Shell boekje uit de kmntenbak en even 4 cent korting halen. iB'pt Gfiaiiay CAO?! Van der B Alles op één 0p eigen kra< Micky Mouse in Tokio DE STEM COl ZATERDAG 30 APRIL 1983 :PAGINA TWEE ATERDAG 30 APRIL DE MYTHE VAN EEN ARME ANGSTIGE VEEDRIJVER ZONDER REVOLVER Afgetakeld tssss-s PAPIER! VOOR UW PEN Twee van Breda (3) Goeien en kwaaien Reagan Japanse keizer kreeg hamer naar z'n hoofd Onderzoek afd childerwerk voorwaarden óch aftrekbaar e CENT T5 pagina Jaargang 123 Nr. 20.115 Uitgave Uitgeversmaatschappij De Stem b.v. Directie Drs. J.H.M. Brader Hoofdredactie L. Leijendekker H. Coumans Breda - Hoofdkantoor Spinveld 55 Postadres: Postbus 3229 4800 MB Breda Telefoon: voor directe verbinding zie onder betreffende afdeling Algemeen nr. 076-236911 Telex: 54176 Kantooruren ma. t.m. vr. van 8.15-17.00 uur Bankrelaties Postgiro 1114111 ABN rek. 520538447 NCBrek. 230301584 Raborek. 101053738 Handelsregister 27420 Centrale redactie Breda Nieuwsdienst 076-236883 Stadsredactie 076-236880 Sportredactie 076-236884 Lezersservice Inlichtingen over Stemreizen en promotie: 076-236911 Fotoservice: 076-236573 Abonnementen Betaling 076-236347 20,49 per maand 61,15 per kwartaal 238,00 perjaar Postabonnementen met toeslag Nieuwe abonnees: opgave bij elk rayonkantoor en servicepunt. Ook telefonisch of d.m.v. bon in de krant. Bezorgklachten Voor telefonische meldingen zie onder betreffend rayonkantoor. Rubriek 't Kleintje Opgave 076-236882 tot 17.00 uur 2 dagen voor plaatsing Grote advertenties Algemene informatie over mogelijkheden en tarieven: 076-236881 Regionale informatie: alle kantoren Postadres: postbus 3229, 4800 MB Breda Afsluittijd adv.: 09.00 uur één dag voor plaatsing; maandagkrant vrijdag 12.00 uur in Breda Overlijdensberichten 076-236442. Buiten kantooruren ma. t/m vr. van 19.00-20.30 uur en zo. van 18.30-21.30 uur 076-236394/236911 Debiteurenadministratie Advertenties 076-236227 Rayonkantoren Bergen op Zoom Zuivelstraat 26, 4611 PJ Tel. (alle afd.) 01640-36850 Kantooruren ma. t/m vr. van 8.15-17.00 uur Breda - Stadskantoor Nwe. Ginnekenstraat 414811 NN. Abonnementen 076- 236322. Overige afd. 236326. Kantooruren ma. t/m vr. van 8.15-17.00 uur Bezorgklachten 076-236888 ma. t/m vr. 8.15- 18.00 uur, za. 8.15-17.00 uur Etten-Leur Markt 28, 4875 CE Tel. (alle afd.) 01608-21550 Kantooruren ma. t/m vr. van 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur Goes Klokstraat 14461 JK Tel. (alle afd.) 01100-28030 Kantooruren ma t/m vr. van 8.15-12.30 en 13.30-17.00 uur Hulst Steenstraat 14, 4561 AS Tel. (alle afd.) 01140-13751 Kantooruren ma t/m vr. van 8.15-12.30 en 13.30-17.00 uur Oosterhout Arendstraat 14, 4901 JK Tel. abonn. en adv. 01620-54957 Tel. redactie 01620-51800 Kantooruren ma. t/m vr. van 8.15-17.00 uur Roosendaal Molenstraat 45, 4701 JN Tel. (alle afd.) 01650-37150 Kantooruren ma. t/m vr. van 8.15-17.00 uur Terneuzen Nieuwstraat 9, 4531 CV Tel. (alle afd.) 01150-17920 Kantooruren ma t/m vr. van 8.15-12.30 en 13.30-17.00 uur Vlissingen Torenstraat 4381 ET Tel. (alle afd.) 01184-19910 Kantooruren ma t/m vr. van 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur De cowboy heeft maar twintig jaar bestaan DOOR MARC DE KONINCK De Amerikaanse cowboy heeft maar twintig jaar bestaan. Hij galoppeerde in 1866 de onafzienbare centrale vlakten van de nieuwe wereld op, begon in 1883 al weer aan zijn snelle aftocht en was na de strenge winter van 1886 verdwenen. De cowboys, die zozeer de belichaming zouden worden van de Amerikaanse droom van onbegrensde menselijke vrijheid, waren tegenstrij dig genoeg niet meer dan schakelt] es in een massaal vleesproductieproces in het vroegste stadium van de in dustriële revolutie aan het einde van de vorige eeuw. De koeienjongens waren dagloners, voor korte tijd door veeboeren gehuurde knechten, die kudden run deren over grote afstanden naar spoorwegstations moesten drijven, waar de dieren op transport gingen naar de snelgroeiende ste den in het noorden en wes ten die om vers vlees zaten te springen. Het meeste vee werd door de cowboys van de uitge strekte graslanden in het zuidelijke Texas via een be perkt aantal routes naar het middenamerikaanse Kansas gedreven. Het waren toch ten van veelal meer dan 1.000 kilometer en ze duur den zes tot acht weken. Een bewaard gebleven brief van een echte cowboy uit die tijd meldt: „Het was weer een ellendige reis. Dodelijk ver moeiend, angstig envoor een schandalig laag loon." In de twintig 'cowboyja ren' zijn op die manier 9 mil joen beesten van Texas naar de treinwagons in Kansas gejaagd. Dat het vee zelf zo ver richting biefstukconsu ment moest lopen, was het logisch uitvloeisel van het nog ontbreken van spoorlij nen naar het zuiden (auto's, Iaat staan vrachtwagens, bestonden nog niet) en het nog evenmin bedachte... prikkeldraad. Grappig dier In ieder vakje komt een let ter te staan. Sommige woor den dienen achterstevoren te worden ingevuld. Welke woorden dat zijn, is niet ge geven. Horizontaal: 1. groente, 3. waterdier, 5. ivagenspoor, 7. rivier in Italië, 9. uitroep van afschuw, 10. voorzetsel, 11. getij, 12. godsdienst, 14. nieu we maan, 16. deel van een boom, 18. tijdperk, 19. loot. Verticaal: 1. grappig dier, 2. heilige, 3. vanaf, 4. indien, 6. telegraaf restant, 8. even- Daarom was de zoge naamde 'open ranch' de al gemene vorm van veehou derij. De slachtrunderen graasden op het rond de boerderij liggende ruwe grasland, dat hier en daar hooguit door natuurlijke grenzen - zoals een rivier of een rotsbodem - was omge ven. Binnen de kraal hielden de cowboys zich onder meer bezig met het castreren én brandmerken van de dieren. Voor transporten naar vleeskopers in het noorden lieten de boeren vaak hun kudden samenvoegen en door gemeenschappelijk in dienst genomen cowboys op drijven. „Round 'm up, drive 'm up", schalde het dan over de vlakten. De open ranch bestond al sinds mensenheugenis in het door de Spanjaarden be heerste Mexico. De 'vaque- ros', op zoek naar minder la ge lonen in het noordelijke Texas, werden in Amerika de eerste cowboys. Toen de behoefte aan vlees in de ste delijke concentraties New York, Boston, Philadelphia en Chicago een geweldige omvang ging aannemen, verspreidden zich de open ranches ook naar de noorde lijker Amerikaanse staten met steppelandschap, zoals Colorado, Montana, Nebras ka en Dakota. En daarmee groeide het aantal veeroutes tot een ingewikkeld netwerk door bijna de helft van de Verenigde Staten. In 1883 werd 44 procent van de op pervlakte van de jonge im migrantennatie door rund vee begraasd: in feite elke plek waar gras wilde groeien en water voorhan den was. Uit zeldzame geelbruine foto's uit die tijd blijkt dat de cowboys over het alge meen anglo-germaande jon gemannen waren, veelal uit de volle steden in het oosten naar de onmetelijke Ruimte in het westen getrokken, dat ze inderdaad lasso's aan hun kleine paarden hadden han- eens, 9. vismand, 12. roem, 13. meisjesnaam, 15. mak, 16. ba zige vrouw, 17. voorzetsel. ai 11mt 9i 'jmu sl hm SI '331 si 'uaq '6 'H°° '8 'H '9 'vls 'P 'Da 'f Is 'Z 'don l :jW3iju3A '1U3 61 Dia si 'P>H 91 '1UU n 'yi si 'aq u 'uto 'Of Dq 6 'od 1 Dij g 'sta 'sjd f jDDjuozuot] :ONISS01dO TEE TWIN TRAILERS, DE COWBOYS reden te paard en hadden een lasso, maar geen revolver. gen, allemaal hoeden op hadden, voor het overige ge varieerd waren gekleed en.geen wapens droegen. Een huifkar, waarin de kok met zijn spullen meereed, vormde 's avonds het cen trum van het opgeslagen kamp. Aanvankelijk ging bijna alle vee levend in de trein wagons naar de grote slachthuizen van Chicago, vanwaar het vlees dankzij de intussen toegepaste koel techniek tijdig per spoor de hele oostkust kon bereiken. Later kwamen er ook slachthuizen rond de land- stations in Kansas. De vee-explosie (cattle- boom) van de tachtiger ja ren van de vorige eeuw werd tevens de inleiding tot de ineenstorting van de markt. Er verschenen boe ken van economen met titels als 'Beef-Bonanza' (vlees voorspoed) en 'Hoe rijk te worden op de vlakte', maar het gevolg was dat het on uitputtelijk lijkende land in de kortste keren was kaal gevreten. Toen de aanhou dende strenge vorst van ja nuari tot april 1886 Noord- Amerika grotendeels tot een ijsvlakte maakte, stierf een kwart van de toch al afgeta kelde nationale veestapel. De rest werd na de winter gedumpt op de verzadigde Dit is een reactie op het in- markt en de boeren die niet waren geruïneerd, begonnen hun land met prikkeldraad te omheinen. Zo konden ze met gecontroleerd fokken en winterbij voeding de kwali teit van de dieren verbete ren, terwijl het probleem- vleesvervoer snel geringer werd. Weg was de cowboy. Toch was deze koeiendrij ver al tijdens zijn bestaan een mythe geworden. De jongens die naar het westen waren getrokken en daar op paarden over de prairies door het stof van de kuddes jakkerden, fascineerden de miljoenen aan de oostkust die de durf misten om ook zo'n avontuurlijk leven te gaan leiden. De eersten die aan het ro mantische imago van de cowboy gingen bouwen wa ren fotografen en schrijvers van boerenromans, wier weergaven van het leven in het 'wilde westen' grif van de hand bleken te gaan. Aan het eind van de zeventiger jaren bouwden de stuiverro mans de cowboys in ijltempo op tot levende legende. 'Hur ricane Bill' en 'Lasso Jack' zaten op papier steeds min der vaak achter de koeien en steeds vaker achter de die ven aan. Meteen kwamen er ook beeldschone vrouwen in het spel. En ondanks het histo risch feit dat de oorspronke lijke bewoners van Noord- Amerika, de Indianen, al lang verjaagd waren langs de geregelde veeroutes, kreeg het leesgrage publiek de bloedigste botsingen tus sen cowboys en roodhuiden voorgeschoteld. De man die de legende voor het eerst grootscheeps commercialiseerde was Wil liam Cody. Hij trok vanaf 1882 met een grote open luchtshow, genaamd 'Buffa lo Bill's Wild West', langs de Amerikaanse oostkust en na de eeuwwisseling zelfs ook naar Europa. Met niet min der dan 300 cowboys en evenveel stuks vee, paarden, gezonden stuk van mevr. G. Goldschmidt-van der Horst, in de krant van 26-4-83. Laat ik het meteen maar zeggen dat ik het met de strekking geheel eens ben. In feite is het tijdstip dat Nederland zonder gezichts verlies deze laatste twee van Breda „ontslaat" voorbijge gaan. Als men begrijpt wat dit wil zeggen, want oog om oog en tand. Heb zelf op 6 dagen na 5 jaar in Duitse gevangen schap gezeten, waarvan 51 maanden in het concentra tiekamp Sachsenhausen. Je 'Indianen', buffels en karren trok Cody's circus enorme betalende menigten. Velen gingen Buffalo Bill imiteren. De shows werden opgeluisterd met country en westernliedjes zoals ze nim mer door de echte koeien- jongens waren gezongen. En rodeo's waarin waaghalzen wilde paarden en stieren probeerden te bedwingen, werden groot volksvermaak. Allengs kwamen er naast de aanvankelijk alleen maar 'goeie', ook 'kwaaie' cow boys, die hele dorpen terro riseerden, zich een ongeluk dronken in saloons en aan hun eind kwamen door blauwe bonen in hun donder of een strop om hun nek. In 1903 werd de eerste western film, 'The Great Train Rob bery' gemaakt; de eerste van een ongelooflijk lange reeks die vandaag nog altijd aan groeit en waarschijnlijk nimmer meer zal stoppen. President Theodore Roo sevelt (1901 tot 1909) was een van de Amerikaanse autori teiten die zich graag vereen zelvigde met de cowboy. Roosevelt kwam uit New York en had aan de Har- vard-universiteit gestu deerd, maar hij kleedde zich - ook in zijn presidentiële jaren - geregeld als cowboy. Hetzelfde doet het tegen woordige staatshoofd Ro nald Reagan nu en dan op zijn ranch in Californië ook nog. De Witte zorgen ervoor dat beelden van die jeugdige en avontuurlijke president in een paardezadel als zin nebeeld van het levens krachtige Amerika op de te levisie en in de kranten ko men. Zo ook laten sigarettenfa- brieken, autobouwers en al lerlei andere industriëlen hun produkten nog altijd aanprijzen door stoere cow boys. De mythe blijkt onver woestbaar, ondanks het vaak miserabele leven waarvan de ware Ameri kaanse veedrijvers honderd jaar geleden werden verlost. zou zeggen, je weet er dan alles van. Maar wat is we ten. Dit vasthouden - na zo veel jaren én ook gezien de gesteldheid waarin zich deze mensen bevinden heeft m.i. niets meer met recht te ma ken. Die grens is overschre den. Of moeten zij voor som mige mensen een symboli sche genoegdoening blijven behouden? Voor mij mogen ze weg, liever vandaag nog dan morgen. Aan de Franse schrijver JACQUES LAMENT is de Prix Pierre de Monaco toege kend voor zijn gehele werk. De jury van deze jaarlijks toe te kennen prijs bestaat uit leden van de Academie Frangaise en de Academie Goncourt. Laurent heeft onder meer 'Les betises' ge schreven waarvoor hij in 1971 de Prix Goncourt ont ving. Onder de schuilnaam CECIL SAINT-LAURENT schreef hij de verfilmde reeks Ca roline cherie. De muziekprijs Pierre de Monaco is toegekend aan de in 1914 in Warschau gebo ren componist ANDREZJ PA- NUFNIK voor zijn gehele werk. Panufnik woont sinds 1954 in Engeland. De prijs voor hedendaag se kunst Pierre de Monaco is toegekend aan de in 1948 geboren Duitse figuratieve kunstenaar JOCHEN SCHIMMEL PENNING voor 'Korridor'. Aan de prijzen zijn geldbe dragen van 30.000 franc verbonden. De Westduitse bas-bariton CASPAR BR0ECHELER die ge durende 23 jaar verbonden is geweest aan de staatsope- ra van Hamburg en die ook in Nederland is opgetreden, is woensdag op 71-jarige leeftijd in Bremen overle den. Broecheler was in deze stad zijn carrière begonnen en had haar later voortge zet in Berlijn en Wenen. In hamburg zong hij tussen 1946 en 1969 talrijke rollen voor zijn stemsoort. Tot het laatste toe was hij verbon den aan de opera van Bre men. Woensdagavond nog zou hij de Medizinalrat in Arno Wuestenhoefers en scenering van Alban Bergs Lu lu hebben gezongen. DIANNEFEINSTEIN is als burge meester van San Francisco zegevierend tevoorschijn gekomen uit een referen dum door middel waarvan radikalen en homofielen haar uit dat ambt hoopten te verdrijven. De radikalen wilden haar kwijt omdat ze het wapenbezit had verbo den en de homofielen wa ren woedend op haar om dat ze een wet torpedeerde die voorzag in een wettelij ke regeling van vergoeding van ziektekosten voor ho mofielen. TOKIO(ANP) - De Japanse politie heeft vrijdag een 14-ja- rige jongen gearresteerd, die een hamer naar keizer Hirohi- to had gegooid. Dat heeft de politie meegedeeld. De keizer, die vrijdag zij 82ste verjaardag vierde, op het balkon van zijn pak de gelukwensen van duiztn den mensen in ontvangst, de jongen de hamer wierp. D hamer stuitte af op een schen van kogelvrij glas, dat ron het balkon is geplaatst. De jongen had ook een bij zich en zijn zakken zate vol met stenen, aldus de poli BEN tie. Oosterhout H.J.M. Steinhage (ADVERTENTIE) Als ik nou nog één keer een boekbespreker lyrisch hoor leuteren over het unieke vermogen van een bepaalde schrijver om zijn romans in te luiden met een pakkende beginzin roep ik de geest van James Thurber uit zijn graf om samen met Jim een schotschrift te schrij ven op die potboiler producenten die hun best-seilers aan de man weten te brengen door die man eerst te verneu ken niet een pakkende inlcidzin die niks blijkt in te lei den. We doen er dan een handleiding bij voor vodscbrij- vers die hier nog niet aan gedacht hebben, en om hen wat op dreef te heipen doen we er ook nog wat van die 'pak- kerds' bij. Voorlopig de volgende vijf. 1 De prinses ademde mij een walm in de neusgaten van - U gelooft het niet, want diners ten paleize worden niet gekruid met (om hun scherpe geur verfoeide knoflook) knoflook - knoflook. 2 Toen Ouwe Pake Waddema een vuurtje van ouwe kranten stookte onder de buik van zijn ezel omdat het kreng het weer eens verdomde een poot te verzetten kreeg hij het prompt aan de stok met de dames van de Kringloop Aktie Oud Papier. 3 Als de drie vrouwen mij de lepels levertraan de kok halzende strot in wrongen zei mijn Friese grootmoeder altijd bij wijze van troost: „Bolleskit en Kowedonge lizze net loftich oppe tonge", wat ik pas een kwarteeuw later via het Engelse Bullshit en cow's dung heb leren verstaan als: Koeiemest en stierestront liggen niet luchtig in de mond „wijze worden die me even weinig zeggen als Ulla Olafsons adagium: „Spise gr0n og blive k0n". 4 De dag dat mijn grootvader Moeder Overste op zijn nieuwe bakfiets terugreed naar het klooster was dezelfde dag waarop ze een kwartier daarvoor haar eerste rit buiten de kloostertuin was gaan maken op haar nieuwe driewie ler. 5 Als het lichtpuntje aan het eind van de tunnel niet groter wordt naarmate u dichterbij komt, loopt de tunnel taps toe en kunnen mensen met waterhoofden beter om keren vóór ze klem komen te zitten met hun grote kop pen. 6 De aktie Zandbakken voor Onze Bejaarde Intellektue- len kan als gevolg van de koersdaling van de Japanse jen.oh nee! 't Zouden maar vijf pakkende openingszin nen worden. Modus in omnia! fM* ODtdl Van onze redactie binnenland EINDHOVEN - Meer dan d< helft van de werkende jon geren weet niet wat eer CAO is, terwijl werkgever van jongeren zich vaak nie houden aan overheidsvoor schriften en afspraken me de vakbonden. Dat heeft d afdeling Werkende Jonge ren van het CNV bekendge maakt. De jongerenafdeling Vol niel Door onze parlementaire redacteur HAAG - Het kabinet is jereid goede voorstellen uit de [iveede Kamer om ook bui enschilderwerk tijdelijk af- rekbaar voor de belasting te doen zijn, in overweging te ne- nen. Maar het kabinet stelt aan de uitbreiding van de tijdelij- ;e regeling aftrekbaarheid groot onderhoud wel twee iarde voorwaarden: 1. tegen- jver de extra kosten moeten voldoende extra inkomsten voor de schatkist staan en de vorm van de kostendekkende maatregel moet voor het kabi net aanvaardbaar zijn; 2. de regeling moet voldoende waarborgen bieden tegen fraude en betrekking hebben schilderwerk van enige omvang. (ADVERTENTIE) CX'-fSl^if100 SPireaD30B0RECHT C*M- PU.„rn" GOED IDEE VOOR 'T WEEKEND; met korting Met deze coupon knjgtu U kunt nog twee maanden profiteren van de kortingcoupons uit het Shell helpt-boekje. Dus: leg dat boekje in uw auto en gebruik het. Anders krijgt u nooit alle coupons op. En dat zou zonde zijn, nietwaar? Om een bezoek aan Dis neyland te brengen hoe ven Japanners niet meer naar de Verenigde Staten. Vorige week is in Tokio de eerste Disneyland bui ten Amerika geopend en het belooft een goud mijntje te worden. Nu al zijn er 2,5 miljoen kaartjes verkocht en het park verwacht 10 miljoen bezoekers per jaar. Walt Disney Productions heeft het park ontworpen en de benodigde technologie geleverd, maar de kosten van het project - bijna 1,8 miljard gulden - zijn door Japanse investeer ders opgebracht. Derhalve blijft ook de winst gro tendeels in Japanse han den. Walt Disney Produc tions krijgt slechts 10 pro cent van de inkomsten uit entreegelden en 5 procent van de verkoop van Mic key Mouse-souvenirs. DE PRESIDENTEN van Mexicc de zwaarste schuldenlast ter w< lar), hebben met elkaar overle men het prettigst kunnen oplo lukt die sanering niet. Maar dat niet om in zeer scherpe bewo het Midden-Amerika-beleid van De Amerikaanse president h ver uitgestoken. In een toespre gres, op zichzelf al ongebruikt afgevaardigden heen - tot het (600 miljoen dollar) en politie! den-Amerika af te schermen te stuit, ook in de Verenigde State Het links verzet is een reactie dictators. Voortgezette steun meest aangewezen weg om de nemen. Door zo nadrukkelijk, tegen i van Westeuropese bondgenot een soort Vietnam-beleid te blij eigen positie en die van zijn schaal. De man moet dus wel e lijk. Of hij is zo bezeten van lin hij het zicht op de ware aard vó men volledig is kwijtgeraakt. De voorbereiding van de van volgend jaar is al in volle g als een berg tegen die verkie; dentschap is het Midden-Oost zijn de relaties met China en koeld. Met Rusland staat Amer voet. Reagan's defensiebeleid dustriële belangenwereld en als ven in het rijkste land ter werel moe. Het lijkt er op alsof Reaga lieke toekomst van hemzelf en van Midden-Amerika heeft geze ZONDAG 1 MEI: Dag van de Heet lege handen staan voor 'en miljoenen werklozen elders aan de werkloosheid te doen w mend duidelijk gemaakt door Y Parlementariërs bleven steken ten we alleen al in de Europes oen werklozen. Wij staan wat de werkloosh met lege handen; er is zelfs n ming over de wijze waarop we aanpakken. Arbeidstijdverkorti aanpak of internationaal, belas schap ontwikkelen de ene theo delijk plan de campagne is noc dekken. Hebben we dan, vooral de jo helemaal niets aan te bieden? T Seneraties. Schrijnende armos bedeling. Maar zij hebben ziel Voortgedreven door het heilig mens om zelf zijn lot te verbete Puders door persoonlijke inzet, Jan te pakken en' een groot sti "acht de weg gebaand naar es deratie plukt daar de vruchten beid gaat in ieder geval nu niet Het minste wat we op 1 mei k aan ons voorgeslacht en ons "og te leren hebben.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1983 | | pagina 2