1S3B
Heldenboek over Gandhi
uw omgeving. ABN Bank
a 59.
36.95
es!
ONTDEK DE
bij:
Schilderen
Minnaert
Carrell maakt reclame
ABN SPAARDEPOSITO
MET MAANDRENTE NU
DE ZEKERHEID VAN EEN EXTRA INKOMEN, ELKE MAAND!
TBURG
jEND
Grafiek
j Voor bedragen van f 25.000- en
meer, voor 6 jaar vast.
Voor bedragen van f15.000,- tot
f 25.000,- en voor kortere termijnen
gelden andere tarieven.
De ABN Bank geeft nu een hoogst aantrekkelijke rente, juist op deze
bijzondere spaarvorm, waarmee u elke maand kunt rekenen op een
extra inkomen. Het rentebedrag wordt maandelijks bijgeschreven op
uw bank- of girorekening. Uw inleg staat gedurende de gekozen loop
tijd vast. Bij overlijden is het tegoed direct beschikbaar. ABN Spaar-
deposito met Maandrente. Vraag informatie bij het ABN-kantoor in
Laat geld voor u werken.
[nstoel
cky Luke: De Daltons In De Blizzard
Suske en Wiske: Het Bretoense broertje
OPLOSSIN a
H
hqAG 7 JUN11983
T3 PAGINA GIDS 2
^iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiii^
0.1 atelier Kené Tazé uit Parijs;
iiernationaal Exlibriscentrum,
Niklaas Open: alle weekda-
van 14-11 uur en alle zonda-
"van 10-13 en 15-18 uur (tot 20
anil
«et Internationaal Exlibris-
ontrum te Sint Niklaas
de laatste jaren bij
,erhaling getoond tentoon-
jjlüngen te kunnen inrich-
'n met een heel eigen en
exclusief karakter, die men
jders tevergeefs zal zoeken,
{stuurlijk zijn het, in over
stemming met het ka
rakter van het Exlibriscen
trum, exposities gewijd aan
de grafische kunst.
Toonde men vorig jaar het
,,erk van een aantal kunste-
laar, gegroepeerd rond de
ïest'duitse grafiekdrukke
rij van H. Katelhön, thans
wordt de schijnwerper ge
richt op het grafisch atelier
van René Tazé te Parijs
waaromheen zich een pléja-
de van Franse graveurs en
■tsers geschaard heeft.
Als drukker van koper
gravures begon hij in 1969
djn opleiding in het atelier
l^blanc; hij raakte er ver-
jouwd met de toentertijd
«lgevraagde kleurendruk,
maar voelde zich minstens
evenzeer aangetrokken tot
iet drukken in zwart-wit.
Van 1975 af werkte hij twee
iaar lang op het atelier van
Pierre en Aldo Cromme-
lynck, de drukkers voor Pi-
:asso, om zich in 1978 zelf-
itandig te vestigen in de Rue
Hittorf.
Zijn ideaal is de perfecte
zwart-wit druk, die hij in
jamenwerking met de kun
stenaar, die hem de gewen
de nuanceringen kan aan-
luiden, realiseert. Een voor-
teur heeft hij ook voor een
n de negentiende eeuw dik-
door Redon toegepaste
techniek met zeer dun Chi-
lees oplegpapier dat bij de
ifdruk in het zwaardere pa
lier wordt geperst. Dat René
[azé zich in de loop der ja-
:en tot een meester-drukker
leeft weten te ontwikkelen
«wijzen de prenten van de
vijfentwintig meest jonge
tunstenaars die regelmatig
lun platen aan hem toever
trouwen.
Ze zijn afkomstig uit Pa-
ijs en uit de Franse provin-
:ie, zowel van het mannelijk
ils vrouwelijk geslacht,
naar wat zij allen gemeen
lebben is een mystiek-fan-
astische visie op leven en
verkelijkheid, waarbij het
ilair-obscur, gekruiste en
larallelle lijnen en vage
ichtpartijen een belangrijke
spelen. Juist hier weet
toé sublieme resulaten te
lereiken.
Hoogtepunten qua artis-
ieke kwaliteit van het werk
in qua afdruk vormen het
werk van Yves Doarée uit
Sretagne, van Maurice Frey,
Soêl Marsualt, Francis Moc-
relen T. Donatella. Een ten-
YVAN THEYS: Melancholisch portret van Monique
(1975).
toonstelling kortom die geen
enkele liefhebber van gra
fiek in het algemeen en van
de moeilijke kunst van de
gravure in het bijzonder
mag missen.
WILLEM ENZINCK
Peinture, peinture; zeven
Vlaamse schilders. Vlaams Cul
tureel Centrum, de Brakke
Grond, Nes, Amsterdam. Open:
dagelijks, behalve op maandag,
van 10-17 uur. (tot en met 30 ju
li).
Dat het schilderen (de
liefde voor de verf, de kwast
en het gebaar) weer een van
de gangmakers binnen de
actuele beeldende kunst is,
mag geen nieuws heten. Alle
wilden, nieuwe-expressio-
nisten en soortgelijk be
noemden hebben dat al en
kele jaren duidelijk ge
maakt. Deze Vlamingen la
ten met een Franse titel we
ten, dat ook zij 'het' schilde
ren in hun vaandel hebben
geschreven. De Vlaamse
wilden? Het is geen groep.
Het zijn zeven individualis
ten, die telkens op hun eigen
manier ontstuimig en wel
overwogen reageren. Het
betreft drie generaties schil
ders, maar dat moet je we
ten, want te zien is dat nau
welijks.
Centraal uitgangspunt
blijkt geweest te zijn de Ne
derlandse Vlaming Jan Cox,
die in 1980 overleden is, na
dat hij de trijogie 'De mar
telgang' voltooid had. Heel
gevoelige symbolen in be
heerst emotionele toetsen en
scherpe kleuren, zoals de
Vlaming zegt. Veel zonniger
zijn de fijn geschilderde ly
rische doeken van Maurice
Wyckaert. Poëzie, die mij
bekoort. Esthetiek? Ja, maar
niet van het lege gebaar. Een
gerenommeerde Jan Burs-
sens is er met doeken uit het
eind van de jaren zestig.
Dramatische tekens van
menselijke ontwrichting,
waartussen één merkwaar
dig gevoelig doek met een
teer teken.
Fred Bervoets is een ver
teller. Hij schrijft met de
kwast grillige cartoonachti
ge schilderijen, die nacht
merries vol menselijke emo
ties en frustraties over je
heen laten komen. Yvan
Theys lijkt als twee drup
pels water op Freij mouth,
maar de werkelijkheid is
omgekeerd. De gestyleerde
dramatiek van Theys heeft
school gemaakt. Philippe
Vandenberghe, met zijn
zwaar geaccentueerde hoe
kige vormen, is de meest na
drukkelijke in het gezel
schap en daardoor, althans
op mij, de minst indruk ma
kende. Indrukwekkend vind
ik wel de navrante vergan
kelijkheid, zoals Godfried
Vervisch laat ervaren in zijn
mannen en vrouwen; ge
durfde theatraliteit die ner
gens over de schreef gaat.
Een boeiende tentoonstel
ling, voorzien van een aardi
ge catalogus, waarin van de
afgebeelde schilderijen in
kleur bijna geen enkele (be
halve die van Cox) op de
tentoonstelling aanwezig is.
Na 1 oktober is deze ten
toonstelling te zien in het
Markiezenhof in Bergen op
Zoom.
HENK EGBERS
Frans Minnaert, Kunstforum
Schelderode; open: alle dagen
van 14-17 u. behalve dinsdag (tot
1 juli)
De nieuwe expositie van ga
lerie Kunstforum te Schel
derode nabij Gent is gewijd
aan het werk van de Vlaam
se schilder Frans Minnaert,
in 1929 geboren te Idegem.
In de aanvang van zijn 3
carrière stond hij duidelijk 3
onder invloed van het 3
Vlaamse expressionisme 3
van vóór de laatste wereld- 3
oorlog, maar vrij spoedig 3
ging hij zelfstandige wegen 3
en kwam na een periode van 3
sterke abstractie tot een ge-
heel eigen uitdrukkingswij- 5
ze die men het best zou kun- E=
nen karakteriseren als vi- s
sionaire schilderkunst,
waarin de mens centraal 3
staat. 3
Dat hij hiertoe kwam was 3
mede te danken aan een lan- 3
ger verblijf bij de Bosjes- 3
mensen in de Kalahariwoes-
tijn, waar hij met het leven
van de primitieve mens en
met een groots en visionair
landschap in aanraking 3
kwam en met een daarop 3
volgende intensieve studie 3
van Oosterse filosofie, die 3
hem de relativiteit van men-
sen en dingen deed inzien.
Ongeveer terzelfer tijd hield M
Minnaert zich ook bezig met s
de Chinese en Japanse schil- 3
derkunst uit de elfde tot
veertiende eeuw; het gevolg 3
daarvan was dat ook zijn 3
schildertechniek een ingrij-
pende verandering onder-
ging.
Het resultaat van deze 3
zich over jaren uitstrekken- 3
de ontwikkeling zijn de fi- p
guurstukken, voornamelijk
koppen, waaruit deze expo-
sitie van werk uit de laatste 3
tijd bestaat. Gestalten van 3
mensen, van wezens, half 3
dier, half mens, gedefor- 3
meerde koppen zoals ze al- 3
leen in angstvisioenen kun- 3
nen verschijnen, met uiterst j=
dunne zwarte penseelstre-
ken op ongeprepareerd
grauwbruin schilderslinnen.
Een enkele maal is er sprake 3
van een werkelijk portret, 3
zoals hier van enkele vrou- 3
wen bij voorbeeld maar va-
ker laat de uitbeelding geen
twijfel over het feit hoe ne-
gatief de schilder tegenover 3
het fenomeen mens staat.
Het werk van Frans Min- 3
naert dwingt technisch be-
wondering af en stemt in- E
houdelijk tot nadenken. Dat
onderstreept voldoende de
betekenis ervan.
WILLEM ENZINCK
■iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiifiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiifiiiiiiimiimiiiiimiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiifiniiiiiiiiimiiiiiiiiiiimiiiiifitimmiiiiiiiiiiififiiiiiiiiiiiini-
Door onze RTV-redactie
ÏLEN - Rudi Carrell staat voor het eerst sinds zeven jaar
op de planken voor een zaal met publiek. De voorstelling
Uj geeft blijft overigens beperkt tot het maken van reclame
"speeiale produkten. Het publiek bestaat vooral uit oudere
:s,
ekomende tijd zal Rudi Carrell meerdere van dit soort ver-
P-voorstellingen geven. Hij wil op deze manier nieuwe grap-
pen uitproberen, die hij in zijn nieuwe televisie-show wil bren
gen.
De tweede reden waarom Rudi zich in de reclame heeft ge
stort, is het feit dat hij geld nodig heeft. Hij is bezig met het
schrijven van een filmscenario en hij wil film zelf produceren.
Door Anton Theunissen
Er was niets heiligs aan Ma-
handas Karamcband Gandhi,
ook al wordt hij door tallozen
als zodanig vereerd. Hij was
een sluwe politicus, zelfs een
op macht beluste politicus. Dat
is geen veroordeling van de
man, maar een feit, dat in het
romantische heldenboek
'Ghandi' van de Indiase
schrijver en meditatiedeskun-
dige Eknath Easwaran niet
ontkend wordt.
Gandhi's kracht lag niet in
het gebruik van fysieke mid
delen, maar gebruikte een
paar nieuwe trucs om zijn po
litieke doel (de Britse onder
drukker verdrijven) te berei
ken: geweldloosheid en liefde.
De „indrukwekkende kleine
man met de grote oren en de
blote benen" maakte de Brit
ten horendol met zijn elegante
vastberadenheid waarmee hij
het Britse gezag probeerde te
saboteren.
Tegen Gandhi's geweldloze
non-coöperatie kon niemand
op, zelfs dieren konden niet
aan zijn uitstraling ontkomen..
Het verhaal gaat dat Gandhi
eens een groep dorpelingen
toesprak, toen tot grote ont
steltenis van iedereen een
gifslang, de gevaarlijke cobra,
het podium naderde waar
Gandhi zat. Het dier kronkel
de zich tegen diens blote been
op maar Gandhi bleef zo rus
tig zitten dat de slang zich ont
spande en, zonder hem aan te
Mahandas Karamchand Gandhi: sluwe en op macht hels
te politicus. - FOTO ARCHIEF DE STEM
vallen, weer in het struikge
was kroop.
Romantiek genoeg over de
man in dit boek, maar daar
gaat het eigenlijk niet in de
eerste plaats over. Wel over de
spirituele kracht van de
Gandhi en de innerlijke en
uiterlijke bronnen waaruit hij
die kracht putte.
De schrijver duikt diep in de
Bhagavad Gita, de heilige In
diase geschriften, die Gandhi
„mijn moeder" noemde. Op de
Gita berustte volgens Gandhi
zijn bestaan en de door hem
aangehangen geweldloosheid.
In het overigens zeer leesba
re boek vindt men gedegen
uiteenzettingen over twee van
Gandhi's kernbegrippen:
Ahimsa (geweldloosheid) en
satyagraha (het hardnekkig
vasthouden aan de waarheid).
Het boek van de Indiase
schrijver verschijnt op het
moment, dat in Nederland het
filmepos van Attenborough
over Gandhi in de bioscoop
draait. Het boek 'Gandhi' geeft
een goed inzicht in de man,
maar wie niets van Gandhi's
leven weet, raakt het spoor
nog als een bijster.
Een heldenboek brengt zel
den relativeringen aan en je
vraagt je wel eens af, of zulke
boeken de man Gandhi niet
eerder ontluisteren en mytho
logiseren in plaats van hem in
een juiste historische context
te plaatsen. Want laten we
nuchter blijven: de geweld
loosheid van Gandhi overwon
niet het geweld. Het is waar
schijnlijk zelfs nauweliks af
genomen door Gandhi. Je
hoeft maar in Gandhi's vader
land (de recente bloedbaden in
Assam) te blijven om dat feit
te staven.
'Gandhi' door Eknath Easwaran.
Uitgave: Sirius en Siderius, Den
Haag. Prijs: 32,50.
(ADVERTENTIE)
8V2%
'm-i
4.21
WQ/r CkS
Jw/(S
ut uauajs 01 'sjqoaa paoq 6 'squq aqaapeiqaS
8 'anap daaaSpueq i 'pjoqqedsjaiqDE 9 ';ad
UEA dapj s 'cqne ui Suqqz j, 'sjqaaj jaaued
-anap g 'sqqoaa aapnoqós g 'squq duiejdoq 1
