Kunsthart laatste redmiddel
voor veel hartpatiënten
Krachtmeting tussen regering
en uiterst rechts in
Ontwikkelings
hulp
neemt reëel af
Het 'monopolie
van de Spaanse\
socialisten
ABNB
Sancties
VS tegen
Moskou
averechts
Dankert:
Zingen in
de sauna
Nijpels for
president?
Agenda
SHULTZ Oi
DINSDAG 10 ME11983
ACHTERGROND
T:| DINSDAG 10 MEI
Pomp
Dr. Willem DeVries uit Utah (VS):
'OVER TIEN JAAR ALGEMEEN TOEGEPAST'
Vijf jaar
Nederland
Emoties
Haags
Hoogstandje
'Zwevend'
Zorg
Afgewezen
Risico
STUDIE:
Dertig doden
bij explosie
in kerkgebouw
"IS SPAARGEL
(extra pensioe
planmatig te sp
te zijn van het
maandelijks ee
jaar. Tegen eem
lijden, dan krijg
bedrag dat u an
ligt een brochu
Laat geld voor
Door Wippel Hou ben
Vandaag wordt hij benoemd
tot ereburger van het Friese
Workum, gisteren asisteerde
hij bij een hartoperatie in het
Bredase hartchirurgisch cen
trum De Klokkenberg. Afge
lopen zaterdag kreeg hij in
Breda een enthousiast ap
plaus na een lezing van bijna
een uur over de operatie
waardoor hij op 1 december
1982 met een kunsthart tand
arts Barney Clark in Utah
(VS) uit de greep van de dood
haalde.
Dr. Willem DeVries (39),
Amerikaan in hart en nieren,
zoon van een Nederlands emi
grant, mormoon, vader van
zeven kinderen, hoofd van de
hartchirurgische afdeling van
het Utah Medical Centre en de
enige chirurg in Amerika die
van de Food and Drug Admi
nistration toestemming heeft
gekregen te experimenteren
met kunstharten bij mensen.
„De verpleegsters bij ons
zeggen dat ik er een handje
van heb op de intensive care-
afdeling binnen te stappen als
ik er met een patiënt iets fout
gaat. Noem het maar geluk".
De boomlange en broodmage
re DeVries vergeet er bij te
vertellen dat hij heel vaak die
zaal oploopt. Hij is een hart
chirurg in hart en nieren en
wordt in de Amerikaanse bla
den een man genoemd die op
valt door zijn vriendelijkheid
en gevoeligheid. „Je moet een
patiënt behandelen alsof hij
familie van je is", zegt hij.
Hij is door een pharmaceu-
tische firma uitgenodigd voor
een trip naar Nederland. Za
terdag tussen de middag zou
hij in Breda de nationale pers
ontmoeten. Tot niet geringe
verbazing van de pharmaceu-
ten is alleen deze krant verte
genwoordigd. „Ze zijn te lui
om hun bed uit te komen",
mompelt een boze pharma-
ceut over de Nederlandse
journalisten. De nationale
pers heeft overigens wèl wat
gemist. Willem DeVries heeft
niet alleen als eerste hartchi
rurg met succes bij een mens
een kunsthart geplaatst, hij
kan ook boeiend praten over
de toekomstige toepassings
mogelijkheden. Dat hij zich
zelf tot de beste hartchirurgen
van Amerika rekent, zoals
Amerikaanse bladen schrij
ven, neem ik maar voor ken
nisgeving aan.
Wat is er in grote lijnen in
Utah gebeurd voor deze opera
tie kon plaatsvinden?
„In Utah zijn de afgelopen
jaren proeven met kunsthar
ten genomen op zo'n vierhon
derd dieren. Maar de mens
reageert anders dan een dier.
Daarom gaan we zeer voor
zichtig te werk. Ik heb nu één
kunsthart mogen plaatsen.
Dat Barney Clark vier maan-
den later overleed had met
zijn nieuwe pomp niets te ma
ken. Een pomp, dat zeg ik heel
bewust, want meer is een
kunsthart niet. Het apparaat
bleef gewoon werken toen
Clark was overleden.
De komende twee a drie
jaar mag ik nog zes keer een
kunsthart implanteren. Daar
na zal de overheid beslissen of
we met dit hulpmiddel verder
gaan werken. Momenteel zijn
er vier mensen die in principe
in aanmerking komen voor
een kunsthart. Ik ben er zelf
van overtuigd dat de Jarvik 7,
het door dr. Robert Jarvik en
de Nederland dr.Willem
J.Kolf geconstrueerde kunst
hart, het voortreffelijk doet.
Dat bleek ook toen we het ap
paraat na het overlijden van
Clark konden bekijken. Het
zag er nog als nieuw uit".
Wat is nu nog het belang
rijkste technische probleem?
„Het aandrijfsysteem. Bij
Barney Clark was dat een
kast op wieltjes met een ge
wicht van 150 kilo. Hij was
dus nauwelijks mobiel. Je
mocht op dat moment ook niet
verwachten dat iemand met
een kunsthart weer volop zou
gaan fietsen en golfen.
We zijn nu al een stuk ver
der en hebben een koffer van
vijf kilo gewicht ontwikkeld
waarin batterijen om het
kunsthart zes uur aan de gang
te houden. Niet zwaarder dan
een gemiddelde boodschap
pentas van een vrouw. Er
wordt aan gewerkt om in het
kunsthart zelf een elektro-
hydraulisch systeem te ma
ken waardoor er geen aan-
drijfmotor aan de buitenkant
van het lichaam meer nodig
is.
Op welke termijn zal het
kunsthart meer algemeen toe
gepast kunnen worden?
„Ik praat over Amerika.
Hier bépaalt de Food and
Drug Administration of een
bepaald medicijn of hulpmid
del in de verkoop mag komen.
De Jarvik 7, het beste kunst
hart tot nog toe, kan die toe
stemming pas krijgen als de
experimenteerfase voorbij is.
DR. WILLEM DeVries
Ik verwacht dat we over een
jaar of vijf in Amerika dage
lijks kunstharten bij mensen
zullen implanteren. Over tien
jaar kunnen er dat 50.000 per
jaar zijn. Iedere goede hart
chirurg kan die operatie doen,
want technisch is het geen
moeilijke operatie. Hij is er
ongeveer zeven uur mee be
zig".
Welke toepassingsmogelijk
heden ziet U?
- fotodestem/johanvangurp
„Je kunt het kunsthart ge
bruiken als definitieve ver
vanger van een erg slecht
functionerend hart. Je kunt
het ook als tijdelijke vervan
ger gebruiken. Het komt vaak
voor dat een hartpatiënt over
lijdt omdat er op dat moment
geen donorhart voor een
transplantatie aanwezig is. Je
kunt in die gevallen tijdelijk
een kunsthart inbrengen en
weken of maanden later als
nog een transplantatie ver
richten. Je zou in die tijd ook
het eigen hart van de patiënt
buiten diens lichaam kunnen
herstellen en er later weer te
rug in plaatsen.
Op de lange termijn geef ik
zelf de voorkeur aan een per
manent kunsthart voor een
patiënt. De overlevingsper-
centages na een harttrans
plantatie zijn niet zo best.
Binnen een jaar overlijdt een
kwart en binnen vijf jaar de
helft van die mensen. Een
enorm probleem in Amerika
is het tekort aan donorharten
voor transplantaties. Jaar
lijks komen er 30 tot 50 be
schikbaar, terwijl er 15.000
mensen voor zo'n operatie in
aanmerking komen. Het
kunsthart kan dus heel veel
levens redden".
Dus ook in Nederland?
„Waarom niet. Ik ken de
kwaliteit van de Nederlandse
hartcentra niet, maar iedere
goede hartchirurg kan deze
operatie uitvoeren. Ik weet
dat Japan, Buenos Aires, Ber
lijn en Wenen het nu al zou
den kunnen. Maar niet met
een Jarvik 7. Willen andere
landen snel kunnen gaan
werken met kunstharten dan
zullen zij die zelf moeten ont
wikkelen en door hun overhe
den laten goedkeuren.
Als ik een advies mag ge
ven: laat in een land als Ne
derland maar één centrum
zich met kunsthart-implanta-
ties gaan bezighouden. Je
hebt er een groot aantal tech
nische en medische specialis
ten bij nodig en vooral de na
zorg vergt veel. Je kunt dat
beter op eén plaats concentre
ren dan versnipperen over di
verse. Het maakt niet uit of
dat in een academisch zieken
huis is, in een algemeen zie
kenhuis of in een categorale
kliniek als hier in Breda".
De kosten?
„Aan research is de laatste
jaren in Utah een miljoen dol
lar gespendeerd. De operatie
op Barney Clark en diens ver
blijf van vier maanden in ons
ziekenhuis hebben 150.000 dol
lar gekost. Een harttrans
plantatie kost in Amerika
tussen de 100.000 en 200.000
dollar. Als er op ruime schaal
met kunstharten bij mensen
gewerkt mag worden hoeft
dat per patiënt niet meer dan
50.000 dollar te kosten".
Wat voor emoties heeft dit
eerste kunsthart in de wereld
opgeroepen?
„Tijdens de operatie waren
er in ons ziekenhuis 488 kran
ten uit de hele wereld verte
genwoordigd. Mevrouw Clark
kreeg dagelijks duizenden
brieven uit de hele wereld,
vooral van kinderen. Sommi
ge kerken hebben zich tegen
het kunsthart uitgesproken.
Als het echte hart het begeeft
is het leven over, is hun
standpunt. Wij zien het
kunsthart echter puur als een
medicijn. Mijn eigen kerk
heeft er geen problemen mee.
Het kunsthart verandert de
patiënt niet, noch geestelijk of
sociaal en noch in z'n gevoe
lens. Barney Clark zei toen hij
zijn vrouw de eerste keer na
de operatie zag: 'Ook al heb ik
een ander hart, ik houd nog
net zoveel van je als met mijn
eerste hart'. Dat was voor alle
mensen die daarbij aanwezig
waren een erg emotioneel mo
ment. De meesten lieten hun
tranen de vrije loop. Het
kunsthart is gewoon een
pomp die de bloedcirculatie
moet regelen en die de mens
niet wezenlijk verandert".
Wie beslissen of zo'n ingreep
zal plaatsvinden?
„De patiënt moet op een an
dere manier niet meer te red
den zijn. Hij moet zelf zijn
toestemming met een handte
kening bekrachtigen en 24 uur
later nog eens. Zijn familie
moet datzelfde doen. Als een
van beide partijen er niet he
lemaal achter staat kun je de
operatie vergeten. Clark was
onze derde kandidaat. De eer
ste was een brandweerman
uit New York. Hij wilde 't zelf
wel, maar hij was gescheiden.
We waren er kapot van
toen we merkten dat noch zijn
ex-vrouw noch zijn vier doch
ters tussen de 20 en 30 bereid
waren hem tijdelijk te verple
gen. De man is kort daarop
gestorven. Mevrouw Clark
heeft een groot deel van de
verpleging van haar man in
het ziekenhuis gedaan. Je
hebt er persé iemand uit de
eigen omgeving van de pa
tiënt bij nodig".
Vandaag feest rond de fleg
matieke en onderkoeld over
komende dr. Willem DeVries.
Volgende week is hij terug in
Utah en kan hij zich, zoals zo
veel anderen over de hele we
reld, weer storten in zijn on
derzoek naar nog betere toe
passingen van de medische
wetenschap. Met countrymu-
ziek en zachte rock in de ope
ratiekamer.
Van onze redactie
buitenland
NYLiSTROOM - De Nasionale
Partij, sinds 1948 ononderbro
ken aan de macht in Zuid-
Afrika, gaat vandaag een
krachtmeting aan met de
rechtse vleugel van de blanke
Afrikaners, de Conservatieve
Partij van Dr. Andries Treur-
nicht.
Twee tussentijdse verkie
zingen in de uiterst behou
dende kiesdistricten Sout-
pansberg en Waterberg in
Transvaal kunnen de comfor
tabele meerderheid van de
Nasionale Partij in het parle
ment niet in gevaar brengen.
Maar niettemin zou een over
winning van de Conservatie
ve Partij een flinke slag bete
kenen voor de Nasionale Par
tij.
De verkiezingen geven het
meest behoudende deel van
het Afrikaner volk de gele
genheid zich uit te spreken
over de voorzichtige hervor
mingsplannen van de rege-
ring-Botha. De gang naar de
stembus in deze twee platte-
landsdistricten komt juist een
week nadat de regering het
omstreden wetsontwerp heeft
gepubliceerd, dat politieke
zeggenschap geeft aan de ge
meenschappen van Indiërs en
kleurlingen.
Dit hervormingsplan heeft
een breuk veroorzaakt in het
monolithische blok van de
Afrikaner-nationalisten. De
rechtervleugel van de toch al
rechtse Nasionale Partij ver
zette zich tegen elke verwate
ring van de 'blanke baasskap'.
De Conservatieve Partij werd
vorig jaar opgericht nadat 18
parlementariërs uit de Nasio
nale Partij traden uit protest
tegen de hervormingen.
De macht delen betekent de
macht verliezen, zo houdt
Treurnicht de Afrikaner kie
zers voor. Kleurlingen en In
diërs zijn onze bondgenoten
niet, ze staan sympathiek te
genover de eisen van de zwar
ten. Onder de nieuwe grond
wet zullen zij de vijfde kolon-
ne van de zwarten worden, zo
riep Treurnicht onder ap
plaus van zijn toehoorders.
Voor de 20 miljoen zwarte
Zuidafrikanen is in de nieuwe
grondwet geen plaats inge
ruimd. Zij moeten hun poli
tieke rechten zien te verwe
zenlijken in de thuislanden.
De Afrikaners, afstamme
lingen van Nederlandse kolo
nisten, vormen vanouds een
gesloten machtsblok, bijeen
gehouden door hun taal, het
Afrikaans, de Nederduits-ge-
reformeerde kerk en de Na
sionale Partij. Afsplitsingen
zijn weliswaar eerder voorge
komen, zoals de Herstigte Na
sionale Partij, maar hebben
nooit zo'n omvang aangeno
men als nu. Voor het eerst
moeten de Afrikaner kiezers
een keuze maken uit verschil
lende Afrikaner-voorman
nen. De uitslag is zeer onze
ker, omdat in Zuid-Afrika
geen opiniepeilingen gehou
den mogen worden tijdens
verkiezingscampagnes.
De ironie wil dat de Nasio
nale Partij deze ongelegen
krachtmeting over zichzelf
heeft afgeroepen. Begin dit
jaar daagde minister van ar
beid Fanie Botha de conser
vatieven uit hun politieke
aanhang te toetsen door het
tegen hem op te nemen in tus
sentijdse verkiezingen in
Soutpansberg en Waterberg.
De conservatieven namen de
uitdaging aan. Fanie Botha's
impulsieve actie heeft de lei
ding van de Nasionale Partij
heel wat hoofdbrekens be
zorgd, want deze Transvaalse
plattelandsdisctricten staan
bekend als bolwerken van
Afrikaner conservatisme.
Een derde tussentijdse ver
kiezing wordt dinsdag gehou
den in Waterkloof, een bui
tenwijk van Pretoria, waar de
Progressieve Federale Partij
een goede kans maakt. De
PFP, die vooral aanhang
heeft onder de engelstalige
bevolking, is gekant tegen de
apartheidspolitiek.
In Soutpansberg moet Fa
nie Botha, die het bij de rech
tervleugel al eerder had ver
bruid toen hij vakbondsrech
ten toestond aan zwarte Zuid
afrikanen, het opnemen tegen
de conservatief Thomas
Langley. Treurnicht, een
voormalig minister van de
Nasionale Partij, staat kandi
daat in Waterberg.
In de verkiezingscampagne
heeft de Nasionale Partij
sterk ingespeeld op het con
servatisme van de Transvaal
se boeren met beloften als
voortzetting van de apart
heidspolitiek, rassenscheiding
in de treinen, en een vesti
gingsverbod voor Indiërs.
Premier P.W. Botha heeft
al aangekondigd dat de blan
ke bevolking van Zuid-Afrika
zich nog bij referendum zal
mogen uitspreken over de
nieuwe grondwet. Die nieuwe
grondwet voorziet in de in
stelling van een parlement
met drie kamers: een blanke
kamer, een kleurlingen-ka
mer en een Indiër-kamer. Te
vens komt er een presiden
tieel systeem, waarbij grote
bevoegdheden worden gecon
centreerd in de president.
„Mijnheer Dankert, kunt u
ook zeggen wanneer u gaat
zorgen voor een musische
ruimte in Straatsburg?" Hel
der klonk de vraag door de
Opkamer van Nieuwspoort:
Julius Vischjager, hoofd- en
enig redacteur van The Daily
Invisible, verstaat zijn vak.
Met zijn gebrandstencilde
periodiek, maar weinig zicht
baarder dan de naam al doet
vermoeden, bouwt hij zich
steeds meer een naam op. Be
kende Nederlanders als Cees
Sorgdrager (Den Haag Van
daag) en de Brabantse Com
missaris der Koningin Van
der Harten houden zich rai-
son van een kwartje graag op
de hoogte van de manier
waarop hij vele groten der
aarde - of toch minstens van
West Europa - op de voet
volgt.
Zo vergezelde hij koningin
Beatrix naar' het Verenigd
Koninkrijk, ondervroeg hij
premier Van Agt op strenge
toon naar diens opvattingen
betreffende de nieuwe opera
in Amsterdam en accepteerde
hij met graagte de uitnodi
ging van Xaviera Hollander
de presentatie van haar boek
over haar overzeese activitei
ten bij te wonen - wat hij een
week later weer goedmaakte
met een bezoek aan het con
gres van de Rooie Vrouwen.
Dankert had met een ge
past antwoord geen moeite:
„U weet dat we al ernstige be
grotingsmoeilijkheden heb
ben, maar misschien kunnen
we ooit de sauna ombouwen.
Daar wordt nu al heel aardig
gezongen."
Dat stemde Vischjager tot
tevredenheid. Want zijn vol-
igende vraag, of Dankert ook
niet vond dat een Europarle
ment zonder Dankert even
kaal was als The Daily Invisi
ble zonder Vischjager, was
een rechtstreeks aangevertje.
Dankert was het dan ook met
PIET Dankert
.sauna ombouwen.
de zeer actieve hoofdredac
teur voor 100 eens.
„Duisenberg is bevangen door
het „Boer Koekoek-syn
droom". De president van de
Nederlandsche Bank is overal
„teugen." Het enige waar de
goeroe van de gulden zich
druk over kan maken is, dat
ons betaalmiddel keihard
blijft."
De FNV-vakbortdskrant.
WIM Duisenberg
.daar ben ik teugen.
Wat nu? Nijpels minister en
misschien zelfs minister-pre
sident? Holland Life, „Busi
ness, Culture and Newsmaga
zine of the Netherlands", weet
het zeker: „Nijpels will one
day be put to the test".
Het inmiddels vijfjarige
magazine, dat uiterlijk een
beeije oogt als De Tijd, heeft
aanleiding gezien aan de
stormachtige carrière van de
jonge, knappe" WD-leider
ED Nijpels
.put to the test.
- f0t0 s archief de stem
„die van tijd tot tijd evenveel
publiciteit haalt als Lady Di"
een compleet omslagartikel te
wijden. Daarin alle aandacht
voor zijn JOVD-werk, zijn
raadswerk in Bergen op
Zoom, zijn werk in de Kamer
voor minderheidsgroepen dat
indirect leidde tot gerucht
vorming over zijn sexuele ge
aardheid en zijn misgrepen
met Schwietert en Metz,
waarvan het volgens Holland
Life nog steeds een mysterie
is dat hij tot in de Kamer
heeft kunnen doordringen.
Maar Nijpels heeft, zo
meldt Holland Life, al die
problemen overwonnen: hij
werkt nu verder aan zijn weg
naar de top, „watched closely
by old-timers like Rietkerk,
De Korte and Van Aardenne".
„In afwachting daarvan kan
deze aardige man, die ervan
houdt Asterix te lezen en in
carnavalsbands te spelen, al
leen maar blijven uitzien naar
dat definitieve doelpunt."
Pikant detail is dat Holland
Life zijn eerste nummer vijf
jaar geleden grotendeels
wijdde aan de Jonge, veelbe
lovende" politicus Jan Ter
louw. En in zijn hoofdredac
tionele commentaar begint
uitgever Joe van Hoogendorp
toch ook wel een beetje te
twijfelen of Nijpels het ooit
tot premier brengt Met alleen
„young and handsome" zijn
haal je dat niet.
Vanwege de vrije Hemel
vaartsdag, heeft ook de Twee
de Kamer maar een korte
werkweek, zonder grote de
batten, op de RSV-zaak na.
Volgende week wordt dat an
ders, want dan staat de
„Voorjaarsnota" op de agen
da. Natuurlijk hopen we vrij
dag ook het verlossende
woord uit het Catshuis te ho
ren. Van Agt naar Brabant.
Of._„
IIP*
C
■W
Door Anton Theunissen
DE socialisten maken sinds
het weekeinde in de Spaanse
politieke arena bijna volle
dig de dienst uit. Na de vero
vering van een grote meer
derheid in het Spaanse par
lement eind vorig jaar, heb
ben zij nu ook de „macht" in
de regionale parlementen en
de gemeenteraden.
De rechtse Volksalliantie
van de omstreden oud Fran
co-minister Fraga Iribarne,
de tweede partij van het
land, die zich duidelijk als
centrumpartij probeerde te
profileren, is verder terug
gedrongen.
Tekende zich na de parle
mentsverkiezingen in Span
je na het wegvagen van het
politieke centrum een twee
partijenstelsel af, na de ne
derlaag van de Volksallian
tie in het weekeinde is het
overwicht van de socialisten
(PSOE) van Felipe Gonzalez
zo groot geworden, dat een
opdoemend twee partijeen-
stelsel al bij voorbaat als een
doodgeboren kindje moet
worden beschouwd.
Op grond van de cijfers
moet men concluderen, dat
er in Spanje voorlopig geen
alternatief voorhanden is
voor een socialistische rege
ring. De stevige verankering
in het centrum heeft de so
cialisten niet alleen tot een
echte volkspartij gemaakt,
maar zelfs de partij van de
„natuurlijke meerderheid".
De 'zwevende' kiezers, die
Gonzalez zelf geschat heeft
op zo'n drie miljoen, zijn ook
deze keer de socialisten
trouw gebleven. In de eerste
plaats, omdat Gonzalez tot
nu toe een verstandig beleid
van de kleine stapjes èn suc-
cesjes gevoerd heeft, en in de
tweede plaats omdat een al
ternatief in Spanje afwezig
is. Bovendien is de socialisti
sche partij als een homoge
ne, harmonieuze club over
gekomen en de socialisten
hebben de spanningen en
fricties binnen de partij, die
er volop zijn, binnenskamers
kunnen houden.
Toch klinkt in de Spaanse
commentaren na de nieuwe
triomf van de socialisten
enige zorg door. Wanneer de
huidige trend zich in Spanje
voortzet - zo valt die zorg te
verwoorden - is de kans
groot, dat de jonge Spaanse
democratie zich ontwikkelt
tot een PSOE-staat. Zo'n
PSOE-latifundium wordt
gezien als een gevaar voor
een pluralistische democra
tie en de commentaren wij
zen in dit verband op Mexi
co, waar dezelfde regerings
partij al jaren en jaren de
dienst uit maakt met alle na
re gevolgen vandien. De so
cialisten zelf willen van zo'n
De Spanjaarden hebbel
zondag onverbloemd i|
rechtse Volksalliantie
wezen als middenpartij
Daaraan zal de grove taktisj
van Fraga Iribarne
vreemd geweest zijn.
omstreden verleden was eel
zware hypotheek voor
partij en na zondag is k<|
wel duidelijk dat er in Spar]
je geen centrumplaats
voor een rechtse middenpail
tij. Uit deze ontwikkeliC
zal, zo wordt verwacht, Fr<|
ga Iribarne zijn conclu3|
trekken en snel opstap,
want ook als oppositieleidsj
in het parlement heeft 1'
blunder op blunder ges:
peld. Na het vertrek vfj
Frage Iribarne zou de
vrij zijn voor de vestigt
van een nieuwe centrumpatf
tij, waarin christen-dei
craten, liberalen en constt|
vatieven zich thuis zout'
kunnen voelen.
Dat zou voor de stability
van Spanje een gezonde o»|
wikkeling zijn. Zelfs FelifT
Gonzalez maakt er geen in
heim van, dat de „dakMJ
kiezers een „thuis" moetr
hebben en hij weet maart
te goed dat zij bij zijn socilj
listische partij tij dei,"
„schuilen". Met and!]
woorden: het monopolie'
de socialisten zal in ieder f
val een tijdelijke zaak zijn I
Van onze redctie
buitenland
Het bedrag dat de rijke lan
den gezamenlijk beschik
baar stellen voor hulpverle
ning aan de ontwikkelings
landen wordt reëel kleiner;
dat is in het algemeen ge
sproken betreurenswaardig
maar voor de armste landen
in de Derde Wereld rampza
lig, aldus Bradford Morse,
bestuurder van het Ontwik
kelingsprogramma van de
Verenigde Naties (UNDP).
Hij zei dit maandag in Ge-
nève bij de opening van een
vergadering tussen verte
genwoordigers van vijf van
de armste landen in Azië -
Afghanistan, Boetan, Wj
de Maladiven en Wes'-S]
moa - en van hulp verlek
de landen. De besprek®
maken deel uit van het o"
leg dat sinds 1982 regel®!
wordt gepleegd tussen Ml
verlenende regeringen e»T
36 minst ontwikkeld? 1
den.
De beraadslagingen zu
vermoedelijk tien dag®
beslag nemen. Er w°r®J
sproken over de ontvn^
lingsplannen van dew1!
den en over de rol die de^j
norlanden bij de ui tv®
daarvan kunnen spelen
vijf landen hebben ze»
de vergadering gevraag"
„Ec<
oorl
TEVREDEN steekt de socialistische voorman Felip I
Gonzalez een Havanna op: zijn partij heeft een dutdelij.l
ke verkiezingsoverwinning behaald. - foto*J
gevaar niet horen. Zij ver!
wijzen naar Zweden, waal
de socialisten ook tientalleJ
jaren zonder onderbrekiiJ
aan de macht zijn geweej
en dat is niet ten nadele g
weest van het democratisch!
model.
Feit is, dat een partij poli-l
tiek monopolie van de socia l
listen in een jonge, kwetsba]
re democratie als die
Spanje een extra risico kal
inhouden, maar zou die ontf
wikkeling jaren voortdurcl
- wat niet al te waarschijn!
lijk is, omdat het electoral
verre van tot rust is
men - dan moet men dl
hoofdschuld daarvan afwen!
telen op de huidige, zeer a
deelde oppositie. Het fiasi
van het Spaanse cental
heeft een zeker machte!
cuüm geschapen. Het Spaan!
se politieke midden, dat in dl
overgang van de dictatwl
naar de democratie vooif
treffelijk gefunctioneeil
heeft, is na het weekeind!
verder in het niets op
De partij van Adolfo Suars|
de oud-premier en leid-:]
van de inmiddels opgehevel
Unie van Centrum-den:!
craten, verloor verder enocl
een nieuwe partij van libel
ralen onder leiding van Gaif
rigues Walker deed het i
slecht, dat zij in de vertol
zingsuitslag nauwelijt|
voorkomt.
Shultz kort na aankon
in Parijs. - fot<
WASHINGTON - De econ.
mische sancties tegen de Soa
jet-Unie die de Amerikaan:
regering heeft afgekondig
wegens de gebeurtenissen i
Afghanistan en Polen hebbe
de VS en hun bondgenote
meer schade berokkend dan t
Sovjet-Unie.
Dit is de conclusie van ee
studie van het Amerikaans
Huis van Afgevaardigden. Hé
indertijd ingestelde graanem
bargo tegen de Sovjet-Unie e
de sancties tegen de aanle
van een gaspijpleiding van Si
berië naar West-Europa heb
ben volgens de studie scheure
veroorzaakt in het wester
bondgenootschap. De VS heb
ben bovendien de naam gekre
gen een onbetrouwbare han
delspartner te zijn. Op drama
tische wijze is duidelijk ge
worden waar de grenzen lig
gen van het vermogen van di
VS om succes te boeken vi;
handelspolitieke druk, aldu:
de studie.
MEXICO - Door een explosie
zijn in de nacht van zondag o|
maandag in een kerk in Mexi
co minstens 31 mensen gedooc
en meer dan zevenhonderd ge
wond.
Het ongeluk gebeurde door
dat ongeveer twintig kilo voor
het vervaardigen van vuur
werk in de kerk opgeslagen
kruit explodeerde.
Volgens de eerste resultaten
van het onderzoek waren in de
kerk Santa Cruz van het bij
Mexicostad gelegen dorp Tla-
Pacoya enkele honderden
mensen aanwezig in verband
met een religieus volksfeest,
dat traditioneel met veel
vuurwerk wordt gevierd. Ter
wijl feestvierders buiten het
gebouw daarmee bezig waren
kwam via een open raam een
stuk vuurwerk terecht in een
ruimte waar vuurwerkmakers
hun kruit in kartonnen dozen
hadden opgeslagen.