VERZEKERINGEN SPREEKT U TOCH LIEVER IN UW EIGEN TAAL? ONTDEK DE W DRIEMAAL „MEPHISTO" IN BREDA Tentoonstelling in Londen van Haagsche School De Centrale, duideu jk in verzekeringen. i oplos sing met \er 19 APRIL 1983 PAGINA GIDS 2 A GIDS 11 fen Van Swaay Moeilijke woorden, ingewikkelde voorwaarden.de meeste verzeke ringen zijn lastige dingen. Daarom nemen de adviseurs van De Centrale de tijd om u alles duidelijk uit te leggen in begrijpelijke taal. Of het nu gaat om uw huis, uw auto, uw aan sprakelijkheid, uw pensioenvoorziening en noem maar op. Bel ons gerust als we u kunnen helpen: afdeling Klantenservice, 070-710888, Rijnstraat 28, 's Gravenhage. Nooit meer zwerven Uniek luske en Wiske: Het Bretoense broertje. Lucky Luke: Daisy Town. T3 nde at er -ze Is laggever ngeres Sonja I voorlopig 2fj het netto be. trek van kos- tredens over. ciale bankre. •n. Haar ma. i rs uit Tilburg st laten. Der» ing is gister.) beide partijen tijdens het i' Sonja tegej j aangespen- voor recht- nr. Pronk talent heeit een contract! Ihaar verplicht I pn 45 procent! [sten. De laat-1 is de verhou-l beiden steeds I [den. Volgens I [mogelijk meet I I samenwerken Ir. Van der! maak- ■se voorbeelden I Ide lezerskring! |en hun lippen] benadrukte na-1 nog wel op] lanier samen te I Govers vond I pr. Pronk voor- [ent als tijdelij- 'g onvoldoend! [later bij. Er i [e voorziening ionja bij de t rechtbank jantongerecht ii letig-verklarinf tract met Jan gevraagd. Zij [vers misbruik i van haar jeug- j !i dat er sprake is f Wanprestatie. Door Marjan Mes I rrEDA - Op een tijdstip, dat Nederland zijn a»den uit de Tweede Wereldoorlog herdenkt Tde bevrijding van de Duitse overheersing dert presenteert de Bredase Stadsschouw- h .re'Concordia een „Mephisto"-programma, no 2 en 3 mei speelt het Publiekstheater in Rreda „Mephisto", een toneelbewerking door Ariane Mnouchkine van het Théatre du So- |n Parijs van de roman „Mephisto, Ro man einer Karriere" van Klaus Mann. Boek en toneelstuk gaan over de gevierde Duitse toneelspeler Hendrik Höfgen, die zo eeobsedeerd is door het spelen en succes, dat hii niet kan besluiten om af te haken als de nazi's aan het bewind komen. Onder het na zi-regime schittert hij met name in de rol van i Mephisto in Goethes „Faust", een rol die door Goring zeer wordt bewonderd. Op 5 mei wordt voor de filmclub Concordia inde serie Film als Theater/Theater als Film de schitterende film „Mephisto" van de Hon gaar Istvan Szébo vertoond. Ook deze cineast ontleende zijn scenario aan de toneelbewer king van de Franse toneelmaakster Mnouch kine. De film draaide overigens al eerder in de .commerciële" bioscoop en was ook al op ce öuitse tv te zien. De rol van Höfgen wordt i in de film heel mooi gespeeld door de Oosten rijkse acteur Karl-Maria Brandauer. i Bij het Publiekstheater wordt deze rol ge speeld door Eric Schneider, die er zelfs zang lessen voor nam en een cursus tapdansen volgde, omdat Höfgen - in werkelijkheid Gustaf Gründgens geheten - aanvankelijk i ren carrière opbouwde als links-revolutio- nair entertainer, die danste en zong. Alle ac teurs hebben zich overigens voor deze pro- j duktie, die zowel amusement is als een poli tieke houding ter discussie stelt, grondig i voorbereid om te kunnen musiceren, zingen en dansen. Enkelen, zoals Eric Schneider, Johan I Ooms, Cees Linnebank en Mariëlle Fiolet, bleken van zichzelf al erg goede zangstem men te hebben, terwijl de jonge acteur Victor van Swaay een opvallend zangtalent is. Hij is afkomstig uit Breda en heet eigenlijk Smits van Waesberghe. Als jongen zong hij in zijn i geboorteplaats al opvallend goed Franse chansons. Na zijn opleiding aan de Toneel- school in Maastricht kreeg hij vorig jaar een aanstelling bij het Publiekstheater en was als kelner te zien in „Het Spaarvarken". In Amsterdam heeft hij in het muzikale voor programma van „Méphisto" in travestie een Duitse schlager van voor de oorlog gezongen. De roman „Mephisto" van Klaus' Mann verscheen voor het eerst in 1936 bij „Querido" in Amsterdam, uiteraard omdat het onder werp op dat moment in Duitsland taboe was. Omstreden Duitse steracteur bleef spelen onder de nazi's EEN scène uit „Mephisto" bij het Publiekstheater met v.l.n.r. Frances Sanders, Victor van Swaay: jong acteur afkomstig uit Breda, Chiem van Houweninge (zittend) en Hugo Koolschijn. - foto publiekstheater. Mann was gefascineerd door Gustaf Gründ gens, die korte tijd met zijn zuster Erika ge trouwd was, maar verfoeide hem evenzeer. De roman is in Duitsland altijd beschouwd als een persoonlijke wraakneming van Mann op zijn voormalige zwager. Omdat Gründ gens (Höfgen dus in boek, stuk en film) ook na de oorlog als steracteur bleef stralen, werd het boek tot in 1971 publicatieverbod opgelegd. Gründgens zorgde daar zelf voor en na zijn dood in 1963 begon zijn pleegzoon en erfge naam een proces tegen de uitgever, die „Me phisto, Roman einer Karriere" wilde uitge ven. In de D.D.R. was de roman al in 1956 uit gegeven. De voorstelling, die Ariana Mnouchkine in mei 1979 met haar Théatre du Soleil in Parijs gaf, naar een Franse verta ling, gaf de stoot tot het in omloop brengen van de roman in de Bondsrepubliek. In 1980 speelde het Franse gezelschap het stuk ook in Berlijn en München. Inmiddels is haar be werking van de roman van Klaus Mann ook al in Nederland gespeeld door het Handke- Weiss-gezelschap van de universiteit van Amsterdam en door de eindexamenklas van de Maastrichtse Toneelschool. Hans Croiset heeft „Mephisto" bij het Pu bliekstheater geregisseerd in samenwerking met Johnny Kuiper, die voor het Handke- Weiss-gezelschap uitvoerig documentatie materiaal over de getoonde periode had ver zameld. Hendrik Höfgen wordt niet be schouwd als een ordinaire overloper, hij is geen lid van de nazi-partij en blijft aanvan kelijk doorspelen omdat hij geld nodig heeft. Zijn successen, juist in officiële nazi-kring stijgen hem zo naar het hoofd, dat hij geen afstand kan doen van zijn glorieuze status (hij wordt intendant van de Berlijnse thea ters) en op het moment, dat hij misschien zou willen, is hij al zo in de nazi-machinerie op genomen, dat afhaken levensgevaarlijk zou zijn. Ondertussen verbood hij bij zijn gezel schap de nazi-groet en beschermde een aan tal communistische en joodse collega's en vrienden, die hij bovendien het leven redde. In het stuk worden documentaire gegevens verwerkt en laat Mnouchkine de toneelmen sen vooral in hun dagelijkse doen zien en langzaam maar zeker geconfronteerd wor den met het oprukkend nationaal-socialisme, dat ook het theater zijn wil oplegt. Eric Schneider in een intervieuw: „Gründgens was het slachtoffer van zijn eigen ambities. Hij had een genadeloze levenshonger, die hem recht in de armen van Göring en de zij nen dreef. Alles wat het leven hem te bieden had, dronk hij in: geld, macht, theater, sex en tegelijkertijd verveelde hij zich te pletter. Hij moest toneelspelen en het zinnelijk geluksge voel daarvan ervaren". Regisseur Hans Croiset vindt, dat je „Me phisto" ieder jaar zou moeten spelen, omdat het laat zien, dat een kunstenaar, en feitelijk ieder mens, niet straffeloos kan meelopen zonder stelling te nemen. In deze tijd van verrechtsing en toenemende vreemdelingen haat vindt hij het uiterst belangrijk om men sen op deze feiten te drukken. De vertaling van het stuk van Mnouchkine werd gemaakt door Hans W. Bakx. Het belangrijke decor werd ontworpen door Paul Gallis. De rolbe zetting is bijzonder groot. Behalve eerder ge noemde acteurs werken mee: Cor van den Brink, Celia Nufaar, Hugo Koolschijn, Siem Vroom, Sigrid Koetse, Christine Ewert, Frans Vorstman, Max Croiset en nog een tiental an deren. (ADVERTENTIE) 'Nooit meer zwerven', auteur: Buf falo Child Long Lance. Uitgeverij In de Knipscheer, Haarlem. Prijs: f29,50. Veel is er geschreven over de Indianen van Noord-Amerika. In de meeste gevallen gaat het om boeken gepubliceerd door 'de blanke man'. Indianen zelf konden immers nauwelijks schrijven zo is ons altijd ge leerd. In maart kwam in Neder land een boek op de markt dat geschreven is door het Zwart- voet opperhoofd Buffalo Child Long Lance. 'Nooit meer zwer ven' verscheen oorspronkelijk in 1928. Als Blackfoot-chief maakte Long Lance carriere in de Eerste Wereldoorlog. Als eerste Indiaanse legerofficier keerde hij gelauwerd terug uit Europa waar hij zich een on gewone beheersing van de En gelse taal eigen had gemaakt. Lange tijd was hij aktief als journalist. De huidige Neder landse vertaling van Nooit Meer zwerven, voor rekening van Martin Beumer, is een uitgave van In de Knipscheer in Haarlem. 'Nooit meer zwerven' is een aangrijpend boek over de on dergang van de Noord-Ameri kaanse Indiaan. Long Lance schrijft met een nuchtere in gehouden emotie over het no madenleven van de Zwartvoe- ten in de ontoegankelijke Northwest Territories. De In dianen hier kwamen pas rond 1880 met de blanken in aanra king. Rond 1920 kwamen de Zwartvoeten in een Canadees reservaat terecht. Long Lance kende in zijn leven de vrijheid van de golvende hoogvlakte en van het door de blanken bloe dig afgedwongen permanente verblijf. Tegen die overgang komt zijn boeiend-gedetail- leerde beschrijving van de verloren Indaanse zeden en gewoonten des te schrijnender over. 'Nooit meer zwerven' is een indrukwekkende en tege lijk intense aanklacht en tegen de gulzige blanke veroveraar. Een aanklacht die veel, veel te laat komt. PdS Van onze correspondent LONDEN - Spreek met de doorsnee-Brit over Neder landse kunst en hij denkt - meestal - aan fraaie, portret ten, aan landschappen met laaghangende wolkendekken, aan strandgezichten waarop de wind de modellen praktisch uit hun hemdje waait, en aan huiselijke interieurs, zoals die in de 17e eeuw door Rem brandt, Ruysdael, Hobbema, Vermeer en andere bekende artiesten in de olieverf gezet werden. Vanaf deze wee- kwordt zijn kennis van Neder lands artistieke vermogens evenwel gevoelig uitgebreid. In de zogenaamde 'Private Rooms' van de Royal Acade my of Arts aan Londens Pic cadilly begint dan een unieke tentoonstelling, gewijd aan het werk van de meesters van de Haagsche School. 165 schilde rijen en prenten uit de I9e eeuw zijn er te bezichtigen. De2e expositie blijft tot 10 juli toegankelijk. Kort geleden werd een nog grotere verza meling Haagse kunstwerken in Parijs tentoongesteld. Na Londen komt Den Haag zelf aan de beurt met een uitge breide expositie in het Ge meentemuseum. De toonaangevende leden van de Haagsche School - Blommers, Bosboom, J.H. Weissenbruch, en de gebroe ders Maris (Willem, Jacob en Matthijs) woonden van kinds been af in de Nederlandse stad. In 1870 sloten Anton Mauve, Jacob Israëls, H.W. Mesdag en G. Bilders zich bij hen aan. Nog twee andere ar tiesten, W. Roelofs en P. Ga- briël, woonden in Brussel, maar exposeerden toch gere geld met de Hagenaars. Ze keerden trouwens iedere zo mer terug naar Den Haag om daar te schilderen in gezel schap van hun vrienden. Vooral in het begin waren deze kunstenaars geen profe ten in eigen land. Hun schilde rijen vielen toen veel meer bij buitenlanders in de smaak. Vooral Amerikaanse en Britse verzamelaars betaalden er ho ge prijzen voor. Grote vreem de kunsthandels, zoals Goupil et Fils van Parijs, waren erg blij dat ze de Haagse artiesten mochten vertegenwoordigen, want de vraag naar hun doe ken was zeer groot. Daardoor komt het, dat op de tentoon stelling in Londen zoveel schilderijen van de Haagsche School te zien zijn, die hun land van herkomst jaren gele den verlaten hebben. Zij wer den geleend van buitenlandse musea en collectioneurs. Het is een unieke tentoon stelling, omdat voor het eerst in de geschiedenis de meest re presentatieve Haagse schilde rijen uit heel de wereld bij el kaar werden gebracht. Die verzameling zal dus in het na jaar ook in Den Haag tentoon- „Retired sailor smoking" staat in Londen onder dit schilderij van Anton Mauve. gesteld worden. „Het heeft ja ren geduurd om dit alles mo gelijk te maken", zegt drs. T. van Velzen, directeur van het Haagse Gemeentemuseum, in een voorwoord van de prachti ge catalogus, die voor iedere kunstminnaar een waar genot is. Hij kost 6.95 pond. Toegang tot de tentoonstelling komt op 2. pond voor volwassenen en 50 pence voor kinderen van 18 jaar en jonger. Ze is dagelijks toegankelijk van 10 tot 18 uur. De groep artiesten, die van Den Haag haar hoofdkwartier had gemaakt, spande zich tus sen 1870 en 1900 hard in om de Nederlandse kunst van de 17e eeuw opnieuw te interprete ren. De Haagse meesters kweekten zich een kenmer kende nationale stijl aan, en legden bovendien de funda menten voor enkele van de grote nieuwe stromingen in de kunst van de 20e eeuw. Hun internationale bijval trok ook jongere Nederlandse en bui tenlandse artiesten aan. Voor hij naar Frankrijk trok, kreeg Vincent van Gogh nog les van Anton Mauve. Sommige schilderijen en teke ningen, daterend uit Van Goghs vroege Haagse periode, hangen op deze speciale ten toonstelling. Zij tonen duide lijk aan, dat de Haagsche School hen sterk beïnvloed heeft wat betreft zijn keuze van onderwerpen, de composi tie van zijn landschappen en zijn drang om direct naar de natuur te schilderen. Sir Hugh Casson, president van de Royal Academy, dankt in de catalogus onder meer het Gemeentemuseum en de Dienst Verspreide Rijkscollec tiesvan Den Haag, alsmede de Nederlandse ambassade in Londen voor de inspanningen die zij zich getroost hebben om deze merkwaardige expositie tot stand te kunnen brengen. De Arts Council van Groot- Brittannië kende een subsidie toe om de hoge kosten te hel pen dekken en de Anglo Ne derlandse maatschappij Uni lever verklaarde zich bereid als sponsor op te treden. De conservatieve regering That cher verzekert de kostbare schilderijen tegen beschadi ging, vernietiging of diefstal. Dit vriendschappelijke gebaar wordt van Nederlandse zijde sterk gewaardeerd. 21". o archief de stem. aeedse chtegaal tammende film tul Brauer ver- ele jaren uit het Hans Christian waarin hij nny Lind ont- oor haar tijdge- weedse nachte- id werd. Jenny 187) was een van ste zangeressen d. Haar carriere 18 in Stockholm t 1858 vierde zU toernees door tmerika. De me- dichter koester- :pe liefde voor ze verkoos een boven een M- ndere zijde an de hel pjecho-Slowakfje Jan Kadar hee» "The other side •i controversie esneden. De fn® r de macht en de in de psychiatry van zijn vade' Dole (Alan Ar' nu toe een ge' -ouwd man was crisis. Hij d°t vreemde dinged. inrichting Men verzeker) .j slechts tijdelU» •vatie is opged® vorden echter 's>)uil uaoqos 'taqouetu 'jossia uba 3bbjj[ 's;qoaa >([om 'uoa -oqsnuii 9jropB{qa3 'mdssBC 'japuosjqoaj 'UBd uba jaajs 'jaSuaq jaui pueq 'daop uba tjbq

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1983 | | pagina 15