruikelijke vertoon te zien geeft, maar wij hebben een geloof en houden diensten net als elke andere kerk", licht hij toe. Tot dusver is het verweer van gerechtelijke instanties geweest die geen belasting vrijdom wilden toestaan, dat de Kerk van Pan geen godheid vereert en daarom in de zin der wet geen kerk kan worden genoemd. Rechter Antonio S. Almeida van het gerechtshof uit de be trokken staat heeft nu in zijn vonnis bepaald, dat hoewel de Kerk van Pan misschien geen volwassen kerkformatie kan worden genoemd, het niette min een organisatie is die uit sluitend religieuze doeleinden dient en daarom geen belas ting behoeft te betalen. De rechter vindt het niet passend voor een gerechtshof uit te maken, wat religieus is en wat niet. Voor hem is door slaggevend dat de staat de vrijheid van godsdienst be schermt. De rechter heeft uit de ver horen van de leider van de Kerk van Pan en een aantal leden de overtuiging gekregen, dat zij het hun religieuze op dracht vinden zorg te dragen voor de schepping en dat zij dat in de praktijk ook waar maken door bosonderhoud te plegen, moerasland schoon te maken en zich in te spannen voor hergebruik van grond stoffen. Voorts heeft de rechter als getuige gehoord ds. Thomas Ramsbey, een methodist en voorzitter van de sociologische afdeling van Rhode Island College. Als socioloog zou hij de kerk willen indelen bij de sekten, verklaarde hij, of in het beste geval als „een kerk in wording" willen beschou wen. Maar de predikant gaf toe dat andere kerken op soortgelijke voet zijn begon nen en dat de Kerk van Pan zeer zeker een religieuze groep is, omdat de leden proberen inzicht te krijgen in de beteke nis en het doel van het leven. Rechter Almeida trekt daaruit de conclusie, dat de le den naar geest en leven hun overtuiging ontlenen aan wat zij de goddelijke natuuropen- baring noemen, zodat zij na tuurbehoud zien als een reli gieuze taak. Om juridische redenen zal de zaak worden voorgelegd aan het Hooggerechtshof van de Verenigde Staten om uit te maken, of de uitspraken van lagere rechtbanken in deze zaak in overeenstemming zijn met de grondwet. ADVERTENTIE Maak dit zinnetje af en stuur 't voor 15 september in voldoende gefrankeerde enveloppe naar Friskwis, Postbus 345,8901 BC Leeuwarden, met twee platgedrukte doppen van Rivella of El 0 flessen U mag zo vaak meedoen als u wilt. Vergeet uw naam en adres niet. Prijzen: 25 gratis lange woonweekends in een luxe bungalow. Een deskundige jury beloont de origineelste inzendingen. Prijswinnaars ontvangen uiterlijk 4 weken na de sluitdatum persoonlijk bericht. een paar apart met héél weinig calorietjes Overslaande sluiting In het figuur komen woor den van vier letters te staan. De laatste letter van een woord is tevens de beginlet ter van het volgende woord. De woorden overlappen el kaar dus steeds met één let ter. Horizontaal: 1. bergplaats - deel van een trap, 3. fris, 4. huidbedekking van vogels, 6. vogelwoning - hard vet, 8. prachtig - hetzelfde, 10. overschot - kampeergerei, 11. vreemde - watervogel, 13. weg met bomen - verdrags organisatie, 15. beest - vet van de melk, 17. salaris, 18. plaats in Noord-Brabant, 19. paar - zacht metaal. Verticaal: 1. overslaande sluiting - stel, 2. wild zwijn - schoorsteenzwart, 3. oever, 5. woede, 6. voeg - part, 7. voed sel - drietal, 8. bloem - smart, 9. vruchtbaarmakende stof - openbaar vervoermiddel, 11. venster - redelijk wezen, 12. modder - fris, 14. bijbelse fi guur, 16. bakplaats. uaao gi 'jaqy 'fi 'pneoj - -qdip zi sudiu - wwdjl ii 'uimi - }sdiu 6 'Pda1 13bul '8 'ou) - isoy i 'jaap - pvvu g 'd6vi g 'apira/ 'jacu - iaaa z 'J<vvd - dam i :\vvoi^ia/^ poo] - \a%s ei 'uapn si 'uoo\ n mooi - laxp gi 'OAVN - uvvi £i 'puaa - aivi u (%uai - jsai oi 'mapi - wow s ;sau -Q 'xaaa p ']ao^ 'aai% - ;svy i :ivv;uozuoh ^DNISSOldO Hoe goed je ook opruimt, uit- j mest, schoonmaakt vóór je op vakantie gaat, je houdt het niet voor mogelijk wat je bij terug- j komst allemaal vindt. Je mag dan zelf denken de tijd even stil gezet te hebben - geen krant, geen teevee, puur na tuur-, daar klopt niets van. Alles ging gewoon door, ver sneld lijkt het soms wel: Mid- den-Amerika zo explosie/ als een geschudde fles priklimo- nade; Michels in konflikt met een speler; welles-nietes rond het Nato-dubbelbesluit; doden bij motorraces; werkloosheid; middenschool ja - midden school nee. Dat alles blijkt met een opgeruimde woning niet tegen te houden. En het was nog wel zomerreces. Je moet er niet aan denken, wat zou kun nen gebeuren als tijdens de va kantie in de grote kamer - die met een hoofdletter - hard was doorgewerkt. Dan kon er in die tijd wel eens zó met zekerhe den en percentages en 'eet eerst je huis of je vrouw of je hond maar op' zijn gegoocheld, dat thuiskomers zich op een andere planeet waanden. Mijn eigen gewone kleine kamer, die had ik toch maar netjes opgeruimd voor ik weg gingVan links en rechts werd het me deze week ge vraagd: „Hoe was het om thuis te komen „Het was zalig", zei ik dan steeds, maar op zó'n manier dat iedereen begreep hoe ik wel te rug had willen kruipen naar de zee en het stand, de golven, duinen en verre luchten met kleurige surfzeiltjes bespik keld. Van een opgeruimd huis genieten Diezelfde zaterdag van te rugkomst was er een jarig, hoera hoera Dat werd feest- eten in huis halen plus de vaste hap, voor de jarige en ons alle maal, voor bezoek, eters en sla pers. Pas toen ik dinsdags de laatste logé uitgezwaaid had en alleen midden in de kamer stond, kwam er een spatje vol doening naar boven borrelen. Want het was geen puinhoop geworden, omdat we zaterdags met een hele schone lei hadden kunnen beginnen. Het huis beumst een beetje bewoonbaar maken, dat was echt niet nodig, dit keer ging dat vanzelf. „Als ik thuis kom heeft het huis een onbewoonde geur, die er vlug uit moet, dan kan ik weer schoon beginnen". Dat schreef een lezer, die reageerde op mijn vraag eens te laten horen of ook mannen vóór hun vakantie behept zijn met die drang tot opruimen en wegpoetsen van oud vuil. „Re ken maar", schreef deze vrijge zel-huisman, „tot het overdre- vene poets ik het huis met alles wat er in, op en aan hangt en dan ga ik zeer voldaan op reis Maar dat luchtje van: hier heeft een poosje niemand ge woond, dat moet ook van hem gauw verdwijnen. Mensen zijn als poezen en honden, die het liefst een plekje met de eigen vertrouwde geur opzoeken. Misschien kunnen we volgend jaar wel op bestelling plastic bloemen van onze eigen huis- lucht laten voorzien. Dan voel je je vanaf de eerste stap over de drempel weer helemaal 'thuis'. Behalve al die voorspelbare berichten over het schaakspel van de supermogendheden, over milieu, aktiegroepen en dreiging in het oosten, zuiden, noorden, westen of midden van de wereld, vond ik zowaar die dinsdagmiddag toen ik even ging bijlezen ook ongevaarlijk nieuws, zoals de namaak rozen met échte bloemengeur. „Die hoef ik nooit, hoor", waar schuw ik de man, die heus wel eens een bloemetje voor me meeneemt, maar dan wel be- legdigd is, als het binnen tien dagen bezwijkt. Ik puzzel verder over gene zen in een hotelbed, over be taald studieverlof waardoor anderen met uitkering kunnen werken, en leer eindelijk dat Kalix Berna, de naam van een parkeerplaats tussen Ooster hout en Breda, geen buiten aardse taal is maar verbasterd Nederlands. Als achtergrond muziek is er het gepruttel van mijn eigen bloemen-man: „Moeten de kwekers maar zor gen dat de bloemen langer mooi blijven. Zo drijven ze je naar plastic toe". Er zit een bedreigend luchtje aan dat bericht over plastic bloemen met geur, besef ik op eens. Straks staat er volgend jaar juni in de ene hoek van de kamer een bosje nép-zeewier dat ziltig geurt en aan de ande re kant duinroosjes die de vet tige walm verspreiden van een frietkraam bij de strandover- gang. Nu nog een grammofoon plaat met het geluid van de branding op kant A en zoe mende, gonzende, tsjilpende bijen, muggen, vogels op de B-kant en niemand hóeft meer op vakantie. Als dat aardige berichtje over plastic-bloe- men-geur maar niet de prélu de betekent van een bezuini gend regeringsbeleid tot over bodig maken van vakantie uitkeringen. \5SSS>s,s Een atoomoorlog is een oor log zonder overwinnaars, te vens is er niets meer te ver dedigen. Koningin Beatrix heeft gezegd: „Angst is op recht voor kernoorlog". Mgr Alfrink zegt over de neutro nenbom: „Een ontaarding van perversie van de vrede". Hij zegt o.a. ook: Dat de im mense kosten van de bewa peningswedloop verduiste ring zijn van gelden be stemd voor betere doelein den. Twee miljoen gulden pet minuut wordt er besteed aan bewapening. In Hiroshima waar de eerste atoombom is gevallen waren er eind 19® meer dan 140.000 doden, in Nagasaki waren dat 74.000, gestorven onder de meest erge omstandigheden. Jaren nadien werden er nog misvormde kinderen gebo ren en was het aantal kan kerpatiënten abnormaal hoog bij hen die deze atoom- aanval hebben meegemaakt Gelukkig, de Wereldraad van Kerken zal in een nieu we verklaring kernwapens afwijzen. Wie geeft ons het recht Gods schepping te ver nietigen. Breda Jaap Vayssier

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1983 | | pagina 2