BIJLMER RAAKT ONTVOLKT:
Onbetaalbare flats,
CRIMINALITEIT
en te weinig vertier
LENTE
Eigen werk
FOL
Boy Edgar
Pmb
ZATERDAG 16 APRIL 1983
_JM
EXTRA
MERDAG 16 APRIL 1983
Eind september '69
kwam ik in de Bijl
mermeer te wonen. Ik
schat dat ik een van
de eerste drie-, vier
honderd Bijlmerbe
woners was. Enthou
siast waren we.
Stereodouches
Leefklimaat
Nachtmerrie
Enorm gelachen
Aanrandingen
Missers
Geen zwembad
da ma te
iske en Wiske: Het Brei
}Pïe Happie Als Aerobi
Hemel1 Uw
een onweer?
NlNö
VOCf?
Door Wim Kuipers
We bouwden aan iets
unieks. Had burgemeester
Van Hall zelf niet gezegd:
„Nergens in de wereld is tot nu
toe een mooiere en modernere
stad van een dergelijke om
vang tot uitvoering geko
men"?
Honderden vaderlandse
burgervaders en wethouders
werden in luxe touringcars
naar dit wonder van stede-
bouw ontboden: om met eigen
ogen te aanschouwen hoe het
moest. De folder 'Toekomst te
huur' beloofde nachtegalen
tussen het weelderige groen,
tjiftjaf, fitis en kanovijvers
alom.
Zandstormen zag je daarom
maar als een exotisch natuur
verschijnsel. Er waren slechts
enkele winkels, twee kilome
ter verderop voor veel bewo
ners. Maar we brachten bood
schappen mee uit de stad. Dé
stad. Amsterdam: het Magisch
Centrum. Het was de tijd van
Kabouters, Dolle Mina's,
Dam- en Vondelparkslapers.
Mokum zinderde, en de Bijl
mer kreeg daar een vleugje
van mee. Wat maakte het uit
of je een kwartiertje in de lift
opgesloten zat: Ajax verover
de drie keer de Europacup. Ik
heb er zes jaar plezierig ge
woond. Ben zelfs verhuisd
binnen het door anderen zo
vermaledijde beton.
Nu, een tijdje, een oiie- en
een voetbalcrisis later, lijkt de
Bijlmer met de totale onder
gang bedreigd. Gestudeerde
onverlaten willen die immense
woonklonter vernietigen. Op
blazen die hap, klinkt het ri
goureus. Je struikelt over
woorden als huisvestingsramp
en verloedering. De misdaad
zou welig tieren tussen de
nachtegalen. En: steeds min
der mensen willen er wonen.
Momenteel staan bijna 1400
flats leeg. Wat is er aan de
hand met mijn Bijlmer? Ik
moest erheen.
De Bijlmermeer heeft
slechts één levensgroot pro
bleem, zo is me na een dag
dwalen en luisteren duidelijk:
de veel te hoge huren. Een
vierkamerflat kost inclusief
servicekosten 740. Daar komt
dan nog de verplichte huur
voor de (onveilige, smerige)
parkeergarage bij. Voor min
der geld heeft men in Almere,
maar momenteel ook al in
Amsterdam, een echt huis. Een
koopwoning kan vanwege be
lastingvoordeel zelfs goedko
per uitkomen.
Onafwendbaar gevolg: de
hoofdstedelijke trots is niet
meer in trek. Het verloop is
immer groot geweest, tot meer
dan 30% per jaar. De Bijlmer
was een doorgangshuis, maar
er waren voldoende liefheb
bers.
Nu niet meer. Flats staan
maanden leeg. Ruim 10% mo
menteel; En dat in een stad
waar dé woningnood hemel
tergend genoemd wordt.
Deze leegstand kost de wo
ningbouwverenigingen dit
jaar zo'n tien miljoen. Gel-
d - redeneert een
huismeester - waarvoor je
honderd huizen kunt bouwen.
Zo eenvoudig schijnt de econo
mie niet te zijn, maar feit is
dat enkele van de woning
bouwverenigingen failliet
dreigen te gaan.
Ze hebben dan ook de
stormvlag gehesen, de corpo
raties die de 13.000 flats behe
ren. Dat zijn er liefst 18! In het
tweede flatgebouw waar ik
woonde, Kralenbeek, opereer
den er drie. Niet erg handig:
als je het algemeen belang
wilde dienen, diende je bij Jan
en alleman aan te kloppen.
De woningbouwverenigin
gen leken dan ook niet voor
het belang van de bewoners op
te komen. Huurinners waren
het. Meer niet. Wie iets wilde,
moest door stroop. En toch
kwam er veel van de opgespo
ten grond. „De woningbouw
verenigingen beseffen nog
steeds niet" meent Evert Ver
hagen, lid dagelijks bestuur
Stichting Wijkopbouw Or
gaan Bijlmermeer (SWOB),
„dat ze al die bewoners die ja
renlang actief zijn geweest om
het woonklimaat te verbete
ren, eigenlijk op hun blote
knieën moeten bedanken.
Zonder deze bewoners waren
veel corporaties al lang. failliet
geweest." Duidelijke taal.
Bijlmerbewoners strijden
nu al jaren voor huurverla-
ging. Komende vergaderingen
- meldt een bord bij het sub
centrum Ganzenhoef - hebben
De troosteloze steenmassa van de Amsterdamse Bijlmer. Weinig mensen houden het er lang vol. De doorstroming is groot. Gezelligheid wil er maar nier groeien. - fotos ronaldsweering
tot thema: Huurverlaging
Leefbaarheidsverhoging. De
nood wordt steeds hoger.
Struikelblok is niet de kale
huurprijs. Die is voor de zeer
behoorlijke tot uitstekende
flats niet opvallend hoog.
Maar - zo deelde staatssecre
taris Brokx (VROM) onlangs
mee: de service- en stookkos
ten "maken een te groot deel
uit van de totale woonlasten".
Plus het verplichte parkeren.
Hierdoor kan de Bijlmer niet
langer concurreren. Volgens
Brokx moeten de woning
bouwverenigingen deze kosten
terugbrengen.
Dat kan. In de Bijlmer keek
men niet op een kubieke meter
gas. Isolatie was er nauwelijks
(daar is inmiddels mee ge
start), er is blokverwarmlng
en warm water stroomt koste
loos uit de kraan. Er wordt
dan ook royaal mee omge
sprongen.
Heel wat mensen hebben
stereodouches: twee of drie
douchekoppen die keiharde
stralen spuiten. Door het sys
teem van blokverwarming
moet iedereen even veel beta
len: een vrijgezel of een gezin
met vijf kinderen. Resultaat is
dat de stookkosten een vijfde
hoger zijn dan in vergelijkba
re flats met individuele instal
laties. Dat scheelt snel vier,
vijf tientjes in de maand. Om
bouw is echter duur.
Het schoonhouden van de
zogeheten binnenstraten vreet
eveneens geld. In de Bijlmer
heb je verder de natuur voor
de deur. Maar ook dat moeten
de bewoners betalen. Hier ligt
een taak voor de woning
bouwverenigingen en de ge
meente,, die - zo formuleerde
Brokx - „zich nu in alle ernst
moet gaan bezighouden met
het verbeteren van het leefkli
maat." Zelf beloofde hij geen
wonderen: „Ik wil vermijden
dat half Nederland om lagere
huren komt vragen."
Lagere huren kunnen ech
ter toch. Heel éénvoudig door
vier- en vijf kamerflats te
splitsen. De huur wordt lager,
maar de vraag is of er zoveel
alleenstaanden naar de Bijl
mer willen. De cijfers zeggen
ja, want het aantal alleen
staanden is voortdurend ge
stegen, en bedraagt nu iets
meer dan 30%.
In het beruchte blok Gli-
phoeve is al begonnen met de
splitsing. Het eerste resultaat
was verrassend: juist bewo
ners van vierkamerflats wil
den kleiner wonen. Vanwege
de kosten. De flats die ze ach
terlaten, zijn onverhuurbaar,
zodat de leegstand in Gliphoe-
ve (situatie februari) 23% is.
Toch gaat het experiment
door.
De verbouwing van Gli-
phoeve was min of meer nood
gedwongen, omdat intensieve
bewoning van vooral Surina-
mers het complex voor een
deel reeds onttakelde. Aan op
knappen heeft CRM een be
drag van twintig miljoen be
steed. Meer dan de bouwkos
ten van het hele blok bedroe
gen. Gliphoeve wordt daarom
meewarig het duurste flatge
bouw ter wereld genoemd.
Dat is dan nog netjes in ver
gelijking wat de FNV-Vak-
bondskrant zich drie jaar ge
leden liet ontglippen: „Gli
phoeve biedt een afschrikwek
kende aanblik, doemt uit
de motregen op als de nacht
merrie van een krankzinnig
geworden architect."
Het was er echter ook leuk.
Historisch is het verhaal van
de ponstypiste die na een tijd
je Gliphoeve weer terug ging
naar Paramaribo. „Ik heb er
enorm gelachen" vertelde ze:
„we gooiden onze vuilniszak
ken van het balkon, en de vol
gende dag kwamen stoere
blanke mannen die oprui
men."
Overigens worden de Suri-
namers niet nagewezeh van
wege Gliphoeve. Je woont niet
voor de lol met drie gezinnen
in één flat. Een mevrouw:
„Wat denk je als er twintig
Denen of Japanners in vier
kamers zouden wonen? Dan
krijg je toch ook rommel?"
Medebewoners hebben het nu
nog over de uitbundige tropi
sche feesten waarvoor ze gast
vrij uitgenodigd werden. Met
de 11.000 niet-Nederlanders
heeft de Bijlmer weinig moei
lijkheden.
Feit is wel dat de criminali
teit flink toeneemt. Het afge
lopen jaar steeg het aantal
aangiften met 30%. Hoofdcom
missaris Valken legt een dui-
Een discussiepunt is daarom
of het fraaie groen gevaarlijk
is, en moet sneuvelen. Een
krantebericht als het volgende
"'•-jT.'r TU
delijk verband met de komst
van veel heroïneverslaafden
naar Gliphoeve en omgeving.
„Ik acht niet uitgesloten dat
hier nog bijzondere maatrege
len nodig zullen zijn" zo zei
hij.
Verslaafden (ze worden op
zo'n zeshonderd geschat) en
dealers zijn naar de Bijlmer
uitgeweken nadat de Zeedijk
compleet en naar het lijkt de
finitief schoongeveegd is. „Op
de Zeedijk en de Wallen ko
men duizenden toeristen, hier
niet" merkt een winkelier op.
Er heerst inmiddels een dui
delijk gevoel van onveiligheid
in de Bijlmer. Een citaat uit
een welzij nsboekje over de
Bijlmer: „Hier is een sfeer
ontstaan die ik ook in New
York geproefd heb. Mensen
creëren een sfeer van angst.
Het klimaat is doorslagge
vend, niet de feitelijke situa
tie."
geeft voedsel aan het 1(W
onveiligheid. Vorige
werd een zeventienjarige
gehouden die drie verk
tingen en tien aanrandL,
bekende. „Volgens de pojjS]
schrijft Het Parool, „volgoj
zijn slachtoffers vanai
metrostation Bijlmer,
trok hij ze de bosjes In."
Landelijke opschudt
veroorzaakte de vrouw di(fl
nachts in de binnenstraat a
tasjesrover neerschoot. Rovj
komen overigens uit de
omtrek naar de Bijlmer,!
heeft de politie geconstatt
Reden: de pakkans is kjtj
door de alom aanwezige^
jes, openstaande kelder!*^
en parkeergarages met rian
schuilmogelij kheden.
De meeste mensen weiger,,
echter elk greintje groen aiJ
staan. Bosjes en waterpartij
zijn vooral voor oudere kirufcr
ren eindeloos. Ze kunnen J
uren dwalen, mogen bijna tl
les. 5
De parkaanleg
flats, de verkeersvrije
del- en fietspaden en de
worden verreweg het vat
genoemd als reden om in
Bijlmer te blijven. Mevrot
Knop, moeder van jongens
negen en tien: „Ze zijn vi
uren weg, en niet alleen in
buurt: ze struinen kilometi
ver.
Ik weet weinig van onvi
ligheid, ik weet wel dat er
de Bijlmer nog nooit eenfc
overreden is. Welke wijlt
dat zeggen?"
Conclusie van hondera
bewoners: de Bijlmer is uitsï
kend om er te wonen en
wandelen. Maar wil je mee
vergeet dat dan maar.
Dat is hoofdgrief nun®
twee. Een kleine opsomm:
wat een leefgemeenschap ti
net geen 40.000 inwonen
vergelijken met Roermond i
Doetinchem) mist. Er
weinig winkels. Drie bakte
en één fietsenmaker. Watt:
huizen ontbreken. Buurthe
zen zijn er maar enkele. En
geen commerciële biosco
(wel filmhuizen). Wat mots
al die alleenstaanden
avonds? Daarom kiezen zei
het even kan voor de binaa
stad.
Ook met cafés en discotht
ken is het tobben. Oorspw
kelijk zouden die aan dezofr
heten binnenstraten komt
Prima, maar erboven wont
ménsen. Dat levert dus oevti
loze discussies op. Waan
geen disco's in laagbouw ti
sen de flats? En theehuizen:
terrasjes. Badmin tonveld)
Nutstuintjes tussen de
meentelij ke gazons. Ge
kijk- maar gebruiksgra
Leefbaarheidsverhoging.
Sport en recreatie zijnalli
belabberdst bedeeld. Alls
een vrijwel versleten, sled
gesitueerde opblaasspoitl
dient de voor een veronir
tend deel werkloze
jeugd.
Een zwembad ontbr»
nog. De enige voetbalcluk
uit de Bijlmer verdreven, E:
een ontstellend gebrek gekt
aan sportvelden. Tenni:
Naar Duivendrecht of Ai
veen. Almere heeft nu
inwoner dubbel zoveel rees
tieve en sportieve mogelijl
den als de Bijlmer.
peze week weer eens een
Kleine Stem vol met jullie
eieen tekeningen en ge
dichtjes. Hartelijk bedankt
voor al jullie inzendingen,
vooral voor alle tekeningen,
er komen er veel meer bin
nen dan we in de krant
kwijt kunnen. Verhaaltjes
of gedichtjes of brieven ko
men er weinig. Kunnen jul
lie daar wat aan doen? Veel
tekeningen die we van jullie
krijgen, zijn nagetekend.
I soms wel heel knap, maar
eigenlijk vinden we de teke
ningen die je helemaal zelf
maakt het leukst om in de
Kleine Stem af te drukken.
probeer het eens!
Marijke en Muriel
brlsvtn naar
apin
In de v
staat dat
Oostersch
len blijvi
Dat moet
Lente is het al,
alleen sneeuw ligt nog in het dal.
De narcissen komen weer open,
in de winkeltjes zie je veel mensen ze kop
Ze hebben een mooie kleur,
ze zijn fris en fleur.
De bomen krijgen weer bladeren,
zo zie je weer, de lente is aan het naderen.
In elke tuin zie jewel een bloem staan,
en ook wel in een boslaan.
Tulpen zijn ook heel mooi,
vaak zijn zeals kleur: rooi.
De lente is weer aan het naderen,
want aan de loofbomen komen weer blad
SUvle Adams, 9 jaar, uit Chaam.
Getekend door Kristel Koreman, 7 jac
f'Zeni) loemst
'.«ie h
raai
Fvu.de
Getekend door Danielle Thijssen, 5 ji
De twee jaar geleden
leden huisarts (in de BI
en jazzmusicus Boy
jammerde in het begin al
het uitstellen, steeds maar
stellen van beloofde vi
ningen.
„Het is net zoiets
mensen een huis met een
aanbieden en dan zegger.
de vijver eerst over vijfi'
wordt aangelegd" zei
een interview. Die wool
zijn nog steeds geldig,
vader Amsterdam zijn ee:
zo gekoesterde kind in de
gelaten?
Ja, zeggen de bewoners
de Bijlmer. „Op het stad'
begrijpen ze niets van
noden en situatie. Er
daar nog steeds naar die
tastische maquettes gesti
Maar er wonen MENS®1
die flats."
Misschien wordt het
maal anders als een oude»
merbewoner burgemeê
wordt. Ed van Thijn h
het begin van de jaren
tig een klein jaar in een*1
kamerflat in de K-zone
woond. Hij kent de Bij'
„Ik heb er een uitstekende
gehad" herinnert hij ziel1
tijd dat de wijk opgei
werd. Ik had veel en insi
rende contacten. Er h<
een enorme pioniers#
Fascinerend." Er is derW]
nieuwe hoop voor de Bij'
met zo'n burgemeester
ho, ik ben slechts een vi
sollicitanten" waarschuw
ernstig.
friu.toiue.t
(rammtl mi
