Alleen op reis
DE STEM
PARLEMENT WERKT AAN WETSVOORSTEL
Vier
dagen
op pad
inkomensachï
[ogere amb
0VERTRED
TEGEN R
a
a
Amsterdam: Coi
ondreizende ev
23
figSTEMCOMM
serieus nemen
WOENSDAG 13 JUL11983
:PAGINA TWEE
PAGINAJ WOENSDAG 13 JUL119(
PAPIER'
VOOR UW PEN
Beschrijving
Woensd recht 6
Woensdrecht 7
n
ia
n
O
T5
DAGBLAD VOOR ZUDWEST NEDERLAND
Jaargang 123
Nr. 20.177
Uitgave
Uitgeversmaatschappij
De Stem b v
Directie
Drs. J.H.M. Brader
Hoofdredactie
L. Leijendekker
H. Coumans
Breda - Hoofdkantoor
Spinveld 55
Postadres: Postbus 3229
4800 MB Breda
Telefoon: voor directe
verbinding zie onder
betreffende afdeling
Algemeen nr. 076-236911
Telex: 54176
Kantooruren ma. t.m. vr.
van 8.15-17.00 uur
Bankrelaties
Postgiro 1114111
ABN rek. 520538447
NCB rek. 230301584
Rabo rek. 101053738
Handelsregister 27420
Centrale redactie Breda
Nieuwsdienst 076-236883
Stadsredactie 076-236880
Sportredactie 076-236884
Lezersservice
Inlichtingen over Stemreizen
en promotie: 076-236911
Fotoservice: 076-236573
Abonnementen
Betaling 076-236347
20,49 per maand
f 61,15 per kwartaal
238,00 perjaar
Postabonnementen met
toeslag
Nieuwe abonnees: opgave bij
elk rayonkantoor en
servicepunt. Ook telefonisch
of d.m.v. bon in de krant.
Bezorgklachten
Voor telefonische meldingen
zie onder betreffend
rayonkantoor.
Rubriek 't Kleintje
Opgave 076-236538, 236381
236244 tot 17.00 uur 2 dagen
voor plaatsing
Grote advertenties
Algemene informatie over
mogelijkheden en tarieven:
076-236881
Regionale informatie: alle
kantoren
Postadres: postbus 3229,
4800 MB Breda
Afsluittijd adv.: 09.00 uur één
dag voor plaatsing;
maandagkrant vrijdag 12.00
uur in Breda
Overlijdensberichten
076-236442.
Buiten kantooruren ma. t/m
vr. van 19.00-20.30 uur en zo.
van 18.30-21.30 uur
076-236394/236911
Debiteurenadministratie
Advertenties 076-236227
Rayonkantoren
Bergen op Zoom
Zuivelstraat 26, 4611 PJ
Tel. (alle afd.) 01640-36850
Kantooruren ma. t/m vr. van
8.15-17.00 uur
Breda - Stadskantoor
Nwe. Ginnekenstraat 414811
NN. Abonnementen 076-
236322 Overige afd. 236326.
Kantooruren ma. t/m vr. van
8.15-17.00 uur
Bezorgklachten
076-236888 ma. t/ m vr. 8.15-
18.00 uur, za. 8.15-17.00 uur
Etten-Leur
Markt 28, 4875 CE
Tel. (alle afd.) 01608-21550
Kantooruren ma. t/m vr. van
8.30-12.30 en
13.30-17.00 uur
Goes
Klokstraat 14461 JK
Tel. (alle afd.) 01100-28030
Kantooruren ma t/m vr. van
8.15-12.30 en
13.30-17.00 uur
Hulst
Steenstraat 14, 4561 AS
Tel. (alle afd.) 01140-13751
Kantooruren ma t/m vr. van
8 15-12.30 en
13.30-17.00 uur
Oosterhout
Arendstraat 14, 4901 JK
Tel. abonn. en adv.
01620-54957
Tel. redactie 01620-51800
Kantooruren ma. t/m vr.
van 8.15-17.00 uur
Roosendaal
Molenstraat 45, 4701 JN
Tel. (alle afd.) 01650-37150
Kantooruren ma. t/m vr.
van 8.15-17.00 uur
Terneuzen
Nieuwstraat 9, 4531 CV
Tel. (alle afd.) 01150-17920
Kantooruren ma t/m vr.
van 8.15-12.30 en
13.30-17.00 uur
Vlissingen
Torenstraat 4381 ET
Tel. (alle afd.) 01184-19910
Kantooruren ma t/m vr. van
8.30-12.30 en
13.30-17 00 uur
Van onze correspondent Aad
Jongbloed
BRUSSEL - Het bor
reltje in het Belgische
café op de hoek wordt
grif geschonken. Of
het nu een whiskey,
een gin-tonic of een
'witteke' is, de kaste
lein laat de fles klok
ken. Ook in het res
taurant mag men de
maaltijd besluiten
met een cognac of een
'mare de champagne'.
Maar in alle gevallen is de
uitbater in overtreding. Want
sinds 29 augustus 1919 staat er
in de Belgische wet: „Het ver
bruik, de verkoop en het aan
bieden, zelfs gratis, in welke
hoeveelheid ook, van geestrij
ke dranken, ter plaatse te ge
bruiken, zijn verboden op elke
openbare plaats of gelegen
heid, inzonderheid drankslij
terijen, hotels, restaurants,
verstrooiïngs- en ontspan
ningsgelegenheden, winkels,
kleine werkplaatsen, boten,
treinen, trams, stations, ate
liers of werven, met inbegrip
van de openbare weg."
Het waren droeve tijden,
toen de wet tot stand kwam.
De Eerste Wereldoorlog had
België aan de rand van de eco
nomische afgrond gebracht en
er ontbrak het initiatief om uit
het dal te klimmen. Er heerste
een massale werkloosheid en
wie wel werkte kende ook ar
moede, want hij mocht het
zelfde werk van voor de oorlog
doen tegen een veel lager loon.
Het antwoord van de werkloze
of uitgebuite Belgische gewo
ne man was begrijpelijk, maar
weinig verheffend: er werd
massaal naar de fles gegrepen.
Kinderen
Op de fabrieken liepen
stomdronken arbeiders rond,
in de straten zakten verzwak
te alcoholisten bewusteloos in
elkaar, de kroegen zaten 24
uur van het etmaal vol. Kin
deren van twaalf jaar, die in
de bedrijven tegen een habbe-
krats onmenselijk veel uren
moesten maken, werden tot
drank aangezet om hen over
de vermoeidheidsdrempel te
helpen. Het was in die jaren
niet ongewoon dat een kind
van twaalf een fles jenever
per dag dronk.
Inmiddels was Emile van de
Velde, geboren in 1866, minis
ter van justitie geworden. Van
de Velde had toen al een
boeiende carrière achter de
rug. Sinds de oprichtingsdag
van de Belgische Werklieden
partij in 1885 was hij een toe
gewijd, maar pragmatische
marxist, die als eerste Europe
se socialist in 1914 geroepen
werd tot het ministersambt.
Na de Eerste Wereldoorlog
werd hij de belangrijkste lei
der van de socialisten. Hij
werd uiteindelijk minister van
justitie, een functie waarin
zijn dadendrang volledig tot
ontplooiing kon komen. Zo
ontwierp hij de huishuurwet,
de wet op de vakbondsvrijheid
en de hervorming van het ge
vangeniswezen, schafte hij de
anti-stakingswet af en werd
hij de geestelijke vader van de
Wet-Van de Velde, de wet op
het alcoholmisbruik.
Sindsdien mag er in café's
en restaurants geen sterke
drank geschonken worden.
Sindsdien - het is een grappig
detail binnen de wet - mag
men officieel nooit minder dan
twee liter sterke drank per
keer in slijterijen kopen. De
wet zegt dat aankoop 'met een
minimum kwantiteit van twee
liter' moet gebeuren. De ach
tergrond daarvan: geen enkele
arbeider kon in de twintiger
jaren twee liter tegelijk beta
len.
Van de Velde had met zijn
wet nogal succes. De gendar
merie oefende strenge controle
BELGISCHE BORREL MAG
BOVEN TAFEL KOMEN
uit, hulporganisaties gingen
op pad, de economie trok wat
aan, de misère verdween
enigszins, allemaal ingrediën
ten om de massale drankzucht
met succes te lijf te kunnen
gaan. Maar met het verdwij
nen van de sterke drank naar
de achtergrond - waar de ge
goede klasse gewoon doorging
met het nuttigen van een slok
je - groeide de bieromzet. Het
werd tot op de dag van van
daag de meest populaire
drank in België, waar tal van
brouwers nog een pracht van
een onderneming aan danken.
Biermafia
Boze tongen beweren dan
ook dat het de 'biermafia' in
België geweest is die tot dus
ver de Wet-Van'de Velde in
stand heeft weten te houden.
Een brouwer, die ook tot een
hoge ambtelijke rang is geste
gen en daarom liever zijn
naam niet genoemd wil zien,
gelooft daarin. „Het is opmer
kelijk hoeveel brouwers zich
in het verleden aangetrokken
hebben gevoeld tot de poli
tiek", zegt hij, „en het lijkt mij
vanzelfsprekend dat dezen
hun invloed hebben aange
wend om België een exclusief
bierland te doen zijn. Het vrij
geven van de sterke drank zou
zeker in de achter ons liggende
welvaartsperiode een gevaar
opgeleverd hebben voor de
bierconsumptie.
Een jeneverstoker uit Has
selt, de heer Vincke, liet echter
publiekelijk weten daar niet
in te geloven. „Als de wet
wordt afgeschaft", vindt hij,
„dan kan dat beschouwd wor
den als een wettelij ke bevesti
ging van een bestaande toe
stand. We verwachten een
lichte verhoging van de omzet,
maar het zal de caféhouder
worst zijn of hij mag of niet.
Het enige dat hem interesseert
is hoe duur de slijters vergun
ning zal worden."
Blijft het verhaal dat met
name de socialistische Kamer
leden uit piëteit tegenover de
familie van Emile van de Vel
de 'zijn' wet nooit hebben wil
len aantasten. Maar piëteit
heeft natuurlijk zijn grenzen,
zeker als we weten dat Van de
Velde al in 1938 overleden is.
Goedgekeud
Hoe het ook zij, het ziet er
naar uit dat de Belgische bor
rel eerstdaags boven tafel mag
komén. De Kamercommissie
van financiën heeft vorige
week het wetsontwerp over
'het verstrekken van sterke
drank en het vergunnings
recht', de nieuwe borrelwet
zoals de naam buiten het par
lement luidt, goedgekeurd.
Minister van financiën Willy
de Clercq denkt dat het wets
ontwerp na de vakantie in
Tweede Kamer en Senaat in
behandeling genomen kan
worden, zodat vanaf 1 januari
1984 in café's en restaurants
legaal sterke drank kan wor
den geschonken.
De voorwaarden daarvoor
zijn dat kasteleins en restau
ranthouders in de toekomst in
het bezit moeten zijn van een
tapvergunning en dat zij een
fikse som aan accijns moeten
gaan betalen. Dat laatste doen
ze nu niet, omdat de wegen
van de Belgische wet wellicht
wat ondoorgrondelijk zijn,
maar niet zo ver gaan dat je
belasting moet betalen over
iets dat je illegaal doet.
Over de hoogte van de ac
cijns wordt binnenskamers
nog flink gebakkeleid. De per
centages schommelen tussen
de 5 en 20. De Dienst Accijnzen
houdt tegenover een andere
dienst binnen het ministerie
van financiën vol dat 20 pro
cent te hoog is, en dat kaste
leins dan weigeren een tap
vergunning aan te vragen en
gewoon onder de tapkast blij
ven schenken. Zij stelt dus 5
procent voor en becijfert dat
het afschaffen van de Wet-
Van de Velde de schatkist 4
miljoen zal opleveren. Een
schatting, die inderdaad zeer
laag gehouden is, want wie
ziet hoe frank en vrij de fles in
Belgische café's en restaurants
gehanteerd wordt, moet op een
veel hogere raming uitkomen.
Nog even kan men in België
een illegale borrel nuttigen.
Volgend jaar mag het - mis
schien, want je weet hier nooit
- en dan met als enig motief
dat het geld in het laadje
brengt, want ook de Belgische
staat heeft elke frank hard no
dig.
Gisteren is de Apel-
doornse vierdaagse be
gonnen. Ruim 2.000
wandelaars gingen op
pad voor een voettocht
van 30, 40 of 50 kilome
ter door het Gelderse
land onder een bloedhe
te zon. Maar dat kon de
ze meneer niet deren.
Overigens: de 'echte'
vierdaagse, die van Nij
megen, start volgende
week dinsdag. Daarvoor
hebben zich inmiddels
ruim 19.000 mensen uit
binnen- en buitenland
aangemeld.
- FOTO ANP
I nP Ot
Hierbij willen wij, Vrouw
tegen Sexueel Geweld,
geren op uw artikel In a
krant van maandag 4
over de trimkampioene
de Breij. Wij vinden de be.
schrijving die van
vrouw is gegeven erg ov9
bodig. Waar er bij manne-
wordt ingegaan op relevam
prestaties en capaciteit
wordt bij vrouwen
„uiterlijke kenmerken"
let. Wij hopen dat jul))^
voor een volgende keer u»
willen nemen.
Vrouwen tegen Sexueel ft
weid,
Breda.
Waarom demonstreren
Woensdrecht? Omdat
geen nieuwe kernwaper,
willen, ook niet deze kruit
raketten. En waarom
- Omdat er zowel in
in West al meer dan
zijn. We kunnen ALlil
MAAL al VAKER dan
keer dood.
- Deze kruisraketten ma
de kans op een kernoor]
groter. Ze zijn precieserj
treffen nog beter doel,
doden daarbij onnoei
veel mensen
- Ons voorbeeld dwingt
dere landen, o.a. Derde'
reld-landen, ook tot a
schaf van kernwapens,
volg: nog meer kans
kernoorlog, en nog meer ai]
moede in deze landen.
Laat ons het voorbeeld
ven om deze waanzin
stoppen. Laten we het gf
gebruiken voor dingen
de mens ten goede komen.
Bovendien heb ik liever
vijand in het land dan
dood of zwaar verminkt
worden.
Jacqueline Hooymayers
Dongen.
Uit de diverse ingezont
artikelen blijkt overduit
lijk dat men, niet alleen
Woensdrecht- en Hi
heidenaren, maar ook eli
in Nederland doorheeft
het gehele Intern. Kt
Vredesberaad (IKV)
(meer) voorstelt. Dat i:
niet zo verwonderlijk.
IKV nl. heeft het Nedelands
volk willen wijsmaken
alléén de Verenigde Stat»
met haar NAVO-I
ten zich bezighouden nu!
KERN-wapens.
yan onze Haagse redactie
„gpj HAAG - De middelbare
hogere ambtenaren zijn
Ends 1977 30 tot 40 Procent in
talaris achtergebleven bij ver
telijkbare werknemers in het
edrijfsleven.
pit zegt de Centrale voor
Middelbare en Hogere Ambte-
Lren in het blad Commen-
oi
Win
Want....enimmers,
IKV gaat willens en weten
en ijskoud rn uiterst gelat»
voorbij ana het feit, di
HONDERDEN Sovjet-
SS-20-raketten (met!
kernkoppen) al jarenlang
ZIELTJESWINNER' BILLY G
ONS (Nederland en over lMSTERDAM - Ruim 3.500 rondren
West-Europa) gericht sten anden zijn vanaf dinsdag in
Nationaal congres.
En, het IKV toch maar v»
houden dat de VS en Nas
bondgenoten DE GR01
BOOSDOENERS zijn,
(LET WEL) nog moeten te-
ginnen met plaatsing. Het«»,as .zielt1
dan ook meer dan duidelij
dat 't het IKV nergens a»
ders om begonnen is
ONRUST te stichten, 05
VREDE te zaaien tegen M
huidige kabinet en AN"
AMERIKANISME te kW»
ken.
Breda
Jos Duijnstec
J.K GA er een paar weken
tussenuit en ik neem niks en
niemand mee". Ze keek
strijdlustig en klonk bijna
agressief: „Lekker puh" op
volwassen niveau. Ik voelde
precies wat ze had doorge
maakt, eer ze dit zo beslist kon
zeggen. Heel in het begin had
ze de gedachte aan een va
kantie-alleen naar haar zus
in Canada meteen wegge
duwd, vooruit jij, terug, nie
mand hoeft 't te weten. Maar
het plantje ontsnapte. Over
dag sprong het als een kiete
lend grapje door haar hoofd,
's avonds in bed vulde het
ver langen naar de verre zus
haar hele wezen. Ze zag zich
met Suze boodschappen doen,
samen gingen ze naar een
film, ze zaten in een tuin (die
ze kende van de foto's) onder
de maple-leaf alles uit te wis
selen wat in jarenlange brie
ven ongezegd was gebleven.
Ze most naar Suze, Jan en
de kinderen zouden zich best
redden. Ze bereikte het sta
dium van „Waarom zou ik
niet gaan" en toen: „Natuur
lijk ga ik, daar heb ik recht
op". Ze kreeg die zelfbewuste,
agressieve hbuding. Niet bin
nen het gezin, want Jan en de
kinderen vonden misschien
nog wel meer dan zijzelf dat
ze die vakantie naar Canada
moest maken. „Mam, wat zul
len jullie veel kletsen en la
chen en roddelen over ons".
De buitenwereld had moeite
met haar solo-trip. „Gaat Jan
niet mee"!". Dan zei ze niet,
dat de reis voor twee te duur
zou worden. Ze zei evenmin
dat Jan geen behoefte had aan
zo'n familievakantie, dat hij
liever op trek-wandeltocht
ging door Luxemburg, samen
met de oudste zoon. Het was
gewoon: „Nee, Jan gaat niet
mee", darmee buren en ken
nissen puzzelend achterla
tend. „Zouden die twee
wel...." „Zit 't daar wel
goed?"..... „Dat heb je met die
feministen
Feministe - zij? Het is maar
hoe je er tegenaan kijkt, het is
ook maar hoe je die kwalifi
catie gebruikt: als scheld
woord of als compliment. Bij
haar was het begonnen met
nieuwsgierige ogen, met oren
die niet alles onmiddellijk
geloofden. Zeggen ze dit?
Doen ze dat? Dan wil ik dat
eerst proeven, om en om
draaien, onderzoeken. Niets
nam ze voor zoete koek aan -
niet meer tenminste. Aarze
lend nog zette ze een voet over
de huisdrempel, keek links en
rechts. Daar kwam een stapje
vredestocht bij en toen stond
ze buiten: fris maar onbe
schermd, kwetsbaar, zoekend
in een bos vol sporen. Het
paadje kerk nam zij eerst.
Van kindsafaan was zij aan
de hand genomen op die weg;
kom maar, volg maar, recht
door. Ze had niet hoeven let
ten op de blauwe of gele
paaltjes, had ook de rijke
bloemenpracht in de bosjes
niet gezien en was als met
oogkleppen voorbijgegaan
aan open plekken en wijde
uitkijkjes. Bijbelcursus, le
zingen, gesprekken, denken,
studie veel studie, bezinning
en weer discussie deed haar
haar eigen kerk omhoogspit-
ten, de kerk van haar chris
ten-zijn, zoals zij bereid was
te leven en te werken, in en
aan de wereld.
Van kerk kwam emancipa
tie - of was die er eerder,
kwam zij juist daardoor tot
bewust geloven van binne
nuit? Vredesvrouwen kruis
ten weer haar weg, zij moest
keuzen maken. Ook een fel-
bewogen vrouw kan en mag
haar energie niet on-econo-
misch versnipperen. „Nu
moet ik eventjes helemaal los
van alles, ik neem niks en
niemand mee naar Canada".
Maar meteen veert ze op, zegt
enthousiast: „Toen Woens
drecht bekend werd, heb je 't
toen ook gemerkt, die onder
huidse werkzame onrust bij
vrouwen die elkaar opbelden,
die vreemd-onwennig maar
vastberaden zich meldden,
inlichtingen vroegen, tegen
ambtelijke mensen in praat
ten? Dat die tegen-motie er
kwam in de gemeenteraad
van Woensdrecht, dat heeft
daarmee te maken, vast".
Suze is toch hoop ik negens
mee bezig, zeg ik als ik de
avond voor haar vertrek even
aanwip. Ze lacht: „Ik heb
mappen vol knipsels bij me,
maar we kunnen elkaar af
remmen door over mijn Jan
en haar Reginald te praten".
Het zal eerder Reagan, An
dropov of de paus worden,
veronderstel ik, haar kennen
de. „Ik zal met Suze praten
over Marga Klompé", zegt ze
dan serieus. We zien het bei
den weer voor ons, de Brand
punt-uitzending met com
mentaren op de benoeming
van mgr. Simonis. „Wat is dat
voor een kerk, die zo me zijn
mensen omgaat?" Dat vroeg
Marga Klompé, vooral be
kend van politiek en mensen-
rechtenactiviteiten. Kardi
naal Willebrands had zo'n
zware taak, een dubbelfunctie
en dat op zijn leeftijd:
Utrecht en de oecumene in
Rome. „Vier, vijfjaar geleden
al vroeg hij om hulpbisschop
pen, vorig jaar kreeg hij ze
pas. Wat is dat voor een kerk,
die zo met mensen omgaat?".
Marga Klompé, die gaat
mee naar Suze. Zulke uitin
gen van wakkere verwonde
ring, zulk doorprikken van
macht zonder inzicht in wat
mens-zijn met elkaar in
houdt, moet van vrouw tot
vrouw, van mens tot mens
doorgegeven worden ter be
moediging.
Ivoor
Ieder in te vullen woord be
staat uit dezelfde letters als
het voorgaande woord, ver
minderd met één letter. De
overblijvende letters die
steeds in de cirkeltjes dienen
te worden ingevuld, vormen
de naam van een beroep.
1. dichterbij, 2. bloedvat, 3.
rood (Engels), 4. schande, 5.
loven, 6. ontekenning, 7.
kleur, 8. telwoord, 9. loot, 10.
deel van een bruidstoilet, 11.
deel van Limburg, 12. ivoor,
13. graan, 14. wreed keizer,
Van onze redactie bit
15. Engels telwoord, K>- f'
reed, 17. getroffen, 18. P"I*'
gaai.
O
O
-WON :si ddoaaq i3fj viv gi b(mu n Ivvm 91 'suo SI
-3N II 'U3J.0H £1 'd\3 ZI jC3d II 'd33\s oi 'lu3 '6 'uep 8 I
l '33U 9 'U313 'g 'J.33U0 'f 'psi g 'ispo 'z Idpmi f :oNISS0 i"
De bijeenkomst werd geopend door
vangelist Billy Graham, die sinds en
e'-verwisseling heeft ondergaan.
Was Graham tot voor kort nog de
as op 'zieltjes winnen' (zoals hij
chaarde hij zich altijd achter rechtse
upleit hij voor algehele ontwapening
reuwe kernwapens en vindt sociale
ejangrijk als het evangeliseren.
Billy Graham stond in de jaren '60
am-beleid van president Nixon, toei
'an hem. In die dagen werd hij 'Gods
loemd.
Een deel van zijn achterban heeft
weten te waarderen. Toch had zij
'e vorig jaar een inkomen van ruinr
j mir>der dan het 'jaar daarvoor,
uderwets' tekeer ging.
Amsterdam riep hij zijn gehoor
e' e honger in de wereld en de bewa
M^idan eens is door buitenlandse w
ere h z'ch 9elukkig mag prijzen n
nnrR in verscheidene andere Wes
a kk En9eland, verliezen de FNV
■behartiging van hun leden zelden
FMw °°9' Dat bliikt 00k nu weel
erfct zich het komende najaar - ds
onret ,e weer wil ste||en tegen de
van dle be' kabinet ook voor 19
em P *n daar bard tegen aan te gaan
an hof voorbereid die kunnen lei
Kip, nnaa,schappelijke leven en politi
aQ Z8n voor een ingehouden opstel
I. vakbeweging niet gemakke
ohipm financiering van allerlei val
ezuin °b te roePen- Het gemor v
e h '9ln9en en met name de ongelijk
eropn8 en 'a9ere inkomens wordt s
en orn torde acties. Er lag niet voo
n borstel
oor
ter tafel om het komenc
tiurrip0 al9emene staking te verlamm
clitiekrS ebben dat voorstel van tafe
efocrabèakiri9 Z0U e8n dlrecte aanval
aanL08 c°nstatering dat de vakbond
abine, ntwoordelijkheidszin is de kous
erdpi.'2iin verdere bezuinigingen g
'ijqen v We®t aan te brengen en de w
libbers de bruk °P de ketel te groo
ehanr? ,en de zijnen daarom kunnen
ij h6t iLk als een serieuze gespreksp
roken et en de huidige regeringsp