RICHTLIJN MINISTER RUDING
PAPIER HIER
Werken over 5 jaar alle
ambtenaren 10% minder?
FNVKabinet moet
fors investeren
in de toekomst
Van Leijenhorst:
Leerplicht op
5-jarige leeftijd
„WIR-premies hebben meer
mensen werkloos gemaakt"
'Eenmalige uitkering
uit btw-verhoging'
DE STEM COMMENTAAR
De harde hand
HET ONDERWIJS ALS TREKPAARD VOOR DE OVERHEID
PAGINA 2
PAGINA 3
psdonkse
nee
ïgeld
BINNENLAND
personeel
Demka bezet
directiekamer
Reizigersvervoer
VS loopt terug
j Van der Stee
president-
1 commissaris
bij Bruynzeel
DEN HAAG - De Fiscale Inlichtingen- en Op
sporingsdienst FIOD moet voorgenomen on
derzoek bij banken melden aan een ambtelijke
werkgroep.
Geen cassatie
tegen vonnis
Albert Talens
De Koning wil
wil meer geld
van Europa
Rectificatie
Brokx kondigt
einde van
woningnood aan
I )e^e|Hd
WETSONTWERP
MIDDENSCHOOL
STUK NADERBIJ
Mes in milieu
wetgeving
Procedure
Gemeenten zelf
moeten openbaar
vervoer regelen
handige zet
T5
krUDAG 3 JUN11983
T22
bij niet-officiële
BOURBON (15), prins
irias, en zoon van
se koning JU AN CAR-
oningin SOFIA, trad
voor de allereer-
n zijn leven in het
id op als vertegen-
r van zijn vader,
ge troonopvolger
in Colombia de
heden bij ter her
van het 450-jarige
van de stad Carta-
'ndias. Hij werd bij
■eerste officiële op-
n het buitenland
n door de Spaanse
'EUPE GONZALEZ. De-
t momenteel een
bezoek aan Mid-
rika.
RASSIMOV, Sowjet-
Ieur in Oost-Ber
in zijn post onthe-
xirzitter geworden
staatscomité voor
ids toerisme (In-
De 71-jarige
\ov ivas sinds 1975
leur in de DDR, na
functie van 1962
\e hebben vervuld.
de een belangrijke
totstandkomning
i ermogendhedeno-
imst over Berlijn
<i 1971.
te reactie naar aan-
/an het artikel over
isdonkse dominee op
Enige tijd terug (20
st de scriba van de
pde Kerkeraad we-
iemand die met de
,n aanraking komt,
in de krant terug-
fgezien van het feit
dit nog maar zeer
juist is, haalt de
>erster van de Her-
Gemeente publieke
aangelegenheden
geen oordeel vellen
mands privé-leven,
an dat ik de onbe-
iheid van mevrouw
zou overnemen om
le krant te doen. De
ade Kerkeraad gaat
ïog verder en gaat
itective spelen. Daar
jrlijk een bepaalde
rsmentaliteit voor
i blijkbaar heeft het
de kerkeraadsleden
ontbroken,
j bel woorden in deze
van toepassing zijn,
het wel deze: „Wie
zonde is, werpe de
teen". Die (twijfel
eer laat ik graag
leden van de kerke-
n de Hervormde Ge
in Raams-
eer). Overigens zie
het belang of de
vaarde in van derge-
mte-artikelen!
5 Peuter,
er 157a,
onksveer.
en vaak met zijn visie
en.
er Schalie stak in de-
vorig jaar voor het
als VMHP-voorman
ver uit. Samen met de
het CNV tekende hij
i inkomensontwikke-
dwars tegen de poli-
i de regering en de
aeid van het parle-
;ing. En hij riskeerde
botsing met zijn ach-
lie hij meer wilde la
veren. Maar z'n ach-
likte het, omdat men
dat de politiek de bij-
inkomensplannen
zou overnemen.
lurier neemt het roer
irier is meer dan Van
die gepokt en gema-
de vakbeweging. HÜ
man die begin vorig
100 procent-zieken-
cering in de metaalin-
oor de andere bonden
ïlde. Wat die kwestie
er binnenkort voor
voorzitter van een
ale weer werk aan de
amdat de politiek op-
lannen heeft om het
ld te verlagen.
dan Van der Schalie
ier op het kleine vak-
paraat moeten terug-
Maar of Laurier de
etel, die de VMHP
is, de baas kan staat
zien. Laurier, die een
5 heeft te gaan, moet
meer als een tussen-
rden gezien. Want een
staat al te dringen:
Van der Schalie aan-
eind-dertiger Muller.
rakbondsapparaat.
Bank-onderzoek
vooraf melden
l'TRECHT - Personeel van de
„et sluiting bedreigde
Utrechtse staalfabriek Demka
(onderdeel van Hoogovens)
heeft donderdag de directie
kamer bezet.
Volgens de OR van Demka
I js de directie al bezig met de
afbouw van het bedrijf door
reparaties meer te laten
I uitvoeren waardoor een ver
dere produktie niet meer mo
gelijk is.
Hoogovens heeft nog steeds
geen definitief besluit geno
men tot sluiting, waardoor de
Demka-directie geen enkel
recht heeft om daar maar al
I vanuit te gaan, aldus de OR.
De OR wil van de directie
I gegevens boven tafel hebben
over de gang van zaken bij het
bedrijf en hij heeft een kort
ing aangespannen tegen
I Demka dat op 8 juni dient voor
iepresident van de rechtbank
inütrecht.
UTRECHT - De NS maken
zich zorgen over de sterk afne
mende groei in het reizigers-
verkeer, blijkt uit het jaarver-
over 1982. Dat vervoer
I groeide het vorig jaar nog wel,
met 1,6 procent, maar in 1981
uas die groei nog 3,6 procent
en in 1980 zelfs 4,7 procent.
De overheid kan de spoor-
I wegen op verschillende ma-
I sieren tegemoet komen. Zo
vindt de directie dat bij het
"aken van nieuwbouwplan-
nen rekening gehouden moet
I worden met het bestaande
I spoorwegnet. Nieuwe wijken
inde buurt van bestaande sta-
s of met goede verbindin-
I gen daar naar toe kunnen voor
I ie NS gunstig uitpakken.
Van een onzer verslaggevers
I BERGEN OP ZOOM - Oud
minister Van der Stee (land
bouw, financiën) is benoemd
tot president-commissaris van
drie voormalige Bruynzeel-
werkmaatschappijen, waar
van de aandelen voor 75 pro
tent zijn overgegaan in han
den van Ridderveer BV en
I Ammersveer BV.
De officiële overdracht van
de Bruynzeelwerkmaatschap-
pijen (Keukens en Kasten, In-
'ersysteem en Multipanel)
vindt maandag 13 juni plaats.
Die werkgroep onderzoekt of de maatregelen het
vertrouwen in het bankwezen niet onevenredig scha
den danwel de uitvoering van de belastingwetgeving
schaden.
Van onze pari. redactie
LEIDEN - De ruim 7 miljard
die de overheid jaarlijks aan
bedrijven geeft om extra in
vesteringen uit te lokken wor
den vaak gebruikt ter verlich
ting van financiële problemen
en voor investeringen in ma
chines ter vervanging van
menskracht.
De steun heeft weinig posi
tief effect op de werkgelegen
heid. Feitelijk hebben de
maatregelen eerder meer
mensen werkloos gemaakt. De
nu vijf jaar werkende Wet In
vesteringsrekening dient een
ander doel dan bij de invoe
ring werd beoogd.
Dit stelt mr. Willem Ver-
meend, publicist en en pen
ningmeester van de PvdA, in
zijn proefschrift over de effec
ten van steun en belastingaf
trekmogelijkheden op het in
vesteringsgedrag van bedrij
ven.
Volgens Vermeend heeft de
bijzondere regionale toeslag
van de WIR bij de betreffende
gemeenten in het Noorden en
in Limburg nauwelijks in
vloed gehad als lokmiddel
voor nieuwe bedrijven. Som
mige gemeenten verbazen zich
er over dat ze door Den Haag
zijn aangewezen voor extra
steun, daar ze geen industrie
terrein hebben of het bestem
mingsplan uitbreiding of ves
tiging van bedrijven in de weg
staat.
Vermeend stelt voor alle
steun- en stimuleringsmaat
regelen in een eenvoudig sys
teem onder te brengen.
Deze nieuwe procedureregel
geldt niet alleen voor de FIOD,
MAASTRICHT - De Maas
trichtse officier van justitie
mr J.H.M. Nabben heeft beslo
ten geen beroep in cassatie in
te stellen tegen het vonnis van
de bijzondere strafkamer van
de rechtbank in Maastricht
inzake de 63-jarige voormali
ge kampoudste Albert Talens.
Talens werd 20 mei door de
bijzondere strafkamer vrijge
sproken van misdaden tegen
de mensheid. Hij zou deze mis
daden in het werkkamp Kauf-
beuren, ressorterend onder het
concentratiekamp Dachau,
hebben begaan.
De mogelijkheid tot cassatie
wordt volgens de officier uit
gesloten door een bepaling in
het wetboek van strafrecht,
die luidt dat tegen een vrij
spraak van een verdachte
geen beroep is cassatie is toe
gelaten.
LUXEMBURG - Minister De
Koning van sociale zaken
neemt geen genoegen meer
mee dat Nederland jaarlijks
zo weinig uit het Europees So
ciaal Fonds krijgt.
Dat fonds moet zich op de
Europese arbeidsmarkt rich
ten en rekening houden met de
omvang en de duur van de
werkloosheid in de EG-lidsta-
ten, aldus De Koning donder
dag in Luxemburg.
Helaas heeft Nederland nu
(samen met Ierland) het groot
ste aantal werklozen in Euro
pa. Bij de uitkeringen uit het
fonds moet daar rekening mee
gehouden worden, aldus De
Koning.
Gerard de Lange
HET wasautomaten- en koel-
kastendetailhandelsbedrij f
Gerard de Lange bv, dat na
een faillissement eind vorig
jaar, in afgeslankte vorm
werd voortgezet, moet defini
tief de poorten sluiten. Het be
drijf heeft 35 vestigingen. Voor
de 104 personeelsleden zal ont
slag moeten worden aange
vraagd.
I "SA-LIJSTTREKKER mr. A. A: M. van Agt had het er vorig jaar
I Wier al over: 'met harde hand' zou de fractie tot een eenheid
I ftorden gesmeed. Voor afvalligen zou geen plaats meer zijn en
l&iendraads stemmen - erkende gravamen (voorbehouden)
I daargelaten - zou verleden tijd zijn.
Geen herhaling dus van het loyalisme dat Van Agt I zo vaak be-
dreigde.
De realiteit pakte anders uit: na het eerste kabinetsoptreden
"0ri9 jaar, bij een stemming over wederzijdse bevriezing van
[™nwapens in Oost en West, waren de afvalligen bij het CDA
zelfs op de vingers van twee handen niet meer te tellen.
Het debat over de Voorjaarsnota geldt traditioneel als een tus
senstand en weer was het CDA verdeeld: Scholten en Dijkman
siemden met de oppositie mee over het volkshuisvestingsbeleid,
I bieren (met Faber en Buikema) veroordeelden ze de steun van
I 'et CDA aan de kabinetsplannen voor een 2 %-korting op de so
rtie uitkeringen per 1 oktober.
I Maar het ergste was dat Scholten en Dijkman hun ideeën over
I-e volgens hen noodzakelijke koerscorrecties van het CDA
1 -ere keer via de media aan de partijtop richtten - ongeveer zo-
I =s Van Agt vroeger bij voorkeur belangwekkende politieke uit-
I spraken vanuit het buitenland deed.
1 Over en weer zijn zo de verwijten steeds harder geworden:
I «tolten en zeker Dijkman overschreeuwden zich in de publici-
I 'ei,j De Vries en Bukman reageerden daar tamelijk overspannen
I D'oen ze zaterdag in Hilversum de Partijraad toespraken.
I aHet voorlopige slot van het verhaal volgde woensdagavond
=a]i een verklaring namens de fractie, waarin weliswaar meerde-
=teden tot de orde werden geroepen, maar waarvan er maar
*Wet name werd genoemd: Dijkman.
De Vries beklemtoonde dan wel niet de indruk te hebben willen
Ism "dat er één zwart schaaP is en de rest b|ank". hnaar die
I dere zwarte of minstens gevlekte schapen weigerde hij ook na
I f!?aa'de aandrang bij naam te noemen.
I Ul)kman - het enige echte zwarte schaap dus - heeft nu een
jw weken om over zijn politieke toekomst na te denken, maar
I d kudde als geheel zou er zeer onverstandig aan doen dat ant-
I oord lijdelijk at te wachten. Ook na het eventuele vertrek van
Vnan blijft er geen hechte en daadkrachtige fractie over.
I y CDA zal daarom meer moeten doen dan alleen maar met
Iharde hand een soort surrogaat-eenheid bewerken. Het zou
Inbeeld meer aandacht kunnen schenken aan de achterlig-
I «ide beweegredenen van Scholten, Dijkman, Aantjes en ande-
I dissidenten die straks (Zuid Afrika, kernwapens) ook zullen
lis |®ren de fractiemeerderheid te volgen. Gebeurt dat niet, dan
I «kt De Vries het de WD wel erg gemakkelijk.
maar voor alle ambtenaren
van financiën in hun relatie
tot banken. Dat staat in een
richtlijn van minister Ruding.
De werkgroep, die in een zo
vroeg mogelijk stadium moet
worden ingeschakeld, bestaat
uit ambtenaren van de direc
ties algemene fiscale politiek,
algemene fiscale zaken en bin
nenlands geldwezen. Mocht de
werkgroep het niet eens wor
den tijdens het onderzoek, dan
moeten de betrokken direc-
teur(en)-generaal en de the
saurier-generaal een oordeel
geven. Bestaat ook daar geen
eenstemmingheid, dan hakt de
minister de knoop door. Zo
lang er geen besluit genomen
is, wordt de voorgenomen
maatregel niet verder voorbe
reid of uitgevoerd.
Bovendien mag de voorlich
ting aan de media over onder
zoeken bij het bankwezen pas
geschieden na toestemming
van de betrokken directeu-
ren(en)-generaal en de the
saurier-generaal, zo laat Ru-
ding in zijn richtlijn weten.
NA het succes van de glasbak is de gemeente Amsterdam begonnen met het plaatsen
van papierbakken. Vijfentwintig zijn er bij wijze van proef geplaatst. Hopelijk vinden
ouderen het even leuk hun oude kranten en reclamedrukwerk in de bak te duwen als de
kinderen op deze foto. - F0T0 ANP
IN het verhaal „Ouderlingen
schaduwden hun dominee we
kenlang" meldden wij gisteren
dat tot de speurders naar de
gangen van de dominee het
CD A-raadslid F. Pruijssers
behoorde. Dat is niet juist. De
heer Pruijssers is wel lid van
de Hervormde Gemeente,
maar geen ouderling, en was
op geen enkele wijze betrok
ken bij de klacht tegen de do
minee, in tegenstelling tot zijn
plaats- en naamgenoot A.
Pruijssers.
DEN HAAG - Het tijdstip
waarop er in Nederland vol
doende woningen zijn is nabij.
Dat zei staatssecretaris
Brokx (volkshuisvesting) don
derdag op de jaarlijkse bijeen
komst van de Neprom, vereni
ging van projectontwikke
laars.
Brokx verklaarde niet
waarom hij denkt dat het ein
de van de woningnood in zicht
is. Wel kondigde hij onder enig
voorbehoud aan dat hij over
ruim een jaar zal aangeven
hoeveel woningen de gemeen
ten in de jaren '86 en '87 zullen
mogen bouwen, zodat ze weten
waar ze aan toe zijn.
Merijn is op vakantie
Van onze parlementaire redactie
DEN HAAG - De FNV wil dat de vele duizenden deelnemers
aan de manifestatie tegen de werkloosheid op 11 juni in Utrecht
het kabinet en de werkgevers duidelijk maken dat er een ander
beleid moet worden gevoerd.
De FNV stelt daarom een
beleid voor dat de bedrijvig
heid meer stimuleert, arbeids
tijdverkorting wordt uitge
breid en dat iedereen daaraan
naar draagkracht zijn bijdra
ge geeft.
De FNV vraagt van het ka
binet een beleid dat arbeids
tijdsverkorting beter mogelijk
maakt. Daarom is er volgens
FNV-voorzitter Wim Kok
geen ruimte voor verhoging
van premie- en belastingdruk
en moet het kabinet meer doen
om de bestaande werkgele
genheid te behouden en uit te
breiden. De FNV is fel tegen
de verlaging van het mini
mumloon en de sociale uitke
ringen per 1 oktober.
De bezuinigingsplannen van
staatssecretaris De Graaf (so
ciale zaken en werkgelegen
heid) op de sociale zekerheid
gaan veel te ver. Op een on
aanvaardbare wijze wordt
met de botte bijl gehakt in de
essentie van de sociale zeker
heid, meent de FNV.
Tegenover het kabinetsbe
leid stelt de FNV een stimule
ringsprogramma van 4 mil
jard in 1984 voor. Een deel
daarvan kan worden gevon
den in een ander gebruik van
de globale lastenverlichting
voor het bedrijfsleven of van
WIR-subsidies.
1,5 miljard van dat pro
gramma moet worden ge
bruikt voor woningbouw en
woningverbetering, en een
evengroot bedrag voor gericht
industriebeleid, 500 miljoen
moet worden ingezet voor we
gen, spoorwegen, rioleringen
en alternatieve energieprojec
ten.
Volgens Kok is zo'n aanpak
de beste bijdrage aan het ver
minderen van het financie
ringstekort van de overheid.
ZEIST - Minister Deetman
kan snel met een wetsontwerp
komen voor invoering van de
driejarige middenschool, een
gelijkwaardig spoor naast het
bestaande voortgezet onder
wijs.
Het overleg in de centrale
werkgroep over de ministerië
le nota 'Verder na de basis
school' biedt voldoende aan
knopingspunten voor deze
ontwikkeling.
Dit hebben de niet-ambte-
lijke delegaties, met uitzonde
ring van de onderwijsorgani
satie 'O 3' donderdag ver
klaard.
Van onze parlementaire redactie
DEN HAAG - Met onverwachte hardnekkigheid heeft staatsse
cretaris Van Leijenhorst (onderwijs) gisteren in de Kamer vast
gehouden aan het invoering van de leerplicht op vijfjarige leef
tijd. In de kamer bestaat hierover grote terughoudendheid.
De staatssecretaris zei dar
er een onaanvaardbare kloof
in de ontwikkeling van het
kind ontstaat indien de leer
plicht niet van zes naar vijf
DEN HAAG - Het ministerie van financiën bestudeert de moge
lijkheid de eenmalige uitkering aan de 'echte minima' (de huis
houdens die van één minimuminkomen moeten leven) dit jaar te
financieren met een verhoging van de btw.
Een nieuwe financieringsbron voor de eenmalige uitkering,
die 225 miljoen gulden kost, moet worden gezocht nu het plan
van het kabinet om de maatregel te betalen uit een extra belas
ting voor echtparen waarvan zowel de man als de vrouw werkt,
na kritiek uit de Tweede Kamer in ieder geval tot 1 januari in de
ijskast is gezet.
Een verhoging van het lage btw-tarief van 4 naar 5 procent
zou op jaarbasis 500 miljoen gulden opleveren, een verhoging
van het 18-procentstarief tot 19 procent brengt 1300 miljoen per
jaar op.
jaar wordt verlaagd. „Het we
zen van de samensmelting van
kleuter- en lager school wordt
miskend als die verlaging niet
doorgaat".
Juist op deze vroege leeftijd
zijn de 'schoolervaringen' van
het kind naast de 'thuiserva-
ringen' belangrijk, zei Van
Leijenhorst, die in dat ver
band repte van een gezinsaan-
vullende betekenis van de
school. De staatssecretaris
wees er bovendien op, dat in
zijn voorstellen de ouders de
mogelijkheid wordt geboden
hun kind ook op vijfjarige
leeftijd de helft van de school
tijd thuis te laten.
Volgens de Kamer loopt het
allemaal zo'n vaart niet. Mo
menteel gaat al 98 procent van
alle vijfjarigen naar de kleu
terschool en een wettelijke
verplichting is daarom over
bodig, aldus de overgrote
meerderheid.
Vervolg van pagina 1
Andere voorstellen van Win-
semius en Van Aardenne om
de milieu- en RO-wetgeving
te stroomlijnen zijn:
meer modelvoorschriften,
zodat gemeenten en bedrijven
beter weten waar ze aan toe
zijn en bedrijven sneller kun
nen investeren;
vervuilingsnormen per in
dustrieterrein in plaats van
per bedrijf, waarmee binnen
kort al zal worden geëxperi
menteerd;
invoering op termijn van
een integrale milieuvergun
ning, zodat bedrijven niet bij
verschillende instanties hoe
ven aan te kloppen;
invoering van een basisver
gunning, waarmee een com
plex bedrijf al kan gaan
draaien voordat de detaileisen
zijn ingevuld;
verkorte procedures voor
inspraak en beroep;
beperking van het aantal
verplichte adviezen voor ver
gunningverlening
schrappen van de bouwver
gunning voor garages, kleine
loodsen en schuurtjes, in
plaats daarvan een meldings
plicht;
beperking van het aantal
activiteiten dat vooraf aan
Milieu Effect Rapportage
moet worden onderworpen.
Tenslotte willen Winsemius
en Van Aardenne een poging
doen het aantal beroepszaken
bij de Raad van State dras
tisch te beperken door een for
se verhoging van de griffie
rechten. Voor Kroonberoepen
wordt een apart griffierecht
ingevoerd, voor beroepen te
gen overheidsbeslissingen bij
de AROB-rechter wordt het
tarief van 85.verdubbeld
of verdrievoudigd.
Maandag 13 juni nemen
Winsemius en Van Aardenne
hun plannen door met verte
genwoordigers van lagere
overheden, bedrijfsleven en
milieubeweging. De kabinets
voorstellen zouden vervolgens
nog deze maand door de Ka
mer moeten.
Van onze
parlementaire redactie
DEN HAAG - Gemeenten met
een eigen openbaar vervoer
bedrijf moeten voortaan zelf
het stedelijk vervoer regelen.
Over enkele jaren krijgen
die gemeenten dan ook elk
jaar een vast bedrag van het
ministerie van verkeer en wa
terstaat. De tarieven van het
openbaar vervoer mogen niet
door de gemeentebesturen
vastgesteld worden.
Dat heeft minister Smit
donderdag laten weten. Vol
gens haar moet het departe
ment zich momenteel nog te
veel bezighouden met de de
tails van het openbaar vervoer
en is het beter om het afstoten
van Rijkstaken (deregulering)
ook bij het openbaar vervoer
door te voeren. Het plan van
de minister, die vermoedelijk
begin 1986 werkelijkheid wor
den, is volgens haar 'zeer ze
ker' geen bezuinigingsmaatre
gel.
Door Herman Mertens
NOG GEEN jaar geleden
liepen onderwijzers en lera
ren massaal te hoop tegen
een aangekondigde salaris
korting van 1,65 procent. Een
van de meest gehoorde ar
gumenten van de onderwijs
bonden was toen, dat de
leerkrachten niet als aparte
groep behandeld dienden te
worden. Als er al sprake zou
moeten zijn van inleveren,
dan de pijn verdelen over
alle ambtenaren.
Deze week hebben de on
derwijsorganisaties zelf, al
thans de besturen, de eis van
gelijke behandeling laten
vallen. Ze zijn bereid een
aanzienlijk salarisoffer te
brengen, op voorwaarde dat
minister Deetman daar
nieuwe banen mee 'koopt' in
het onderwijs.
Er moet in die korte tijd
wel heel wat zijn gebeurd
dat de bonden zelf om een
aparte behandeling vragen
en nog wel in de vorm van
het aanbieden van een loon-
offer.
De ontwikkelingen in het
onderwijs, waar de werk
loosheid shcrikbarende vor
men dreigt aan te nemen,
hebben ABOP, KOV en PCO
in maart van dit jaar tot het
inzicht gebracht, dat er actie
ondernomen moest worden.
Er zitten op dit moment bij
na 35.000 onderwijzers en le
raren thuis zonder een baan.
Alleen al door de terugloop
van het aantal leerlingen
(die klap gaat nu het voort
gezet onderwijs treffen) zul
len de komende tien jaar nog
eens 30.000 leerkrachten hun
lessenaar definitief moeten
dichtklappen, verwacht mi
nister Deetman. Tel daarbij
op het verlies aan werkgele
genheid dat ontstaat als ge
volg van bezuinigingen, dan
doemt het spookbeeld op van
100.000 werkloze leerkrach
ten.
Een zo omvangrijke groep
(veel eenvormiger van sa
menstelling dan de bouw-
werklozen) zal niet stilzwij
gend de vanzelfsprekend
heid aanvaarden waarmee
ex-collega's aanspraak kun
nen maken op een zeer rede
lijk betaalde, volledig baan.
De veelbezongen solidariteit
tussen werkenden en niet
werkenden zou volledig on
dermijnd worden door een
vakorganisatie die haar le
den zo massaal naar het ar
beidsbureau laat sturen,
zonder een ander alternatief
te bieden dan het heffen van
een machteloze vuist. Van
daar, dat de organisaties in
het onderwijs beseffen, dat
de belangen van de werklo
zen ook de belangen van de
werkenden raken.
De indruk moet overigens
worden weggenomen, dat
het banenplan alleen inge
geven zou zijn door vak
bondsstrategie. Zonder een
flinke portie medeleven met
ontslagen collega's zou het
nooit zijn geboren. De voor
stellen vanuit de achterban,
op afdelingsvergaderingen
van alle bonden werd de
roep om 'eerlijk delen' steeds
luider.
Eén dag voordat de drie
vakorganisaties met hun
voorstellen naar buiten
kwamen, gaf minister Deet
man een soortgelijk plan
aan de openbaarheid prijs.
Een handige zet van de be
windsman, die al enkele we
ken geleden Tucht' had ge
kregen van het overleg over
arbeidstijdverkorting dat de
bonden voerden. Op het mi
nisterie wordt hierover al
bijna een jaar lang gedacht.
Maar het moment van pu
blicatie en de manier waar
op (een haastig aan elkaar
geniete stapel stencils die
plotseling uit de lucht kwam
vallen, zonder een begelei
dende persconferentie) was
zo toevallig, dat de conlusie
van de bonden voor de hand
ligt: Deetman wil in deze
'baanbrekende' ontwikke
ling het initiatief in handen
houden.
Want als het even meezit
gaat 'onderwijs' pioniers
werk verrichten in de we
reld van de ambtenaren, die
het liefst geen eigen onder
handelingen met de over
heid over hun salaris en
rechtspositie wensen, maar
de trend in het bedrijfsleven
willen volgen. Die volgposi-
tie is wel al enkele malen
aangetast, maar als het
voorbeeld van de onderwij
zers en leraren een inktvlek
werking krijgt binnen de
ambtenarenwereld gaan de
ambtenaren een positie krij
gen die volkomen losstaat
van de werknemers in het
bedrijfsleven.
Dat onderwijs die voor
trekkersrol gaat vervullen
betwijfelt eigenlijk niemand
in politiek Den Haag, al zal
Deetman het spel uiterst
nauwkeurig moeten spelen,
willen de onderhandelingen
niet stuklopen. Voetangels
en klemmen zitten er genoeg
in.
In hun opzet wijken de
ministeriële plannen nau
welijks af van die van de
bonden: kleuterleidsters en
onderwijzers krijgen eens
per drie weken één keer 's
ochtends en twee maal 's
middags vrij, een leraar
krijgt een normbetrekking
van 26 in plaats van 29 uur.
Een arbeidstijdverkorting
(ATV) van 10,3 procent. Vor
mingswerkers en medewer
kers van begeleidingsdien
sten gaan terug van een 40-
urige naar een 36-urige
werkweek. De operatie le
vert ongeveer 18. 000 volledi
ge banen (en gemeten naar
het huidige percentage deel
tijdwerkers ruim 20.000 ar
beidsplaatsen) op. Ook daar
over is geen verschil van
mening.
Maar de bonden gaan ver
der. Zij gaan ervan uit, dat
de overheid geld spaart
doordat het uitgekeerde be
drag aan ww-uitkeringen
en wachtgelden vermindert.
Verrekend met de vermin
derde belastingopbrengst
(doordat korter werken ook
minder belastingbetalen in
houdt) houdt Deetman nog
altijd bijna een half miljard
over en dat geld moet hij ge
bruiken om aangekondigde
bezuinigingen ongedaan te
maken, aldus de vakorgani
saties. Daardoor kunnen nog
eens ruim 14.000 onderwijs
krachten aan de slag kun
nen blijven.
Voor het terugsluizen van
uitgespaarde uitkeringen
naar het onderwijs heeft mi
nister Deetman dit jaar voor
het eerst toestemming ge
kregen van financiën. Maar
het gaat hier over een tijde
lijke onderneming: na een
jaar moeten de leerkrachten
die op deze wijze nog kun
nen blijven werken toch
naar huis. Over een blijven
de aanwending van de uit
keringen ligt een veto van
minister Ruding. Hij houdt
het erop, dat op die manier
geen bezuinigingen mogen
worden ingevuld.
Toch zal het kabinet enige
soepelheid moeten betrach
ten in deze kwestie willen de
onderhandelingen over de
arbeidstijdverkorting (de
eerste prioriteit van de rege
ring) enige kans op slagen
hebben.
De vraag hoeveel salaris
ingeleverd moet worden en
hoe een al te grote knik in de
pensioenen moet worden op
gevangen is dan nog niet be
antwoord. Tien procent bru
to is lang geen tien procent
netto omdat de 'kop' eraf is
en de fiscus over het hoogste
loonbestanddeel het meeste
opeist. En als behalve (een
deel van) de uitkeringen ook
de honderden miljoen mo
gen worden aangewend die
straks uit de salarisher
structurering 'opborrelen'
dan zal ook het brutopercen-
tage al flink beneden de tien
procent liggen.
Hoewel de afzonderlijke
bonden niet allemaal even
happig zijn op het inleveren
van loon, lijken de belde
plannen tal van aankno
pingspunten te bieden voor
de onderhandelingen in sep
tember. Uit de vakbonden
klinkt terecht de opmerking,
dat „wij ver onze nek heb
ben uitgestoken en dat het
kabinet deze kans niet mag
laten schieten."
Maar eerst nog moeten de
besturen de eigen leden ach
ter zich zien te krijgen.