KANS OP VREDE ZEER KLEIN
Nacht van Schmelzer
ijlt nog steeds
na bij lintjesregen
Onwil beheerst Europa
Verandering op til in Praag
RECHTSE '1
Kernwapen
betrouwbaï
middel tot
Bank leert
mensen geen
eerlijkheid
Reagan wil „bi
voortuin" niet i
DONDERDAG 28 APRIL 1983
ACHTERGROND
Contanten
Tegenslagen
Grimmig
Geheim
Kleine kans
Rabo-directeur
over zwart geld
Gevoelens
Sanering
Vrolijk
MACHTSSTRIJD OM PREMIERSCHAP
Broederhulp
nONDERPAG 28 APRIL 1983
DUITSE BISSCHOPPEN
Door Pand Hirst
AMMAN - De oorlog tussen
Iran en Irak die inmiddels al
weer tweeëneenhalf jaar aan
de gang is, heeft zich ontwik
keld tot een uitputtingsslag
waarbij Iran steeds iets ster
ker is dan zijn tegenstander.
Bij kleinschalige offensie
ven boeken de Iraanse troe
pen altijd enige terreinwinst,
zij het niet veel, maar dat is
nog niet eens het belangrijk
ste. Veel belangrijker dan die
paar kilometer terreinwinst
is het feit dat deze langzame,
uitputtende, schijnbaar ein
deloze vorm van oorlogvoe
ren veel meer in het nadeel
werkt van Irak dan van Iran.
In militair opzicht heeft
Irak van meet af aan een
achterstand gehad, want het
beschikt over slechts eender
de van het aantal troepen dat
Iran kan inzetten. Ook psy
chologisch begon Irak in het
nadeel, daar moreel en moti
vatie van de Iraakse troepen
lang zo groot niet waren als
van hun tegenstanders. En
nu heeft de lange duur van
de oorlog Irak er nog een
probleem bijgegeven: de
strijd drukt loodzwaar op 's
lands financiën en economie.
Dit probleem wordt met de
dag dramatischer en zou wel
eens doorslaggevend kunnen
zijn voor de afloop van de
oorlog. President Saddam
Hoessein van Irak heeft con
tanten nodig en niet alleen
om de oorlog te kunnen beta
len. Altijd heeft hij geld no
dig gehad om zich in het za
del te houden. Geld om de
economische ontwikkeling
en de sociale voorzieningen
Saddam Hoessei-
n...Altijd geld nodig
gehad... - fotoanp
te financieren en geld om het
enorme onderdrukkings- en
spionage-apparaat in stand
te houden.
Toen Irak in september
1980 Iran binnenviel, was het
de bedoeling van Hoessein
om de Irakezen een pijnloze
en triomfantelijke overwin
ning te bezorgen. Er zouden
niet alleen boter en kanon
nen komen, er zou meer bo
ter komen dan ooit tevoren.
Dus de markt werd over
spoeld met kippen uit Brazi
lië, dassen van Pierre Cardin
en auto's uit Japan, allemaal
voor de gezinnen van de
'martelaren'.
Voor de Irakezen bleef het
front aanvankelijk ver weg,
hoewel het leger al van begin
af aan op veel grotere moei
lijkheden stuitte dan het had
verwacht. Op hun kleurente
levisie thuis konden de men
sen zien hoe 'de overwinning'
tot stand kwam. De beleids
makers gingen door met het
opstellen van omvangrijke
economische ontwikkelings-
Oorlog met Iran fataal
voor Iraakse economie
programma's en het voorbe
reiden van de conferentie
van niet-gebonden landen
waar Saddam Hoessein
moest worden geheiligd als
een van de toonaangevende
leiders op het wereldtoneel.
Maar de tegenslagen volg
den elkaar op en nu doet
Hoessein volgens wellinge-
lichte Irakezen weer hetzelf
de als hij al zo vaak heeft ge
daan: zijn adviseurs de
schuld geven van rampzalige
besluiten waarvoor hij, als
enige die besluiten kan ne
men, verantwoordelijk is. De
adviseurs hebben mij mis
leid, zegt hij nu, over de mo
gelijkheden om het land ka
nonnen én boter te geven.
Taha Ramadan Jazrawi,
vice-premier en bevelhebber
over de volksmilitia, zei on
langs dat de inkomsten dit
jaar dertig procent lager
zouden zijn dan vorig jaar
(kennelijk omdat de Arabi
sche landen minder bijdra
gen dan vroeger) en dat ne
gentig procent daarvan zou
worden uitgegeven aan de
oorlog.
Het is duidelijk dat een
dergelijke verdeling van het
beschikbare geld niet lang
kan duren. Jazrawi, een van
Saddams meest meedogenlo
ze beulen, weet weinig af van
economie en zijn toespraak
was waarschijnlijk bedoeld
om te schokken.
Toch is de werkelijkheid
grimmig genoeg. De Iraakse
regering doet erg terughou
dend over de financiële si
tuatie waarin het land ver
keert, maar uit een onlangs
verschenen, betrouwbaar
rapport van de in Bazel ge
vestigde Bank van Interna
tionale Vestigingen blijkt dat
Iraks activa in het buiten
land, inclusief de VS, in de
eerste helft van 1982 met ge
middeld 1037 miljoen dollar
per maand waren teruggelo
pen en op 30 juni nog maar
9235 miljoen dollar bedroe
gen. Ook de reserves zouden
zijn teruggelopen tot vier
miljard dollar. Betrouwbare
bronnen zeggen dat Irak mo
menteel 2,5 miljard dollar
per maand uitgeeft, dus re
gelrecht afstuurt op een fail
lissement. De inkomsten uit
olie zijn niet meer voldoende
om het land te laten draaien.
Hoeveel olie Irak na an
derhalf jaar oorlog nog pro
duceert, is een groot geheim.
Hoewel Irak na Saoedi-Ara-
bië de tweede olieproduce
rende natie was in het Mid
den-Oosten, voert het op dit
moment waarschijnlijk niet
meer dan 600.000 vaten olie
per dag uit als gevolg van de
verwoesting van de Golfter-
minals en de sluiting van de
trans-Syrische pijplijn die
alleen al goed was voor een
opbrengst van 500.000 dollar
per maand.
Dat de situatie nijpend is,
blijkt wel uiit het feit dat
Irak, dat tot voor kort werd
beschouwd als de volmaakte
handelspartner, nu probeert
uitstel van betaling te krij
gen en over de aflossing van
bestaande schulden opnieuw
in onderhandeling wil tre
den. Dit heeft de internatio
nale bankwereld die mo
menteel in Irak even grote
belangen heeft als destijds in
Iran, de schrik op het lijf ge
jaagd. Zozeer zelfs dat de
staatsbank Rafidain in no
vember bij Europese en Ara
bische banken een lening
wilde afsluiten van 500 mil
joen dollar, ze de grootste
moeite had dat voor elkaar te
krijgen. Dat Irak zo'n lening
wilde afsluiten is op zichzelf
al een schokkend gegeven en
toont aan hoe penibel de si
tuatie is. Want naar Iraakse
maatstaven is 500 miljoen
dollar een schijntje.
En er zijn veel meer on
heilspellende tekens. Irak
probeert momenteel alle be
talingen uit te stellen die het
zich politiek kan veroorlo
ven. Het Zuidkpreaanse be
drijf Hyundai bijvoorbeeld
kan voorlopig naar zijn cen
ten fluiten en Mitsubishi en
twee andere Japanse gigan
ten zijn benaderd voor een
herziening van het beta
lingsschema voor 1983 en
1984.
Tenzij er een wonder ge
beurt, zijn er nu nog maar
twee dingen die Irak van een
bankroet kunnen redden:
meer geld van de Arabische
broederlanden of een beëin
diging van de oorlog. Over
hoeveel Saoedi-Arabië en de
andere Golfstaten al aan
Irak hebben gegeven lopen
de meningen uiteen, maar
schattingen variëren tussen
de 25 en 47 miljard dollar.
Maar hoe bang de Golfstaten
ook zijn voor een Iraanse
overwinning, ze vragen zich
nu toch wel af wat voor zin
het heeft om goed geld naar
kwaad geld te gooien. Trou,
wens, met de daling van
olieprijzen en produktiecs,
fers zitten zelfs de superrijk
oliestaten momenteel verle.
gen om contanten.
De enige andere oplossin»
voor Irak is een einde mali,,
aan de oorlog. Maar de grot,
vastberadenheid van ayatol.
lah Khomeiny om Saddat,
Hoessein ten val te brenget
maakt de kans dat dat
beurt, erg klein. Daar kom
bij dat de economische voor.
uitzichten voor Iran
gunstiger zijn geworden
Voor het eerst sinds de revo.
lutie trekt de Iraanse econo.
mie weer aan. De inkomsten
uit olie schommelen rondde
twee miljard dollar
maand en de financiële re
serves die eens een gevaar,
lijk dieptepunt hadden bè.
reikt, groeien weer.
De 'Islamitische troepen
hebben altijd geweten a;
oorlog ontberingen en opot
feringen betekende en voor
Iran is deze oorlog tot dusva
betrekkelijk goedkoop
weest. Telkens als zij eer
paar kilometers terreinwi®
boeken moet Irak weer mil.
joenen uitgeven aan het leg.
gen van nieuwe mijnen en
het treffen van andere ver
dedigingsmaatregelen. Jr
waartoe? In de beginfase van
Irans jongste offensief zou
den Iraanse vrijwilligers op
Suzuki-motorfietsen eer
Iraaks mijnenveld zijn door
gereden om zo een doorga:,:
te creëren voor de Iraanse
aanvalstroepen.
Copyright The Guardian/ft
Stem
Door Peter Kamps
„De bank is er niet om men
sen eerlijkheid in te hame
ren" en „zolang het geld nog
in Nederland is, kunnen we
er tenminste nog van leven".
Uitspraken van niemand
minder dan van F.M. Joos-
ten, directeur van de Lim
burgse Rabobank-organisa-
tie.
„Een incident is het, meer
niet. Bovendien is nog niets
bewezen. Maar het is na
tuurlijk niet aangenaam".
Joosteh blijft erg nuchter
onder de storm die in het
Limburgse bankwereldje is
opgestoken, nadat de FIOD
enkele weken geleden de di
recteur van de Rabobank in
Maastricht van zijn bed
lichtte. Hij wordt ervan ver
dacht betrokken te zijn ge
weest bij een zwart geld-af-
faire. Het verschijnsel is ook
niet nieuw binnen het Rabo-
bank-bolwerk, benadrukt
Joosten.
Zwart geld is in de ogen
van Joosten niks bijzonders
in onze samenleving. „Het is
een wijdvertakt maatschap
pelijk probleem. Iedereen
maakt er zich wel eens
schuldig aan, vermoed ik.
Denk aan de mensen die hun
tuinman zo betalen of aan de
mensen die hun kennis, die
automonteur is, vragen om
even een nieuwe uitlaat on
der de auto te hangen".
Volgens Joosten is het ook
niet de taak van een bank
om zich daar druk over te
maken. „Wij kennen alleen
'wit' geld. Als hier iemand
met een handtas vol geld
binnenstapt, dan vragen wij
niet aan die man waar hij
dat vandaan heeft. Alleen
als hij zelf zegt dat het
'zwart' geld is, dan luidt de
instructie aan het personeel
dat het bedrag niet mag
worden aangenomen".
Men sluit dus de ogen voor
de herkomst van het geld?
Joosten: „Wat moet je dan
anders doen. Geen enkele
bank loopt graag een ton
mis. De taak van een bank is
niet mensen eerlijkheid bij
te brengen."
Joosten wil geen direct
oordeel uitspreken over de
klopjacht die de FIOD sinds
kort heeft geopend op zwart
geld. Dat doet hij wel als het
gaat om de effecten van dit
optreden. ;,NMB-topman
Batenburg heeft onlangs be
cijferd dat er de afgelopen
tijd voor bijna ƒ3.5 miljard
aan Nederlands kapitaal
naar het buitenland is ver
dwenen. Dat is vermoedelijk
allemaal zwart geld, dat
mensen opgenomen hebben
om in veiligheid te brengen
voor de fiscus eraan komt.
Dat is jammer, want zolang
het geld hier was, kon er
tenminste nog mee gewerkt
worden. Die kapitaalvlucht
levert bovendien ook voor de
overheid problemen op, om
dat daardoor de kapitaal
markt in Nederland afneemt
en de rente onder druk komt
te staan. We merken zelfs
dat mensen uit angst voor de
belasting hun geld weer
thuis in de oude sok stop
pen".
DEN HAAG(ANP) - De
'Nacht van Schmelzer' (van
13 op 14 oktober 1986),waar
bij het kabinet-Cals/Vonde-
ling ten val werd gebracht, is
thans nog van invloed op het
decoratiebeleid.
Vergevorderde kabinets
voorstellen uit die tijd tot in
grijpende wijziging van dat
lintjesregenbeleid - onder
meer de afschaffing van de
deze week weer uit te reiken
Oranje-Nassau-eremedailles
- bleven namelijk onafge
werkt liggen.
De voorgenomen afschaf
fing van de gouden, zilveren
en bronzen plakken werd ge
motiveerd met het argument,
dat zulks noodzakelijk was
„ter aanpassing aan de ge
wijzigde maatschappelijke
verhoudingen en opvattin
gen". Er werd op gewezen,
dat het onderscheid tussen
leden van de orde van Oran-
je-Ngssau en de begiftiging
met een eremedaille „veelal
slechts is gebaseerd op ver
schil in maatschappelijke
positie, een onderscheid dat
niet langer kan worden ge
handhaafd".
Onder leiding van de vroe
gere minister-president De
Jong werd de draad weer op
gepakt. Opnieuw werd be
sloten tot afschaffing van de
eremedailles. Het is echter
tot nu toe een besluit-op-pa-
pier gebleven.
Bij de achtereenvolgende
beslissingen van de minis
terraad werd - zo blijkt -
zeer ernstig rekening gehou
den met de gevoelens van
(grote) teleurstelling bij die
landgenoten aan wie in het
verleden een eremedaille
was toegekend. Immers: de
simpele afschaffing van de
eremedailles - zonder accep
tabele vervanging - zou een
grote groep Nederlanders te
kort doen zo niet kwetsen,
was de redenering.
De kritiek van met name
Buitenlandse Zaken houdt
ten nauwste verband met het
gebruik tot toekenning (op
grote schaal) van koninklijke
onderscheidingen bij staats
bezoeken. Zowel de Kansela
rij der Nederlandse Orden
als de in 1963 ingestelde com
missie ter advisering van de
regering van het koninkrijk
In 1965 werd het 150-jarig bestaan van de Militaire Willemsorde gevierd. Per slot van
rekening is een uniform zonder decoraties geen uniform, vindt Defensie. - foto archief de stem
over het decoratiestelsel (in
de wandeling naar haar
voorzitter de commissie-
Houben genoemd) wijzen dat
gebruik af als zijnde 'een uit
was van het decoratiewezen'.
De bezwaren van Defensie
tegen vereenvoudiging van
het decoratiestelsel zijn on
der te brengen in één zin: een
militair uniform zonder on
derscheidingen is geen uni
form.
De herziening van het de
coratiestelsel is - sinds een
kwart eeuw - voor de achter
eenvolgende regeringen
voorwerp van aanhoudende
zorg. De eerder genoemde
kanselarij heeft zich afge
vraagd, of het stelsel nog wel
van deze tijd is en of er niet
sprake is van 'ontsporing'.
In het rapport van de kan
selarij wordt gememoreerd,
dat vrouwen in de regel voor
dezelfde soort verdiensten
lager worden gedecoreerd
dan mannen en dat er bij de
lintjesregen stellig groepen
worden vergeten. De com-
missie-Houben meent dat de
misschien wel overdreven
kritiek op het decoratiestel
sel toch het wezenlijke weer
geeft van hetgeen met be
trekking tot het decoratie
wezen in ons volk leeft. De
commissie, ingesteld in 1963
en rapporterend in 1965,
heeft in het bijzonder kritiek
op het automatisme bij de
toekenning van onderschei
dingen. Een automatisme dat
tot nagenoeg volledige ver
starring heeft geleid.
De commissie-Houben re
kent voorts ook af met de be
staande richtlijnen voor het
verlenen van onderscheidin
gen - een soort 'spoorboekje',
waaruit in het bijzonder
ambtenaren van rijk, pro
vincie en gemeente kunnen
aflezen wanneer zij voor de
'knoopgatsvulling' in aan
merking komen.
Kritiek is er ook op het
feit, dat de voorschriften niet
op alle departementen op de
zelfde wijze worden toege
past.
Tenslotte wordt de be
staande 'decoratiecommissie'
- een onderdeel van de mi
nisterraad - bekritiseerd. In
de stukken wordt de samen
stelling van de commissie
(bestaande uit de ministers
van Buitenlandse Zaken,van
Defensie en van Economi
sche Zaken) 'hoogst merk
waardig' genoemd, temeer
waar de meest bij het deco
ratiebeleid betrokken be
windsman (de minister van
Binnenlandse Zaken) niet in
de commissie is opgenomen.
De oplossing van alle aan
het decoratiebeleid verbon
den vraagstukken ligt thans
in handen van alweer een
commissie: de door de vroe
gere minister Van Thijn
(Binnelandse Zaken) inge
stelde werkgroep-Portheine,
die dit jaar over de herzie
ning van het decoratiestelsel
moet adviseren.
Door onze correspondent
Aad Jongbloed
LUXEMBURG - Men mag
langzamerhand rustig de
vraag stellen of Europa wel
werkelijk één economische
gemeenschap wil worden.
Nu het elan van de eerste
tientallen jaren er af is,
wordt de besluitvorming
binnen de Europese Ge
meenschap niet alleen tra
ger, het heeft er zelfs alle
schijn van dat de EG voor
veel lidstaten een fagade is,
waarachter de eigen lands-
politiek zich onbekommerd
kan afspelen.
Droevig nieuw voorbeeld
was deze week de kwestie
van het Europese staal. In de
loop van 1980 constateerde
de Europese Commissie, het
dagblijks bestuur van de
Gemeenschap, dat de staal
industrie zich dramatisch
ontwikkelde. De Commissie
wees erop dat er beoorde
lingsfouten gemaakt waren
wat betreft de vraag naar
staal in Europa en in de we
reld. Dat resulteerde in een
gigantische overproduktie,
die er toe zou leiden dat de
prijzen dusdanig zouden
zakken dat de complete
staalindustrie in de rode cij
fers zou belanden. Het ge
volg daarvan zou weer zijn
dat tal van bedrijven failliet
zouden gaan en dat daar
door zeker een miljoen
Europeanen hun baan zou
den verliezen. Nu al zijn
250.000 arbeiders uit de
Europese staalindustrie
werkloos.
In juni 1981 ging de Raad
van Ministers akkoord met
een saneringsplan, waarbij
de totale staalproduktie met
30 tot 35 miljoen ton zou
moeten afnemen. Daartoe
zouden de meest verouderde
en oneconomische installa
ties gesloten moeten worden,
zouden bedrijven met de
grootste verliezen dicht
moeten en zou het afgelopen
moeten zijn met het ver
strekken van hoge subsidies.
Voor bedrijven met levens-
Mr. F. Andriessen-
.Nauwelijks de helf
gesaneerd.- fotoanp
I SiHf
vatbaarheid zouden de lid
staten, na toestemming van
de Commissie, nog een een
malige subsidie mogen ver
strekken. De plannen, zo
gingen de ministers ak
koord, zouden voor 30 sep
tember 1982 bij de Commis
sie op tafel liggen.
De Nederlandse commis
saris, mr. Frans Andriessen,
constateerde deze week in
Luxemburg echter dat al
leen Nederland, Ierland, De
nemarken en Luxemburg
tot dusver hun plannen had
den ingediend en dat hij
weinig tot niets had gehoord
van Groot-Brittannië, West-
Duitsland, Frankrijk, Bel
gië, Italië en Griekenland.
Niettemin wist de Britse mi
nister van Economische Za
ken deze week in Luxem
burg te verklaren dat zijn
land al meer dan genoeg had
gesaneerd en wilde de Duit
se vertegenwoordiger kwijt
dat zijn land met het terug
dringen van de produktie
met 13 miljoen ton (bij de
Commissie is slechts 4,3 mil
joen ton bekend) bovenma
tig zijn best had gedaan.
Men sloeg elkaar dus vro
lijk met cijfers en onbewe
zen feiten om de oren, maar
Andriessen kon slechts con
stateren dat een eenvoudig
rekensommetje hem leerde
dat er nog nauwelijks
dan de helft van de overprF
duktie gesaneerd leek.
De achtergrond is vrij
simpel. In landen met een
omvangrijke staalproduktis
maakt men liever grote be
dragen naar noodlijdende
industrieën over dan
men de politieke beslissing
neemt de bedrijven te slui
ten en mensen de straat op
te sturen. Aardig voorbeeld
daarvan is België, dat al.
vanaf 1980 bezig is de
gigant Cockerill-Sambre te
saneren, maar verder dan
plannen maken komt met
niet. De sanering zou leiden,
tot ontslag van 10.000 men
sen, maar inmiddels staat
het bedrijf aan de rand vat
de afgrond. Een faillisse
ment is niet denkbeeldig er,
dan zouden er minstens
22.000 mensen op straat
men.
In feite betekent het
de lidstaten weigeren over
de eigen grens, dus Euro
pees, te denken. Maar zelis
het meest Europees georiën
teerde land, Nederland
voelt er weinig voor de pro
duktie verder terug te bren
gen dan de tot dusver bt-
reikte 8 procent ofwel 676,
ton. Minister Van Aardennt
is nu geneigd achterover tt
gaan zitten. „Ik wil weieen;
weten hoe de plannen in de
andere landen er voor
staan", zei hij, „ik voeler
niets voor rendabele bedrij
ven af te breken als elders
onrendabele bedrijven in
stand gehouden worden."
Dat Van Aardenne weinig
voelt voor initiatieven zij
hem, objectief bezien, verge
ven. Nederland heeft
slotte zijn plan op tijd ii
diend en saneer* Maar
andere landen blijven
wachten, terwijl zij hun in
dustrieën met kunstgrepen
in stand houden, betekeni
dat Europa hun geen snars
kan schelen en dat zij tó
hemd nog steeds nader ach
ten dan de rok. Europa is
daarmee nog verre weg
het doel dat 25 jaar gele
gesteld werd: een economi
sche gemeenschap.
Door Michael Simmons
PRAAG - Afgaande op de
geruchten die in Praag de
ronde doen, is Lubomir
Strougal, de man die al ruim
13 jaar premier is van Tsje-
choslowakije, ernstig ziek en
treedt hij niet meer op als
regeringsleider. Als dit waar
is en Strougal inderdaad
van het politiek toneel ver
dwijnt, is de kans groot dat
Tsjechoslowakije aan de
vooravond staat van de
meest ingrijpende politieke
reorganisatie sinds de ver
wijdering van Alexander
Dubcek.
De 58-jarige Strougal gold
als een van Dubcek's felste'
kritici en is onder wijlen
president Novotny, die in
1967 voor Dubcek het veld
moest ruimen, enkele jaren
minister van Binnenlandse
Zaken geweest. Hoge amb
tenaren in Praag zeggen in
vertrouwen dat Strougal,
hoewel hij een fantasie-ar
me premier is geweest, die
de economische teruggang
geen halt heeft weten toe te
roepen, nooit vraagtekens
heeft gezet bij de aard of de
gevolgen van de door de
Sovjet-Unie geleide invasie
van Warschau Pact-troepen
in augustus 1968.
Een handjevol mogelijke
opvolgers, onder wie drie vi
ce-premiers die tevens lid
zijn van het communistisch
partij presidium, zijn nu ver
wikkeld in een bittere op-
volgingsstrijd. Dit politieke
gekonkel zal een zware tol
eisen van de 70-jarige presi
dent Husak. Sinds hij Dub
cek opvolgde als partijleider
heeft Husak zich altijd op de
achtergrond gehouden,
maar is hij voor het volk
aanvaardbaar gebleven. Dit
heeft hij niet bereikt door
economische hervormingen
door te voeren, zoals Kadar
na 1956 in Hongarije heeft
gedaan, maar door de Tsje
chische bevolking materieel
comfort te geven en telkens
precies het juiste te zeggen
over de Russen. De dissiden-
tengroep Charta '77 en een
paar afvallige priesters zijn
de grootste doorns in zijn
oog geweest.
Een man die tijdens een
lange en actieve carrière in
de partij hiërarchie met tus
senpozen heeft gestreefd
naar het nationale leider
schap, is de 65-jarige Vasil
Bilak die volgens de verha
len in de eerste dagen van
1968 Moskou zou hebben op
gebeld met een dringend
verzoek om 'broederhulp'.
Maar recente berichten uit
Praag wekken de indruk dat
hij op een zijspoor is gezet en
niet veel kans meer maakt.
Veel van zijn werk wordt op
het moment kennelijk ge
daan door Jan Fojtik, een
conservatieve intellectueel
en voormalig hoofdredac
teur van de partij krant Ru-
de Pravo. Hij heeft nauw sa
mengewerkt met Bilak en is
een van de voornaamste
ideologen van het Centraal
Comité.
April lijkt voor de Tsje
chen ook de maand voor
veranderingen. Het was in
april 1968 dat het Aktiepro-
gramma van de Communis
tische Partij werd gepubli
ceerd dat uiteindelijk resul
teerde in de veel bekendere
Praagse lente. In april het
jaar daarop vroeg Dubcek
het Centraal Comité om hem
van zijn functie te ontheffen
en weer een jaar daarna
werd hij in het voorjaar uit
de partij gestoten.
Vasil Bilak zei onlangs
tijdens een bijeenkomst in
Oost-berlijn ter gelegenheid
van de 100ste sterfdag van
Karl Marx dat het socialis
me zich niet zonder proble
men en tegenstellingen had
ontwikkeld. „Het gaat ge
paard met vergissingen en
menselijke fouten", zei hij.
Lubomir Strougal in betere tijden. - fotoap
In navolging van de Sow-
jet-Unie wordt momenteel
ook in Tsjechoslowakije veel
aandacht besteed aan die
fouten. Net als Andropov
houden ook Tsjechische par
tijfunctionarissen tot Husak
aan toe toespraken over de
noodzaak van meer discipli
ne op het werk en het uit
bannen van corruptie. Ova
al in het land worden verg!
deringen gehouden om
achter te komen waar®
vergaderingen in de fabrie
ken zo slecht worden be
zocht, partijleden zo weinig
doen om de economie uit
slop te halen en officiële
vakbondsleden (de meeste
van hen zijn partijlede»1
niet de moeite nemen o®
vergaderingen met de direc
tie bij te wonen.
De stemming in de par"
heeft momenteel veel we!
van de sfeer die de voorbode
vormde van zuiveringen
andere partijen. Oudere
partijleden zouden nu op
roepen tot de 'strenge straf
voor collega's wier gedrag
„ingaat tegen de norm®
van de partij-discipline
het belang van de staat."
Het valt echter nog te be
zien of er veel zal gebeurt»
voor juni. In die maan"
wordt er in Tsjechoslowa
kije een grote international'
vredesdemonstratie gebe
den waarvoor naar verlui®
ook de paus zou zijn uitge
nodigd.
Copyright The Guardian
Relle
onru
Van onze redactie buitenland
PARIJS - In Frank
rijk heerste gisteren
grote onrust. Parijs
werd opgeschrikt door
rellen van studenten,
waartegen de politie
hard optrad.
De demonstranten
gooiden stenen naar poli
tiewagens, die stonden
opgesteld bij het gebouw
van de nationale verga
dering. Er zouden enkele
studenten zijn gewond.
De studenten begonnen de
demonstratie op de Place de la
Concorde en gingen vandaar
over de Seine naar het parle
mentsgebouw, waar zij door
een politiekordon braken.
Op een tiental Franse uni-
versite:
staking
toogd 1
verand
wijs. V
dicijner
tuur st
facultei
lijkheic
ringspl
voerd.
de pre
onnodij
voerd.
Onze
Frankr
meldde
rust or
een dre
lutie' d
keerde
brengei
De
prikkel
ging, d<
de stuc
van de
BONN - De Duitse bisschoppen hebben
genomen tegen de kernbewapening. Afscl
wapens is op den duur geen betrouwbaar j
te voorkomen, aldus de Duitse bisschop]
wachte brief over de vrede.
Met hun brief, die de titel
draagt 'Gerechtigheid brengt
vrede', zitten de Duitse bis
schoppen op één lijn met hun
collega's in de Verenigde Sta
ten en de DDR. In één opzicht
gaan de Duitse bisschoppen
nog verder dan de Ameri
kaanse, zei kardinaal Joseph
Höffner gisteren bij de pre
sentatie van de brief. De Ame
rikaanse bisschoppen spreken
sich ook uit over het gebruik
van atoomwapens. Daarbij
wijzen zij op de 'leer van de
gerechtvaardigde oorlog'. De
Duitse bisschoppen reppen in
het geheel niet over het ge-
aruik van kernwapens. „Want
principieel en moreel is dat
niet te rechtvaardigen", aldus
üöffner.
De bisschoppen erkennen
dat de atoomwapens moeilijk
van de ene dag op de andere
uit de wereld te helpen zullen
cijn. Op weg naar een kern-
wapenvrije wereld is het nu-
deaire oorlogstuig alleen nog
een tijdlang te aanvaarden als
ie politieke en militaire lei
ders daadwerkelijk aan kun
nen torn
verhindi
bewaper
zo laag
bracht
bij de k
middelei
den of zi
vergema
De bis
het west
sche we
aan de c
„een vo
geestelij
tatie. Hc
se tusse
naar he
worden.'
De vr<
kent dal
Bondsre
verzette:
van n
kruis- e
het naja
nadrukk
antwoor
kunnen
oriënter
zelf tot
men."
WASHINGTON De VS kunnen de „br
voortuin woedt" niet langer negeren.
Dat heeft de Amerikaanse president Re
tort voor zijn toespraak tot het Congres ov
nka-politiek.
Reagan ontkende dat zijn regering van
[rij pen in dit gebied. Hij zei verder dat hij
teun die hij aan el Salvador wil geven (6
hen te slepen.
Een commissie uit het Huis van Afgev
ler<,f j °p c'e dag de helft van dit steunpl
>ond die commissie een aantal voorwaard*
?egang voor het Rode Kruis tot El Salvac
te, een nieuw onderzoek naar de dood van
jonnen en de benoeming van een speciale
he gaat onderhandelen over open en vrije
