MOER
WïMHI
Zwart
DE OUD-DIRl
Rotterdamse gemee
en -adviseur van dt
posthuma, pleit, nu
tekenen van oplevii
nieuwe industriële
samenwerking tuss
havens van Euro
Antwerpen, h
industriepark Moert
industriële kemp
volgens Posthuma dt
voor de 21ste eeui
gevet
Di
99
'ZATERDAG 16 APRIL 1983
'E ONTWIKKELINGEN in het Europese
geldverkeer hebben een nieuw fenomeen
gecreëerd. De grensarbeider. Dat zijn
mensen die in Nederland wonen en in
België werken (of andersom). Als de frank
zakt, daalt zijn besteedbaar inkomen. „Hij
heeft het toch zelf gewild. En toen het
goed ging hoorde je hem niet", wordt
schamper gezegd. Dat 'zelf gewild'geldt
in elk geval niet voor
vrachtwagenchauffeur Jaap Boogaard
(25) uit Krabbendijke, een grensarbeider
tegen wil en dank. We reden ëen dagje
met hem mee.
Huishuur
In het schip
Getapt
Te mooi
ZATERDAG 16 APRIL 19C
DE GESCHIEDEN
'Vrouw en Geloof
groepjes vrouwen
gingen lezen met fei
de vrouwenpraatgr<J
zaken van geloof ei
zeker niet op de lal
verrassende erva
vrouwendagen
Roosendaal in 198Ï
stapel staat op 16 aj
Gc
Door
Jan van Zuilen
HET RIJDEN in Nederland op
een vrachtwagen met een Bel
gisch kenteken geeft mij een
gevoel van sensatie; vergelijk
baar met de tintelingen die ik
ook had toen ik voor het eerst
op mijn eigen bromfiets reed,
of later in mijn eerste auto.
Zeker naarmate we verder naar het
Noorden komen en we de autosnelweg
hebben verlaten, ontdek ik reacties
die ik me van vroeger herinner wan
neer er een buitenlandse auto in ons
dorp was. Het mag dan vandaag de
dag lang niet meer zo'n zeldzaamheid
zijn, toch zie ik nog menige oudere
steels achterom kijken. Kinderen
zwaaien nog net zo enthousiast als ik
vroeger zelf deed. Ik vraag me af of ze
misschien zelfs ook nog dezelfde fan-
tasien over vreemde landen hebben,
maar dat zal wel niet. Daarvoor is het
buitenland toch iets te dichtbij geko
men.
CHAUFFEUR Jaap Boogaard, na een simpele administratieve handeling werd hij een Belgische werknemer.
Nederlander op Belgische loonlijst:
Liever vandaag terug dan morgen
i
Jaap Boogaard heeft echter wel wat~
anders aan zijn hoofd dan dit soort
herinneringen. Hij zou de rood/witte
kentekenplaten van zijn trekker met
oplegger nog liever vandaag dan mor
gen verruilen voor het Nederlandse
geel/zwart.
Jaap is grensarbeider geworden
toen zijn baas, het transportbedrijf
Schoonen uit Bergen op Zoom, ander-
E= half jaar geleden onder druk van de
Belgische regering een aantal van zijn
chauffeurs overzette op de loonlijst
van de Belgische vestiging van zijn
bedrijf (in Deurne). Schoonen moest
dat doen om zijn vervoersvergunning
in België te behouden. „Begrijpelijk",
SEE erkent Jaap, „want we hebben ons
=5 meeste werk in Belgie. Het gaf scheve
ogen dat dat door louter Nederlanders
gebeurde".
Om zijn onderneming een wat 'zui-
delijker' tintje te geven stelde Schoo-
m nen Jaap Boogaard en nog twintig an-
dere chauffeurs voor de keus gesteld:
Of op de loonlijst van de Belgische
vestiging of uitkijken naar een andere
baas. Jaap: „Die keus was niet zo
moeilijk. Toen was er voor een chauf-
feur ook al nauwelijks meer werk te
|3 krijgen, dus was je al blij met wat je
EES had. Daarom zijn de meesten van ons
EES overgegaan op de Belgische loonlijst".
Maar ook anderszins was de keus
voor Jaap niet moeilijk. Hij zou door
die 'overplaatsing' meteen promove-
ren van aspirant chauffeur naar in-
ternationaal chauffeur met een nave-
nante loonsverhoging. Drie 'correc
ties' binnen het Europese muntenstel-
sel later, weet Jaap beter. In alle ge-
vallen daalde de waarde van de Belgi-
E= sche frank ten opzichte van die van de
Nederlandse gulden en het gevolg is
dat Jaap nu netto gemiddeld zo'n 350
gulden minder per maand in het
handje krijgt dan anderhalf jaar gele-
den. „Over inleveren gesproken: Dat
is precies de huur van mijn huis", stelt
hij vast.
Dat is dan nog exclusief de kinder-
bijslag waar hij zes maanden geleden
door de geboorte van zijn dochtertje
Monique recht op kreeg. Jaap: „Dat
werkt in België iets anders als in Ne
derland. Bij de geboorte krijg je
kraamgeld voor de inrichting van een
kinderkamer en zo, ik meen iets van
omgerekend 1200 grilden. Daarna hoor
je elke maand een vast bedrag aan
kinderbijslag te krijgen, maar tot nu
toe heb ik geen cent gezien, noch
kraamgeld noch kinderbijslag. Als ik
er de boekhouder op de zaak naar
vraag, krijg ik altijd hetzelfde ant
woord: Het ligt in Brussel", maar on
dertussen zit ik er maar mee".
Gelukkig is Jaap zolang hij op de
Belgische loonlijst staat, nog niet ziek
geweest. „Want dan", weet hij van een
collage, „zit je helemaal in het schip.
Die maat van mij heeft tien weken op
z'n geld moeten wachten. Als je dan
toevallig geen spaarcenten achter de
hand hebt, kom je raar te kijken".
En ook gelukkig is dat het werk op
zich hem uitstekend bevalt. Kan ook
nauwelijks anders voor iemand die
van kinds af aan dol is geweest op al
les wat door een motor wordt voortbe
wogen. Thans rijdt hij bij Schoonen
een Daftrekker met oplegger. Hij ver
voert hoofdzakelijk gesteriliseerde
melk van de zuivelfabriek INZA te
Antwerpen-Schoten naar grossier-
ders in België en Nederland. Deze dag
staat een ritje 'Raalte' op het pro
gramma. Hij moet in dit Overijsselse
dorp een vracht (24 ton) melk lossen
het distributiecentrum Schuitema,
van waaruit de Centra-supermarkten
in het noorden van het land worden
bevoorraad. Jaap moet 's morgens om
zes uur aan het laadperron van de IN
ZA zijn. Om op tijd te zijn moet hij
thuis in Krabbendijke om kwart over
vijf gaan rijden.
Precies op het afgesproken uur zijn
we op de fabriek. „Dat moet wel", had
Jaap al verteld, „want als je vijf mi
nuten te laat bent, is een ander je
voor. Dan kun jij een half uur wach
ten en dat betekent dan dat je van
avond ook zoveel later thuis bent". De
drukte aan het laadperron bevestigt
dat. Er is nog net een gaatje voor
Jaap. Geholpen door een andere
chauffeur van Schoonen, een gezette
Belg uit Mol, loost Jaap zijn trailer
tussen twee andere.
Ik had op mijn lijstje staan dat ik
Jaap zou vragen hoe de verstandhou
ding met zijn Belgische collega's is,
maar nog voor ik daar aan toe kom,
ontdek ik dat dat wel snor zit. Het is
Japie voor en Japie na. De kleine
Zeeuw is getapt bij de andere chauf
feurs en bij de mensen van de fabriek.
Ze waarderen hem om zijn harde
werken en accepteren het dat hij dat
op zijn beurt van hen ook verlangt.
„Nee", bevestigt hij later als we weer
rijden, „nooit het gevoel gehad dat ze
mij als een indringer beschouwen. Zo
onder elkaar zijn we allemaal gelijk.
Je denkt er niet eens meer over na of
iemand een Belg of een Nederlander
is. Soms weet ik dat amper. Wel als we
elkaar zitten te stangen. Dan is het
van 'hé stomme Bels' of 'lelijke kès-
kop' tegen elkaar, maar dat hoort er
bij. Dat vind ik persoonlijk alleen
maar tekenend voor de goede ver
standhouding".
Van broodnijd als 'Belg' tussen de
Hollanders is hem evenmin ooit iets
opgevallen. „Je hoort weieens van die
wilde verhalen dat ze elkaar van de
weg proberen te rijden, mij is dat in
elk geval nog nooit overkomen. Soms
wat geeft, zijn ze ineens veel vriende
lijker. Dan kan alles, maar voor mij is
dat gewoon smeergeld, omkoperij. Dat
maak je bij de Hollandse douane ge
lukkig niet mee
Jaap kent collega's genoeg die daar
aan meewerken. „Soms moet je wel,
als je wilt opschieten, maar persoon
lijk zou ik zoiets nooit over mijn hart
verkrijgen. Dat zeg ik ze ronduit in
hun gezicht. Laatst nog. Had ik
EEN BELGISCH nummerbord
geeft soms voordelen in Nederland.
- FOTO'S DE STEM/DICK DE BOER
is het zelfs wel makkelijk dat ze den
ken dat ik een Belg ben. Als ik ergens
moet stoppen om op de kaart de weg
te zoeken, wordt dat geaccepteerd. Als
je als Nederlander aan het zoeken
bent, heb je meteen hele hordes toete
rende automobilisten achter je".
Tijdens het laden - 24 pallets van
elk duizend kilo in dozen verpakte
plastic flessen met gesteriliseerde
melk per oplegger - sta ik me er over
te verbazen dat België melk expor
teert naar Nederland, zuivelland bij
uitstek. Jaap snapt daar zelf ook het
fijne niet van. „Ik kan het je", zegt hij,
„nog sterker vertellen. Ik los in Gro
ningen op een adres dat vlak naast
een fabriek van de DOMO ligt. Die
kan het bij wijze van spreken met de
heftruck komen brengen". Een exp
editiechef van de INZA, die meeluis
tert, lacht. „Het wordt helemaal mooi
als je weet dat wij een deel van onze
melk uit Nederland halen. Kennelijk
kunnen wij die goedkoper verwer
ken", zegt hij.
Meestal worden de voor Nederland
bestemde melktranporten ingeklaard
aan de grens bij Essen. Dat is welis
waar een eind om, maar het gaat veel
sneller dan bij de nieuwe grensover
gang op de E-10 in Meer. Deze ochtend
echter moet ineens alles weer wel over
Meer, omdat het schijnt dat het inkla
ren daar is vereenvoudigd. Jaap en
een Belgische collega die een vracht
melk voor het distributiecentrum van
Albert Heyn in Tilburg heeft, krijgen
de primeur.
„Ik ben benieuwd", zegt Jaap als we
de E-10 opdraaien. Uit zijn verhalen
valt op te maken dat de omgang met
de douane bij Meer vrijwel iedere
keer opnieuw een beproeving is voor
de zelfbeheersing van de chauffeur.
„De Hollandse douane loopt nog wel.
Die is meestal wel bar formeel, maar
je weet wat je er aan hebt, maar van
die Belgen krijg ik af en toe helemaal
de kriebels. Het ergste vind ik dat die
er altijd op uit zijn wat te krijgen. Ze
vragen je ijskoud of je niet een paar
pakken chocolademelk voor ze hebt.
En weet je wat het ergste is. Als je ze
vruchtensap bij me. Vraagt zo'n vent
of ik een paar pakken kan missen.
Natuurlijk zeg ik, maar ik duw hem
wel meteen de vrachtbrief onder z'n
neus. Of ie ze maar wilde aftekenen.
Nou, toen had ie geen sap meer nodig".
Doorgaans heeft hij daar zichzelf nog
het meeste mee, weet hij. „Ze pakken
je terug en de pest is dat ze altijd aan
het langste eind trekken".
Eén keer heeft de Belgische douane
Jaap terug laten komen. Dat was de
keer dat hij met pudding door Putte
kwam. „Moesten ze ineens nog een
monster nemen. Ik zeg tegen die mak
ker, had meteen gezegd dat je koel
kast leeg was. Bij mij moet je met zul
ke smoesjes niet aankomen".
Maar deze ochtend hebben Jaap en
zijn Belgische makker geen enkel pro
bleem met de douane. Binnen het
kwartier zijn ze er langs. De procedu
re: Eerst naar het douane-agentschap
dat de papieren voor de uitvoer in or
de maakt, dan voor een stempel naar
de Belgische douane, vervolgens weer
terug naar het douane-agentschap
voor de invoer en tenslotte een stem
pel van de Nederlandse douane. „Dat
wordt voortaan altijd Meer", zeggen
Jaap en zijn collega opgewekt tegen
elkaar. „En jammer voor Mienije",
voegen ze er aan toe, doelend op de
kasteleinse van het Essense café, waar
de chauffeurs van Schoonen steevast
aansteken als ze die grensovergang
nemen.
Het is haast te mooi om waar te
zijn. Als hij 's middags weer terug is
op de fabriek, hoort Jaap dat het dat
ook inderdaad was. Nog geen tien mi
nuten nadat Jaap en zijn maat de
grens over waren, ontdekte de douane
dat hun vracht niet volgens de voor
schriften was ingeklaard. Onmidde-
lijk werd gewaarschuwd voor de an
dere melktransporten met als gevolg
dat die twee en een half uur werk
hadden voor ze de grens over konden.
Het slot van het liedje is dat Jaap 's
avonds bij Mientje terecht komt, in
afwachting van zijn inklaring in Es
sen. Daar werkt het douaneagent
schap de procedure zelf af. Dat duurt
maar goed een uur.
Jaap heeft schik voor zes grote
mensen tegelijk als hij begrijpt welke
mazzel hij heeft gehad. „Maar", voegt
hij er aan toe, „voor hetzelfde geld
hadden ze je terug laten komen".
Antwerpen-Raalte lijkt een hele af
stand, maar voor een chauffeur als
Jaap Boogaard die gemiddeld per
week zo tussen de 2700 en 3300 kilome
ters maakt, is het een peuleschilletje.
Inclusief een kop koffie onderweg
(„een bakkie doen", heet dat in chauf
feurstaal) duurt de rit ruim drie uur.
Even over half twaalf zijn we op de
plaats van bestemming en dat bete
kent dat we niet 'los' komen voor de
middagpauze. Stipt om twaalf uur
worden de heftrucks stil gezet. De
magazijnchef van Schuitema nodigt
de op dat moment aanwezige chauf
feurs uit mee te gaan naar de kantine.
De chauffeurs klitten bij elkaar. Ge
spreksonderwerp aan tafel zijn de di
verse magazijnmeesters van de adres
sen waar ze geregeld lossen. Tussen
chauffeurs en magazijnmeesters be
staat, begrijp ik, een soort koning
klant relatie. „Je bent", legt Jaap uit,
„van hen afhankelijk. Als ze verkeerd
willen kunnen ze je uren laten wach
ten. Daarom is het zaak ze te vriend te
houden en als ze eens met het ver
keerde been uit bed zijn gestapt doe ik
maar net of ik niks van hun gekanker
hoor".
Er is geen vracht terug, daarom
krijgt Jaap opdracht leeg naar huis te
komen en in Antwerpen voor te laden.
De volgende dag moet hij die vracht
in Bedum (Groningen) lossen. „Een
makkie. Ik kan dan in één keer door.
Terug zal ik wel karton moeten laden
in Oude Pekela. Dat hoef ik dan niet
meer te lossen, dus als het even mee
zit ben ik op tijd thuis".
Door de problemen die de andere
chauffeurs van Schoonen bij de
grensovergang in meer hebben gehad,
belandt Jaap met zijn tweede vracht
zoals gezegd weer in Essen bij
Mientje. Hij laat een degelijk chauf-
feursmaal van frites, doperwten en
een buiten proportionele cotelet aan
rukken en schuift aan bij twee colle
ga's die in hetzelfde schuitje zitten als
hij. Eén van hen heeft goede hoop dat
hij op korte termijn weer op een Hol
landse auto zou kunnen komen. Jaap
licht toe: „Hij is de oudste in dienstja
ren. Als er in Bergen op Zoom een
chauffeur weggaat is hij de eerste die
terug kan op de Hollandse loonlijst. Ik
ben geloof pas achtste. Nu er zo wei
nig verloop is kan ik het dus wel ver
geten dat ik terug kan".
Aftanken doet Jaap in Bergen op
Zoom. Dat doen vrijwel alle 'admin-
stratieve' Belgen van Schoonen, om de
simpele reden dat de Belgische vesti
ging van Schoonen in Deurne niet veel
meer is dan een papieren bedrijf. Hij
is die avond om negen uur thuis. Dan
ligt de kleine Monique al op bed, maar
dat is Jaap wel gewend. Er zijn weken
bij dat hij zijn dochtertje helemaal
niet ziet. „Maar ja", zegt hij berus
tend, „dat is nu eenmaal het leven van
een chauffeur, 's Morgens vroeg weg
en 's avonds laat thuis. En rijk word ik
er niet van. Maar och, je kent het ge
zegde hè: Een chauffeur die niet steelt
of erft, moet rijden tot hij sterft".
Door
Bert tan Velzen
CHICAGO, de stad met de
de schouders, is een bolwerk
van de Democraten, maarw
van de democratie. De stad
werd een kwart eeuw lang
regeerd door de roemruchte
Richard Daley, onder roietis
presidium de stemmen weufr
gestolen waarmee John Ke#.
nedy in 1960 het president
schap veroverde. Chicago U
zwarte kiezers en ook dode
kiezers, die zich vanuit het
graf nog met het politieke
van Chicago bemoeien. Veld
van hen rusten op de genen;
Cemetary, een kerkhof dat
naar men zegt tweemaal zo
groot is als Bonn en tweern®
zo gezellig. De corruptie istr,
Chicago tot een kunstvorm
verheven.
Of de gewoonte nu nog besty
iceet ik niet, maar een paar
jaar geleden kon jein Chtci,
met een grote kans op succes*
een bod doen op de balpen
waarmee een politieman
stalten maakte een bon uitti
schrijven. Je reikte voortui
pennetje van 39 dollarcents
biljet van vijf dollar uiten;,
agent klapte zijn bonnenbw
dan dicht omdat hij zijn pp,
kwijt was. Politici meteen
fijngevoelig karakter names
geen steekpenningen aanij
bruine enveloppen, maar
wonnen grote bedragen met
poker van uitgeslapen lob-
byisten die net deden alsofy
achterlijk waren.
Na de ongekroonde koningl
chard Daley is een vrouw, li
ne Byrne, burgemeester wu
Chicago geworden en nu, k
een vunzige politieke camp;;
ne, heeft Chicago voor het
eerst een zwarte burgenteen-
Dat is een belangrijke mijl
paal in een stad waar tweei,
de van de woonbuurten root
95 procent zwart of blankar
en de facto rassenscheidinj
diep ligt verankerd.
De zwarte burgemeester m
Chicago, Harold Washingtir,
werd door de Democraten
kandidaat gesteld omdat hij
zwart was en om dezelfden
den gaven de kiezers, pedren
door racistische angsten, bijri
de voorkeur aan een armalij
Republikein, de miljonair
Bernard Eptom, die onder
normale omstandighedenh
het bolwerk der Democrater,
weinig meer dan de stemma
van familie en vrienden m
hebben gekregen. De overat
komst tussen beide manneni
dat ze tot de politieke «edeiji
wichten behoren. Washing
die kon rekenen op dezmrtt
kiezers, die 41 procent vank
electoraat uitmaken in Chici
go, had om en nabij de tiointi
procent van de blanke stem
men nodig, maar die wenkt
hem bijna door de neus ge
boord.
Blanke kiezers vertoonden
zich in T-shirts met de op
druk: Vote Right - Vote Will
of gaven op andere wijze uit
drukking aan een harden
vrijwel onuitroeibaar racitfl
Harold Washington heeft In
1972 een maandje gezeten»
gens het ontduiken van de tl
lasting - gewoon vergeten,
verklaarde hij - maar dat iti
Chicago geen belemmering
voor de uitoefening van een
hoog politiek ambt. De ironie
wil dat de zwart-witcamW
in Chicago werd gestreden
door twee kleurloze manne»
Vijftien grote Amerikaanse
steden, waaronder Los All
ies, Atlanta, Washington er,
New Orleans hebben nu*
te burgemeesters. Een van it
eerste was Carl Stokes, burje
meester van Cleveland tent-
de van de onrustige lange H
zomers in de grote Ameri
kaanse steden van bijna vijl-
tien jaar geleden. Stokes ufl
een feestelijke figuur. Hij
eigenschappen die toen wt
het gemak met het etiket tt
risma' werden beplakt. Hij
had leuke ideeën. Zo beslot'-
hij de vervuiling van de rit*
die zich door Cleveland her-
perst te dramatiseren met it
weddenschap dat hij over i'
rivier kon lopen.
Een grote volksmassa begs'
zich naar de Cuyahoga, der-
vier die kort tevoren in W"
was gevlogen en die op een
stroom blauwgrijze verf led
Stokes won de weddenscho',
want gemeentewerkers lui
den net onder de waterspvï
een plankier gebouwd. Va»
Harold Washington is zo if
niet te xierwachten. Hij
de wereld in als een rouunf
dige croupier. Er zullen,
gens de beproefde traditie,-
wat stemmen voor hem#
gepikt. Zijn keuze is eenffl!
paal. Dat wel.
Mathieullotf
TERZOOL (FR)
Sneek, aan de weg
warden, rij je er pr
bij. Sinds '73 woonl
(69) in dit wijdse
teruggetrokken ii
jaar oude boerde
dorp Terzooi.
Na zijn afscheid als
het gemeentelijk have:
terdam werkte hij vat
vele jaren als adviseur
reldbank, een functie
combineerde met zijn n
Als adviseur bezocht Pt
40 havens in alle delen i
Uit het feit dat de We
adviezen inwon, blijkt
kenning als internation
ge op het terrein van dt
tering én industrievei
MathwuKoth
TERZOOL BREI
dijk als industriece]
bied voor de hele Bi
zelfs voor heel Nooi
Europa, tussen Ant
Rotterdam. De nieti
trie van de toekomd
ceerde electronica, j
tische industrieën i
rijke industrieën gJ
dé commissie-Wagj
hier in het kader vq
groots investerings
ten worden gereali|
is kortweg het ad\
F. Posthuma. Volge
ma, indertijd een v|
grondleggers van
Door Jan Bouwma
BREDA - Of vr-
zich miskend voelei
door de (r.k.)kerk
wel anoniem blijvtj
Zuidwest-Nederlar
vrouw die al het]
kropte lijden same]
in een onst
woord: „Er is eer
die kust de grond ej
over de vrouwen."
Wie zal haar deze
bestrijden? Niet LievJ
uit Breda en Marga
Meer uit Etten-Leurl
vrouwen behoren tot de
Pige werkgroep „Vrouw
loof" die de weg berei:
een officiële diocesanq
groep van het bisdon.
compleet met een door i
dom te betalen beroepsk
„Onze eerste doel isl
vrouw op het altaar te|
(hoewel dat wel moet
zegt Lieve Troch, in hd
lijkse leven staf fundi
volwassenkateehese ent
vorming van het Dl
Pastoraal Centrum vanl
dom Breda. En Marga
ti
Meer, ervaren rot in
mingswerk, vult aan;
evenmin de bedoeling dl
terug te krijgen in de ki
Wat dan wel „Wi;