?KT 4
ENS
'Eenarmige bandieten'
in Casino van Knokke
>gom
kijk- en leesboek geeft indruk ontstaan provincie
K(
)RT
MIDDEN"
-2EEUWS
P. Oele (Oudelande)
wint Orleansvlucht
199.
Terrein Camping
De Vogel uitgebreid
EXPOSITIE MUNTAUTOMATEN
ili 1983 de
Breskens. Na-
en de Amb.
s op maandag
)EWERK
HEN
PAGINA ZEELAND 2
Wormalige
burgemeester
IHeinkenszand
loverleden
Sint-Jansteen
Gevonden
voorwerpen
examens
A12
v
pm te zoenen I
nkje. jubileum, receptie,
verloving, overwinning,
aar door, mag best eens
i wel op de pagina
oeilijk is dat met en duur
n. (b.v 6 regels kosten
U stelt 'n tekst op, belt
van onze bi)kantoren of
af aan de balie
ir particulieren
1,40. Een grote regel
r het bi|plaatsen van een
i] 10,-toeslag. Bij met
lordt 2,50 adm kosten
rayonkantoren Hulst,
tel 01140-13751;
raat 9, tel. 01150-17920
1tel. 01100-28030
PA EN MA
H.G. met jullie 25-jariq
huwelijk. Ton, Marlies
Ad, Corné, Lian en Joi
han.
O
TEL 01150-12607
nONDERDAG 14 JUL11983
gt U als U Uw ondertrouw
n De Stem
et u het dan Als u ruim-
èen van onze kantoren
stuurt dan garanderen wi|
-elicitatiedienst
k pakket met
- en reductie-
nerkartikelfa-
D1BT1M
VAN ZEELAND
V'.'tfi® :<-.'«cawv mz*
Hl.; n
Tl 8
Zeeland
in oude
kaarten
Van een
onzer verslaggevers
BRESKENS - Franz Gittenberger (Bres
kens) en Helmut Weiss (Knokke) zien een
jarenlange voorbereiding neergelegd in het
onlangs verschenen boek „Zeeland in oude
kaarten".
Een erg mooi uitgevoerd kijk- en leesboek waar
bij men een goede indruk krijgt van de wordings
geschiedenis van Zeeland sinds de Middeleeuwen.
DIT DEEL van een kaart
van Janssonius uit 1635
laat zien hoe flinke delen
van Oost-Zeeuwsch-
Vlaanderen onder water
staan. Het wordt aangege
ven als het Verdroncken
land van Grouwe.
DEZE KAART van
Vlaanderen is van Ortelius
en dateert uit 1592. Cad-
zand en Zuidzande waren
toen nog eilandjes.
- FOTO'S WIMK00YMAN
Èen indrukwekkende
reeks, dikwijls in fraaie
kleuren uitgevoerde, repro
duces van oude kaarten -
te beginnen bij de in 1592
verschenen bekende kaart
van Ortelius tot de uit 1920
daterende kaart van Zee
land - wordt begeleid door
een summiere tekst. De
kaarten worden zowel in het
Nederlands als het Engels en
Duits toegelicht.
-Aan de hand van de kaar
ten is aardig te zien hoe in
de loop der eeuwen het wa
ter zich van Zeeland meester
maakte éfi Vervolgens daar-
I uit weer verdreven werd. Zo
(laat een k&art van Jansso
nius uit 1635 zien hoe flinke
"delen van Oost-Zeeuwsch-
een onzer verslaggevers
HNKENSZAND - Oud-bur-
fflieester H. J. Derckx van
Pinkenszand is dinsdagnacht
l|f5-jarige leeftijd overleden.
Bleed aan een ongeneeslijke
fikte.
I De heer Derckx was van
j™ 'et 1958 eerste burger van
pkenszand, waarna hij de-
pde functie uitoefende in de
fjiabantse gemeenten Budel
IPnucphen. In september 1981
f 8 hij in de VUT.
zijn jonge jaren was de
Derckx een bekend hoc-
J)'er Hij speelde 52 keer in
F nationale elftal en ver-
IMe met dit team medailles
F®s de Olympische Spelen
««inden (1948) en Helsinki
P.
Vlaanderen onder water
staan, aangegeven als het
Verdroncken land van
Grouwe. Een aardige bij
komstigheid is dat sommige
kaarten verlucht zijn met fi
guren uitgebeeld in de kle
derdracht van de betrokken
tijd.
Stadsplattegronden
De landkaarten in het
boek worden afgewisseld
met een aantal stadsplatteg
ronden, belegeringskaarten
(waarbij de bekende Beren-
ning van Aardenburg in 1672
niet ontbreekt) en tekenin
gen van voor Zeeland be
langrijke mensen als Prins
Maurits en Prins Frederik
Hendrik.
De auteurs geven een hel
dere uiteenzetting over de
geschiedenis van de carto
grafie, begonnen in Italië en
langzamerhand uitwaaie
rend over de toenmalige be
kende wereld. Uitvoerig
wordt stilgestaan bij de
Noordelijke Nederlanden als
centrum van kaartdruk-
kunst. Duidelijk wordt dat
vooral de zeekaarten een
commercieel doel dienden.
De kapitein kon zich oriën
teren op vreemde kusten,
een belangrijk voordeel bo
ven de concurrentie. Geen
wonder dat veel van die
kaarten geheim waren.
Veel aandacht wordt be
steed aan historisch bekende
cartografen als Mercator,
Ortelius, Hondius, Willem
en Joan Blaeu (die de be
roemdste atlas van hun tijd
vezorgden), de Van Keulen's
en de Hattinga's. Een aantal
van de in het boek opgeno
men kaarten zijn van hun
hand.
„Zeeland in oude kaarten"
is een uitgave van Lannoo/
Tielt/Bussum in samenwer
king met Mappamundi. Mo
menteel worden de boeken,
die 98,50 kosten, uitgele
verd aan de boekhandels.
Schutterkampioenschap - Na
6 schietingen om het kam
pioenschap van de schutters-
societeit St. Jan is de stand: E.
Savooy 32 punten, E. Ver-
schueren 20, R. van Essen 19,
H. Merckx 18 en P. Stevens 16
punten. Bij de 'nieuwelingen'
gaat J. de Letter aan de leiding
met 8 punten, gevolgd door P.
de Koster 7, E. Weemaes 5, G.
Merckx 4 en H. Vos 3 punten.
Gezien het succes van deze
tweewekelijkse kampioens-
schietingen gaan de schietin
gen tijdens de vakantie ge
woon door. Elke schieting, zo
leert de ervaring, melden zich
weer nieuwe schutter. De vol
gende vindt plaats op donder
dag 21 juli om 19.15 uur en ook
op donderdag 4 augustus
wordt er geschoten, eveneens
om 19.15 uur.
BAARLAND - Kampdienst -
Op het terrein bij het zwem
bad van camping Scheldeoord
in Baarland wordt zondag 17
juli de tweede kampdienst van
het seizoen gehouden.
De
dienst begint om 19.00 uur. De
heer M. J. Geuze uit 's Heer
Arendskerke houdt een toe
spraak en het rooms katholiek
jongerenkoor uit 's Heeren-
hoek verleent muzikale mede
werking.
VLISSINGEN - ANWB-de-
monstratie - De ANWB houdt
op donderdag 21 juli te Vlis-
singen een demonstratiedag
voertuigbeheersing. Daarbij
bestaat de mogelijkheid tegen
betaling zelf aan motorbe-
heersingslrajecten deel te ne
men. De ANWB organiseert de
dag in verband met haar 100-
jarig bestaan. De activiteiten
worden gehouden op het par
keerterrein van de Miro in
Vlissingen van 9.30 tot 17.00
uur.
Van onze correspondente
HENGSTDIJK - Camping
De Vogel te Hengstdijk is
uitgebreid met een nieuw
kampeerterrein, inclusief
een splinternieuw toiletge
bouw.
Het nieuwe terrein ligt
vlak bij de ingang van De
Vogel en heeft een capaci
teit van zo'n 150 tenten ten
toercaravans.
„Buiten onze uitbreiding
hebben we al een capaci
teit van zo'n 450 caravans
en tentkampeerders", zegt
eigenaar Van den Bosch,
„en op het moment zijn we
zeer goed bezet, hoewel we
de topdrukte pas komend
weekeind verwachten, als
in het midden van het land
de vakanties beginnen. We
denken dat we de drukte,
mede dank zij onze uit
breiding, goed kunnen ver
werken".
Van de heer Van den
Bosch mogen de tropische
temperaturen nog wel
eventjes aanhouden. Niet
alleen zorgen die voor een
goede bezetting op de cam
ping, maar vanwege het
mooie weer kunnen ook al
lerlei activiteiten goed tot
hun recht komen. „Er is
hier het hele zomerseizoen
van alles te doen op het ge
bied van zwemmen, water
sport, paardrijden en der
gelijke, waar een vaste
kern van meer dan twintig
medewerkers een handje
bij toesteekt. En al die acti
viteiten zijn gratis".
De nieuwe uitbreiding
van het kampeerterrein
betekent nog niet het einde
van de plannen van de fa
milie Van den Bosch. Ook
voor de toekomst wil men
nog uitbreidingen van de
faciliteiten voor de toeris
ten creëren, maar die plan
nen zijn nog niet vastom
lijnd.
OOSTBURG - Bij de diverse
politiebureaus in West-
Zeeuwsch-Vlaanderen zijn de
navolgende voorwerpen als
gevonden aangegeven:
AARDENBURG: Portemon
nee.
BRESKENS: Kinderbril,
blauw kinderkousje, huissleu
tel Corbin no. 365, verzeke
ringsplaatje bromfiets MMH
207, sleutelbos.
CADZAND: trui met licht/
donkerblauwe strepen, rood
bruine portemonnee met
104,-en drie sleutels, heren
portemonnee met 9,05,
Lawnboy grasmaaier.
OOSTBURG: rechter sport
schoen, honderiem, zakmes,
motorgrasmaaier, 3 obstakel
lampen, computerhorloge
merk Commodoor, zilverkleu
rig plakband, 5 pennen, doos
met spullen, gymtas, fototoe
stel, foto's van varkens, bruin
hondje, Yorkshire Terrier, 2
kleine bruine hondjes met gele
en bruine halsband, gekleurd
vest met rits, Marshall-jack
met gele voering, serveer
stersschortje, groen linnen
jack, witte sleutelhanger,
Toyota-autosleutel en huis
sleutel, sleutelbos met 7 sleu
tels, sleutelbos met 4 sleutels
aan ANWM-sleutelhanger,
sleutelbos met 5 sleutels op
schrift Musson, 2 losse sleutels,
2 sleutels aan touwtje, 2 sleu
tels waarvan autosleutel m534
en sleutel merk ROTD, don
kerbruin tasje met autopapie
ren, identiteitspapieren tnv
Claus Schmidtke, tas met in
houd, damestas Gizella Bec
kers, zwart leren portemonnee
met vrijkaartje Haarlem-
Vlissingen, bruine portemon
nee met zijklep, rode porte
monnee met 10,- en klein
geld, zwarte portemonnee,
briefje van 100,—.
SCHOONDIJKE: Huissleutel
merk Viro.
SLUIS: Bos met 4 grote en 2
kleine sleutels, sporttas Aven-
to, sleutel Honde no. 1284, zij
stuk Yamaha bromfiets, sleu
tel met ring Abus, bedrag van
15,--, accu Volvo.
IJZENDIJKE: autosleutel LF
VV1825, 2 sleutels Yale 224, le
deren sleutelhanger met letter
P en een geelkoperen sleutel.
TERNEUZEN - De hoofdprijs
in de provinciale wedvlucht
gehouden vanuit Orleans is
gewonnen door P. Oele te
Oudelande. Hij won in dat
concours de derde prijs achter
winnaar Steenbakker-Goud te
Kwadendamme en De Keijzer
en zoon te Hansweert die be
slag legde op de tweede prijs.
De verdere uitslag luidt: 4. O.
van Damme, Koewacht, 5. M.
Willaert, Clinge, 6. A. Bouchaut
en zoon, Sluiskil, 7. G. van Daa-
len, Graauw, 8. J. van Spaan-
donck, Sint Jansteen, 9. J. van
Eij keren, 's-Heerenhoek, 10.
Gebr. Korff, Souburg.
Compiègne:
Herleving te Kloosterzande met
824 jonge duiven (932 mpm). 1. G.
Pauwels, 2 en 5. R. Mahu, 3. F.
Roctus, 4 en 6. L. de Waal en
zoon, 7. Em. de Waal, 8. E. de Ke
ver, 9. L. van Dorsselaar, 10. W.
Bogaart.
CC Hulst met 565 jonge duiven
(956,51 mpm). 1. A. van Iteghem,
2. Aug. van Helsland, 3. F Jan
sen en zoon, 4. H. van Laere, 5. T.
Taalman en zoon, 6. H. Ever-
aard, 7. mevrouw De Ward, 8. J
Everaard, 9. Th. Casteels, 10. L.
van Helsland.
De Reisduif te Graauw in sa
menspel met De Postduif te
Lamswaarde met 344 jonge dui
ven (915,46 mpm). 1 en 5. P. de
Koster, 2 en 7. P. de Booij, 3. E.
Staal, 4. A. Verbiest, 6. G. Kou
ijzer, 8 en 9. L. van Vlienberg-
hen, 10. J. Eiisackers.
Volharding te Westdorpe met
155 jonge duiven (937,29 mpm). 1
en 6. P. Baecke, 2 en 3. A. de
Krijger, 4. Ph. van Acker, 5. G.
Gijsel, 7. René van Kwikkel-
berghe, 8. R. Spuessens, 9. Ed. de
Smet, 10. D. Istas met 79 oude
duiven (955,41 mpm). 1 en 2. H.
van de Veeke, 3. P. Baecke, 4.
Gebr. Audenaerd, 5. René van
Kwikkelberghe.
Wedvlucht Groot Sas van Gent,
in concours 627 jonge duiven (960
mpm). 1 en 6. E. en L. Breepoel, 2.
M. van Dam, 3. A. Rammeloo, 4.
G. Dellaert, 5. P. Baecke, 7. R.
Geernaert, 8. A. de Krijger, 9.
Combinatie Wiskerke-De Put
ter, 10. Combinatie Elegeert met
274 oude duiven (965,5 mpm). 1.
R. van de Berge, 2. H. van de He
mel, 3. Th. Kox, 4 en 8. W. Winne,
5. E. en L. Breepoel, 6. G. Begijn,
7. B. van de Berghe, 9. W. den
Hamer, 10. J. du Puy.
Met Moed Vooruit te Boschka-
pelle met 270 jonge duiven (943,98
mpm). 1. F. Dobbelaar, 2 en 9. D.
Dobbelaar, 3 en 5. E. Strooband,
4. Th. van Vlierberghen, 5. C.
van Doorn, 7. P. Dobbelaar, 8. W.
Dobbelaar, 10. L. Kerckhaert
met 60 oude duiven (965,89 mpm).
1. Th. Lambert, 2. F. Dobbelaar, 3
en 5. J. Wouters, 4. L. Kerck
haert.
De Eendracht te Terneuzen met
425 jonge duiven (941 mpm). 1.
Jos Dieleman, 2. L. Mechielsen, 3.
Jac. Harte. 4 en 10. F Temmer
man, 5,6 en 8. Joh. Buijze en
zoon, 7 A. van Houdt, 9. R. van de
Veke met 105 oude duiven (952
mpm). 1. M. de Roos, 2. R. de
Schoolmeester, 3. A. van Houdt,
4. R. van de Veke, 5. A. Van-
tricht.
VZV te Hoofdplaat met 322 jonge
duiven (988,49 mpm). 1. W. Maas,
2. J. Boone, 3. Ch. en H. de Poor
ter, 4 en 8. J. Scherbeijn, 5. gebr.
Van Grol, 6. A. Gernaert, 7. A.
Temmerman, 9. Th. Steijaert, 10.
A. de Poorter en zoon met 145
oude duiven. 1. A. de Poorter en
zoon, 2. P. de Poorter, 3. B. de
Poorter. 4. J. Martens, 5. P. Maas.
Steeds Sneller te IJzendijke met
213 jonge duiven (940 mpm). 1. I.
de Cocq, 2. M. Notschaele, 3 en 9.
H. Groosman, 4. A. Dupon, 5 en 7.
J. Groosman, 6. J. Claeys, 8. P.
Zegers, 10. J. van de Broeke met
107 oude duiven (977 mpm). 1. M.
Notschaele, 2,3,5,9 en 10. I. de
Cocq, 4. P. Dellaert.
De Bonte Duif te Aardenburg in
samenspel met De Grensvliegers
te Eede met 272 jonge duiven
(987,8 mpm). 1. A. Verstrate, 2. A.
Breijaert, 3 en 7. Ph. Rammelae-
re, 4. A. Baerdemaeker, 5 en 6. A.
Dezutter, 8. V. de Vreeze, 9. P.
van Queckelberghe, 10. C. de.:
Cock mét 71 oude düivën (985,6
mpm). 1. O. de Vriend, 2. A. De
zutter, 3. M. de smet, 4. J. van
Ommen, 5. R. de Clerck.
De Snelvliegers te Oostburg met
411 jonge duiven (962,38 mpm). 1.
A. Spijkerman, 2. J. Rieteco sr., 3.
A. van Hijfte, 4. A. Rabout, 5 en
7. I. Aalbregtse, 6. A. Risseeuw
sr., 8. J. Bakker, 9 J. Risseeuw,
10. W. Tanghe, met 92 oude dui
ven (982,47 mpm). 1 en 3. W. van
Hee, 2. C. Bron, 4. A. van Hijfte,
5. R. van Hee.
De Getrouwe Duif te Cadzand
met 200 jonge duiven (978,83
mpm). 1. Aart Vasseur, 2 I. de
Groote, 3,5 en 8. J. van de Plasse,
4. A. Duininck en zoon, 6. D. van
Houte, 7. W. van Akker, 9. D. van
Kerkhoven, 10. W. Goossen met
51 oude duiven (944,58 mpm). 1 en
4 A. de Putter, 2. W. Goossen, 3.
A. Mabelis, 5. G. Schrier en co.
Eerste de Beste te Schoondijke
met 260 jonge duiven (947,8
mpm). 1,3,4 en 6. A. de Wever en
zoon, 2 en 8. J. de Poorter, 5 en 9.
C. Boogaard, 7. H. de Bliek, 10. A.
Hamelinck, met 72 oude duiven
(958,56 mpm). 1 en 5. J. Buijze, 2.
J. de Poorter, 3. Cl. de Wever, 4.
J. Dhont.
NIJMEGEN - Gelderse leergangen
Nijmegen, gezondheidskunde en
huishoudkunde: Marinette de Kerf
uit Sint-Jansteen.
UTRECHT - Rijksuniversiteit
Utrecht, doctoraal rechten (pri
vaatrecht en staatsrecht): Jos de
Kerf uit Sint-Jansteen.
huw.:..
KNOKKE (België) - Een casi
no wordt meestal vereenzel
vigd met 'gokken'. Gokken
staat in vele landen gelijk met
'fruitautomaat', jackpot of hoe
al die mechanische instru
menten met toeters en bellen
ook genoemd mogen worden.
Wat is dan een betere plaats
dan een casino om een uitge
breide collectie Muntautoma-
ten (waarvan sommige bekend
staan als 'eenarmige bandie
ten') tentoon te stellen? En dan
wordt duidelijk dat Munt au
tomaten meer zijn dan alleen
gokinstrumenten. Zij hebben
hun nut (gehad).
Het Gemeentekrediet van
België (te vergelijken met onze
Bank voor Nederlandse Ge
meenten) richt jaarlijks een
expositie in die wat wijder
strekt dan de doelstelling van
de bank en een groter publiek
aanspreekt. Dit jaar is men er
in geslaagd de unieke collectie
muntautomaten van de
Fransman Jean-Claude Bau
dot (een publiekstrekker in
Parijs) naar België te halen.
Hoewel de 200 jaar voor
I le volt SS (1892>- Wanneer men een munt in de gleuf stak rolde een kogel voor
I 'e dp iVün, Dornme August. Met een hefboom kon men het been in beweging krijgen
I s,'ktp H°ï.e-1 in 'let 9^as' Daarna rnoest de kogel in de hoed. Ging de kogel te ver dan
l ae kikker (links boven) hem in en had men het spel verloren.
Christus geconstrueerde wij-
waterautomaat, waarvan He
reon van Alexandrië in zijn
werk Spiritalia een nauwkeu
rige beschrijving van vorm en
werking gaf, op de tentoon
stelling uiteraard ontbreekt,
zijn toch staaltjes van ouder
wets vakmanschap en kunst
opvatting te bewonderen.
Automaten werden al in de
vorige eeuw ruimschoots ge
bruikt, zoals door de Engels
man Richard Carlisle die
dacht ongestraft verboden
boekjes via een automaat te
kunnen verkopen. In 1857
wordt patent gevraagd op een
postzegelautomaat en in 1867
bouwt een Duitse uitvinder
een sigaretten- en een zakdoe
kenautomaat. En natuurlijk
verschenen er speelautoma
ten, automaten die niet geba
seerd waren op enig nut, al
leen tegen geld wat verpozing
bood ofgeld uitkeerden.
En daar begint de slechte
faam van de automaten. Het
tij was echter niet te keren en
volgens vakmensen begon in
1899 de automatenindustrie
die het spel met de knikkers
ook voor de 'klein man' be
reikbaar maakte. Er werden
er talrijke soorten geplaatst in
publieke gelegenheden:
schietautomaten, roulettes,
etc. En er verschenen talloze
wetten en voorschriften die
het gebruik aan banden Jeg-
den of verboden.
De ontwerpers van de auto
maten pasten zich aan de
heersende kunstlij nen aan, Zo
zijn er in het Knokse casino
voorbeelden te zien van art
antique, art nouveau, arts Éeccf
en kubisme. Zelfs de najeve
kunst ontbreekt niet. Zöals
blijkt uit de automaten Pierrot
(nummer 9), of de Matador
(nummer 42).
Dat toont aan dat ook munt
automaten aan verandering
onderhevig zijn en regelmatig
werden afgedankt als te
'ouderwets'. Dat viel de Franse
verzamelaar Baudot op en in
twintig jaar tijd bouwde hij
zijn colelctgie op.
De expositie in de Kroon
luchterzaal van het Casino
Knokke is, tegen betaling van
BF 20, tot 28 augustus dage
lijks te bezoeken van 15-23
uur.
ROL A TOP (1935). De meeste klassieke, meest geslaagde en meest bespeelde munt-
aMtomaat met drie rollen onder de z.g. 'fruitkasten'. Deze bevatte 2 jackpots en een z.g.
Gold Awards idie gouddollars bevatte. Momenteel zijn er in o.m. Las Vegas fruitauto
maten die een jpckpot (inzetten van alle vorige spelers) van twee- tot driehonderd-
tyzbben. -fotoswimkooyman
