PvdA: Vraagtekens bij hulp aan Indonesië
t Nede
ijzelaar
oedan o
d
rN-
rappoi
|V
Simonis bij benoeming tot aartsbisschop:
NEDERLANDS GELD NAAR MOORDDADIG REGIME
Hypotheekrente per 21 juni '83
5G-bewoner
ACHTERGROND
We moeten er dus
maar op vertrouwen
dat 't goed zit'
Veiligheid
Nederlander
relukkigste
si!
sh
9.1
verleden
ZATERDAG 9 JUL11983
OR
SATERDAG 9 JUL11983
Door Willem Scheer
ROTTERDAM - „Ik heb
mijn nieuwe functie niet ge
zocht. Integendeel, ik heb me
ertegen verweerd en met alle
kracht de argumenten bena
drukt die tegen deze benoe
ming pleiten. De Heilige Va
der heeft deze argumenten
langdurig gewogen en uit
eindelijk toch besloten mij
naar Utrecht over te plaat
sen. Ik kon niet anders dan
mij bij zijn beslissing neer
leggen. Ik moet hem gehoor
zamen en ik wil dat ook."
Aldus dr. A.J. Simonis,
sinds 1970 bisschop van Rot
terdam, in een eerste reactie
op zijn gisteren officieel be
kend gemaakte benoeming
tot aartsbisschop van het bis
dom Utrecht. Hoewel al lan
ge tijd sprake was van een
dergelijke benoeming, was
het tijdstip waarop het
nieuws bekend werd zeer
verrassend. Het werd - mede
omdat er onlangs twee hulp
bisschoppen werden aange
wezen - niet verwacht voor
dat kardinaal Willebrands 75
jaar zou worden, de leeftijd
waarop bisschoppen worden
geacht hun ontslag aan de
paus aan te bieden. De
zwaarte van zijn dubbele
functie heeft de kardinaal
(73), die ook nog voorzitter is
van het Vaticaanse secreta
riaat voor de Eenheid der
Christenen, doen besluiten
een keuze te maken.
Wie mgr. Simonis in Rot
terdam zal opvolgen is niet
bekend. De naam van hulp
bisschop, mgr. Bar wordt in
deze genoemd, mede omdat
hij onlangs een vicaris voor
zijn functie als legerbisschop
heeft aangewezen. Het Rot
terdamse kapittel heeft ech
ter nog geen voordracht sa
mengesteld. De mogelijkheid
bestaat dat het kapittel als
nog de gelegenheid daartoe
krijgt.
In een vraaggesprek met
ons blad zegt mgr. Simonis
dat - nu de kogel door de
kerk is - hij de toekomst met
alle vertrouwen tegemoet
ziet. „Met vertrouwen ook
wil ik gaan werken met de
naaste medewerkers in wie
kardinaal Willebrands ver
trouwen stelde. En ik zal
mijn uiterste best doen om de
achterstand die ik heb door
dat ik niet uit het bisdom zelf
afkomstig ben zo snel moge
lijk in te halen. De weerstand
die mijn benoeming oproept
onderschat ik niet, maar ik
hoop en bid dat die zal weg
ebben. Laten we elkaar in al
le openheid tegemoet treden
en de handen ineen slaan".
Paus Johannes Paulus II
heeft zich bij de benoeming
van een nieuwe aartsbis
schop voor het bisdom
Utrecht door twee overwe
gingen bij uitstek laten lei
den. Op de eerste plaats, al
dus mgr. Simonis in een toe
lichting op de voorgeschiede
nis van zijn benoeming,
moest de nieuwe voorzitter
van het Nederlands bis-
D
E PAUS is bij bisschopsbenoemingen
niet onfeilbaar, zo weet ook mgr. Si
monis. Niet van ironie gespeend, stelt
hij speels vast: „Misschien is het dus
wel een vergissingAan de andere
kant: ik ga altijd maar van de simpele
veronderstelling uit dat de Heilige Geest meer bij
de Paus is dan bij mij. We moeten er dus maar op
vertrouwen dat het goed zit".
Mgr. Simonis vernam zijn benoeming drie weken
geleden via de nuntiatuur in Den Haag. Het was
ook bij de nuntiatuur, dat hij in een eerder sta
dium zijn op schrift gestelde bezwaren tegen de
benoeming heeft ingediend. Behalve de Rotter
damse bisschop zelf hebben ook anderen dit ge
daan.
Kardinaal Willebrands gaat over enkele maanden
terug naar Rome, waar hij verzoek van de paus
zijn volle energie zal steken in het Secretariaat
van de Eenheid, waarvan hij voorzitter is.
De benoeming van mgr. Simonis gaat officieel in
op het moment dat de brief waarin een en ander
DJ
is vastgelegd, getoond is aan het kapittel van
Utrecht. Wanneer het kapittel weer bij elkaar
komt is op het moment niet bekend. In verband
met vakanties kan dit nog enkele weken duren.
Eenmaal aartsbisschop, krijgt mgr. Simonis overi
gens geen kerkrechterlijke bevoegdheden over
de andere bisschoppen. Wel wordt hij, volgens
het statuut van de Nederlandse bisschoppencon
ferentie, de voorzitter van dit college. In die posi
tie functioneert hij als 'eerste onder zijns gelij
ken Sinds de Tweede Wereldoorlog is het ge
bruikelijk dat de aartsbisschop van Utrecht, als hij
nog geen kardinaal is, hiertoe na verloop van tijd
alsnog wordt benoemd. Een noodzakelijke ver
band tussen die titels is er echter niet.
De laatste audiëntie die mgr. Simonis bij de paus
aflegde was in februari van dit jaar. Volgende
week vertrekt hij, in het kader van een jongeren
reis opnieuw naar Rome en aangenomen mag
worden dat de paus hem dan andermaal zal wil
len spreken.
Hoe de benoeming van de nieuwe aartsbisschop
voortijdig heeft kunnen uitlekken, is tot nog toe
niet bekend. Zelf veronderstelt mgr. Simonis dat
zich in de hoogste regionen van de kerkprovincie
een persoon bevindt die sinds enige tijd vertrou
welijke informatie doorspeelt naar deze en gene
journalist. Vorige week nog kwam het bisschop
pelijk schrijven over de kernwapens voortijdig in
de publiciteit.
De lichamelijke conditie van mgr. Simonis wordt
door hem zelf als 'redelijk' omschreven. Hij kampt
met een wat te lage bloeddruk en moet daarom
van de dokter veel lichaamsbeweging nemen. Hij
zwemt en probeert elke dag een stuk hard te lo
pen. De toekomstige aartsbisschop: „Dat wordt
dus straks trimmen op de Maliebaan
schoppencollege over een
ruime ervaring beschikken
als kerkleider van een bis
dom. Op de tweede plaats
moest hij hebben deelgeno
men aan de bijzondere bis
schoppensynode in Rome in
1980. Hieruit kan worden af
geleid dat de paus de kring
van kandidaten in eerste in
stantie heeft beperkt tot de
bisschoppen Zwartkruis
(Haarlem), Ernst (Breda),
Möller (Groningen), Simonis
(Rotterdam), Bluijssen (Den
Bosch) en Gijsen (Roermond).
Mede gezien de leeftijd van
de eerste vier bisschoppen
mag het een redelijke gissing
heten, dat zij in een 'tweede
ronde' afvielen. Bleven dus
over mgr. Gijsen en mgr. Si
monis.
„Waarom de paus zijn
keuze uiteindelijk op mij
heeft laten vallen, zou u na
tuurlijk aan hem moeten
vragen", reageert de kenne
lijk vermoeide, maar deson
danks montere, nu 51-jarige,
dr. Ad Simonis. „Maar het is
duidelijk, dat iemand die
functie moest gaan bekleden.
Ik heb uitdrukkelijk gewezen
op de weerstand die een be
noeming van mij op die post
zou oproepen. Heb herinnerd
aan de kritiek die er is geuit
toen ik twaalf en een half
jaar geleden hier in Rotter
dam bisschop werd. Ook het
feit, dat er tal van andere ca
pabele kandidaten waren,
heb ik als tegen-argument
opgevoerd. De paus heeft dat
alles in zijn overwegingen
betrokken; vooral het feit,
dat ik niet afkomstig ben uit
het bisdom Utrecht."
„Ik heb mij kortom, met
alle verschuldigde eerbied,
verweerd tegen zijn wens,
dat juist ik kardinaal Wille
brands zou moeten opvolgen.
Maar als de paus dan toch,
ondanks alles, zegt: „Ik wil
dat jij het gaat doen", ja, dan
is het moment gekomen om
je verweer te staken. Uitein-
„Ik heb mijn nieuwe
functie niet gezocht"
WELGEMOED trekt mgr. Simonis de deur van het bisdom Rotterdam achter zich
dicht. Binnenkort verhuist hij naar Utrecht.
„MET GEZAG hebben we allemaal moeite, maar we
zuilen het toch moeten aanvaarden." FOTO'S PERSUNIE
delijk moet je gehoorzamen.
En dat wil ik ook."
Brengt uw benoeming niet
het risico met zich mee dat de
polarisatie in de Nederlandse
kerkprovincie wordt ver
sterkt.?
„De benoeming van wie
dan ook zou risico's met zich
hebben meegebracht. Nu de
keuze op mij is gevallen lij
ken de risico's op het eerste
gezicht misschien wat groter.
Maar je weet niet hoe het op
langere termijn uitpakt. In
ieder geval zal ik er alles aan
doen om de polarisatie terug
te dringen. Op de eerste
plaats door zoveel mogelijk
vertrouwen te stellen in de
mensen met wie kardinaal
Willebrands ook altijd heeft
gewerkt. Mijn onbekendheid
met het bisdom legt mij
daartoe ook de verplichting
op. Daarbij zal ik mij er erg
voor inzetten om me zo snel
mogelijk in te werken en de
priesters, de pastorale wer
kers, de 360 parochies zo goed
mogelijk te leren kennen."
Hebt u al signalen gekre
gen dat men vanuit het
Utrechtse ook u positief wil
benaderen?
„Daarvoor is het nu nog
wel erg vroeg, maar ik heb
een heel broederlijke brief
gekregen van de Utrechtse
vicaris Vermeulen en van de
twee hulpbisschoppen mgr.
Niënhaus en mgr. De Kok.
Daarin laten ze me eerlijk
weten dat iemand 'uit eigen
huis' op hun verlanglijstje
stond, maar dat ze zich loyaal
neerleggen bij de pauselijke
beslissing, nu die eenmaal
anders is uitgevallen. We
zullen echt proberen er in de
toekomst het beste van te
maken, zo schrijven ze me.
En dat vind ik al heel hoop
gevend. Ik hoop ook, dat an
dere mensen die zich nu te
leurgesteld tonen in het
Utrechtse, diezelfde loyaliteit
zullen kunnen opbrengen."
Loyaliteit aan het gezag
blijkt in onze tijd voor velen
een zware opgaaf. Toch is dat
een kernpunt van de Katho
lieke leer. Uiteindelijk dient
men te gehoorzamen.
„Uiteindelijk wel. Maar je
moet er wel consideratie mee
hebben dat mensen daarmee
worstelen. Je moet mensen
ook de tijd gunnen om aan
een nieuwe situatie te wen
nen. Zelf heb ik dat meerdere
keren aan den lijve onder
vonden. Na mijn priesterwij
ding ben ik twee jaar lang
kapelaan geweest. Toen riep
mijn voorganger, mgr. Jan
sen, mij bij zich en zei, dat ik
moest studeren. Ik had daar
verschrikkelijk de smoor
over in. Kapelaan-zijn vond
ik veel mooier en heb hem
dat ook duidelijk gemaakt.
„Dat kan wel zijn", zei mgr.
Jansen, „maar we hebben je
nodig. Het moet". Eenmaal
gewend aan de studie, putte
ik toch ook daar weer veel
genoegen uit. Maar ook dat
mocht niet lang duren. Ik
werd aangesteld als kape
laan in Den Haag. „Liever
niet", zei ik, maar er zat niets
anders op. Toen de bis
schopsbenoeming. Ook daar
aan was niet te ontkomen. Ik
weet, kortom, dat het niet
eenvoudig is om je neer te
leggen bij 'gezag' en iedereen
die daarmee worstelt, zal ik
dus met liefde en begrip be
naderen. Maar uiteindelijk,
tja, zal het toch moeten."
Gezag is iets anders dan
macht. Gezag 'werkt' alleen
in een vertrouwensrelatie.
Die vertrouwensrelatie moet
van twee kanten worden ge
voed.
„Zeker. En ik probeer dan
ook altijd toe te lichten wat
de achtergronden zijn van
dogma's, opvattingen en be
slissingen in de kerk. Dat dat
niet altijd overkomt heeft
ook te maken met het func
tioneren van de media. Alles
moet met grote haast en
vooral binnen een zeer kort
tijdsbestek worden duidelijk
gemaakt. Speelt er een pro
bleem rond, pak weg, bewust
ongehuwde moeders, dan
word je als bisschop voor de
televisie gevraagd om uit te
leggen hoe de kerk tegen het
moederschap en de positie
van de vrouw aankijkt. „U
krijgt twee minuten." zeggen
de programma-makers dan.
Mijn hemel, twee minuten,
om een visie uit te leggen die
zoveel aspecten heeft! Aan de
andere kant weetje: de men
sen hebben behoefte aan een
duidelijke uitspraak van de
bisschop. Dus doe ik het dan
toch maar. Maar de nuances,
die zo'n uitspraak juist zijn
overtuigingskracht geven
gaan dan vaak verloren.
Ook als die nuances niet
verloren gaan, blijft de ver
trouwensrelatie vaak uit.
„De achtergrond daarvan
is, dat we in een ego-cultuur
leven. Allemaal en daarom
hebben we ook allemaal op
zijn minst wel eens een beetje
moeite met gezag. Ik zelf net
zo goed. Welke televisie-pro
gramma we ook aanzetten,
welk boek we ook lezen: het
•is allemaal „ik, ik, ik" dat de
klok slaat. Het „ik" is norm
gevend en de oergezonde
ideeën over collectiviteit en
dus ook over gezag, raken we
kwijt. Hoeveel ouders hebben
nog gezag?"
„Maar we moeten ons goed
realiseren dat Christus zelf
zijn kerk het gezag heeft ver
leend. Hij heeft het herder
schap aan Petrus overgedra
gen en hem gezegd: „weid
mijn lammeren en weid mijn
schapen." Zo is het uiteinde
lijk, hoe moeilijk ons dat ook
kan vallen. Waarbij ik na
tuurlijk wel tegelijkertijd
vaststel dat het om denkende
'schapen' gaat en niet om
makke beestjes."
Velen leggen uw benoe
ming uit als de voorbode van
een krachtiger benadrukking
van de officiële katholieke
leer in Nederland. Zal er in
derdaad een straffere wind
gaan waaien?
„Daar ben ik in ieder geval
niet op uit. Ik blijf degene die
ik in de afgelopen twaalf en
een half jaar hier in Rotter
dam geweest ben. Men kent
mijn standpunten. Die ver
anderen niet zomaar."
Je zou je kunnen voorstel
len dat het voorzitterschap
van het bisschoppencollege
en de 'eenheidsbevorderende'
taak die daarin besloten ligt
een matigende invloed heeft
op uw standpunten inzoverre
ze persoonlijk gekleurd zijn.
Door Frans Boogaard
DEN HAAG - „Als blijkt dat
het Indonesisch beleid is om
misdadigers en politieke ge
vangenen af te schieten, dan
moeten we dat in de eerste
plaats aan de orde stellen in
het overleg met Indonesië.
Maar ook internationaal zul
len we moeten bekijken wat
we eraan kunnen doen. Voor
mij is het zeker niet vanzelf
sprekend de hulp voort te
zetten. Waarom Suriname
niet en Indonesië wel?"
Henk Knol, ontwikkelings
specialist van de PvdA-frac-
tie in de Tweede Kamer,
maakt zich al jaren ernstig
zorgen over de vertrapping
van mensenrechten in het
eilandenrijk van president
Suharto. Maar sinds hij eind
mei met een delegatie uit de
Kamer een bezoek aan Indo
nesië bracht, is die zorg nog
flink toegenomen.
„Die verhalen over verzet
plegen en op de vlucht neer
geschoten, daar klopt niks
van," weet hij nu. „Tegen de
gevangenen wordt gezegd:
Okay, ga maar even sigaret
ten halen, of ga maar even
naar het toilet. En dan gaan
ze voor de bijl. Dat zijn geen
methoden," aldus Knol, die
vooral op Java verschillende
ooggetuigen van executies
sprak.
De Nederlandse parlemen
tariërs sneden direct na aan
komst in Indonesië de schen
ding van mensenrechten op
de eilanden op hoog niveau
aan, maar dat heeft kenne
lijk minder indruk gemaakt
dan de bedoeling was. Van
het 'serieuze onderzoek' dat
de autoriteiten beloofden is
tenminste nog niets terecht
gekomen, en dat is voor Knol
aanleiding geweest om mi
nister Van den Broek (Bui
tenlandse Zaken) schriftelijk
te vragen zelf aan te dringen
op een onafhankelijk onder
zoek.
De resultaten, vindt hij,
moeten niet alleen aan de
Kamer ter hand worden ge
steld, maar ook aan de lidsta
ten van de Intergouverne
mentele Groep Indonesië
(IGGI), een clubje rijke lan
den dat met veel geld - alleen
van Nederland al 160 miljoen
per jaar - probeert de Indo
nesische economie op de been
te brengen.
Volgens Knol heeft Neder
land ook voor het werk van
de IGGI meer dan gemiddel
de verantwoordelijkheid, ge
zien het Nederlandse voorzit
terschap.
Van Dijk, minister voor
Ontwikkelingssamenwer
king in de kabinetten Van
Agt-II en III, zag daarin geen
aanleiding een extra accent
te geven aan de mensenrech
ten, omdat de taak van de
IGGI zich zou beperken tot
sociaal-economische hulp.
In tegenstelling tot Pronk,
nu secretaris-generaal van
de UNCTAD maar van '73 tot
'78 minister voor Ontwikke
lingssamenwerking onder
Den Uyl, die er in zijn tijd al
een gewetensvraag van
maakte of Nederland wel IG
GI-voorzitter moest blijven.
Officieel wierp hij die vraag
op in een notitie die hij ach
terliet voor zijn. opvolger De
Koning, maar die heeft het
bewuste stuk altijd onderin
de la laten liggen.
Pronk zelf vond het - na
zijn overigens gedwongen
vertrek - niet opportuun de
inhoud van de nota te open
baren.
Dat werd de jaren daarna
de grote frustratie van Knol,
die drie kabinetten achtereen
vergeefs bleef aandringen op
een herijking van de ontwik
kelingsrelatie met Indonesië.
Pas vorig jaar kwam hij op
het idee Van Dijk een herij
kingsnota te vragen over alle
landen waarmee Nederland
een speciale ontwikkelings
relatie onderhoudt. Knol, te
vreden over zijn eigen slim
heid: „En die komt er nu aan.
Met een beetje vertraging. En
ik weet bijna zeker dat dat
komt door Indonesië."
Knol zelf weet overigens
nog niet of Nederland uit de
IGGI zou moeten stappen of
zijn voorzitterschap zou
moeten opgeven. „Wel als de
Wereldbank het overneemt,
niet als Japan dat doet. Dat
land wakkert nu de corruptie
in Indonesië al aan."
En die corruptie heeft zich
ook al een weg gevreten naar
door Nederland gesubsi
dieerde projecten. Een zui-
vel-veredelingsproject bij
Malang wordt wellicht om
die reden afgebouwd.
Maar ook elders doen zich
problemen voor.
Zo dreigt een bosbouw
project op Oost Java ten on
der te gaan aan onenigheid
tussen de autoriteiten. Bos
moet er plaats maken voor
landbouw, bosaanplant moet
de kale grond beschermen te
gen erosie. Alleen wordt er
nu viermaal zoveel gekapt
als geplant.
Een inpolderingsproject op
Sumatra, bestemd voor Ja
vaanse transmigranten,
werd technisch goed uitge
voerd, maar riep sociale
frustraties op omdat de toe
wijzing van de grond niet
goed geregeld was. Resul
taat: veel te weinig vrije
grond.
Minder veelbelovend dan
het leek eindigde ook de ont
wikkeling van nieuwe rijst-
variëteiten op een zaadvere-
delingsbedrijf bij Soerabaya.
Kruisingen met Filippijnse
rijst leverden wel een groter
opbrengst, maar ook sterker
afhankelijkheid van kunst
mest en bestrijdingsmiddelen
op.
Knol, onderkoeld: „Er is
weieens sprake van commu
nicatiestoornissen tussen Ne
derlandse en Indonesische
deskundigen. Dat heeft alles
te maken met verschillen in
cultuur."
Die verschillen mogen best
blijven bestaan, vindt het
Kamerlid, maar geen enkele
cultuur mag leiden tot mas
samoord op zijn onderdanen,
ook niet als dat de instem
ming van een groot deel van
het lokale volk heeft.
Knol: „En dat is helaas het
geval. Want leger en politie
praten maar steeds over de
misdadigers die ze opruimen.
Dat geeft de bevolking een
veilig gevoel. Maar intussen
gaat men geruisloos over tot
het afschieten van politieke
tegenstanders."
Gelaten: „Wat is trouwens
het verschil? Als je in Indo
nesië geen grond hebt ga je
naar Jakarta of Soerabaya,
en als je daar wil blijven le
ven, moet je wel stelen. Dan
ben je al een misdadiger."
„Die persoonlijke kleur
moet u niet overdrijven. Na
tuurlijk heb ik wel eigen me
ningen, maar die dienen toch
altijd ondergeschikt te blij
ven aan de leer van de katho
lieke kerk. Wat kan je ook
anders verwachten van een
bisschop dan dat hij leert wat
de kerk leert? Iets anders is
het concrete beleid dat ik in
Utrecht zal voeren. Daarover
kan ik nu nog niets zeggen.
Ik zal me eerst heel veel ken
nis moeten eigen maken van
de problemen die er leven. En
ik zal heel erg moeten wen
nen aan het gelijktijdig uit
oefenen van twee functies:
aartsbisschop van het aarts
bisdom en tegelijkertijd
voorzitter van het bisschop
pencollege. Wanneer spreek
je in de ene functie en wan
neer in de andere? Dat is heel
moeilijk. Dat zal ik moeten
leren."
Nogal wat behoudende ge
lovigen hoor je de laatste ja
ren zeggen: we hebben liever
een kleine, maar echt katho
lieke kerk dan een grote
waarvan brede vleugels zo
verwaterd zijn, dat je ze nau
welijks nog katholiek kunt
noemen. Hoe kijkt u hierte
gen aan?
„Het is een erg moeilijk
vraagstuk. Aan de ene kant
is duidelijk dat de kerk van
Jezus een volkskerk is. „Gaat
naar de hoeken van de stra
ten en dwingt de mensen bin
nen te treden", zegt de
Schrift. „Dwingt ze", staat er
en dat is dus heel krachtJ
uitgedrukt. Aan de andJl
kant staat er in even klem I
mende bewoordingen, dat li
bruilofsgasten die „binnJI
zijn maar het bruiloftskwl
niet aanhebben er direfl
weer uitmoeten. Paradoxs;'!
kan je zeggen. Vast staa
echter in ieder geval, dat:e|
als je „binnen" bent, ook eet!
een goede bruiloftsgast rtioj
zijn en je bruiloftskleed aaJ
hebben."
Nu concreet: er zijn katho.1
lieken, en helaas zijn hete,l
niet weinig, die zeggen fal
tholiek te zij n maar er tegJ
lijkertijd allerlei opvattingej
op na houden, bijvoorbeejj
over abortus, euthanasij
oecumene, die volstrek!
haaks staan op de katholiek!
leer. Moet je die mensen ej
nu uitsturen en zeggen: trekl
eerst je bruiloftskleed maa-l
eens aan? Voor mij is hete
knellend probleem, vooral
beleidsmatig. Ik denk dat j!
heel voorzichtig moet zijn
voor je tegen iemand zegt';
bent niet meer katholiek. Dat
is zo'n zwaar, definitief oor.I
deel, daar schrik ik voor tè-l
rug. Wel moet je heel held#!
en klaar aanwijzen: in dieeil
die opzichten neemt u etj
positie in die echt niet kathol
liek is. En uitleggen waaronl
Onwetendheid en verwarT
ring wegnemen, want deverJ
warring onder gelovigen 1
haast grenzeloos vandaag dal
dag. Ik ben ervan overtuig;!
als we die verwarring zoudeil
kunnen wegnemen door u;il
te leggen wat de kerkelijk!
leer nu eigenlijk inhoudt e
wat de achtergronden ervail
zijn.dan zouden heel veel
mensen tot andere inzichtet|
komen."
Was uw moeder blij mei|
uw benoeming?
„Blij Ach nee, dat is nietl
het juiste woord.Ik moetil
trouwens verklappen dat t'l
mijn moeder al twee
geleden op de hoogte 1
bracht. Ze zou op vakantiel
gaan en ik dacht: zoiets kar,|
ik toch niet door de telefoon!
vertellen. Dus heb ik heil
pauselijk geheim doorbrokenI
en haar in vertrouwen gem-l
men. Een beetje schandalig!
natuurlijk, maar ik wist da'.l
het bij haar absoluut veilig!
was. Ze reageerde een I
aangedaan, maar tegelljkl
heel nuchter - zoals mijtil
moeder is. Ze zei: „Wat zaljel
het moeilijk krijgen, jonger.l
Maar je moet maar zo den f
ken: Onze Lieve Heer is mei
je. Want je hebt je nieun|
functie niet zelf gezocht."
rentepercentages
Van onze
redactie buitenland
zRUSSEL - De Nederlan-
jers zijn het gelukkigst, de
„rieken het ongelukkigst
van de bevolking van de
iien EG-landen.
Dat blijkt uit een recent
oinie-onderzoek dat het
jG-bureau heeft gehou-
ien.
Liefst 93 procent van de
jederlanders zegt van
jchzelf dat het gelukkig
is zeven procent denkt dat
re ongelukkig zijn.
In Griekenland daaren-
jgen weet praktisch de
.lélft van de bevolking zich
jngelukkig. Het onderzoek
verd in april gehouden.
De enquete toonde aan
jat veel mensen de econo-
ïie als grootste reden tot
zien, terwijl de mees-
;n eveneens denken dat
■ld met geluk niets heeft
maken. Liefst 85 procent
m de mensen acht een
>oede gezondheid een bete
re voorwaarde voor geluk.
'evrijdingsactie leg
Van onze redactie l
EN HAAG/ NAIROBI - Eenhedt
bben gisteren een aanval ondernc
Is 23 juni vijf ontwikkelingswer
rijding van Zuid-Soedan (SSLF)
la een urenlang vuurge-
zijn de soldaten erin ge
el een van de gijzelaars,
Amerikaan John Haspels,
svrijden.
folgens een woordvoerder
het ministerie van Bui-
landse Zaken in Den Haag
de andere vier gijzelaars
de bevrijding van het
ïp niet aangetroffen. Het is
gelijk, dat zij zijn gevlucht
het gevecht, of door
■F-leden zijn meegenomen
elders.
'esterse diplomatieke
innen in de Keniase hoofd-
Nairobi zeiden, dat Ha-
het goed maakt. Bij de
NAAM BANK
bet.
wijze
rente
vast
afsl.-
prov.
met
gemeent
egar.
zonder
gemeen
ega:
ged.
in%
opgave
bank
werke
lijk
opgave
bank
welk!-1(
lijk I
Annuïteiten
hypotheken
ABN
KW/A
KW/A
KW/A
1 jr.
3 jr.
5 jr.
1,5
1,5
1,5
8,3
8,8
9,3
8,74
9,27
9,82
8,5
9,0
9,5
8,95
9,4) KW
10,(6 Ifu
AMRO
M/A
HJ/A
HJ/A
var.
2 jr.
5 jr.
1,5
1,5
1,5
8,3
8,8
9,3
8,80
9,17
9,70
8,5
9,0
9,5
9,0! 1 11
9,3!
9,91 l"!
Bortdsspaarb.
Breda
M/A
HJ/A
var/5j.
var/5j.
1
1
9,0
9,25
9,50
9,70
9,0
9,25
9,50 f
|ht
Centr. Volksb.
M/A
5 jr.
1
8,7
9,18
8,9
9,3! P"
Grenswissel-
kant. CDK
M/A
M/A
HJ/A
HJ/A
1 jr.
5 jr.
1 jr.
5 jr.
1
1
1
1
8,4
8,9
8,6
9,1
8,85
9,39
8,90
9,43
8,4
8,9
8,6
9,1
Hypoth.fonds
N.-Br. Gem.
M/A
M/A
M/A
5 jr.
10 jr.
Renter.
1,25
1,25
1,5
9,5
9.5
9.6
10,18
10,18
10,32
09,5
9.5
9.6
10,11 Bid
10,11 Ika
V Big
v. Lanschot
KW/A
HJ/A
HJ/A
M/V
var.
2 jr.
5 jr.
5 jr.
1,5
1,5
1,5
1,5
9,1
9,87
7,5
8,8
9,5
7.» fU!
9,17 V
9,91 lns
■th
Ned.
Credietb.
KW/A
KW/A
KW/A
1 jr.
3 jr.
5 jr.
1,5
1,5
1,5
8,3
8,8
9,3
8,82
9,35
9,89
8,5
9,0
9,5
9,0 Kfc
9,57
WLK
Ned.
M/A
1 jr.
1
8,4
8,85
8,6
9,011.
Middenst.
bank
M/A
M/A
3 jr.
5 jr.
1
1
8,7
9,3
9,18
9,83
8,9
9,5
9,31
0, L
Postg./RPS
M/A
M/A
2 jr.
5 jr.
1
1
8,4
8,9
8,85
9,39
8,6
9,1
90' IV/
9,61
RABO (adv.)
M/A
M/A
M/A
M/A
HJ/A
HJ/A
HJ/A
HJ/A
var.
3 jr.
5 jr.
stabiel
var.
3 jr.
5 jr.
stabiel
1,25
1,25
1.25
1,25
1,25
1,25
1,25
1,25
8.4
8,7
8,9
8,85
8,6
8,9
9,1
9.05
8,88
9,21
9,42
9,37
8,93
9,25
9,45
9,40
8,6
8,9
9,1
9,05
8,8
9,1
9,3
9,25
9,10
9,42
9,61
9,59
9,1'
9.45
9,6!
JE
RABO (hypo)
M/A
M/A
HJ/A
HJ/A
3 jr.
5 jr.
3 jr.
5 jr.
1.5
1,5
1,5
1,5
8,7
8,9
8,9
9,1
9,24
9,46
9,28
9,49
8,9
9,1
9,1
9,3
9,41
9,61
9,4!
9,11
Westl. Utr. st.
n.r.
3e kwart. '83
n.r.
M/V
M/V
M/V
M/V
M/V
2 jr.
5-10 jr.
11-15 jr.
5 jr.
var.
2
2
2
2
2
8,8
9,3
9,7
op
9,1
9,60
10,16
10,61
aanvr.
9,94
9.0
9,5
9,9
OP
9,1!
10,3!
10.84
a#
9,91
Leven-
hypotheken
Centr. Beheer
KW/A
5/10J.
9,4
Levensverz.
aangesl. bij NVL
KW/A
5/10j.
-
9,4
9,74
9,4
9,?'
|nn onze redactie buitenland
YORK - De Amerikaan-
oloog Herman Kahn,
die schreef dat de
[afdeling onderzoek van het
Ison Instituut, werd op 15
1922 in Bayone (New
geboren. Hij kreeg be-
d in 1962 door de pu-
van zijn boek „Thin-
the Unthinkable", waar-
het einde van
zou betekenen
de
en
t onverantwoordelijk en
over hetgeen er
gebeuren na zo
zou
een
act
mi!
gei
I
Na
spe
hij
var
hoi
gen
doe
k;
Xi
Va
WA
nati
heel
een
mat
van
Iï
kopj
waa
bep<
kort
wor
V<
mer
ling:
hanl
hers
verb
schu
land
In
econ
merl
dust;
spra:
ling
van
een
loosi
basis
hersl
M/A
M/V
maandbetaling achteraf
maandbetaling vooruit
HJ/A halfjaarbetaling acnie
KW/A kwartaalbetaling®
Met uitzondering van Van Lanschot die het tarief voor
IVIVil UIIZ.WI IVJtil II ly vail V CAI I U.UI IUUI iwi Uiv I IVI IUI IVI «vv. JV. «VAV, I1U1Z.CI1 up te Veilig!
variabele rentebasis van 8% naar 7,5% terugbracht, zijn erv riirw!?6, te komen aan de vraag na
- gen door de bevolking. De maatr
1 [IDVntti v\ i.„lxi_ v
om geen wijzigingen te melden. Dalingen over de gehele Ho'e
gen helaas op korte termijn niet worden verwacht.
Copyright „Vereniging Eigen
erende sociale en culturele oi
,en en onvoldoende gezon
werd gemaakt,
zekers kregen geen toestel
1 Israëlische autoriteiten c
Skieden te bezoeken,
e heeft bezoeken gebracht a
J°rdanië, Libanon en Syi
spraken met functionariss
k umascus en Amman hebben
met de PLO.
JKïrek aan basisvoorziening
sbaar gebieden is duidelijk aa
tvens„op grond van de beschikba
"al nio' Z° staat in het rapport. „H
K>Uwd ,?We huizen dat sinds 1968
g Van h °nv°Woende om de verkro
s,taande huizen op te vangr
genom e hezettingsautoriteiten hë
ben nie?n °P infrastructureel terre
'befte v OVereen met de groeiem
'PPen Palestijnse gemeei
oe bezette gebieden", aldi