te kunstl
te keur
Intrigerend
Menselijk
Malta
Geladen
Teer
tdsel Samson en zijn Derde Wereld theater Tie 3
DUITSLAND 3
ï)i
Dromen
icky Luke: Daisy Town
Wé/Mi
Suske en Wiske: Het Bretoense broertje-
hoop dat we aan het
owe periode, waarin,
lieuwe maatschappij
Roel van Duyn
een wilde dan ook alles s
ne weten toen ik terug
a. Ik heb met mijn boek I
|>beerd dat ideaal pr0-
te ontmythologise-
ff
pe moderne popmuziek
Kapho op haar platen
horen, klinkt bij vlagen
Iets door van het tradi-
|le Franse chanson.
Iho: „Het chanson is
Tfenis, die je niet onbe-
|unt laten. Ik ben een
bewonderaar van
Piaff en ik doe dan
len nummer van haar
It podium. Ze had als
Ires iets realistisch, dat
lar zelden aantreft. Je
[beter zo'n traditie ge
en, dan klakkeloos na-
wat in Amerika en
land al honderden ma
fs voorgekauwd. Daar
pij veel beter in en jij
dan min of meer over-
Juist het originele
fnt in je muziek maakt
in Engeland en Ame-
ën ook in een land als
i waardering is voor je
fek. Omdat ze iets te ho-
Icrijgen dat ze nog niet
yr tot vervelens toe ge
ld hebben."
Ipho is geen persoon van
V idealen,
pho: „Alles is voor ver-
Jing vatbaar. Ik wil me
|on blijven ontwikkelen
het nu gaat en mijn
ek uitdiepen. Een onaf-
|elijk muzikant blijven
Succes op grote schaal
een gevaar in, want je
|t dan al gauw door je
imaatschappij in een
ëlde richting gestuwd,
loet sterk zijn om dan
te kunnen zeggen. Ik,
dat er een doorbraak
voor de progressieve
jse muziek. Ze hebben
gezien, dat een Frans
Je het kan, dat ze kan
|n in New York en op
J kracht platen kan ma-
JZe willen er eindelijk
Idat Frankrijk zelf wel
lijk iets te bieden
Heel realistisch
omhoog kijken
vanuit de goot"
nFNSDAG 25 ME11983
T3 PAGINA GIDS 2
iiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii-
Karl Horbach, is een
btenaar, die met zijn
uw Lydia en zijn zoontje
ni een rustig leven leidt,
een dag wordt een over-
■edige duik in onbekend
ter hem fataal. Hij komt
ongelukkig terecht, dat
voor de rest van zijn le-
verlamd zal zijn. Met
rbeten energie en dikwijls
na vertwijfeld probeert
zich op zijn nieuwe le
ssituatie in te stellen,
•chts met de voorzichtige
begripvolle hulp van zijn
>uw lukt het hem tenslot-
ïen zekere gelatenheid op
rengen.
Door Henk Egbers
Ik speel niet voor Nederlanders. Ik
peel voor publiek. Tie 3 is geen min-
erheids-theatergroep. Opzet is Derde
Vereld-theater te maken". Dit zegt re-
jsseur Edsel Samson, die met zijn vijf
pelers bewijst daarmee een flink stuk
,p weg te zijn. -
Hun nieuwe stuk „Meester Leven"/Maestra
ïida - op tekst en muziek van Rubén Blades -
een intrigerende produktie, geënt op een
iuidamerikaanse cultuur.
vanuit hun standplaats Arnhem brengen ze
0 voorstellingen in Nederland, spelen vervol-
ens op uitnodiging in Keulen en Parijs en
!aan dan een maand of vier op tournee door
lexico, Venezuela en de Antillen. Onderweg
i ze samen hun vierde stuk, zodat ze te
ug in Nederland weer met iets nieuws komen,
jp28 mei zijn ze te zien in Theater Achterom,
ichouwburg, Breda, dat lage toegangsprijzen
leeft.
,In de Derde Wereld is geen theatertraditie;
icinig podiumkunst. Daarom zoeken wij naar
lieuwe dingen, die wortelen in de cultuur van
Ie Derde Wereld zelf", aldus Edsel. Omdat hij
>gje studeerde aan de toneelschool in Amster-
am zou je kunnen veronderstellen dat die
och westerse opleiding deze intentie in de weg
instaan. „Na Amsterdam ben ik ais regisseur
an het cultureel centrum in Curasao drie jaar
geweest met ontwikkelingstheater. Maar
iet bestuur wilde Shakespeare, Becket en Ar-
in plaats van Zuidamerikaanse cultuur.
)e beslissingen rond het cultuurbeleid vallen
liteindelijk niet in de Antillen, maar in Neder-
md (o.a. via de Sticusa). Evenals mijn voor
langer Tone Brulin, kreeg ik na drie jaar mijn
ontract niet verlengd.
Toen ben ik teruggegaan naar Nederland
met behulp van workshops het werk, dat Ik
p de Antillen begon voort te zetten. Op basis
ran bijvoorbeeld Grotowski en Brooks (empty
was ik begonnen met taakstukken. Li-
ihaam en stem hebben daarbij een grote rol.
)nze groep bestaat in opzet uit spelers van
lerschillende nationaliteiten; heeft een vaste
;ern met daarnaast ad hoe samenstellingen.
Je maken ieder jaar één produktie, los van
resterse theaterconventies. Van de andere
ant schuilt er gevaar voor ons in het plegen
an folklorisme met onze eigen oude culturen.
Ie proberen uit te gaan van wat er actueel
in de derde wereld, in de wetenschap dat
keaterwetten niet universeel zijn. Ons vorige
luk Droom op Apenberg (van Derek Walcott
lit Trinidad) was een typisch Caraïbisch werk
«et een sterke mate van directheid via het
irotegebaar. Dit nieuwe stuk is veel Latijnser;
«at betekent dat het precieuser en poëtischer
Aanvulling
Tie 3, het Theater van de Derde Wereld,
ipeelde ook op de sociale academie Marken-
iaal Breda. Docent Paul Bartels vindt dat
lencils over de Derde Wereld-problematiek
ijfelijk aanvulling nodig hebben. Bij dit stuk
Meester Leven" voelt hij zichzelf in de wereld
«iMarquez. „Meester Leven" speelt zich af in
Latijns-Amerikaanse stadswijk, waar het
pel van leven en dood zich concentreert tussen
örmelo en Manuela. Een periode van vijftig
«ar (1920-1970).
Een emotioneel, lichamelijk gebeuren, tek-
tadie tot stomheid slaan en muziek, (Salsa),
Repetitiefoto van „Meester Leven".» - foto tie 3
die talen spreekt. Een mozaïek/collage van
schijnbaar ongecoördineerde gebeurtenissen,
maar als het leven gebundeld in een associa
tieve ordening. Vaak een veelvoudig scenisch
optreden, dat hallucinerend werkt als één
groot filmisch tafereel. Westerse categorieën
zitten in mijn kop om een Derde Wereldgebeu
ren te vangen. Maar het gaat duidelijk om een
andere vorm van lichamelijkheid, emotie, rit
me, omgaan met tekst, klank en muziek. Rea
lisme en symboliek duikelen door elkaar.
Er wordt - in onze ogen - op een acrobati
sche manier gedanst. Zitade Ley, die de cho
reografie doet, heeft zelf daarbij het belang
rijkste aandeel. Maar ook Helen Martina, de
dochter van de minister-president op Curasao,
die Manuela speelt, zet een letterlijk en figuur
lijk gespierde rol op de planken. Er speelt een
jongen uit Nederland mee. Dat is alleen al goed
om te zien hoe verschillend mensen uit onze
cultuur anders in het lijf zitten als mensen uit
het Caraïbische gebied. Wij hebben een li
chaam, zij zijn een lichaam. De mannenrollen
worden gespeeld door Sylvien Naar, Rignald
Prade en Fonz Janssen. In hen worden de slot
regels van het stuk voelbaar: „De tijd weet van
geen ophouden. Ik ga door de tijd te achtervol
gen. Zo leerde ik jou beminnen".
Edsel Samsom zegt na afloop (anderhalf uur
spel aan één stuk): „Centraal staan voor mij
ten eerste het tastbaar maken van bestaande
tegenstellingen in de Derde Wereld en ten
tweede het heel realistisch omhoog kijken
vanuit de goot. De manier waarop wij ermee
omgaan werkt vaak vervreemdend. Er zijn
geen raakpunten met de maatschappij hier.
Wij zijn ook niet op zoek naar de schuldvraag;
niet in het verleden en niet in deze maatschap
pij. Dat is niet van belang. We zijn voortdu
rend bezig om heel actueel te reageren, vanuit
het nu, op dingen die thans gebeuren in de
Derde Wereld. Daarom groeit een voorstellling
ook telkens; geen enkele uitvoering is hetzelf
de. We spelen Meester Leven in grote en kleine
zalen. Wie er nog meer informatie over wil
weten kan rustig contact met me zoeken (Mo
lensteen 7; 6852 BW Huissen; tel. 085-254693 of
3405-4082).
En Edsel voegt er nog aan toe: „In geen en
kele voorstelling zoeken wij naar een bevesti
ging. We zijn steeds op zoek naar...."
Sculpturen van Peter van de
Locht en tekeningen en grafiek,
„Orte und Texte", van Wolfgang
Schmitz. Galerie Resy Muijsers,
Nieuwlandstraat 22 in Tilburg.
Geopend: woensdag tot en met
zaterdag 12-17 uur. Toet 12 juni.
De 36-jarige Van de-Locht,
in Duitsland geboren en op
geleid in goud- en zilvers
meden en beeldhouwen, is
sinds 1969 in Nederland ge
vestigd, waar hij ook nog
een studie elektronische
muziek volgde. Als docent is
hij verbonden aan de kunst
academie van Arnhem en
Amersfoort. Hij is een kun
stenaar, die zorgvuldig vak
manschap verbindt met een
intellectueel-filosofische
houding.
Zijn houten objecten, die
merendeels voorontwerpen
zijn voor grote beelden in
steen, zijn mede bepaald
door bepaalde vaststaande
getalsmatige verhoudingen.
Binnen één sculptuur wordt
vloeiende, organische vorm
verbonden, als contrast
maar ook als eenheid, met
bijna technische aandoende
geometrie. Bij enkele beel-
den wordt voor ieder onder
deel een eigen houtsoort ge
bruikt; rozeachtig tegenover
blank bijvoorbeeld.
Visueel en technisch zijn
deze houtsculpturen van een
grote gaafheid (ze zijn per
fect gedraaid en gepolijst).
Ze bezitten een intrigerende
raadselachtigheid, die ver
groot wordt door de vleugjes
kleur, die soms zijn aange
bracht.
De 48-jarige Wolfgang
Schmitz, docent aan de
kunstacademie van Bremen,
nam in '77 deel aan de Doku-
menta in Kassei en expo
seerde sinds 1972 veelvuldig
in Duitsland en het buiten
land. Hij tekent met zwart
potlood en krijt stedelijke
landschappen en interieurs,
met een krachtige, grafische
areeertechniek. De bladen
zijn fragmentarisch opge
bouwd; stadsgezichten en
interieurs met uitzicht naar
buiten zijn op onderdelen
geanalyseerd en opnieuw
samen gevoegd, waarbij
sommige fragmenten ab
stract zijn.
Schmitz wordt geïntri
geerd door de werking van
het licht, perspectief en de
compositie en refereert soms
letterlijk aan Vermeer. Juist
zijn meest abstracte bladen
zijn van een fascinerende
clair-obscur, altijd in zwart
wit. Er wordt ook van colla
getechniek gebruik ge
maakt, waardoor de materie
een extra beeldende kwali
teit krijgt. Grafiek is even
eens aanwezig. Hoewel veel
traditioneler heeft het werk
van Schmitz enige verwant
schap met dat van Jan Dib-
bets. De bijgevoegde tekst-
krabbels duiden op bepaalde
technische, maar ook ge
voelsmatige ervaringen.
MARJAN MES
Werk van Norbert Attard (in Nuenen).
werk (liho's) en schilderijen.
Natuur en architectuur zijn
daarbij zijn uitganspunten.
Uit die gegevens groeien
merkwaardige natuur-cul-
tuur-landschappen, die een
verre verwantschap met
Escher oproepen. Bij de li
tho's gaat hij soms tot elf
drukgangen; in enkele ge
vallen wordt irisdruk toege
past. Zeer persoonlijk werk.
Marijke Cosse maakt
plastiëkjes van erg klein
formaat (tien centimeter),
die toch een zekere monu
mentaliteit verraden. Zelf
zegt ze ervan: „Mijn ideaal
is, een heel eenvoudige,
maar toch herkenbare vorm
te vinden, die de abstractie
raakt. Zo monumentaal mo
gelijk, zelfs als het onder
werp een kind is en het
beeldje heel klein is".
Ad van den Brink, grafiek en
schilderijen; Peter Tredgett,
plastieken. Kunst Onder de To
ren, Torenpassage, Breda. Open:
maandag, woensdag, vrijdag en
zaterdag van 13-17 uur.(tot 9 ju
ni).
De oud Oosterhout stam
mende Ad van den Brink
(38) is intens bezig met men
sen en hun relaties. Commu
nicatie en eenzaamheid. Zijn
grafiekbladen zijn opge
bouwd uit symbolische en
anecdotische taferelen, die
in hun schijnbare eenvoud
een sterke zeggingskracht
hebben. Sober van kleur,
wat abstraherend van vorm
vertellen zij in een beelden
de taal, die bijna iedereen
moet aanspreken. Toch is er
geen sprake van concessies
in dit verband. Zijn oliever
ven verraden een grafische
invloed, zodat de monumen
taal opgebouwde vlakken
vaak bijna een twee dimen
sionale indruk maken. Het
gaat daarbij om dezelfde
thema's. Aangenaam om
naar te kijken.
De engelse Peter Tredgett,
die in Gouda werkt, maakte
in brons gegoten „organi
sche, abstracte vormen" zo
als dat wat al te gemakke
lijk heet. Het zijn vormen
die een grote gevoeligheid
verraden; die te maken heb
ben met oervormen in het
leven zelf. Dat wordt meer
gedaan en zijn werk is niet
verrassend nieuw maar
binnen deze context van een
aangename gaafheid. Ze la
ten zien hoe teder monu
mentaliteit ook kan zijn.
H.E.
Norbert Attard, schilderijen en
litho's en Marijke Cosse, klein-
plastieken. Het Weefhuis, Lucas
van Hauthemlaan 1, Nuenen.
Open: vrijdag,zaterdag en zon
dag van 14-17 uur. (tot en met 5
juni)
Attard komt van Malta,
waar hij atrchitectuur stu
deerde. Behalve architec
tuur maakt hij grafisch
Gerrit van der Ven schilderij
en. Galerie Marquis, Nieuwen-
dijk 15, Viissingen. Open van
woensdag tot en met zaterdag
van 13.30-17.30 uur, zondag van
14.00-17.00 uur (tot en met 5 juni)
De reisbeurs die Gerrit van
der Ven in 1982 door CRM
werd toegewezen, heeft hem
drie maanden Indonesië op
geleverd. De artistieke neer
slag van deze reis vormt de
tentoonstelling. Van der
Ven, die voornamelijk land
schappen schilderde, werd
op zijn reis vooral getroffen
door de overweldigende
hoeveelheid alledaagse din
gen.
Het waren niet de grote
culturele monumenten die
hem aanspraken, maar de
bloemen, planten en vruch
ten In hun tropische over
daad vormden vooral mate
riaal voor nieuwe schilderij
en. In een collage van foto's
en geschreven tekst vertelt
de schilder hoe hij tot het
uiteindelijk resultaat is ge
komen. De rechtstreekse
confrontatie met vormen en
detail hebben een enorme
-serie foto's opgeleverd, die
voor Van der Ven uitgangs
punt voor de grote figuratie
ve schilderijen zijn gewor
den.
tentoonstellingen
EINDREDAKTIE HENK EGBERS
Het zjjn merkwaardige
geladen composities van ge
wone dingen in een landsch
appelijke omgeving. Het is
echter niet zo dat deze twee
zaken in harmonie met el
kaar een doek vullen. Daar
voor zijn de vorm ver hou
dingen te zeer met elkaar in
strijd. De elementen van het
silleven zijn of veel te groot
of veel te klein in verhou
ding tot het landschappelijk
deel. Daardoor ontstaat een
vervreemdende werking.
Deze werking wordt nog
sterker door de techniek die
Van der Ven gebruikt; door
een zeer dunne gladde ver
flaag krijgen de vormen een
gesloten karakter.
De broeierige hitte van de
tropen is de zelfs op een
stormachtige dag aan de
Zeeuwse kust waarneem
baar. Dat heeft Gerrit van
der Ven vooral met zijn pal
let bewerkstelligd. Diepe
donkere groenen, gloeiende
goudkleurige roses geven de
doeken een ongrijpbare
sfeer, die misschien het bes
te met magisch kan worden
aangeduid. Want ondanks
de heldere vormtaal van de
tot eenvoudige structuren
herleide „herkenbare din
gen" heeft dit werk een
moeilijk te doorgronden ka
rakter, waarbij mediteren
beter past dan observeren.
LIA ROOSE
Jan Verschoof, aquarellen. Ge
meentehuis Hilvarenbeek.
Open: maandag tot en met vrij
dag van 10-12 en 14-16 uur; za
terdag dicht; zondag van 14-16
uur (tot en met 19 juni)
Jan Verschoof uit Dorst zegt
voor de aandrang van velen
bezweken te zijn en stelt zijn
werk nu tentoon. Hij schil
dert en tekent vanaf zijn
'jonge jaren en volgde lessen
bij Jacques Prince in Mid
delburg, Cor Kievit en Char
les Kemper in Rotterdam en
thans nog bij Koji Ogura in
Den Bosch.
Zijn aquarellen bevatten
landschappen. Heel teder,
met dunne horizonnen en
veel aandacht voor wolken
en veldpartijen. Hoe meer
hij abstraheert hoe beter
niet alleen de opbouw van
het vlak is, maar je krijgt
dan het gevoel dat er met
het gegeven iets gebeurt.
Vaak blijft hij nog steken en
in het wat brave en anecdo
tische waarmee nauwelijks
iets aan de hand is.
Verschoof maakt hele
mooie prenten van takken
en bloemen, die het als illu
straties in natuurboeken
goed zouden doen. Maar zijn
bloemstillevens zijn inhou
delijk nogal zwak. Een en
kele keer denkt hij wat mo-
numentaler, zoals bij een rij
palen, die weerspiegelen in
het water. Goed blad. Maar
het fijnste vind ik toch die
hele tere doorschijnende
partijen, die laten vermoe
den dat ze uit wolken en
landschap geboren zijn.
HENK EGBERS
BOEKENBOEKENBOE
BOEKENBOEKEmOlKEm
ENBOEKENGOSKS-nBO.
BOEm/BÖEKEMBOÈKEN
Elsie Sechrist. Dromen duiden.
De visie van Edgar Cayce en an
deren op de wonderlijke spiegel
van de geest. Voorwoord door
Hugh Lynn Cayce. Uitg. Ankh-
Hermes. Deventer, 1983. 264 p. Prijs
32,50.
In de Verenigde Staten leefde
eens een man die begiftigd
was met mediamieke gaven.
Hij heette Edgar Cayce en
werd geboren in 1877 te Hop-
kinsville, Kentucky.
Deze man hoefde, als hij in
trance was, slechts de naam en
de plaats te weten van enig
persoon op aarde, of hij kon
een gedetailleerde diagnose
geven van de lichamelijke en
geestelijke toestand van ge
noemde persoon.
Die informatie kwam vol
gens hem uit het onbewuste
van de persoon in kwestie,
waarmee hij, Cayce, in contact
kon treden terwijl hij sliep. De
informatie die hij verstrekte
in die onbewuste staat werd
'Readings' genoemd. 14.253 van
die mediamieke Readings zijn
opgetekend en vormen, vol
gens aanhangers van de 'Sla
pende profeet' een schat van
informatie voor de droomdui
ding.
Volgens Cayce bestaat er
een collectief onbewuste. Hij
zag dat universele onderbe
wuste als een brede rivier van
gedachten, door het oneindige
stromend, gevoed door de to
tale activiteit van de mens
vanaf zijn ontstaan.
Hij ging ervan uit dat deze
rivier voor elk individu toe
gankelijk is, mits hij bereid is
zijn mediamieke of spiritisti
sche mogelijkheden met vol
doende inzet en geduld te ont
wikkelen.
Wie nu nog niet in lachen is
uitgebarsten, zal het boek ze
ker interessant vinden en erin
vinden beschouwingen over
alle mogelijke droom-inhou-
den, waarover overigens al
menig boek is volgeschreven.
De hoofdstuktitels geven een
indicatie:
Weerspiegeling van de toe
komst in de spiegel van je
geest. Zakelijke begeleiding
door middel van dromen. De
betekenis van gezichten en ge
laatstrekken in dromen.
Dromen over gezondheid en
ziekte in dromen. Auto's als
symbolen. Seksdromen. Hui
zen en gebouwen. Kleding,
schoenen, handschoenen, han
den en voeten. Geld, juwelen
en andere waardevolle zaken.
Het kruis en andere sprituele
symbolen. Relgieuze verschij
ningen. Levenslessen door
middel van dromen. De natuur
in dromen. Vogels. Dieren. In-
sekten en het zeeleven. Dro
men over de dood. Kleuren,
getallen, tijd, mandala's en
doolhoven.
Er zal voor dergelijke „ver
klarende" droomboeken altijd
wel een markt blijven. En al
bladerend kom je heus wel
aardige droom-interpretaties
tegen.
HJt.
BOEKENBOEKENBOEÏ
BOEKENBOEKEmmsmf.
ENBOEKENSOS^SftBOL
BOEKENBOEKENBOEKENI
Maria Schneider in
Merry-go-round
- FOTO ANP
Franse regisseur Jacques
vette wordt als een aiche-
st op het gebied van de ci-
ma beschouwd. Zijn f'l"
zijn vrij chaotisch,
ordat hij het ruwe mate-
lal van de film niet onder
schikt maakt aan het ver-
tal. Dit wekt nog al eens de
ritatie van de toeschou-
ers op. In New York en
ime krijgen een man, Ben
»e Dallesandro), en een
jouw, Léo (Maria Schnei-
r), die elkaar niet kennen,
n uitnodiging om naar P®"
is te komen. Het geval WiL
it Bens vriendin Elisabeth,
n zuster van Léo, plotse-
ig verdwenen is, waar-
hijnlijk gekidnapt. Beiden
lgen haar spoor en raken
een samenzwering be"
okken.
uiooq uba
jjer 'anni do dei uiooq 'sjqoaa sneu 'set
uee doouq 'rqdBjed douq 'queq jueqjajqoE
'stqaaj qtnjqs 'sjqoaj paoq 'jfueq uba joo-j
