Hongarije: „vrolijke barak" in het communistische kamp VS be< belgische oorlog mei mm Economische hervormingen komen welvaart ten goede Palestij nen gedood bij aanslag op Westoever BS EXTRA WOENSDAG 27 JULI """"HHIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIUiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimihi Door George Campbell PALERMO - Nog geen tien jaar gele den voltrok het le ven in Palermo zich in en langzaam, Si- ciliaans ritme. Nu is de stad nauwelijks herkenbaar. Tegen de nationale en in ternationale ont wikkelingen in is Palermo een welva rende stad gewor den. Nieuwe flatge bouwen verdringen elkaar om ruimte, pretentieuze winkels verkopen peperdure luxe-artikelen, kost bare auto's banen zich met veel getoe ter een weg door de overvolle straten en moord is een groeiende industrie: 150 Mafia-moorden in 1982. De oorzaak is simpelweg dat in de afgelopen tien jaar een nieuwe, ondernemende Mafia is ontstaan die het merendeel van het geld ver diend met de handel in he roïne heeft geïnvesteerd in bouw- en landbouwprojec ten. Het gaf niet wat het was, als het maar wettig was. De metselaars hadden daardoor volop werk, de banken minder. Volgens een recente schatting zijn de af gelopen tien jaar ongeveer 200.000 woningen in Palermo gebouwd tegen ruim 550 miljoen gulden. Maar daar de Mafia ruimschoots kan putten uit 'heet' geld, was slechts twee procent van dit bedrag afkomstig van offi ciële bankleningen. Niets geeft de bezoedelde sfeer van het moderne Pa lermo beter weer dan een gesprek dat twee inwoners van die stad vorig jaar voer den in een deftig restaurant kort nadat generaal Alberto Dalle Chiesa, held van de nationale campagne tegen politiek terrorisme, in Pa lermo was komen wonen om de strijd tegen de Mafia aan te binden. De generaal en zijn vrouw werden in sep tember 1982 doodgeschoten, het was de brutaalste moordaanslag op een open baar figuur in het tijdperk van de nieuwe Mafia. Het gesprek in het restau rant dat werd opgevangen door Nicola Cattedra, hoofd redacteur van het dagblad L'Ora, ging als volgt: „Ge neraal Dalla Chiesa kan een ramp zijn voor Palermo. Als hij de superagent gaat uit hangen, zou hij deze stad uiteindelijk wel eens kun nen ruïneren. Denk je eens in dat alle mensen die nu de kost verdienen in de drugs handel, op de arbeidsmarkt terecht komen. Ze zouden onze huizen plunderen. We zouden 's nachts niet meer op straat durven. Ze zouden inbreken in onze huizen, winkels en kantoren. Er zou nergens meer vrede zijn." De twee Sicilianen die deze Mafia op Sicilië machtiger dan ooit V" IN de jaren '60 dachten de deskundigen dat de Mafia in Ita lië aan het uitsterven was. Ze hadden ongelijk. Op Sicilië is een nieuwe ondernemende Mafia ontstaan met een heel eigen opvatting van vrij ondernemerschap. vrees uitten, waren geen Mafiosi, maar gewone door snee-inwoners van Palermo. De staat heeft zijn wapens tegen de Mafia. De La Tor- re-wet, genoemd naar de Si- ciliaanse communistenleider die in april 1982 werd ver moord, wegens zijn anti- Mafia-gezindheid, werd in september door het parle ment aangenomen in de golf van emotie die was ontstaan na de moordaanslag op Dal- la Chiesa en begint nu de eerste vruchten af te wer pen. Ze geeft de autoriteiten bijvoorbeeld toegang tot bankrekeningen en jaar overzichten van bedrijven van de Mafia met als gevolg dat de bulldozers in Palermo nu allemaal stilstaan. Toch zei een plaatselijk priester een paar dagen geleden dat de armen de pauze in de Ma- fia-activiteiten waarschijn lijk spoedig gaan betreuren. Nu al kwamen er bouwvak kers naar hem toe die zei den: „Ja, natuurlijk is de Mafia een slechte zaak, maar wij willen eten." De la Torre-wet is waar schijnlijk eerder een nuttig dan dodelijk wapen tegen de Mafia. Een rechtbankfunc tionaris in Palermo zei on langs dat de wet tien jaar te laat was gekomen. Want waar niemand aan twijfelt is het talent van de Mafia om geld te verplaatsen, ge bruik te maken van interna tionale contacten, zich te verzekeren van deskundig advies en het hebben van vrienden op hoge posities. De Mafia heeft voldoende tijd gehad om zich tegen de la Torre-wet te reorganise ren. Het geweld van de Mafia vloeit in twee richtingen. Eerst zijn er de publieke fi guren zoals La Torre en Dalla Chiesa die een gevaar lijke uitdaging vormen voor de macht van de Mafia. In deze context is het opvallend dat de aartsbisschop van Palermo, kardinaal Pappa- lardo, vorige maand politie bescherming kreeg na een beklemmende ervaring in de gevangenis van Palermo. De aartsbisschop, die herhaal delijk in het openbaar kri tiek had geuit op de Mafia, wilde in de gevangenis een mis opdragen, maar" nie mand van de gevangenen kwam opdagen. Dat wordt beschouwd als een laatste waarschuwing alvorens de Mafia de trekker overhaalt. De tweede soort geweld is het geweld tussen de Mafiosi onderling. Dat is niets nieuws wat vroeger al raak ten de oude Mafia-clans van het platteland regelmatig met elkaar slaags over ge biedsafbakening en in vloedsferen. Het nieuwe is dat er tegenwoordig zoveel op het spel staat dat staande afspraken makkelijk wor den ontkracht en niemand zich ook maar een momentje kan ontspannen. Als clan X bijvoorbeeld een grote he- roïne-fabriek runt en de clanleiders worden gearres teerd of gedwongen onder te duiken, dan beginnen ande re clans onmiddellijk hun geweer te laden. Het va- cüum wordt opgevuld, meestal over een spoor van lijken. Pino Arlacchi, een socio loog aan de universiteit van Calabrië, geeft een uitzon derlijk helder verslag van de opkomst van de nieuwe Ma fia in zijn nieuwe boek: „De Ondernemende Mafiade Mafia-ethiek en de geest van het kapitalisme." Bijna onnodig te zeggen is dat de Mafia geen grote, centraal geleide organisatie is en dat ook nooit is ge weest. Integendeel, het is een aantal clans of families die een bepaalde invloeds sfeer claimen, de traditione le Mafia, danig beperkt in zijn bewegingsvrijheid door de campagne van Mussolini in de jaren twintig, bleef na de Tweede Wereldoorlog op de gebruikelijke wijze ope reren. De Mafia-baas was meer geïnteresseerd in sta tus dan in geld. Een van de clanleiders speelde geregeld Christus in de jaarlijkse opvoering van het lijdensverhaal. Don Ca- logero, een beroemde na oorlogse Mafia-baas, zei ooit tegen een journalist die om een foto vroeg: „Een foto? Maar waarom? Ik ben niets bijzonders, ik ben een gewo ne burger. Vreemd. De men sen denken dat ik weinig te zeggen heb omdat ik be scheiden wil zijn. Nee. Ik zeg gewoon niet veel, omdat ik gewoon niet veel weet. Ik woon in een dorp. Ik kom maar zelden in Palermo, ik ken niet veel mensen In de jaren vijftig en zes tig dreigde de Mafia naar de zijlijnen van de samenleving Begin dit jaar werd in de Siciliaanse hoofdstad Palermo gedemonstreerd tegen de Mafia. Een, groot aantal Sicilianen heeft schoon genoeg van het geweld dat hun eiland in een voortduren de greep houdt. te verdwijnen als gevolg van de nationale economische groei, de grote emigratie naar het industriële noor den, de opkomende werkge legenheid in de publieke sector op Sicilië en het opko men van een andere menta liteit. Sommige experts dachten toen zelfs dat de Mafia aan het uitsterven was. Die experts zagen ech ter over het hoofd dat de Mafia grondig was geïnte greerd in het sociale bestel van Sicilië. In de jaren ze ventig rook de Mafia onder druk van de recessie nieuwe kansen. Maar in plaats van status begon ze nu te streven naar rijkdom en stortte ze zich in het zakenleven. Ze maakten daarbij echter ge bruik van allerlei technie ken uit de Mafia-traditie. In de eerste plaats begon ze onwelkome concurrentie te ontmoedigen en ze deed dat niet door haar adverten tie-budget uit te breiden. Nee, concurrenten werden afgeschrikt met bedreigin gen, dynamiet en moord. Vervolgens werden de men sen die voor de Mafia werk ten gedwongen akkoord te gaan met lage lonen; lid zijn van een vakbond was uitge sloten. In de derde plaats had de Mafia de beschikking over grote voorraden con tant geld, afkomstig van fraude, ontvoeringen, wa pensmokkel en uiteindelijk drugs. Dit was veel meer geld dan een normale kleine of middelgrote concurrent kon opbrengen. Vanaf de helft van de jaren '70 tot hun ontdekking in augustus 1980 draaiden er op Sicilië bij voorbeeld vier heroïne-fa- brieken met een jaarlijkse winst van bijna 1,5 miljard gulden. Deze fabrieken voorzagen voor eenderde in de behoefte van de Ameri kaanse markt. Grote bedrijven die in het zuiden projecten wilden uit voeren, merkte dat de Mafia geen bescherming wilde, maar een aandeel in de be drijvigheid in de vorm van sub-contracten. Met hun on gebruikelijke arbeidsbeleid zorgde de Mafia ervoor dat het werk goedkoop en op tijd werd gedaan. De nieuwe Mafia ontwikkelde een uit gekookt investeringsbeleid en met de hulp van de nu in diskrediet geraakte bankier Michele Sindona, werden de illegale verdiensten opgeno men in het grote financiële netwerk. Maar ondanks alle macht en rijkdom zijn de levens van de meeste Mafiosi vol gens Arlacchi naargeestig, wreed en kort. Hij noteert ook een bepaald fatalisme dat nauwelijks westers te noemen valt. In zijn boek ci teert hij bijvoorbeeld een gesprek tussen een rechter uit Palermo en een Mafioso dat gaat over de geweldda dige dood van een Mafia-lei- der, Toto Inzerillo, 37 jaar oud. Inzerillo werd met een Kalashnikov doodgeschoten omdat hij ervan werd ver dacht geld in eigen zak te hebben gestoken dat was be doeld voor de bouw van een aantal hotels en casino's in Atlantic City. De Mafioso zegt: „Zeker, Inzerillo is dood op 37-jarige leeftijd, maar zijn 37 jaar staan gelijk aan 80 jaar ge leefd door iemand anders. Inzerillo heeft echt geleefd. Hij had zoveel uit het leven. Anderen zullen nooit ook maar een honderdste deel hebben van wat hij had. Er is niets ergs aan om op die leeftijd te sterven als je hebt gedaan, gehad en gezien wat Inzerillo heeft gedaan, ge had en gezien. Hij stierf niet moe van het leven of onte vreden. Hij stierf tevreden met het leven. Dat is het verschil." Copyright The Guardian/ De Stem Justitiële actie helpt niet echt, maar geeft ten minste het idee dat er nog iets tegen de Mafia gedaan wordt. Deze foto geeft een beeld van een proces dat eveneens iri Palermo werd gehouden tegen zeven Mafia-lei- ders die van drugsmok kel naar de VS werden verdacht. - FOTO'S ARCHIEF DE STEM Door Hella Piek BOEDAPEST - Met zijn goed bevorade winkels, zijn uitste kende restaurants en zijn overvolle straten biedt Boeda pest een vrolijke aanblik. Het is een weerspiegeling van het succes dat Hongarije heeft ge boekt met het experimenteren in de vrije markt economie. De welvaart is echter ook een beetje bedrieglijk, want ondanks de successen heeft Hongarije zich niet helemaal kunnen wapenen tegen de ge volgen van de internationale recessie. Ook de Hongaren worden door hun leiders ge waarschuwd dat aanhalen van de broekriem onvermijde lijk is. Maar tijdens een recen te bijeenkomst heeft het Cen trale Comité van de commu nistische partij nogmaals zijn instemming betuigd met de economische hervormingen die al sinds 1968 worden ge propageerd door partijleider Janos Kadar. Ja, er wordt door de Hongaarse autoritei ten zelfs voortdurend op geha merd op het belang van het particulier initiatief en het maken van winst als moge lijkheden om uit het econo misch dal te komen. Overal in het land worden nieuwe plannen geïntrodu ceerd, gericht op het aanmoe digen van het particulier ini tiatief binnen het economisch raamwerk dat „eigendom is van iedereen" en de ideologen maken overuren om een or thodoxe rechtvaardiging te vinden voor de gedachte dat handen zou nemen. Maar er is een invloedrijke stroming bin nen de Hongaarse top die meent dat het mogelijk moet zijn om de teugels te laten vie ren en een zekere mate van decentralisatie door te voeren zonder dat dit gelijk ten koste gaat van de leidende rol van de communistische partij Lijnen Janos Kadar, de Hongaarse leider, die na de nachtmerrie van 1956 zijn land langzaam tot een buitenbeentje binnen het communistische blok maakte. De vraag is of er iemand is die hem kan opvolgen. het socialisme, wil het dyna misch zijn, niet verbonden moet zijn met het streven naar gelijkheid. De discussie in de Hongaar se partij gaat al geruime tijd niet meer zozeer over de rich ting van de hervormingen, maar over het tempo. De be- langrij kste vraag wordt steeds meer of naast economische - FOTO ARCHIEF DE STEM hervormingen ook politieke hervormingen een plaatsje moeten krijgen op de agenda in Hongarije. Het is zeker niet de bedoe ling om van Hongarije een parlementaire democratie te maken. Het is zelfs nauwelijks waarschijnlijk dat de partij akkoord gaat met een koers die haar de belangrijkste touwtjes van de macht uit Deze mensen lijken langs dezelfde lijnen te denken als enkele adviseurs van generaal Jaruzelski in Polen die vorig jaar zeiden - nu is hen de mond gesnoerd - dat parle ment, plaatselijke regeringen en vakbonden versterkt kon den en moesten worden om de publieke opinie te weerspiege len en als veiligheidsklep te dienen tegen machtsmisbruik door de regering. Ook zij meenden dat dit geen afbreuk hoefde te doen aan de leidende rol van de partij. Janos Berecz, een vooraan staand lid van het Centrale Comité van de Hongaarse par tij en hoofdredacteur van de partij krant, zei onlangs in een vraaggesprek dat nog voor het eind van dit jaar politieke her vormingen zullen worden doorgevoerd. De beoogde her vormingen behelzen volgens hem onder meer een geheime stemming voor het parlement met twee tot drie kandidaten per zetel. Hierdoor zal het par lement wat minder ja-knikker worden dan nu. Ook de vakbonden zullen worden aangemoedigd een wat onafhankelijkere rol te gaan spelen en autoriteiten van dorpen en steden zullen grotere bevoegdheden krijgen voor dingen die rechtsstreeks met hun dorp of stad te maken hebben. Al deze hervormingen zullen volgens Berecz de na tionale discussie aanzwenge len en er toe bijdragen dat de partij nog meer open gaat staan voor de publieke opinie. Uiteraard zullen de Hongaar se leiders met hun nieuwe be leid op grote reserve in Mos kou stuiten. Maar toen ik daarnaar vroeg, had Berecz zijn antwoord snel klaar: „Wat denkt u dat het Kremlin liever heeft, Polen of Honga rije?" Zelfs een toonaangevende dissident omschreef het Hon garije van vandaag als een „vrolijke barak" in het com munistische kamp. Hij voegde er aan toe dat „het slechte nieuws" eigenlijk alleen maar komt van een klein aantal mensen zoals hijdie zich bezig houden met fundamentele vrijheden in plaats van mate riële welvaart. Individuen die Hongarije's onzichtbare grens van het toe laatbare overschrijden, wor den nu weer meer gehinderd dan enkele jaren terug. Maar de dissidente schrijvers, de of ficieuze vredesbeweging en de pacifistische katholieken be reiken slechts een klein deel van het publiek en hebben re latief weinig invloed. Nie mand zou durven stellen dat er een ernstige dreiging voor het regime bestaat. De groot ste zorg in Hongarije op het moment is of er een goede op volger kan worden gevonden voor de bejaarde Janos Kadar die Hongarije als sinds 1956 regeert. Voorraad De consumptiemaatschappij regeert in Hongarije. Zowel de politieke leiders als de econo mische beleidsmakers zijn er van overtuigd dat de meeste Hongaren, om met een hoge bankier te spreken, „slechts een ruime voorraad luxe-arti kelen in de winkels willen hebben, ook al zijn ze duur, in plaats van veel geld in hun zakken dat ze niet kunnen uit geven." Sommige geïmporteerde elektronische apparaten zijn zelfs zo duur dat er slechts een handjevol van worden ver kocht. Georganiseerde reizen naar China en Japan zijn ex treem duur en slechts enkele tientallen Hongaren per jaar vragen toestemming om zo'n reis te mogen maken. Maar dat het zo duur is, doet er niet toe. Het feit alleen dat het té koop is, is een bron van tevre denheid en een aansporing om meer geld te verdienen. Voedsel is in het hele land ruimschoots voorhanden en hoewel op het moment alleen nog essentiële artikelen wor den gesubsidieerd of onder worpen aan prijscontrole, vormt een inflatie van 7,5 geen belemmering voor een le vendige handel. In Boedapest en andere grote steden is het heel gewoon om boeren van het platteland in Mercedes met aanhangwagen te zien die op een druk punt hun kraampje uitzetten om hun verrukkelijk ogende fruit, bloemen en groenten te gaan verkopen. In Vaci-straat, Boe- dapest's duurste winkelstraat waar men zelfs Franse haute couture kan kopen, kijkt nie mand vreemd op als er klas sieke muziek opklinkt uit een cassetterecorder die met een touwtje is vastgebonden aan een kruiwagen vol met aard beien. Succesverhaal De landbouw was Honga rije's eerste succesverhaal en toonde politici de voordelen van economische decentralisa tie, het belang van de prikke ling van het winstmotief en de aantrekkelijkheid van een kleine mate van particulier eigendom in een gesocialiseerd systeem. Hongaarse boeren mogen allemaal hun eigen stukje land hebben en kunnen de produkten die ze daarop verbouwen waar en aan wie ze maar willen verkopen. Maar tegelijkertijd werken ze ook op de staatsboerderijen die groot en strak georganiseerd zijn en worden gerund door goed gekwalificeerde mana gers die niet voor elk wisse wasje verantwoording hoeven af te leggen aan het centraal gezag en vergeleken bij hun collega's in andere Oostblok landen een zee van speelruim te hebben. De inkomsten van het land zijn nu even hoog als en soms zelfs hoger dan in de steden. Dit heeft als voordeel dat het voor veel mensen weer aan trekkelijk is geworden om op het platteland te gaan wonen, hetgeen goed uitkomt daar er in de steden een groot tekort aan huizen is. De welvaart van de boeren - en hun onderne mingslust - werd een paar da gen geleden treffend geïllu streerd op de Hongaarse tele visie. In het journaal lieten ze een boer zien die voor zichzelf een huis had gebouwd dat gro ter was dan hij eigenlijk nodig had voor zijn gezin. Dus ging hij naar een supermarkt m een nabij gelegen stad om te vragen of hij niet enkele va» hun artikelen op basis va» commissie kon verkopen. In® Hongaarse terminologie „huurde" de boer elektrische hulpstukken, koffiezetmachi nes, landbouwartikelen, linne* goed en zelfs kleren om ze ver volgens uit te stallen op planken in zijn huis. Hij ha" geen beginkapitaal nodig eri hield gewoon een bepaald p«r' centage af van het bedrag da de klanten betaalden. Hij dee" goede zaken. De boer en zUn vrouw waren duidelijk tevre den. De supermarkt die ei8en' dom was van de staat wa eveneens tevreden daar omzet was toegenomen. ook de klanten waren tevre den daar zij niet meer naar stad hoefden om hun bood schappen te doen. Copyright: The Guardian/ De Ste MANAGUA - De regering van Nicaragua heeft de Ameri kaanse president Reagan er- v3n beschuldigd dat hij de we reldvrede bedreigt door voor de kusten van Nicaragua oor logsschepen te laten patrouil leren en een aanbod van Nica ragua af te wijzen voor onder- Van onze redactie buitenland HEBRON/JERUZALEM - Na een dodelijke aanslag op stu denten van de islamitische universiteit van Hebron op de door Israel bezette westelijke Jordaanoever heeft Israel troepenversterkingen naar de stad gestuurd. Bij de aanslag werden drie Palestijnen gedood en 28 ge- wondt. Na de aanslag brak er een algemene staking uit on der de Palestijnse bevolking van de stad. Het was de afgelopen tijd zeer onrustig in Hebron. Twee weken geleden werd een jood se student door Arabieren doodgestoken, waarna joodse kolonisten de Palestijnse markt van Hebron in brand staken. Vermoedt wordt dat de aan- ag een wraakactie van jood kolonisten is óf het werk van Palestijnse extremisten. Dit laatste zou het gevolg kun nen zijn van twisten tussen aanhangers van de PLO aan de universiteit en aanhangers van de Moslim-broederschap aldaar. Illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll Van onze redactie buitenland BAGDAD - „HET is om het even hoe krijgshaftig een sol daat is, hij kan zijn wapen echter niet altijd in de aanslag houden. Er komt een moment waarop het leger vermoeid raakt en hij zijn wapen moet laten zakken". Deze opmer king stamt van de Iraakse lei der Saddam Hoessein. Hij wil Biets liever dan de oorlog te gen buurland Iran, die hij zelf bijna drie jaar geleden ontke tende beëindigen. Hij is bereid tot een onvoor waardelijke wapenstilstand zonder dat één van de publie kelijk beleden oorlogsdoelen is bereikt (herstel van de volle dige soevereiniteit over de Sjatt al-Arab; teruggave van 324 vierkante km grensgebied; en teruggave van drie eiland- les in de Straat van Hormoes, die in 1971 door Iran werden geannexeerd). Het ziet er ech ter niet naar uit dat het Iraak se leger zijn wapens spoedig zal kunnen laten rusten. Alles jvijst er op dat het land pro beert te leven met de uitzicht loze oorlog, die al meer dan jaar in een patstelling ver- Spanning In de eerste maanden van de °°rlog was er wel sprake van njge spanning onder de be- li u g' °°k vanwege de O/-1 taan vallen op Bagdad, maar daarna ging het leven 'JR gewone gang en was er omig te merken van de strijd aaR het front. Toch blijkt dat de oorlog )n tol eist. In bijna iedere fa- 'he is wel een invalide, ver- 'nkte of dode te betreuren. et onttrekken van zoveel on nen aan het arbeidsproces °Pte de overheid tot het rven van meer Iraakse .«Wen en van buitenlandse meiders (Pakistanen en Chi- en 6n' samen ongeveer 400.000, r;. 0'rca 1,8 miljoen Egyptena- di)i,.0rn economische pro- ple in stand te houden. ,0Vendien is de oorlog een wj'/rs'indende zaak geble- Per maand kost dit avon- r van Saddarii Hoessein te- geh i «uuam noessein le- (j„ j et bewind van Khomeiny lmTaakse schatkist minstens i'lard dollar. En de oliepro- bktie is dingen dpi"'"-",s door de gevechtshan- "gen en het afsluiten door

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1983 | | pagina 4