andela;
ouvenie
eidema
Groot-Brittannië vijfde oliestaat van de wereld
tfieVi
jVERHEIDST
WOENSDAG 11 ME11983
EXTRA
S14
LONDEN - Vroeger dacht iedereen, dat in
het Midden-Oosten alleen de sjeiks voort
durend meer rijkdom vergaarden dankzij
hun oliebronnen. Want terwijl de Arabische
leiders in grote weelde leefden, sleten hun
rampzalige onderdanen hun dagen in bitte
re armoede. Dat was de tijd van 1 dollar 80
en minder per vat olie.
j Nieuwe velden
Belastingen
Bezuinigen
Olieslag
Politici
Inflatie
WOENSDAG 11 MEM'
,eeii Nederlands
lifval meer
laar Vlaanderen
Minder waard
Terrine de lapitl
awcjèves t\
Filet de sole et asperj.
Feuillete de lat\
gingembre t
Filet de boeuf etfoie d'<\
Fromages de\
Pêchepocbe, glacé au cal
Moka et fA
Prijs per corn
T«
CANADA
VERENIGDE STATEN
GR00T-
BRITTANNIË
4,5 joegoslavië
4 albanië
2,1 hongarije
duitsland b.r.
4,3 i2§ IRAK
roemenie
54i KOEWEIT
tunÈsie
ALGERIJE ggj LIBIË EGYPTE
VENEZUELA ef trinidad
colombiaSm
ecuador §9.8
NIGERIA
peru
010
brazilië
6 SAOEDl
9 kameroen ARABIË
gabon®7,4
3,9 kongo
angola
06.5
SOVJETUNIE
CHINA
maleisie broenei
1.5 9
9 8.5 syrië
JB
2.5 turkue
2.2 bahrein
ARGENTINIË
chili 2.5
WERELDPRODUKTIE VAN RUWE AARDOLIE 1982
2.721 miljoen ton
3 Ook in Groot-Brittanië is de jeugdwerkloosheid erg groot. „Geef ons een toekomst", vragen deze jongeren tijdens een
3 demonstratie. - fotoap
I
i
De arme Arabieren van Europa
T7nm n«90 p/vm>c«A«Won f
Van onze correspondent
Roger Simons
De organisatie van Olie
Exporterende Landen
(OPEC) werd in september
1960 opgericht door Saoedie-
Arabië, Iran, Irak, Koeweit
en het Zuid-Amerikaanse
Venezuela. Daarna verkon
digden de Arabische produ
centen dat hun olie voor
wendsel om in de jaren '70
de olieprijs fors te verhogen
was de zogeheten Yom Kip-
pur-oorlog tussen Israël en
de Arabieren.
De Arabische boycot van
Amerika naar aanleiding
van dat conflict werd pas in
januari 1974 opgeheven. Een
vat ruwe olie kostte toen al
10 dollar 95. Die prijsverho
ging luidde de recessietij d
in. De Iraanse revolutie van
begin 1979 deed een vat olie
14 dollar 59 kosten. In mei
1981 bedroeg de gemiddelde
prijs per vat bijna 35 dollar.
Die forse verhogingen
maakten de oliesjeiks nog
rijker dan de spreekwoorde
lijke zee is. Maar het valt
niet te ontkennen, dat hun
3 volk er ook van profiteerde.
De Arabische heersers
3 bouwden ondermeer wonin-
5 gen, scholen en ziekenhui-
3 zen. Ze legden nieuwe we-
3 gen aan.
3 Maar toen die gewone
Arabieren eindelijk wat van
*3 de rijkdom begonnen te
merken, deed zich een ver-
3 schijnsel voor dat de sjeiks
erg verontrustend vonden.
Ten gevolge van de recessie
3 ging het energieverbruik in
3 de wereld voortdurend naar
1 beneden. Dat betekende
meteen veel minder op-
3 brengst.
1 Niet alleen de recessie was
1 de schuld van de gestadig
afnemende OPEC-verkoop.
1 Er waren inmiddels ook
H nieuwe olievelden in ge-
3 bruik genomen, ondermeer
3 in Alaska en in de Noordzee.
3 Groot-Brittannië en Noor-
3 wegen zijn nu belangrijke
3 onafhankelijke olieprodu-
3 centen, die weigeren toe te
3 treden tot de OPEC. Samen
3 met Mexico hebben beide
3 Europese landen de heer-
3 schappij van deze machtige
3 organisatie gevoelig onder-
3 mijnd.
5 Rusland is de grootste
3 olieproducent van de we-
I reld. Mexico komt op de
3 vierde plaats en Groot-Brit-
3 tannië (in minder dan tien
jaar) op de vijfde. Het Britse
t) produktievermogen be-
3 draagt mnomenteel bijna 2,1
3 miljoen barrels van 159 liter
per dag. Verwacht wordt dat
3 deze olie in 1982-1983 de
5 Britse schatkist bijna 8 mil-
3 jard pond zal opbrengen aan
3 belastingen. De olie-export
3 zorgt nu elk jaar voor een
3 sterk negatieve Britse beta-
3 lingsbalans. In 1982 bedroeg
de bijdrage die door deze
3 uitvoer geleverd werd niet
3 minder dan 4,6 milj ard pond.
3 De opbrengst van de Brit-
se Noordzee-olie is de laatste
3 maanden nog gevoelig ge-
3 stegen omdat de olieprijzen
3 hoger waren dan verwacht,
3 terwijl tezelfdertijd de
3 waarde van het pond ster-
3 ling ten aanzien van de dol-
5 lar naar omlaag ging. Alle
3 olieprijzen worden in dol-
3 lars vastgesteld. De Britten
3 kregen dus meer dollars
voor hun olie dan ze zelf
verwacht hadden. Ze ver
kochten goed en hun pro-
duktie steeg nog. De Noord
zee brengt hen trouwens
niet alleen olie maar ook al
het gas op dat ze zelf nodig
hebben.
En wat merkt nu de Britse
man in de straat van al die
rijkdom? Het antwoord
daarop is: zo goed als niets.
Britten met de laagste inko
mens moeten nog steeds 30
procent daarvan afstaan
aan de belastingen. In maar
één EG-land weegt de in
komstenbelasting nog
zwaarder door dan in Groot-
Brittannië. De eer voor dit
record, dat iemand het be
nijdt, komt Nederland toe.
Ondanks het feit, dat de
Britten nu belangrijke olie-
producenten zijn, kost auto
rijden hen nog steeds veel
geld. De benzinebelasting
wordt ieder jaar gevoelig
verhoogd. Sinds deze week
bedraagt ze 75 pence per
gallon (4,5 liter) brandstof.
Die accijns wordt bij de zui
vere verkoopprijs van de
benzine gevoegd. Op het al
dus bekomen totaal heft de
staat dan nog 15 procent
btw, wat de prijs op onge
veer 38 pence de liter brengt.
Hoewel Groot-Brittannië
meer olie produceert dan het
zelf verbruikt, en het de rest
dus aan andere landen kan
verkopen, heeft de op
brengst van dit vloeibare
goud tot nu toe zijn bevol
king nog geen enkel zicht
baar voordeel geschonken.
In dat opzicht zijn de Britten
bijna letterlijk de arme Ara
bieren van Europa. De Brit
se economie blijft erg zwak
omdat er algemeen gespro
ken niet hard genoeg ge
werkt wordt en veel bedrij
ven van het Verenigd Ko
ninkrijk slechte managers
hebben. Het zijn accoun
tants en geen ingenieurs.
Het beroep van ingenieur, in
de betekenis die wij daaraan
geven, staat trouwens ner
gens zo laag aangeschreven
als in Groot-Brittannië, ver
moedelijk omdat in de ogen
van de Britse gentlemen van
oudsher iemand die wel eens
de handen vuil maakt, 'maar
een werkman' is. Diverse
pogingen om het ingenieurs-
beroep een Europese stan
ding te geven, zijn tot nu toe
allemaal jammerlijk mis
lukt.
Wij kunnen ons alleen af
vragen in welke staat hun
economie zou verkeren als
de Britten geen Noordzee-
olie hadden. Maar zelfs met
een opbrengst van meer dan
twee miljoen vaten olie per
dag moet Groot Brittannië
nog drastisch bezuinigen. De
ene zaak na de andere gaat
failliet en er zijn al bijna
vier miljoen werklozen. Die
kosten het land meer dan de
olie opbrengt. Voor veel din
gen die de kwaliteit van het
leven gevoelig zouden ver
beteren, is er gewoon geen
geld, zelfs nadat de fiscus uit
alle ingezetenen van het rijk
de laatste druppel van de
verplichte bijdrage heeft ge-
De Britse regering wil via belastingverlaging de oliemaatschappijen stimuleren ook de kleinere olievelden onder de Noordzes te exploiteren
-- foto archief de stem
perst. Niets ontsnapt nog
aan de belasting. Een gewo
ne fles tafelwijn kost nu bij
na 3 pond. De Britse tax op
wijn is al jaren veel hoger
dan wat de EG voorschrijft.
Een fles whisky (een bin
nenlands produkt) komt op
bijna 7 pond.
De grotendeels kosteloze
Nationale Gezondheids
dienst loopt al jaren mank,
met het gevolg dat steeds
meer Britten om het vege
lijf te kunnen redden een
(dure) particuliere verzeke
ring nemen, die de kosten
van privé behandeling- en
verzorging dekt. Er is geen
geld voor nieuwe ziekenhui
zen, nieuwe wegen, nieuwe
scholen en genoeg onderwij
zend personeel. De toestand
waarin de Britse Spoorwe
gen verkeren, doet in vele
opzichten denken aan deze
van een ontwikkelingsland.
En hoewel Groot-Brittannië
zich nog steeds een wel
vaartsstaat noemt (een be
grip dat na de Tweede We
reldoorlog gelanceerd werd
door de socialistische uitvin
ders van de zogeheten Na
tionale Gezondheidsdienst)
zijn de ouderdomspensioe
nen en kinderbijslagen er
meelijwekkend laag.
Meer nog dan hun colle
ga's van andere landen pro
beren Britse politici hun
kiezers een rad voor de ogen
te draaien. Wie aan het be
wind is, weet alles beter en
heeft altijd gelijk, ook wan
neer de boel bijna letterlijk
in het honderd loopt. En de
tegenpartij, die in dit land
officieel de titel van 'Oppo
sitie van Hare Majesteit'
draagt, beweert telkens pre
cies het tegengestelde.
Ondanks het feit dat se
dert het einde van de Twee
de Wereldoorlog de Britse
economie nog geen enkele
blijvende herleving heeft
gekend, komt het nooit tot
politieke samenwerking om
daar wat aan te doen. Nie
mand geeft het goede voor
beeld door de handen aan de
ploeg te slaan of er als de
kippen bij te zijn om een
nieuwigheid die werkelijk
deugt (vooral dit laatste is
van uitzonderlijk belang) op
de internationale markt te
brengen. Door de Britten
wordt veel gemopperd op de
Japanners, die hun sterkste
concurrenten zijn gewordn.
Een beetje zelfverwijt zou
deze klagers echter beter
passen dan het eeuwige ge
zeur over 'die smerige bui
tenlanders' en de hardnek
kige pogingen om zichzelf
ervan te overtuigen, dat
Brits altijd het beste is.
In het vooruitzicht van
nieuwe parlementaire ver
kiezingen beweert de con
servatieve regering That
cher plotsklaps, dat de Brit
se economie de weg naar
volledig herstel opgaat. De
inflatie bedraagt maar 5
procent meer - het laagste
niveau sinds dertien jaar. De
regering geeft toe, dat dit
gezonde verschijnsel geen
blijvend karakter heeft.
Einde 1983 zal de inflatie al
weer gestegen zijn tot min
stens 6 procent, voorspelt ze.
De Britse betalingsbalans
staat volledig in zwarte cij
fers en sedert het einde van
de Tweede Wereldoorlog
zijn de Britse buitenlandse
schulden nog nooit zo laag
geweest. De laatste vier jaar
werden ze met 6 miljard
pond verminderd. Misschien
exploitatie van dozijnen
kleine en half grote olievel-
besteed, in plaats van alleen
voor de financiering van een
nutteloos conflict, zoals de
Falkland-oorlog en de lange
nasleep daarvan. En dan
zijn er natuurlijk ook de ge
wezen kolonies die royaal
gesubsidieerd moeten wor
den.
De regering Thatcher
hoopt in de toekomst zeker
nog meer geld uit de Noord
zee te kunnen halen. Uit
vrees dat de exploitatie van
haar gas- en olievelden te
duur zou worden en ook om
de grote maatschappijen te
doen uitkijken naar nieuwe
ontginningsmogelijkheden,
heeft ze alle exploitanten
voor de komende vier jaar
een belastingverlaging van
800 miljoen pond toegekend.
te
Verwacht wordt dat die I
maatregel zal leiden tot de
wordt de opbrengst van de j
Noordzee-olie dan toch g
den, waarvan men vroeger
vond dat ze geen winstge
vende belofte inhielden voor
de toekomst.
IjrUSSEL - De aanvankelijk
er strenge controle die was
tigesteld om te voorkomen dat
r nog langer Nederlands vuil
i Vlaanderen zou worden ge-
ort, is weer versoepeld.
Dat heeft de Vlaamse mi
ster voor Milieuzaken, Jan
enssens, meegedeeld. Sedert
goedkeuring van het de-
freet van de Vlaamse deelre-
■ering dat al het storten van
luitenlands vuil in Vlaande-
Ten verbiedt, is er volgens de
hinister geen Nederlands vuil
[ïeer over de Vlaamse grens
fekomen.
Na 15 mei moet elke vuil-
Itortplaats in Vlaanderen die
liet in het bezit is van een be-
[rijs dat een vergunning is
ongevraagd, als onwettig
[■orden aangemerkt, aldus de
ilaamse minister.
Groot-Brittannië moet nul
maar hopen, dat de olie-1
markt lange tijd stabiel zal I
blijven, want een echte olie-1
slag, gepaard gaande metl
nieuwe forse prijsdalingen I
zal niet alleen een gevoeligel
vermindering van de in-[
komsten veroorzaken, maarl
ook dramatische gevolgen I
voor het pond sterling kun-|
nen hebben.
De regering- Thatcher I
vindt dat de waarde van het I
pond ver genoeg gezakt is. I
Als de Britse munt nog meet I
van haar pluimen verliest!
worden de noodzakelijke!
produkten die Groot-Bril-1
tannië moet importeren!
weer zoveel duurder en krijT
gen de Britten opnieuw aftel
rekenen met een inflatie die I
even snel klimt als het kwik I
van de thermometer onder!
een snikhete Spaanse zo-|
merzon.
Zo lang de aardolie
erg duur was, nam het p
sterling de allures aan vaal
een echte petromunt. Maarl
van het ogenblik dat del
vraag naar olie gevoelig be-l
gon te dalen werd het gauil
opnieuw het ziekelijke I
pondje van weleer. Sedert del
recente OPEC-overeenl
komst van Londen is Groot-
Brittannië bijna letterlijkI
het slachtoffer van zijn ver- f
langen om door een
verlaging meer olie aan dij
man te brengen.
Bij de Britten berust nul
de sleutel van het succes var!
de OPEC-overeenkonE I
waarin de lidstaten van die!
organisatie een richtprijs
van 29 dollar per vat en e
algemeen produktieniveaul
van 17,5 miljoen vaten perl
dag geaccepteerd hebber. I
Dit akkoord heeft immers!
tot gevolg dat de Britse olie!
nu tot de duurste ter wereld!
hoort. Haar prijs per vat be-l
draagt 30,5 dollar. Als de|
Britten die 50 dollarcent 1
ten vallen zullen de OPEC-|
landen vermoedelijk
niet veel tegen doen.
grotere prijsverlaging Wl
evenwel als een onvriende-l
lijke daad beschouwd kun-|
nen worden.
Maar de grote oliemaat-I
schappijen zijn zelf van oor-I
deel, dat het Noordzee-pr£'|
dukt minder waard is
Nigeriaanse olie, die 30 dolj
lar de barrel kost 1
gesproken dringt zich ®j|
een prijsverlaging van 1W|
2 dollar op. Als de
een dergelijke
durven nemen (en hun regtj
ring heeft zich niet verbo»
den om geen gevoelige ver f
minderingen te laten afl
digen of een verlaging va:l
de produktie door te voer®1
zou Nigeria zijn olie
nieuw kunnen afslaan o?|
onder de Britse prijs te t
ven. Een complete ineen-J
storting van de internal'I
nale oliemarkt is dan n»!
langer onwaarschij nlijk.
Van Britse zijde wordt gel
vreesd, dat iedere verdol
ontwikkeling van de Noord'I
zee-olievelden verliesg8"!
vend zal worden als de
minder dan 25 dollar het'
gaat kosten. Dat is voorlof
nog het enige aspect van
internationale energiep^|
bleem dat de Britten
voorzichtigheid stemt.
IIIIIIIIHIIIIIIIIIHI
(ADVERT!
Iedere tweede zaterdag vai\
restaurant welkom vo
Voor zaterdag 14 mei leest u
De Lind
onze correspondent
Gerard kessels
5her
'NN - Winkelier Konrad Fi-
»it Stuttgart, die in Hlt-
-souvenirs handelt, heeft
verslaggever Gerd Heide-
,2® het Duitse weekblad
'■J1 de vervalste Hitler-dag-
■T® in handen gespeeld.
i«v»ad iets meer dan 9
J» ma'"k voor het waar-
sPul betaald.
J'idens een receptie van de
[-redactie in'Bonn zei uit-
Henry Nannen dat
V
'Pen
itern.
ever
verslaggevers de afge-
D„. dagen Fischer hebben
ii„ ,P°ord. De man zou bij
I j 4 V4. L/C II letII ZUU UIJ
ansacties ook wel eens
g
d
s<
k
d*
oï
h«
tx
is
ge
H
hf
Jc
tu
bc
ge
nc
