ECONOMISCH HERSTEL OP IEDERS LIP:
Een zwaluw of een dooie mus
Falklandoorlog is
voor Argentinië
nog niet voorbij
KERK
NEGEERT
INSPRAAK
ni
Onge)
°peff
in ma
NEDERLAAG VOLSTREKT TABOE
Hypotheekrente per 29 mrt.
Elemen
ACHTERGROND
Sexualiteit en pastoraat
ZATERDAG 2 APRIL 1983
bibtim
Deining
Makelaars
Vertrouwen
Fietser
Effectenbeurs
Niets geleerd
Lange golven
Investeringen
Werklozen
Fantasie
-r
Somber
ZATERDAG 2 A
200 dodei
bij ramp
Colombia
BUITENLANI
Tii
Door Louis van de Geijn
Misschien brak uitgere
kend dr. Jelle Zijlstra de
ban. Hij, toch niet de eerste
van wie je een opgewekt
verhaal zou verwachten, ge
tuigde op 3 december van
het vorig jaar van vertrou
wen in herstel van de econo
mie.
De voormalige president
van De Nederlandsche Bank
wees het pessimisme af dat
hij bij velen aantrof. Het
menselijk brein, zei hij,
heeft de hardnekkige nei
ging om lijnen uit het verle
den door te trekken. In de
jaren vijftig meende men
dat de groei en de vooruit
gang blijvend en ononder
broken zou zijn. Nu dat niet
waar is gebleken, houdt dat
ook de troost in: het hoeft
evenmin altijd slecht te blij
ven gaan.
Zoals je op zee deining
hebt en golfslag, zo zit er in
de economie een lange be
weging en een korte. Het
herstel dat dezer dagen op
ieders lip is, heeft betrek
king op die korte golf of in
het jargon van de economen:
de conjunctuurcyclus. De
statistieken wijzen uit dat
die golfbeweging een vast
ritme aanhoudt, op en neer
in vier tot vier-en-een-half
jaar. De economen hebben
daar ook een verklaring
voor gevonden en wel door
naar de voorraden van de
industrie te kijken.
Als het allemaal nog goed
marcheert, draaien de fa
brieken op volle toeren en
bouwt de industrie een flin
ke voorraad op. Dat geldt
voor eindprodukten (tv-toe-
stellen, overhemden) maar
ook voor grondstoffen (olie,
chemische produkten). Op
een zeker moment houdt de
vraag op te groeien, maar de
voorraden blijven oplopen.
Loopt dat in het oog, dan
gaan de machines op halve
kracht draaien om eerst de
voorraden weg te werken.
Die golfbeweging plant zich
voort in de werkgelegen
heid, de inkomens, de omzet
in de detailhandel, de voor
raden in de fabrieken, en
versterkt zichzelf aldus.
De economie heeft sinds
1970 drie keer in het dal ge
zeten. In 1970/1971, in 1973/
1975 en in 1980/1982. Hoewel
het in West-Europa niet al
tijd gelijk loopt met de Ver
enigde Staten, spreken de
produktiecijfers van de
autofabrikanten in de VS op
dit punt boekdelen. De golf
beweging is duidelijk.
jaar autoproduktie
(miljoenen)
1970 6,5
1971 8,5
1972 8,8
1973 9,6
1974 7,3
1975 6,7
1976 8,5
1977 9,2
1978 9,2
1979 8,4
1980 6,3
1981 6,2
1982 5,1
De jongste cijfers wijzen
er op dat in de tweede helft
van vorig jaar het diepte
punt is bereikt. De laatste
maanden van 1982 begon de
produktie weer wat op te lo
pen. Tot 27 maart zijn er dit
jaar alweer 1,401 miljoen
personenauto's van de band
gerold in de V.S. Dat is
400.000 meer dan in dezelfde
periode van 1982.
West-Europa volgt op
enige afstand, maar er zijn
nu ook in Nederland duide
lijke tekenen van herstel. De
makelaars, die wel eens va
ker hebben geprobeerd de
woningmarkt met opbeu
rende woorden tot leven te
wekken, worden nu toch in
hun beweringen gesteund
door de cijfers. In de maan
den december/februari is
het aantal huizentransacties
ongeveer verdubbeld ten op
zichte van dezelfde maan
den een jaar geleden. Dat
betekent werk aan de win
kel voor verhuizers, wb-
ninginrichters, schilders en
op den duur misschien ook
wel bouwvakkers.
Samenhangend daarmee
zit er ook weer een stijgende
lijn in het aantal verstrekte
woninghypotheken. In de
cember 1982 steeg het aantal
nieuwe hypotheekleningen
t.o.v. december 1981 met 13%.
Delta Lloyd meldde vorige
week een enorme opleving
gedurende de laatste maan
den in de vraag naar hypo
theken, een stijging van 80%
ten opzichte van vorig jaar.
De laatste conjunctuur
meting van het CBS meldde
een nogal vlak verloop,
maar de produktie van de
industrie was in januari
5té% hoger dan in december.
Opmerkelijk is ook dat de
consumenten wat vrolijker
tegen de situatie beginnen
aan te kijken. Drie maal per
jaar wordt aan de hand van
een enquête een 'index van
consumentenvertrouwen'
vastgesteld. In mei was dat
cijfer 62,4 en in oktober 51,6.
In januari 1983 klom de in
dex weer wat op naar 53,7.
Deze trend is niet te ver
waarlozen, want voor een
herstel van de economie is
herstel van vertrouwen on-
cords op de koerslijsten. Ho
ge omzetten, ongekende
sprongen in de Dow Jones-
index, menige zwartgallige
commentator riep oktober
1929 in herinnering, toen een
uitbundige beurs immers
ook met open ogen het ra
vijn in rende.
„Ik ben er ook niet achter
hoe dat werkt met die
beurs", geeft prof. J.J. van -
Duijn toe, „maar ik weet wel
dat er nog nooit een econo
mische opleving is geweest
zonder dat de beurs daarop
een voorschot had geno
men". Van Duijn geeft les
Hoe hard Pelleboer ook kraait, de zon zal er
geen seconde eerder door opgaan. Met de eco
nomie ligt dat anders. Als iedereen maar
dénkt dat het goed wordt, gaat het ook al wat
beter.
Ondernemers hebben hun begrafenismas
ker afgelegd en getuigen van voorzichtig op
timisme. En premier Lubbers heeft zijn posi
tieve grondhouding nu ook van toepassing
verklaard op de economische vooruitzichten.
Een opgewekt woord kost niets. Ziet Jan
Splinter daar een zwaluw?
ontbeerlijk. Mensen die pes
simistisch zijn, kopen nog
geen nieuwe auto en stellen
de aanschaf van een bank
stel liever wat uit.
Optimisme spreekt ook
uit de verwachtingen die on
dernemers de laatste weken
uitspreken bij de presentatie
van de jaarverslagen. Het
lijkt wel een virus. Zelfs de
banken praten over herstel.
En dan is er nog Beurs
plein 5, dat naar nieuwe re
cords jaagt en waar op een
onbewaakt ogenblik zelfs
een aandeeltje Ogem, alleen
nog goed als toegangsbewijs
voor roerige aandeelhou
dersvergaderingen, van
twee kwartjes naar een gul
den ging.
De effectenbeurzen zijn
een verhaal apart. Beurs
mensen hebben een fijne
neus voor lentelucht, maar
ze weten zelf ook niet pre
cies hoe dat gaat. Toen het in
het bedrijfsleven midden
1982 nog geween was en ge
knars van tanden, maakte
Wall Street zich op voor een
lange spurt naar nieuwe re-
aan de Interfaculteit Be
drijfskunde in Delft en heeft
veel studie gemaakt van de
golfbewegingen in de econo
mie. Hij heeft o.m. een boek
je gepubliceerd over 'de lan
ge golf'.
De opgave van de econo
mische politiek is die van
een fietser die met een con
stante snelheid door de Lim
burgse heuvels moet rijden.
Iedereen is het er over eens
dat de golven in de bedrij
vigheid goed gemist kunnen
worden. Maar, stelt Van
Duijn gelaten vast, we kun
nen het niet. Er zijn stapels
economische handboeken
waarin, met dank aan Key
nes, haarfijn wordt uitge
legd hoe je conjunctuurbe-
wegingen moet afvlakken.
In het kort: stimuleren als
het slecht gaat, afremmen
als het goed gaat.
De steeds weerkerende
golfbewegingen in de statis
tiek bewijzen dat die weten
schap niet in de praktijk
wordt gebracht. Van Duijn:
„Ik denk dat we niets ge
leerd hebben, dat we niet
weten hoe we de overgang
van de ene groeifase naar de
volgende (de depressie dus)
aan moeten pakken. Ik denk
ook dat we het nooit zullen
leren".
De scherpzinnige econoom
blijkt vaak het lot te delen
van de profeet die in zijn
eigen land niet wordt
geëerd. Je moet tegen de
geest van de tijd in roeien.
„Om de huidige problemen
te kunnen verzachten",
meent Van Duijn, „hadden
we vanaf 1967 de economi
sche groei moeten afrem
men, maar als je in 1968 zegt,
heren het gaat te hard, de
uitbouw van de chemische
industrie moet stoppen en
Moerdijk moet in de kast,
dan stoot je je hoofd. Als je
midden '65 zegt, laten we de
woningbouw afremmen om
te voorkomen dat we straks
een val maken van 130.000
naar 80.000 nieuwe wonin
gen, dan loop je tegen de
muur; je wordt eenvoudig
niet gehoord".
De 'geest van de tijd' zorgt
er zodoende voor dat de poli
tiek pas aan maatregelen toe
is, wanneer het probleem
zichzelf al weer aan het op
lossen is. Zo kan het gebeu
ren dat er midden in een de
pressie fors wordt bezuinigd
en dat de roep om stimule
rende maatregelen pas ge
hoor vindt als de economie
alweer op stoom raakt.
Als het al onmogelijk
blijkt te zijn de regelmatige
conjunctuurgolven te dem
pen, staan economen en po
litici zeker machteloos te
genover de deining, de lange
golven in de economie. Van
Duijn wijst er op dat we,
sinds er behoorlijke statis
tieken zijn, drie van die lan
ge golven hebben meege
maakt. En telkens heeft het
dieptepunt daarvan onge
veer tien jaar beslagen.
In de vorige eeuw was er
de depressie van 1873/1883,
die van 1929 eindigde aan de
vooravond van de tweede
wereldoorlog en het ziet er
naar uit dat we momenteel
weer in zo'n langgerekt dal
zitten. Een nieuwe periode
van voorspoed, schreef Van
Duijn in 1979 in zijn boek
over de lange golf, zal niet
voor 1992/1993 beginnen.
„We zitten nu precies op dat
pad", stelt hij vast. „In die
termen wordt nu algemeen
gedacht. Maar toen ik dat
publiceerde, werd ik fatalis
tisch genoemd. En nu ben je
een onverbeterlijke optimist
als je herstel ziet".
De lange golf heeft net als
de korte met voorraden te
maken, maar dan met voor
raden gebouwen, machines,
industrieterreinen, havens
en wegen. Terwijl in het be
gin van dè jaren zeventig de
markt verzadigd raakte,
werden er nog jarenlang
Moerdijken en Eemshavens
opgespoten, fabrieken ge
bouwd en machines gekocht.
Het laat zich raden dat
zulke onevenwichtigheden
meer tijd nodig hebben om
te herstellen. Lege fabrieken
en onbezette machines moe
ten eerst weer in gebruik ge
nomen worden voordat er
sprake kan zijn van nieuwe
investeringen. Hoe diep de
Nederlandse economie is ge
zonken, blijkt wel uit de be
drijfsinvesteringen, die de
afgelopen drie jaren met 20%
zijn gedaald en nu op een
historisch dieptepunt liggen.
Dat betekent in feite dat al
leen versleten machines
worden vervangen en dat er
aan uitbreiding en vernieu
wing van de industrie per
saldo geen geld wordt be
steed.
Voor Van Duijn is het de
grote vraag of de opgaande
lijn in de vraag naar auto's,
wasautomaten en driezits
banken straks wordt over
genomen door de investerin
gen, de vraag naar machi
nes, bedrijfsgebouwen, in
dustrieterrein. En personeel.
En wat betekent dat alle
maal voor de 800.000 werklo
ze Nederlanders? Niet veel
voorlopig. Van Duijn ver
wacht dat een economisch
herstel er wel voor kan zor
gen dat de afbraak van
werkgelegenheid niet verder
gaat. Maar dat wil nog niet
zeggen dat de stijging van de
werkloosheid tot staan
komt. Er komen immers elk
jaar zo'n 60.000 nieuwe kan
didaten op de arbeidsmarkt.
Het ziet er niet naar uit dat
die allemaal zo maar kun
nen worden opgenomen, laat
staan dat de werkloosheid
echt naar beneden kan.
Daarvoor moeten we in de
gedachtengang van Van
Duijn nog wel tot de tweede
helft van de jaren tachtig
wachten.
Voor de werklozen zal het
nieuwe positivisme wel wat
weg te hebben van de opge
wekte reactie van een dren
keling die merkt dat het wa
ter maar twee meter diep is.
Zelfs als die ene zwaluw de
lente aankondigt, is voor
Jan Splinter toch weer de
vraag: hoe kom ik door de
zomer?
Door Andrew Graham-Yooll
BUENOS AIRES - In een
artikel in het onlangs ver
schenen driemaandelijkse
tijdschrift van de Argen
tijnse marine wordt stug
volgehouden dat het Britse
vliegdekschip Invincible tij
dens de slag om de Falkland
Eilanden tot zinken is ge
bracht door een Exocet-ra-
ket, afgevuurd door een
Etendard -bommenwerper.
Wie de televisiebeelden
heeft gezien van de triom
fantelijke terugkeer van de
Invincible in de Zuidengelse
haven Portsmouth, weet wel
beter. Maar de Argentijnen
hebben zich een jaar na de
landing bij Port Stanley nog
steeds niet met de feiten
verzoend. Voor een deel is
dit de schuld van het regime
dat tot op heden heeft ge
weigerd de nederlaag open
lijk toe te geven.
Er zijn familieleden van
vermiste soldaten die ervan
overtuigd zijn dat hun ge
liefden nog ergens in leven
zijn en de regering doet geen
pogingen hen van die ge
dachten af te brengen. Ze
heeft de nederlaag zelfs offi
ciéél nooit toegegeven, om
dat ze de schijn hoog wil
houden dat het leger slechts
een slag heeft verloren, niet
de hele oorlog. Politici ont
duiken de kwestie door wel
over de souvereine rechten
van de Argentijnen te spre
ken, maar voorbij te gaan
aan de militaire nederlaag.
In het afgelopen jaar
heeft het regime geprobeerd
de gebeurtenissen in zijn
eigen voordeel uit te leggen.
Feiten die het regime niet
aanstonden, werden gewoon
genegeerd. De bittere pil van
de nederlaag is weggeslikt
met een overvloed aan fan
tasie.
De tegenstellingen die de
ze houding veroorzaakt zijn
overal zichtbaar. Zo hangen
bijvoorbeeld in de hele stad
posters die de mensen eraan
herinneren dat 2 april de
Dag van de Malvinas is. De
regering heeft aanstaande
maandag (in Argentinië een
normale werkdag) echter
uitgeroepen tot officiële
vrije dag in de hoop dat een
lang weekeinde demonstra
ties voorkomt.
Zaterdag 2 april is het precies een jaar geleden dat Ar
gentijnse militairen aan land gingen in Port Stanley, de
hoofdstad van de aan Groot-Brittannië toebehorende
Falkland Eilanden. De oorlog die daarop volgde, werd op
16 juni in het voordeel van Groot-Brittannië beslist.
Maar hoewel zich sindsdien geen vijandelijkheden heb
ben voorgedaan, hebben de Argentijnen zich een jaar na
de oorlog nog steeds niet met de feiten verzoend.
Guardian-correspondent Andrew Graham-Yooll be
richt zelfs dat sommige officieren van het Argentijnse le
ger verwachten dat ze binnenkort orders krijgen om eind
mei of begin juni nieuwe aanvallen uit te voeren op de
eilanden om daarmee de aandacht van de nederlaag af te
leiden.
.,1» -
- TOa lt *- -
HET vliegdekschip Invincible, volgens de Argentijnen getorpedeerd.
De littekens die de oorlog
in de Zuidatlantische Oce
aan heeft achtergelaten, zijn
een overvloed aan herden
kingsartikelen, een econo
mie aan de rand van de af
grond en een in allerijl vast
gesteld verkiezingsdatum
omdat het regime dat in 1976
de macht greep met de be
doeling de rest van de eeuw
te blijven zitten, de verant
woordelijkheid voor de ma
laise nu zo snel mogelijk wil
overdragen aan een burger
regering.
Verreweg de meest om
streden erfenis van de oor
log zijn echter 'Los Chicos',
de dienstplichtige soldaten
die de oorlog werden inge
stuurd zonder daartoe opge
leid of uitgerust te zijn. Hun
offer is des te erger in de
ogen van de Argentijnen
omdat de Chicos werden be
schouwd als onderdeel van
de 'keurige en fatsoenlijke'
generatie of de 'generatie
van de intellectuele eunuchs''
die onder het militaire regi
me zijn opgegroeid zonder
welke vorm van politiek de
bat dan ook.
Een aantal van deze ex-
strijders heeft na de oorlog
een centrum opgericht om
slachtoffers van de Falk-
land-oorlog te helpen. Het
centrum heeft financiële en
medische steun gekregen
van de vakbonden en poli
tieke partijen, maar wordt
door het leger genegeerd.
„Voor de regering is ieder
een die over de Malvinas
praat, met name ex-solda
ten, subversief of links. „Als
we willen voorkomen dat we
voor extremisten worden
uitgemaakt, moeten we mis
schien naar een disco gaan
en 'God save the Queen' (de
eerste regel van het Britse
volkslied, red.) schreeuwen",
aldus het spottende com
mentaar van een van de lei
ders van het centrum, Jorge
Vazquez, die tot de eerste
mariniers behoorde die op 2
april voet aan land zetten in
Port Stanley.
„De reden dat het militai
re regime ons als een pro
bleem beschouwt, is dat wij
te veel weten en het respect
hebben afgedwongen van de
gewone officieren". Het cen
trum heeft een circulaire
ontvangen waarin de leden
wordt opgedragen met geen
woord te reppen over de oor
log om veiligheidsredenen.
„Wat ze willen is, dat we
niet over de honger, de kou
en de ontberingen praten",
aldus Vazquez.
Toch heerst in Argentinië
geen haat tegen de Britten,
uitgezonderd mevrouw
Thatcher. Er is zelfs een ze
kere bewondering, hoewel
daaraan slechts met
schroom uiting wordt gege
ven. De woede richt zich
eerder tegen Amerika dat
Argentinië als bondgenoot
beschouwde, maar een vij
and bleek te zijn.
De afkeer jegens de mili
taire regering is daarente
gen erg groot. Officieren
durven zelfs niet meer in
uniform de straat op te gaan
uit angst te worden uitge
scholden. Het wantrouwen
bereikt bij tijd en wijle ko
mische hoogtepunten. Toen
president Bignone bekend
maakte dat de verkiezingen
op 30 oktober gehouden zou
den worden, zeiden de men
sen tegen elkaar dat er dan
wel snel een bekendmaking
zou volgen dat oktober dit
jaar maar 29 dagen heeft.
Het leger krijgt de schuld
van de economische malaise
en de honger in een land dat
nog nooit in zijn bestaan
honger heeft gekend.
Gemakshalve zijn de
mensen vergeten dat gene
raal Bignone hun steun had
toen hij in 1976 de macht
overnam van president Ma
ria Estela Peron. De mensen
probeerden later ook te ver
geten dat er duizenden men
sen „zijn verdwenen" in de
lange nacht van de officiële
terreur die daarop volgde.
Nu proberen ze weer te ver
geten dat ze een jaar geleden
vonden dat de Malvinas een
oorlog waard waren.
Sommige sociologen zeg
gen dat de Argentijnen geen
geheugen hebben, hetgeen
van Argentinië een land
zonder geschiedenis maakt.
Vergeten is een vorm van
vluchten voor gebeurtenis
sen waarvan de interpreta
tie politieke repressailles
met zich mee kan brengen.
Pablo Gonzalez Bergez, eens
actief in de niet meer be
staande Conservatieve Par
tij en nu een gefrustreerd
politikus zonder partij, zei
dat hij bang was dat het ge
brek aan belangstelling voor
het verleden Argentinië on
democratisch maakte. Ze
vergeten wat er in het verle
den gebeurd is en leggen
zich keer op keer weer neer
bij de terugkeer van de dic
tatuur, zei hij. Argentinië is
een land van immigranten
die hier kwamen om geld te
verdienen, niet om zich in
politiek te verdiepen.
Maar sinds de oorlog om
de Falklands is het politieke
debat teruggekeerd in Ar
gentinië, grotendeels als ge
volg van de verzwakte posi
ties van de militairen. Naar
mate de verkiezingscam
pagne vordert, groeit het be
sef bij de centrum-linkse
partijen dat de nederlaag
van de militairen moet wor
den gebruikt om ervoor te
zorgen dat ze voorlopig niet
meer terugkeren in de rege
ring. Maar dat optimisme
wordt ondermijnd door de
angst dat het leger mis
schien al een jaar na de ver
kiezingen weer aan de vol
gende staatsgreep gaat wer
ken.
De kritiek op de militai
ren is echter feller dan ooit.
Het leger dat aan de macht
kwam met de belofte disci
pline en moreel te herstellen
wordt beschuldigd van een
corruptie die haar weerga
niet kent. Maar de toekomst
van de Argentijnse burger
regeringen laat zich somber
aanzien. Niet alleen moeten,
zij proberen Argentinië uit
het slop te halen, ook moeten
zij het leger onder controle
zien te krijgen.
Copyright The Guardian
Door dr. J. Hulshof
Vorig jaar al is vanuit Rome
gevraagd om inbreng van de
basis bij de voorbereiding
van de komende Romeinse
bisschoppensynode over
„Verzoening en boete". Nu is
naar aanleiding van de vori
ge synode van 1980 over hu
welijk en gezin de vraag ge
steld of het zin heeft de basis
naar zijn mening te vragen,
wanneer de paus zelfs met
de mening van de bisschop
pen al zo weinig rekening
houdt.
In dit opzicht is de studie
van de Nijmeegse missiedes-
kundige J. Heijke over de
inbreng van de Afrikaanse
bisschoppen op de synode
van 1980 leerrijk. De Afri
kaanse bisschoppen brach
ten in talrijke en goed on
derbouwde bijdragen naar
voren dat de Romeinse, wes
terse opvattingen over hu
welijk en gezin vaak haaks
staan op de Afrikaanse bele
ving en zelfs waardevolle
Afrikaanse waarden onder
mijnen. In Afrika speelt het
matrilineaire stelsel een
grote rol, waarbij als leden
van de verwantschapsgroep
die nakomelingen gelden,
die geboren zijn uit de moe
der, uit haar dochters enz.
Ook is karakteristiek voor
het Afrikaanse huwelijk dat
het in verschillende etappes
voltrokken wordt, waarbij
de vruchtbaarheid een grote
rol speelt. Bovendien is het
Afrikaanse huwelijk inge
bed in de grotere gemeen
schappen van familie, dorp
en stam.
De Romeinse synode nam
met overgrote meerderheid
van stemmen een voorstel
aan, waarin bevoegdheden
inzake vormgeving van li
turgie en kerkelijk recht
rond huwelijk en gezin in
belangrijke mate naar de
plaatselijke bisschoppen
(conferentie) overgeheveld
werden. Maar in de pause
lijke brief over huwelijk en
gezin van 22 november 1981
bleef van dit voorstel weinig
over. Hoewel het onder
steund was door 94% van de
op de synode aanwezige bis
schoppen uit de gehele we
reld, werd het eenvoudig af
gevoerd.
Het verslag van J. Heijke
is te vinden in een zojuist
verschenen bundel „Het
kerkelijk spreken over sek
sualiteit en huwelijk". Het
gaat hier om de bewerking
van een aantal studies, die
werden gebruikt tijdens de
Studiedagen van het Katho
liek Studiecentrum van de
Nijmeegse Universiteit in
1980 en 1981 rond het thema.
In deze bundel komen ook de
moraaltheoloog Beemer, de
filosofen Van Melsen en
Struyker Boudier, de ge
dragswetenschapper Voes-
termans, de exegeet Chris-
tiaens en ten slotte Schille-
beeckx aan het woord. De
bundel behandelt het kerke
lijk spreken over huwelijk
en seksualiteit. De nadruk
ligt daarbij duidelijk op het
gesprokene. De sprekers
zelf, de pastores van hoog tot
laag, blijven grotendeels on
zichtbaar.
Dit is niet het geval in een
andere bundel uit Nijmeegse
hoek, afkomstig van de
godsdienst-psycholoog Dr.
Willem Berger: „Zielzorger
vandaag. Rustpunt en steen
des aanstoots." In dit boek
heeft Berger een aantal arti
kelen en toespraken uit de
jaren 1970 tot en met 1981
bijeengebracht. Het zijn
vaak fijnzinnige observaties
en overdenkingen over de
pastor, over zijn houding
t.a.v. het menselijk zoeken
naar lust en vrede, over zijn
vermogen en onvermogen
om te bidden, over zijn be
hoefte aan training, over
zijn gevoelens als predikant,
over zijn symboolgevoelig
heid als catecheet. Berger
laat zien hoe de pastor in
zijn eigen persoon het kost
baarste instrument is voor
de verkondiging. In die zin
herinnert het boek van Ber
ger me aan Jesajah 52,7:
„Hoe schoon zijn de voeten
van hen die de boodschap
van vreugde verkondigen!"
Maar tegelijk blijkt uit Ber
gers boek dat de pastor méér
dan wie ook zélf zijn eigen
verkondiging in de weg kan
lopen. De voeten van de
vreugdeboden hebben blijk
baar een heel gevoelige
achillespees en die wordt
door Berger dan ook zorg
vuldig blootgelegd.
Het kerkelijk spreken over sek
sualiteit en huwelijk, uitg. Kath.
Studiecentrum Nijmegen 1983,
263 blz„ prijs 27,50.
Prof. Dr. W.J. Berger, Zielzorger
vandaag. Rustpunt en steen des
aanstoots (Serie pastorale hand
reiking 31), uitg. Voorhoeve, Den
Haag 1983,223 btz„ prijs f 27,59.
rentepercentages
NAAM BANK
bet.
wijze
rente
vast
afsl.-
prov.
In%
met
gemeentegar.
zonder
gemeentegar.
ged.
opgave
bank
werke
lijk
opgave
bank
werke
lijk
Annuïteiten
hypotheken
ABN
KW/A
KW/A
KW/A
1 jr-
3 jr.
5 jr.
1,5
1,5
1.5
7,5
8,0
8,5
7,88
8,41
8,95
7,7
8,2
8,7
8,09
8,63
9,17
AMR0
M/A
HJ/A
HJ/A
var.
2 jr.
5 jr.
1.5
1.5
1,5
7,5
8,0
8,5
7,93
8,33
8,85
7,7
8,2
8,7
8,15
6,54
9,06
Bondsspaarb.
Breda
M/A
HJ/A
var/5j.
var/5J.
1
1
8,25
8,5
8,69
8,80
6,25
8,5
8,69
8,80
Centr. Volksb.
KW/A
5 jr.
1
8,0
8,36
8,2
8,57
Grenswissel-
kant. CDK
M/A
M/A
1 jr.
5 jr.
1,5
1,5
8.0
8,2
8,47
8,69
8,0
8,2
8,47
8,69
Hypoth.fonds
N.-Br. Gem.
M/A
M/A
M/A
5/10j.
30 jr.
Renter.
1,25
1,25
1,5
8,5
8,75
9,09
9,36
8,5
8,75
9,09
9,36
v. Lanschot
KW/A
HJ/A
HJ/A
var.
2 jr.
5 jr.
1,5
1,5
1,5
8,5
8,85
7,5
8,0
8,7
7,88
8,33
9,06
Ned.
Credietb.
KW/A
KW/A
KW/A
1 jr.
3 jr.
5 jr.
1,5
1,5
1,5
7,5
8,0
8,5
7,96
8,49
9,03
7,7
8,2
8,7
8,17
8,71
9,25
Ned.
Middenst.
bank
M/A
M/A
M/A
1 jr.
3 jr.
5 jr.
1
1
1
7,6
7,9
8,5
7,98
8,31
8,96
7,8
8,1
8,7
8,20
8,52
9,18
Postg./RPS
M/A
5 jr.
1
8,2
8,63
8,2
8,63
RABO (adv.)
M/A
var.
1,25
7,7
8,12
7,9
8,34
RABO (hypo)
M/A
5 jr.
1,5
8,2
8,69
6.4
8,91
Westl. Utr. st.
M/V
M/V
M/V
2 jr.
5-10 jr.
11-15 jr.
2
2
2
7,8
8,2
8,5
8,49
8,93
9,27
8,0
8,4
8,7
8,71
9,16
9,49
Leven
hypotheken
(met verpl. afsl.
levensverz.)
Centr. Beheer
KW/A
5/10j.
-
8,2
8,46
Levensverz.
aangesl. bij NVL
KW/A
5/10j.
-
8,2
8,46
8,2
8,46
M/A maandbetaling achteraf
M/V maandbetaling vooruit
HJ/A halfjaarbetaling achteraf
KW/A kwartaalbetaling achtera!
Ondanks de sinds eind februari al 2 maal doorgevoerde discon
toverlaging blijft de hypotheekrente op het niveau van januari ge
handhaafd.
Weliswaar hebben de Westland Utrecht, Friesch-Groningsche Hy
potheekbank, de Gelders Utrechtse Spaarbank en enkele banken In
Limburg hun tarieven voor 5 jaar vaste leningen inmiddels verlaagd,
maar de indruk bestaat dat de grote landelijke hypotheekverstrek
kers niet voornemens zijn op korte termijn hierin mee te gaan.
Copyright „Vereniging Eigen Huis"
POPAYAN (AP) -
biaanse autoriteiten
dag bevestigd dat
mensen zijn omgek
zware aardbeving di
payan heeft getroffe
en pelgrims sloten
bij de plaatselijke b(
in een wanhopig!
naar overlevenden,
bestaat dringend t
drinkwater, tenten,
grote kookpotten vo
den van maaltijden
daklozen. Artsen
rattegif, omdat doo
ting van veel histor:
wen erg veel ongedi
is gekomen.
PI
Cambodja
VIETNAMESE troepi
ben vrijdag weer g!
met guerrilleros van
Khmer. De gevechtei
den in de buurt van 1
ja's voornaamste aam
te in het grensgeb
Thailand. Eerder ha
Vietnamezen een zw<
val uitgevoerd op
Chat, een basis va
Khmer.
(ADVERTENTII
Van onze
AMSTERDAM -
heeft in maart een
stijgen te zien gege
miljard tegen 9,9
Hiermee kwam d(
omzet over het eerst!
taal uit op 35,1 milja
18,6 miljard in deze
riode van 1982, zo blijk
maandoverzicht van c
niging voor de Effecter
In maart overtrof de
lenomzet 6,9 milj;
twee jaar weer de ol
omzet 6,2 miljard),
eerste kwartaal gin
15,2 miljard aan a
om en aan obligatie
miljard. Op de aandele
stegen de koersen fors
naar een algemeen pei
laatste tien jaar niet
voorgekomen.
De ANP-CBS inde
meen sloot 16.8 punte
°P 127.1, waarmee het
aller tijden van 130.2
april 1973 dicht is ge
Op de obligatiemarkt t
den de koersen in d!
helft van de maand
waardoor de index
van 107.2 naar 105.4.
werd op 105.5, zodat de
'overlagingen van 1
maart optisch hun uit\
?P de beurs hebben
Hierbij moet volgens h
zicht echter worden
dat de aandacht van d
gers zich vooral richtt
aandelensector, waan
de obligatiemarkt het
de vraag overtrof. An
hadden de discontovi
gen wel een positief e
de aandelensector, om:
een belangrijke lasten
ting voor het bedrijfsle
tekenen. Dit was, al
Vereniging, mogelijk
feden, dat de bankinc
Punten hoger sloot o
ondanks de tegenvalle
suitaten in de banksec
