Schuttersgilden meer dan
nostalgisch vlagvertoon?
ONTDEK DE
VERSCHILLEN
Aantekeningen van de
concentratiekampen
'iiiiTiiTrrf
OPLOSSING
j Onderzoek
INSDAG 3 ME11983
.45
).30
I Alfons Ising
I over schutters-
gilden werd
fraai boek
\uske en WiskeHet Bretoense broertjem
Lucky Luke: Daisy Town.
ppie Happie Als Aerobic Robot.
Boes.
-■
d
T3 PAGINA GIDS 2
naar huis gaandan
er beter balletles,
Freek de Jonge
PAGINA GIDS li
e andere werkelijkheid van Marquez
i, die er geweest zijn, de
ns en Roosevelts en de
u's van deze wereld. De
guys', die hun ideaal
zenlij kt hebben. Die da-
ang, dat voorbij je eigen
ringen gaan -of je die
angepraat zijn of inge-
spreekt me erg aan. Ik
ider Bruce Springsteen
1 om dat aspect en niet
om zijn muzikale wa-
ten. Bruce heeft ook
et slecht ging steeds zijn
/oor ogen gehad en is
nillimeter van zijn lijn
eken om dat doel te be-
i. Ik zou willen dat mij
k lukte, maar dat is niet
ivoudig in het Amerika
andaag de dag. Het is
aig business', nog groter
5 hier in Europa denkt
t is. Er is ontzettend veel
nee gemoeid en dat geld
het resultaat. De mu
tt Amerika is veelal op-
ikkig en aan de veilige
sn het is uiterst moeilijk
ernieuwend, creatief of
iek puur bezig te zijn.1
>r relaties slaag je er niet1
te komen. Succes is alles
alt in Amerika. Je waar-
jr de muziek wordt afge-
aan de hoeveelheid sue-1
de je hebt en pas als je
svol bent, kun je bij veel
an respect afdwingen."
i jij succes willen heb-
tle Steven: „Ja, want het
je de vrijheid om te blij-l
/erken, om na deze plaatl
/olgende te maken. Een
nweg is er niet, het Ame-'
nse systeem verhinder
:eds net quite te spelen,]
is niet geïnteresseerd geld
aken in iets, dat nauwe-|
winst oplevert. Boven-
is succes voor mij een be-|
dat je communiceert mei
ren, dat er iets overkoml
vat je op je platen vertelt]
in feite zijn wij het pro-]
n niet en het publiek ooi
Het is wat daar tussenin]
)e platenmaatschappij
idio vooral. Als je niet ge-]
id wordt, krijg je niet di
i om door te breken. Live
rt het geen enkel probleer
)an slagen we er voortdu-
1 in om met het publiek
municeren. Dan ben
ind met een band, die ziet
arlijk mogelijk geeft."
Door Henk Egbers
jr js inmiddels al zo'n tiental boeken van Gabriel
iarcia Marquez in het Nederlands vertaald. Zowel
jr de Marquez-lezers als voor degenen, die nog
]nnis met hem moeten maken is het boek „De geur
m Guave" (Uitg. Meulenhoff 24,50) een goed boek
achtergrondinformatie of als introductie. Het be
lt autobiografische gesprekken en notities door Pli-
ioMendoza met Gabriel Carcia Marquez.
Het is vooral de Caribische
.00
Doorn
roosje
het kinderprogramma
t de ARD een tweedeli-
sprookjesfilm over
'nroosje uit, waarvan
weede deel op 4 mei a.s,
t. Het verhaal is bekend.
Teugde in het Rozenko-
rijk is groot als er een
sesje geboren wordt,
:e vreugde wordt over-
duwd door de boze
spelling van Melanie, de
er van de koningin. Op
17de jaar zal prinses
l zich prikken, waardoor
n het hele kasteel in een
e slaap verzinkt.
De
lijfwacht
lentaliteit/cultuur, die Mar-
aan de hand van zijn
iken, duidelijk maakt. Een
lattier van leven in deze
leltkroes van culturen die
Bk even aantrekkelijk als
jwarrend is; die voor 75
locent haaks staat op Euro
pe geschiedenis van het
iribisch gebied zit vol magie,
in magie die daarheen is ge
acht door negerslaven uit
frika, maar ook door Zweed-
Hollandse en Engelse zee-
ivers. De menselijke synthe-
en de contrasten die er in
it Caribische gebied zijn zie
nergens anders ter wereld".
Marquez gaat in dit boek
fcvoorbeeld in op zijn vriend -
iap met Fidel Castro en ge-
iraal Omar Torijos, over zijn
ivattingen over volksdemo-
itie. Het „Caribische gevoel
m medeplichtigheid en sa-
nzwering", gevoed vanuit
koloniale slaventijd. Men-
izza: „Ik heb altijd het idee
iad dat zijn vriendshcap
it Fidel Castro voor een
it deel voortkomt uit de
:iale manier om de werke-
jkheid te bekijken. Als je
ju met dezelfde starheid be-
louwt als zo veel Europese
[tellectuelen doen is Garcia
irquez politiek niet gemak-
ilijk te begrijpen".
Garcia vertelt over het ont-
ianvan zijn boeken. Hoe uit
ontmoeting van zijn moe-
irmet een oude vriendin zijn
]rste roman ontstond. Dat hij
roman niet anders ziet dan
een poëtische omzetting
in de werkelijkheid: „De
mdst'die mij in staat stelde
inderd jaar eenzaamheid te
irijven, was eenvoudig de
mdst van een realiteit, de
namelijk, gezien zonder
beperkingen die rationalis
es stalinisten van alle tij-
haar proberen op te leg-
zodat het hem minder
ite kostte haar te begrij-
lilarquez bevrijdde zich van
|l engagement met de directe
jlitieke realiteit. Fantasie
fidt hij verwerpelijk. „Kin
nen houden ook niet van
ntasie. Waar ze natuurlijk
van houden is van ver-
ielding". De journalistiek,
bruit hij stamt heeft hem
fleerd stevigheid aan zijn
Ihalen te geven. Graham
ieene leerde hem de tropen
ontcijferen. „Dank zij deze
jethode kun je het hele raad-
van de tropen terugbren-
tot de geur van een rotte
ave". Hij bewondert Con
ti, Saint Exupery, Virginia
olf, Neruda, Kafka en vele
iere auteurs. Maar hij bleef
(zichzelf lijken.
|Beroemd is hij niet ineens
"orden. Eenmaal beroemd
[schermt hij zichzelf tegen
p. „De dag dat Gabriel in
elfde hotels kon gaan loge
ais de Latijns-Ameri-
lanse bourgeoisie en in de-
me restaurants zeekreeften
fn en even goede of beter
BOEKENBOEKENBOE
BOEKENBOEKEMOEKEm
ENBOEKEN&OSXSTtBOi
gQEmVBOEKENBOEKEN
dan zij de juiste temperatuur
van wijnen kende, zetten ze
hun deuren voor hem open en
hadden nu nergens meer be
zwaar tegen, zelfs niet tegen
de oude linkse ideeën van de
schrijver van „Honderd jaar
eenzaamheid" of zijn sympa
thie en voor Fidel Castro".
Over vrouwen: „Ik geloof
dat vrouwen de wereld drij
vende houden, zorgen dat hij
niet uit elkaar valt, terwijl
mannen de historie proberen
voort te stuwen". Interessante
dingen zegt hij ook over het
machismo en de samenhang
tussen macht en liefde. Zijn
passie voor het leven, zijn ty
pische Caribische kijk op het
leven, die de rationeel logische
benadering van onze cultuur
passeert, en de manier waarop
daaruit zijn boeken zijn ont
staan komen in dit boek inte
ressant naar voren.
Gabriel Garcia Marquez.
BOEKENBOEKENBOEKENBOEKENBOEKEN
BOEKENBOEKENBOEKEXBOEKENBOEKENBOEK
ENBOEKENSOSXETtBOEKENBOEKENBOEKEN
BOEKENBOEKENBOEKENBOEKENBOEKENBOE
„Zo ben je daar", door Tineke
Wibaut-Guilonard. Uitgeverij
Ploegsma te Amsterdam. Prijs
f27,50.
Rond de dagen dat Nederland
de bezetting en bevrijding en
de vele doden, die ze tot gevolg
hadden, herdenkt, plegen uit
gevers klaar te staan met boe
ken, die de herinnering aan de
gebeurtenissen tussen '40 - '45
levendig moeten houden. In
dat kader moeten zeker ook de
kampervaringen van Tineke
Wibaut - Guilonard worden
geplaatst, neergelegd in haar
boek „Zo ben je daar".
Het heeft, zo vertelt de
schrijfster, 27 jaar geduurd
voordat zij ertoe kon komen
haar verzameling vergeelde,
vanuit concentratiekampen
meegesmokkelde „werkbrief-
jes" volgekrabbeld met teke
ningetjes en notities, tevoor
schijn te halen en de herinne
ringen, die ze opriepen, aan
het papier toe te vertrouwen.
De herinneringen waren zo
talrijk en veelomvattend, dat
er een selectieve keus moest
worden gemaakt uit alles wat
rond haar arrestatie in sep
tember '43, haar verblijf in de
gevangenis, de transporten, de
concentratiekampen, de be-
i Afil
J
;ze aflevering van de se-
,Der Aufpasser" krijgt
lur in zijn café bezoek
twee mannen. Arthur
et dat het een grap is, als
in zijn stamkroeg een
>od van twee heren
;t: 4000 pond voor een
Een voorschot van 500
1 doet hem van gedach-
teranderen.
Moord
aholl
IllltlllllllllllllIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIllIIIIIlllllllllllllilllllllllllllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllllllllllllIllllllllllllllllllliIllllllllllllllllllIllllllllIllllll
i BOEKENBOEKENBC
I BOEKENBOEKEmOWEl
enboekengosksub
I BOEm/BOEKENBOEKI
Door Henk Egbers
I „Het opvallend tekort aan
een grondige kennis van gil-
dezaken, was voor mij een
uitdaging om een poging te
ondernemen de historisch
1 gefundeerde tradities te
achterhalen en zo goed mo-
gelijk te leren begrijpen",
aldus Alfons Ising, die van
zijn onderzoek een fraai
boek maakte: „Brabantse
schuttersgilden, vroeger en
1 nu" (uitg. De Lijster). Het is
1 een standaardwerk gewor-
I den, dat vanuit historische
documentaties „wil afreke-
nen met de te veel verbreide
opvatting, dat het uiterlijk
vlagvertoon en het schieten
voldoende zijn om zich een
gilde te noemen".
Ising stelt zich overigens
bescheiden op en noemt dit
boek geen eindpunt, maar
slechts een begin voor ver
der onderzoek. Het boek be-
staat uit vijf delen: de ge
schiedenis; vergelijking tus
sen vroeger en nu; gilde-ac
tiviteiten in historisch per
spectief; gildebezittingen en
bijlagen. Vroeger vervulden
de gilden in de gemeenschap
de functies van weerbaar
heidskorps, politie en
brandweer. Later werden
het liefhebbersgilden (broe
derschappen), die voor de
gemeentelijke overheden
hun waarden verloren. Er is
nu een bezinning gaande.
Uit de slotbeschouwing van
het boek valt niet op te ma
ken dat men daar wezenlijk
verder mee gekomen is. Wel
worden de vragen gesteld,
die nodig zijn. Maar of de
gilden op dit moment verder
zijn dan nostalgisch historie
bedrijven, is niet duidelijk.
Oost- en Midden-Brabant
tellen aanmerkelijk meer
gilden dan de Baronie en het
Markiezaat. Hier bestaan
nog gilden in Alphen, Hoo-
gerheide, Rijsbergen, Etten-
Leur, Oudenbosch, Rijsber
gen, Terheijden, Teteringen,
Klein Zundert en Wernhout.
Aan de hand van talrijke fo
to's schetst Ising het ont
staan van de gilden tijdens
de opkomst van een stads
cultuur, de samenhang met
de broederschappen en be
roepsgilden. De auteur
neemt Vlaams Brabant er
ook bij en beschrijft de gil
den onder het Bourgondi
sche vaandel en die van
Leuven.
Aan de hand van volks
feesten in de 15e en 16e eeuw
en de manier waarop wa
pens gehanteerd werden
wordt de geschiedenis nog
verder uitgediept. Ising
draagt veel feiten en feitjes
mee, maar van een echte
greep op de historie zelf is
nog weinig sprake, want dan
zal de historische context
waarbinnen het gildewezen
zich afspeelde, meer aan de
orde moeten komen.
In deel 2 (vergelijkingen
tussen vroeger en nu) komt
aardig het sociaal functione
ren van het gilde aan het or
de. Over de manier waarop
men lid werd van een gilde,
over de organisatievorm, de
vendelier, de trom de koning
en andere onderdelen wordt
informatie gegeven, die het
maatschappelijk opereren
van de gilden goed toelicht.
Interessant is daarbij bij
voorbeeld de discussie rond
de schietcompetitie op dit
moment; het daarmee sa
menhangende koning/kei
zerschap en de functie van
het vogelschieten. Als deze
discussie tot in zijn uiterste
consequenties wordt door
gezet, kom je aan de ham
vraag toe: zijn de schutters
gilden alleen nog maar his
torische/nostalgische gezel
ligheidsverenigingen, of
kunnen ze maatschappelijk
nog een echte functie heb
ben, die méér is dan een ke
relsclub, die af en toe achter
moeders pappot weg willen?
De band van de gilden
met de (r.-k.) kerk en hun
optreden bij kerkelijke ge
beurtenissen, levert onder
meer voor deel 3 de nodige
stof. De vendelgroet aan de
autoriteiten en het offeren
aan Bacchus speelden daar
bij een grote rol. Maar het
calvinisme en de opkomst
van de muziekmachines
heeft heel wat afgedaan aan
het oorspronkelijke karak
ter van de gilden. Wel wordt
opgemerkt als winst in deze
eeuw, dat de betrokkenheid
van de vrouw bij het gilde
steeds groter is geworden,
die de mannen-onder-el-
kaar-sfeer zou hebben door
broken.
Gilden zijn rijk (geweest)
en bezaten behalve landerij
en ook veel zilverwerk. Laat
staan archiefstukken. Het
beheer en onderhoud daar
van krijgen praktische aan
dacht. „In de gildegeschiede-
Elk gilde heeft zijn eigen wapen.
- FOTO UIT „BRABANTSE SCHUTTERSGILDEN"
nis is het zijn altijd veel be
langrijker geweest dan het
hebben", merkt Ising op. En
hij hoopt dat zijn boek dui
delijk heeft gemaakt dat er
een heel grote afstand be
staat tussen gildefeest en
hartverwarmende vereni
gingsvriendschap. Brabant
se schuttersgilden, vroeger
en nu," is een mooi kijk- en
leesboek met een historisch
en enigszins actueel karak
ter. Bewonderaars van dit
verschijnsel zullen er plezier
aan beleven.
ïliiiiiuiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiuiiiiiiiiiniiiiiiiiJiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiniiiiiiTiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiT
Een van de tekeningen die
in het concentratiekamp
werden gemaakt. (Uit „Zo
ben je daar; kampervarin
gen").
vrijding daaruit en de weg te
rug naar huis in juni '45, op
nieuw ging leven. Haar herin
neringen kregen gestalte in de
beschrijving van haar erva
ringen met een groot aantal
„geweldige" vrouwen, met wie
Tineke Wibaut - Guilonard
intensief haar lot deelde.
Haar arrestatie op 17' sep
tember '43 was een direct ge
volg van de betrekkingen die
zij onderhield met de verzets
groep CS 6, waarvan op 1 ok
tober '43 negentien mannen in
de duinen bij Overveen zijn
gefusilleerd. Via de beruchte
SD aan de Euterpestraat in
Amsterdam kwam zij eerst in
het kamp Vught terecht, waar
zij het overbekende „bunker
drama" overleefde en werk
zaam was aan de „knijpkat
ten-band" van Philips. Met
haar lotgenoten deelde zij de
ellende van het transport dat
uitmondde in een verblijf in
verschillende Duitse concen
tratiekampen tot uiteindelijk
in Salzwedel de bevrijding
kwam. In al die kampen „wa
ren wij nummers, geen men
sen, slechts arbeidsmateriaal".
De herinneringen hebben
gestalte gekregen in korte ver
haaltjes, waarin een of meer
vrouwen, „die vriendinnen
werden", hun solidariteit en
moed, centraal staan. Op de
veel te lange weg naar huis
kwam de schrijfster ook in
Breda terecht. Bij „oom Jaap
en de geweldig lieve, dikke,
moederlijke tante Coba aan de
Cavaleriestraat", waar ze
„ponden tegelijk aankwam".
De in het boek opgenomen
notities en tekeningen uit de
kampen, vooral die, welke
Atie Stiegenbeek van Heuke-
lom na haar thuiskomst in
1945 maakte, maken het boek
van Tineke Wibaut - Guilo
nard tot een boeiend docu
ment, dat zeker ouderen, die
het allemaal hebben meebe
leefd, zal aanspreken. Maar
ook jongeren, die willen weten
wat er gebeurd is in die don
kere jaren. Temeer waar het
de schrijfster niet in de eerste
plaats is begonnen om emoties
los te maken, maar veel meer
„om feiten vast te leggen".
Sw.
s Jane Marple (Margaret
herford) wordt in plaats
haar overleden oom be
tid als lid van de raad
toezicht van het mari-
tpleidingsschip 'Battle
s'. Tijdens een vergade-
van deze raad aak'
seling mr. Ffolly-Hard"
ke in elkaar, voordat hu
gelegenheid heeft gehad
iets belangrijks mee te
sn over zijn inspectiereis
ie 'Battledore'. Een hart-
ival oordeelt men, maat
s Marple is ervan over-
;d, dat er vergif in het
1 is.
Gassman in „Bet
- FOTO ARCHIEF DE STEM
mg
lm
pis
d 1"
7^1 iflggTMi....,
..--"""/Jé/u/dG',,
•sqqoaj aunqix) 'sexS
do qej 'siqoax Sooqaqa Raape ;uej(uaAoq
'indsset 'ueui uba paoq Raape qjiqs 'uappiui
apax) aqsxapuo 'squq qe( 'pueq ut xaidej
