Jan te Veldhuis vindt go belangrijk
AL 100.000 GASTEN INGESCHREVEN
V arenscentrum
in Terneuzen
is echte
thuishaven
VRIJDAG 6 ME11983
BE0TEM
VAN ZEELAND
GEEN
brugtunnel,
duurdere èn
slechtere veren
en wellicht ook
nog
milieuschade
door latere
aanleg van de
compartimente
rings dammen
in de
Oosterschelde:
Het lijkt alsof
minister Smit-
Kroes (Verkeer
en Waterstaat)
voor élke
bezuiniging
Zeeland pakt.
Jan de Voogd,
oud-collega van
'Neeltje' en nu
Zeeuws
gedeputeerde
voor onder meer
de veren, laat
zich dan ook
regelmatig in
minder
enthousiaste zin
uit.
Maar zijn
opvolger Te
Veldhuis vindt,
dat Zeeland
zeker niet alleen
maar te klagen
heeft.
VRIJDAG 6 ME11983 1
Zaamslag
Schieting
DEN HAAG - Halver
wege het gesprek
recht hij de rug en
zegt: „Mag ik nu ook
eens aangeven wat er
al wèl voor Zeeland
gedaan is? Want dat
is ook een heleboel. En
ik houd van een beetje
evenwichtige benade
ring."
Morele plicht
Redelijke mensen
Oosterschelde
Taboesfeer
NEDERLANDSE
PROGRAMMA'S
NEDERLAND 1
Spraakverwarring
Bezoek
Uitgaan
in Zeeland
JVEDERLAND 2
Dit kabinet heeft al een
hoop voor Zeeland gedaan" De u
Muziek - Op verzoek van veel
donateurs maakt muziekvere
niging De Volharding dins
dagavond 10 mei (bij goed
weer) een rondgang door het
dorp. Zaterdagmiddag 7 mei
zal de muziekvereniging om
half twee in Spui optreden in
verband met de Molendag.
Verder loopt De Volharding op
hemelvaartsdag mee in de
stoet in Biervliet en zal voor
de begeleiding van de wande
laars zorgen in Zaamslag en
Terneuzen op respectievelijk 9
en 16 juni.
OVEZANDE - Willem Teil, 61
schutters, 13 verenigingen: Wip 1:
eerste hoge vogel: F. Koens, Spes
Nostra; tweede hoge vogel en eer
ste zijvogel: R. Belaert, Diana;
tweede zijvogel: A. van de Dries-
Geus, Eensgezindheid; derde zij vo
gel: P. Rentmeester, Willem Teil;
vierde zij vogel: M. van Oosten,
Doel naar Hoger; grootste aantal
(7): M. van Oosten, Doel naar Ho
ger. Wip 2: eerste hoge vogel: H.
Koens, Spes Nostra; tweede hoge
vogel: B. Boudens, Willem Teil;
eerste zijvogel: F. Knopjes, Doel
naar Hoger; tweede zijvogel: G.
van Garsel, Soranus 2; derde zijvo-
gel: A. Rentmeester, Willem Teil;
vierde zij vogel: A. Voet, Soranus.
Door Frans Boogaard
Jan te Veldhuis (36, sinds
vorig jaar september VVD-
Kamerlid) houdt niet van de
magogie en eenzijdigheid. En
evenmin van haastige en dus
minder voldragen oordelen.
De afspraak voor een gesprek
met hem wordt dan ook niet
meteen in daden omgezet,
maar blijft even liggen tot het
Haagse wereldje wat ver
trouwder aandoet.
Na talloze debatten over de
'natte' waterstaat en landelijk
de aandacht trekkende bijdra
gen over de regelgeving op het
gebied van milieu en ruimte
lijke ordening, is dat het geval.
En wil Te Veldhuis - voorheen
raadslid in Haelen (L) en afde
lingsvoorzitter in Middelburg
- ook op een aantal Zeeuwse
zaken wel nader ingaan.
De laatste tijd hebben Te
Veldhuis en zijn Zeeuwse col
lega's Beinema, Eversdijk
(CDA) en Van der Doef (PvdA)
hun 'eigen' provincie niet met
zoveel verheugend nieuws
kunnen plezieren. Dat lijkt
vervelend, maar wie zich niet
direct als Zeeuws ambassa
deur in Den Haag opstelt,
heeft er ook weer niet over
dreven veel last van. En zo ziet
ook Te Veldhuis zijn job niet.
Want Kamerleden die over
dreven veel aandacht vragen
voor hun regio of sectorbe-
lang, lopen het risiko dat ze al
gauw niet meer au sérieux
worden genomen.
„Natuurlijk," zegt Te Veld
huis, „mag de regio van je ver
wachten dat je Zeeuwse be
langen extra in het oog houdt,
dat je een minister - ook als
het er één van je eigen partij is
- kritisch benadert als lande
lijke ontwikkelingen voor je
eigen gebied minder fraai uit
pakken. Dat is je morele
plicht. Maar als Kamerlid dien
je toch primair de belangen
van het land in het oog te hou
den."
Maar als dan plotseling zo'n
brugtunnel geschrapt wordt,
dat moet dan toch minder
prettig zijn.
„Het vervelendste was dat
Smit-Kroes in januari plomp
verloren haar besluit aan Zee
land meedeelde, zonder vooraf
het gebruikelijke overleg te
voeren. Daarom hebben we in
de Kamer gezegd: je moet op
nieuw praten. Maar inhoude
lijk heeft de minister sterke fi
nanciële argumenten, daar
komt ook het provinciebestuur
niet onderuit. Overigens zijn
we er nog steeds niet helemaal
mee klaar. De Kamercommis
sie heeft vorige week de mi
nister gevraagd nog eens uit
voerig in te gaan op de nieuwe
argumenten van de provincie.
We mogen van haar, vind ik,
een betere motivering ver
wachten."
Ook voor de bezuinigingen
op de veren?
„Dat ging hetzelfde. Opeens
pats-boem, daar ligt 36 mil
joen, en daar moeten jullie het
maar mee doen. Strikt geno
men strijdig met de provincie
wet, want die eist goed overleg
als een rijksbesluit voor een
provincie consequenties heeft.
Maar ik vind dat ook mate
rieel die zaak nog maar eens
goed moet worden doorgemar
cheerd. Want als die 36 mil
joen echt de limiet zijn, en er
mag nooit meer wat bij, dan
zal de provincie de tarieven
moeten verhogen of zelf meer
moeten bijdragen. Zo'n bijdra
ge voor een ontbrekende scha
kel in het rijks wegennet, dat is
nog nooit eerder vertoond. In
tussen zou Zeeland er natuur
lijk verstandig aan doen bin
nen te halen wat er birinen te
halen valt. Met oog voor reali
teiten, zoals de teruglopende
vervoerscijfers."
Vind je het gek dat die zak
ken, als de dienstverlening
steeds slechter wordt?
„Dat is een kip-en-ei-kwes
tie. Een veerverbinding heeft
natuurlijk altijd het nadeel
van wachttijden, en bij mist
zelfs van lange wachttijden. Ik
vind ook dat we moeten op
passen dat Zeeuws Vlaande
ren niet in een zodanig isole
ment komt dat het bedrijfsle
ven erdoor in moeilijkheden
raakt en het hele sociale ver
keer wordt ontregeld."
Het provinciebestuur heeft
heel lang aan de VOW vastge
houden. Zijn daardoor niet
juist de veren in het gedrang
gekomen?
„Ik denk dat het z'n voorde
len had gehad als er wat meer
op twee kaarten gespeeld was,
maar dat is achteraf makke
lijk gezegd. De onderhandelin
gen van de afgelopen jaren
gaven daar geen aanleiding
toe. Het had ook de Zeeuwse
onderhandelingspositie kun
nen verzwakken. Daarbij
moet je bedenken dat Smit-
Kroes die derde dubbeldekker
toch snel heeft geregeld. Als ik
in Zeeland rondkijk heb ik het
gevoel dat men het jammer
vindt dat de brugtunnel er niet
komt, maar dat men daar niet
echt wakker van ligt. Dat ligt
met de veren anders. De on
dernemers in Zeeuws Vlaan
deren klagen dat we hun posi
tie niet verder mogen ver
zwakken, de burgers klagen
ook. Maar als men in West
Zeeuws Vlaanderen de garan
tie krijgt dat straks met de
dubbeldekkers in Breskens de
halfuursdienst intact blijft, is
het te doen. En Oost Zeeuws
Vlaanderen heeft voor nood
gevallen gelukkig nog een al
ternatief."
Van een nachtboot kan na
tuurlijk helemaal geen sprake
meer zijn?
„Je moet kijken naar het
rendement. Je laat ook 's
nachts geen treinen rijden als
de bezetting minimaal is. Het
zijn natuurlijk allemaal din
gen die je je eigen achterban
wat minder makkelijk ver
koopt dan leuke ontwikkelin
gen. Maar mijn ervaring is dat
mijn achterban uit heel rede
lijke mensen bestaat. Natuur
lijk zijn ze gepikeerd als er
zonder overleg en zonder ar
gumenten besluiten worden
gedropt, maar daar heeft de
Kamer dan ook werk van ge
maakt."
Toch lijkt het erop dat Zee
land driedubbel wordt gepakt,
nu ook de bouw van de com-
partimenteringsdammen in de
Te Veldhuis:
„Het verve
lendste was dat
Smit-Kroe s in
januari plomp
verloren haar
besluit aan
Zeeland mee
deelde, zonder
vooraf het ge
bruikelijke
overleg te voe
ren. Daarom
hebben we in
de Kamer ge
zegd: je moet
opnieuw pra
ten. Maar in
houdelijk heeft
de minister
sterke finan
ciële argumen
ten, daar komt
ook het provin
ciebestuur niet
onderuit."
- FOTO ARCHIEF DE
STEM
Oosterschelde nog wordt uit
gesteld.
„Ik vind dat als we naar een
halfjaar nieuw kabinetsbeleid
kijken, de balans ook voor
Zeeland positief is. Maar posi
tieve dingen worden meestal
snel vergeten, en over de ne
gatieve blijft men maar door
gaan. Positief vind ik dat de
Oosterscheldewerken door
gaan, conform de gekozen op
zet. Dat is heel wat als je in
ogenschouw neemt, dat Smit-
Kroes een bijna-faillissement
aantrof op haar departement.
Zij heeft in het kabinet weten
door te drukken dat de extra
kosten verdeeld worden over
de departementen, dat de open
Oosterschelde weer een natio
nale zaak is. Zij heeft ook de
verbinding Schouwen Duive-
land Walcheren, de weg over
de pijlerdam, weer boven wa
ter gebracht. Die was onder
het vorige kabinet ook ver
dwenen. De dijkversterkingen
zijn ook geregeld, daar is weer
geld voor. De onzekerheid
rond de kerncentrale van
Borssele is weggenomen, en
dit kabinet heeft ook gezorgd
voor een veel grotere LPG-
vrijheid. Er worden natuurlijk
nog veiligheidseisen gesteld,
maar de aanvoer is gegaran
deerd. Grote bedrijven als
Eurogas en Dow Chemical we
ten nu waar ze aan toe zijn."
De vraag is natuurlijk of
dat allemaal zo positief is.
Kernenergie, een verdere ont
sluiting van Walcheren, meer
LPG. Kun je je ook voorstellen
dat er mensen zijn die dat al
lemaal niet leuk vinden?
„Ja, maar veel waardering
heb ik daar niet voor. Ik vind
dat te veel zaken in Nederland
in de taboesfeer worden ge
trokken. Over kernenergie
kun je met sommige mensen
in Nederland gewoon niet
meer praten. Over LPG tot
voor kort ook niet. Wethouder
Van der Pols in Rotterdam zei
zelfs: laat deze gifbeker maar
aan mij voorbijgaan. Nu blijkt
uit een studie van TNO dat je
de gevaren van LPG wel niet
mag onderschatten, maar dat
je ze ook weer niet moet over
drijven. Dat risiko weeg je dus
af tegen andere factoren. Als
wij in Nederland helemaal
geen risiko's meer willen lo
pen, zijn we economisch zó
uitgeteld in de wereld. Neder
land is groot geworden dóór
risiko's te lopen."
En zo moet ook het eventue
le uitstel van de bouw van de
compartimenteringsdammen
worden beoordeeld: milieuge
volgen tegen financieel voor
deel.
„Precies, het is hier nooit
het één of het ander, zwart of
wit. We wachten nu op het ad
vies van de Raad voor de Wa
terstaat, en dat gaat straks,
gecombineerd met alle brieven
die we al hebben van belan
gengroeperingen, op het weeg
schaaltje. Ik ben het in elk ge
val niet eens met al die men
sen die zeggen dat Smit-Kroes
dit advies niet had mogen vra
gen. Het zou mij ook een lief
ding waard zijn als uitstel niet
nodig was, maar ik zei al: ze
trof een bijna failliet departe
ment aan. Daarom moeten we
nu alle belangen gewoon af
wegen. Mijn CDA-collega
Huib Eversdijk heb ik voor de
radio al de indruk horen wek
ken dat uitstel niet mag, maar
ik vind dat prematuur. Ik
denk trouwens dat je jezelf
een keer tegenkomt als je in
drukken vestigt die je achteraf
niet waar kunt maken."
Is Eversdijk zichzelf dan al
een keer tegengekomen?
„Ik wil geen ruzie met hem,
dat is niet in het belang van
Zeeland, maar ik kan daar wel
een voorbeeld van geven. Toen
begin dit jaar de brief van
Smit-Kroes over de brugtun
nel kwam, was hij op vakan
tie, en overlegde ik met Jaap
van der Doef hoe we zouden
reageren. Maar toen Huib te
rug kwam riep hij meteen: we
moeten eerst Zeeland horen.
Dat had hij ook al doorgespro
ken, en daarmee wekte hij de
indruk, dat er nog heel wat
mogelijkheden waren. Daar
om verwachtte ook Boertien,
de commissaris van de konin
gin, nog zoveel van een ge
sprek. Op die manier heb je
natuurlijk wel leuke publici
teit vooraf, maar uiteindelijk
komt het op het stemgedrag
aan. Ik ben benieuwd wat
Eversdijk en het CDA dan
gaan doen."
Maar hij doet het handig.
„Zeker, en ik heb ook res
pect voor het feit dat hij zo
snel opgeklommen is. Ik wil
zijn kwaliteiten en zijn ver
diensten voor Zeeland niet
ontkennen."
Het kabinet is nu druk I
met de stroomlijning van mi
lieu- en planologische vooi
schriften. Heb je goede
dat daarin je eigen ideeën ovt
ali-in-vergunningen een
langrijke rol spelen?
„Minister Winsemius he<
in ieder geval gezegd dat hij tj
positief op wil insteken,
denk ook dat iedereen er ge|
lukkig mee kan zijn: de over
heden, het bedrijfsleven
ook de burger. Want ook i
zit niet meer met handen t
voeten aan allerlei kleine i
geitjes gebonden. Het klassiej
ke voorbeeld: iemand met e
schuin dak die een koekoe
wil, die zit met en heletx
kosten en stampij."
Maar veel (milieu)regei|
zijn ook gewoon nodig.
„Ik wil het goede behourie|
en de overdaad wegsnijdt;'
Toen ik bij de provinciale grif
fie in Zeeland hoofd van 1
bureau Milieuzaken wa:|
moesten we daar de aanvraal
van Total voor een hydrocracl
ker behandelen. Voor dat erJ
object waren alleen op het gel
bied van milieu en ruimtelijk!
ordening achttien beschikte!
gen nodig. Het moet een vera|
deming zijn als je dat in
vergunning kunt bundelen." I
De werkgeversorganisatie]
hebben al volop belangstel»
getoond, maar de milieubewt]
ging vreest het ergste. Hoe i
dat komen?
„De milieu-organisatiJ
willen ook naar één vergur!
ning toe, maar zij hebben nil
tuurlijk maar één belang: ds|
van het milieu. Het bedrijfslef
ven heeft te maken met vel
schillende aspecten. Je moetiT
die belangen, inclusief die val
het milieu, tegen elkaar aftel
gen. Gelukkig zie je nu een hel
le kentering bij de vakbete]
ging. Die is ook steeds mee
bereid de zaken wat integrale]
af te wegen."
van
Maar zonder regels is I
geen enkel bedrijf meer bere
in milieu te investeren?
„Dat is geen stelling
mij, maar ik vind natuurlij
ook dat een zekere regelgev
geboden blijft. Maar mind
gedetailleerd, niet zo versta]
rend, dat alle initiatief woii
weggenomen. En ik vind
zeker onjuist, om alléén ma]
naar milieubelangen te
ken."
TERNEUZEN - Aan de
Westkolkstraat 17 in Ter
neuzen is de Stichting Va
renscentrum Kanaalzone
Zeeuws Vlaanderen geves
tigd. „Your home in this
area", zoals deze „Seamen's
Club", ofwel in goed Neder
lands dit „Schipperscen
trum" zichzelf presenteert.
Niet ten onrechte, getuige
het feit dat onlangs de hon
derdduizendste varensgast
het schipperscentrum be
zocht. Een feit dat met ge
paste feestelijkheid omlijst
werd.
Het Varenscentrum werkt
er dan ook naar best vermo
gen aan om inderdaad een
opvangcentrum te zijn.
Een van de eerste zaken,
waarmee het beheerder
sechtpaar Kentin-Duerick
bij de meeste nieuwe gasten
wordt geconfronteerd is de
behoefte om op te bellen
naar het eigen gezin, al is
het naar een uithoek van de
wereld.
De verzorging van tele
foongesprekken is een be
langrijke faciliteit van het
Varenscentrum, het bemid
delen bij geld overmaken
naar het thuisfront van de
varenden, verder het bezoe
ken van patiënten in zieken
huizen, kortom het „met
raad en daad bijstaan van
varenden en schippers".
„Wat ook kan bestaan uit
de opvang van de beman
ning van een aangevaren
schip" aldus de heer Kentin,
die het „Varenscentrum
sinds 1970 als zijn broekzak
kent, „het is sinds de oprich
ting dertien jaar geleden
maar een enkele maal ge
beurd, dat er vanwege de
spekgladde weg geen enkele
taxi meer reed en wij met
het busje van de Stichting
talloze keren zijn heen en
weer gereden naar de haven
om de drenkelingen op te
halen".
Met koffie en thee worden
ze dan weer wat op verhaal
gebracht, er worden kleren
gedroogd en het zou de eer
ste keer niet zijn dat zelfs de
sokken van het echtpaar
naar de voeten van de ver
kleumde gasten verdwenen.
De folder, waarmee het
Schipperscentrum zijn faci
liteiten presenteert biedt al
net zo'n Babylonische
spraakverwarring als de
ontvangstzaal. In zo'n tien
talen staat erin te lezen wat
er te vinden is: een bar,
waar men een pintje kan
drinken (sterke drank wordt
niet geschonken), een souve
nirshop, een leeszaal (met
een Nederlandstalige biblio
theek), een televisiezaal.
Verder zijn er dagbladen
aanwezig, diverse gezel
schapsspellen. Behalve de
telefooncellen is er nog een
wissel- en postkantoor.
De talen die er gesproken
worden, volgens de heer
Kentin zowat alle talen van
de wereld, zijn terug te vin
den in de gastenboeken.
Heel wat logées hebben bij
hun naam iets geschreven,
dikwijls een bedankje, dat
vaak begint „in de naam van
God". De handschrften dik
wijls niet te ontcijferen, de
tekst niet te lezen, maar dui
delijk bedoeld als een hom
mage aan de Kentins.
Elke dag bezoekt de heer
Kentin de nieuw binnenge
varen schepen, maakt ken
nis met de bemanning en
legt de bedoeling van het
Varenscentrum uit. Gasten
worden met het busje van de
Stichting gehaald en ge
bracht naar het voormaige
sluiswachtershuis. Daar
worden ze opgevangen door
het echtpaar Kentin en hun
„rechterhanden", het echt
paar de Bruijn-Leenderts,
sinds 1979 aan het centrum
verbonden.
Verknocht als ze zijn aan
het Schipperscentrum, in
Het beheerdersecht-
paar Kentin-Duerick:
„met raad en daad van
varenden en schippers
bijstaan".
- FOTO ARCHIEF DE STEM
het begin weken draaiend
van bijna honderd uur, zul
len de Kentins toch niet zo
veel jaren meer hun werk
kunnen doen.
„Ik word met een jaar of
twee gepensioneerd, dan
neemt het echtpaar de
Bruijn de beheerdersfunctie
over", aldus de heer Kentin.
„Maar misschien dat hier
toch nog wel wat voor me te
doen blijft?"
fn.]e derde aflevering van
'Vijf dagen in december'
houden de milieubescher
mers, die de Duitse atoom
geleerde Carl Berens ont
voerd hebben, hem gevan
gen in een verlaten boerde
rij, waardoor ze hopen, dat
de uitreiking van de Nobel
prijs aan Berens voorkomen
kan worden. Ze zijn echter
niet op de hoogte van het be-
staan van een groep buiten
landse terroristen, die het
plan hebben Berens te ver
moorden.
AXEL
Streekmuseum- Expositie»
Cees Jansen met olieverfscli
derijen. Geop. woe. t/m i
13.30-17 u. vrijd. ook 19-21
(t/m 4 juni).
GOES
Grandtheater - 20 u. T'
thing, 16 j. 23 u. Kom, kus e
geniet, 18 j.
HENGSTDIJK
Camp. de Vogel- 20 u. prii
kaarting.
HULST
De Koning van Engeland
19.15 u. Tron, a.l. 19.15 u.
road warrior, 16 j. 19.15 en 21
u. Aas der azen, a.l. 19.15
21.30 u. Society affairs,
21.30 u. Diva, 16 j. 21.30 u.To;
punt der wellust, 18 j. Caféf
lermo- 20.30 u. bingo.
OOSTBURG
Ledeltheater- 20 u. E.T. a.l.
23.40
Orkest
repetitie
De film, die Federico Fellini
en Brunello Rondi in 1978
maakten van een roerige or
kestrepetitie, wekte in Italië
veel consternatie, omdat
men achter de verfilming
allerlei verborgen bedoelin
gen zocht, zoals o.a. kritiek
°P de Italiaanse staat. In een
oude kerk repeteert een
groot orkest, waarvan de te-
levisie een reportage gaat
waken. Ruim voor tijd zijn
ae reporters aanwezig om de
orkestleden te interviewen
over hun leven, hun ambi
ties, hun muziek en hun in
strumenten. In de pauze
komt de dirigent aan het
woord. Niemand heeft ech
ter in de gaten dat buiten al
les m gereedheid wordt ge-
racht om de oude kerk te
s'open.
De
las
ma
thj
dv
va
na
lod
ricf
onl
Haf
TERNEUZEN
Luxor- 19.30 u. Lemon
cle, a.l. 19.30 u. Tron, a.l. 21
u. 'n Goed stuk is nooit
a.l. 21.45 u. De rechter en
ker hand van de duivel, a.l
['9.12^
Tedshow
Dok voor de Tedshow is de
"atste aflevering van dit
VLISSINGEN
Alhambra I - 20 u. Porky'sl
kante pretpark, 16 j. 23 u
tussen start en finish, 18 j-j
hambra 2 - 20 u. First btooj
j. 23 u. Diva, 16 j. Galerie M'
quis, Nieuwendijk 15- ExP"
tie van Antonio Segui
schilderijen en pastels. W
woe. t/m zat. 13.30-17.3®
zond. 14-17 u.
IJZENDIJKE
Streekmuseum
-Zeeuwsch-Vlaanderen-
merexpositie van bodebusj
en kantklossen. Geop. w®r
10-12 en 13.30-17 u. zat
zond. 14-17 u. (tot 15 aug-1
^Jfe°rge Baker in de Tedshow.