Ink Q
IIA TE BREDA
ROEREND
GOED
ilaar BV
raad
ARE VERKOOP
Nadia Comaneci komt
nog één keer terug
Olga Nemes een komeet aan tafeltennishemel
door Wil Kester
M. SCHREURS
ii 50/o,^ie'
door Wil Kester
lo,- per jaar. Huur incl.
per mnd. Overnameprijs
1076-612826
ZATERDAG 26 MAART 1983
i SERAJEWO - Over een
I klein jaar is Serajewo de
plaats van handeling van de
I ^eertiende Olympische win-
terspelen. De diverse ac-
(ommodaties zijn, op enkele
details na, gereed en eom-
piercieel gezien behoeft de
s organisatie zich geen zorgen
|e maken. Althans Mehmed
Husic, de perschef van de
winterspelen 1984, voorziet
I eeen enkel probleem. Niet-
temin wekt de hoofdstad
van de Joegoslavische repu-
piiek Bosnië-Herzegowina
een uiterst rommelige in-
druk. De infrastructuur van
de stad is slecht en de toe-
gangswegen naar de schit-
f terende Olympische ski-
oorden Jahorina en Bjelas-
nica zijn schaars en van
slechte kwaliteit.
Ook de hotelcapaciteit is
I te gering om volgend j aar de
1 massa atleten, officials,
wers te huisvesten. Volgens
husic zal alles dit jaar nog
gereedkomen. Het Olympi
sche hotel, bestemd voor de
verwachte twaalfhonderd
elitegasten, staat nog in de
steigers, evenals het Olym
pisch dorp, het televisiecen
trum en het journalisten
complex. De bevolking van
Bosnië-Herzegowina heeft
zich evenwel achter het
Olympische project ge
schaard, wetende dat het
een goede zaak dient. Im
mers, de hoofdzaak van de
Olympische winterspelen is
voor Serajewo de bevorde
ring van het wintersport-
toerisme. Daar hebben de
inwoners uiteraard direct of
indirect profijt van.
Husic: „Het is toch bela
chelijk dat een land als Oos
tenrijk vijf keer zo veel in
komsten uit het toerisme
heeft als Joegoslavië. Daar
willen wij iets aan doen. Wij
zijn van mening dat Seraje
wo tot de mooiste ski-gebie
den van de wereld behoort.
Bovendien heeft de stad in
andere opzichten veel te
bieden. De Olympische win
terspelen moeten de sleutel
zijn voor het toeristische
succes in de toekomst".
Serajewo is een stad met
een rijk verleden. De Turkse
overheersing, gevolgd door
de Oostenrijks-Hongaarse,
heeft de stad gemaakt tot
een bruisende en chaotische
plaats, waar de oosterse en
westerse culturen arm in
arm gaan. Het oude stads
deel in het oosten is Turks.
De schilderachtige straten
zien zwart van de mensen.
De moskeeen torenen boven
het geroezemoes en het ge
tik van de koperslagers uit.
In het westelijke stadsdeel
verraden immense flatge
bouwen de Westeuropese
invloeden.
Overal ziet men Vucko de
Wolf, de officiële mascotte
van de winterspelen 1984.
Serajewo maakt zich op
voor het Olympisch gebeu
ren. De stad is ingesloten
door bergketens, waardoor
de luchtvervuiling de kans
heeft gekregen. Immers, de
uitlaatgassen en industriële
afvalstoffen kunnen geen
kant op, waardoor de
„smog" de stad heeft ver
overd. De organisatoren
reppen daar met geen woord
over. Het slechte wegdek en
de chaotische verkeerstoe-
standen worden evenmin
genoemd. Alles wat in Sera
jewo aangaat is goed of
wordt goed. De propagan
da-machine werkt op volle
toeren.
Een trip langs de belang
rijkste accommodaties leert
dat Anto Susic, de voorzitter
van het organiserende
Olympisch comité, en zijn
mannen niet hebben stil ge
zeten. Alle Olympische com
plexen en pistes zijn gereed
en werden dit jaar getest in
pre-Olympische wedstrij
den. De ski-pistes op Jaho
rina en Bjelasnica zijn won
derschoon en de bobslee-
baan is een unicum. De con
structie, uitgedacht door de
Joegoslavische architect
Gorazd Bucar, is zodanig,
dat één baan is gebouwd
met drie uitgangen. Na de
Olympische spelen kunnen
beginners, gevorderden en
topsporters zich allen uitle
ven op de bob-baan. Trots
verteld perschef Husic dat
Calgary, de Canadese stad
waar in 1988 de Olympische
winterspelen plaats hebben,
de tekeningen al heeft opge
vraagd en dat in de Sowj et-
Unie drie „Serajewo-banen"
worden aangelegd.
Uniek is ook de 400 meter
ijsbaan in het Zetra-com-
plex, waar voor Nederland
de medaillekansen liggen.
Het schaatsovaal, dat het
afgelopen weekeinde aangaf
van een snelle ijsvloer te
zijn voorzien, hangt als het
ware in de lucht. Onder de
baan bevindt zich een ruim
te van 15.000 vierkante me
ter. Voor de spelen zullen
daar winkels verrijzen. Een
en ander geeft aan, dat de
commercie geen moment uit
het oog verloren wordt.
De bevolking, die extra
belastinggeld moest betalen
voor het gebeuren, is opti
mistisch evenals het organi-
satie-comite. Waar enorme
complexen in een tijd van
twee jaar zijn gebouwd, is
de koffie echter nog schaars
en verkrijgt men benzine
alleen op de bon. De burgers
krijgen niet meer dan veer
tig liter per maand. Joego
slavië is een land in ontwik
keling. Bij het noemen van
eventuele financieringspro
blemen met betrekking tot
de spelen verstart Husic'
blik. „Financieel is de zaak
rond. We komen uit met het
budget. Voorts is de organi
satie op schema. Serajewo is
klaar voor de spelen. Niets
en niemand kan ons tegen
houden", verklaarde hij met
een verbetenheid, die zelfs
de grootste scepticus zou
doen geloven in Serajewo
1984.
i journalisten en toeschou-
jlllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllllliilllllllilillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllltllllllllllilllillliilllllllllillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll^^
1223 B.W.)
.o.v. notaris
udenbosch van
AL met kantoor en aanliggen-
oppervlakte van ongeveer 12
>1.000,-
S met garage en tuin, even
ervlakte van ongeveer 12 are;
>0,-
aan de Nijverheidsweg 10-12
iel uitmakende van het kadas-
eente Oudenbosch sectie B
rleg.
>8 maart a.s. te 20.00 uur bij
ing in Hotel-Café-Restaurant
ch, Sint Bernaertsstraat 36.
n ten kantore van de notaris,
te Oudenbosch (tel. 01652-
tentrum aan de
Jrecht.
van 14.00 tot 16.00 uur.
h aanvragen. Tijdens
it vrijdag'. 079 - 51 35 31
Vorstin
zonder
kroon
Dreumes en tonner
BOEKAREST - Een van de
toonaangevende Europese
tafeltennisnaties is sinds
jaar en dag Hongarije. Spe
lers ais Tibor Klampar en
Istvan Jonyer bij de heren
en Olah Szusza en Gabrieile
Szabo bij de dames houden
een jarenlange Hongaarse
tafeltennistraditie in stand.
Tirgu Mures, een provin
ciestadje in Transsyivanië
is van oudsher een stukje
Hongarije in Roemenië. Er
wordt nog altijd een Hon
gaars dialect gesproken en
men komt er louter Hon
gaars klinkende namen te
gen. Zoals Nemes.
Tafeltennis is de popu
lairste tak van sport in het
Tirgu Mures, niet in het
minst dankzij de verrichtin
gen van Gabor Nemes. Hij
bracht het tot meervoudig
Roemeens kampioen. Het
mag dan ook geen wonder
heten, dat in huize Nemes
het tafeltennisbatje tot het
eerste speelgoed behoorde
van Gabors beide dochters.
Van hen bleek de oudste,
Olga, al op zeer jeugdige
leeftijd over een meer dan
gemiddelde aanleg te be
schikken. Het is gebruike
lijk in Roemenië, dat jeug
dige talenten in welke tak
van sport dan ook, onderdak
worden gebracht in een
sportinternaat.
Met Olga Nemes was dat
echter niet het geval. „Ik
kon immers thuis het beste
thuis oefenen. Met mijn va
der. Tegenwoordig train ik
ook veel met mijn zusje, die
is nu twaalf. Maar Gabry
voelt zich eigenlijk meer
aangetrokken tot het ten
nisracket". Hoe dan ook, de
oefening baarde snel kunst
bij Olga Nemes. Zij werd op
11-jarige leeftijd junior
kampioene van Roemenië.
„Ik vond, en vind het trou
wens nog altijd leuk om te
trainen. Een uur of drie per
dag, niet meer. Want ik ga
overdag gewoon naar school
in Tirgu Mures". Wanneer
de grote toernooien naderen,
dan wordt de trainingsar-
beid wat opgevoerd. „Maar
zeven uur per dag, zoals
men zegt dat Vriesekoop
doet, dat haal ik niet. Zou ik
ook niet willen, want het
moet wel leuk blijven voor
me".
Met Bettine Vriesekoop
heeft Olga Nemes overigens
gemeen, dat zij de aanval de
beste verdediging vindt. Iets
waaraan haar vaders in
vloed niet vreemd is. „Ik
haat verdedigende speel
sters. Neem nou zo'n Kova-
lenko (zij won op de open
Roemeense kampioenschap
pen het dames enkelspel,
W.K.), daar word ik niet
goed van. Het is net alsof je
tegen een muur staat te
slaan. Trouwens, Kovalenko
is ook zo lang", is het oordeel
van de 1.52 meter hoge dreu
mes over haar bijna 1.80 me
ter lange en compact ogende
Russische tegenstandster.
„Nee, ik speel het liefste te
gen Popova, Vriesekoop of
een Chinese", weet Olga Ne
mes.
Van het feit, dat Bettine
Vriesekoop haar succes op
de Top Twaalf in Thornaby
beschouwt als de triomf van
een eendagsvlieg kan Olga
Nemes niet bepaald wakker
liggen. Al lijkt het verloop
van de open Roemeense in
Boekarest de Europees
kampioene gelijk te geven.
„Ik was mezelf niet tijdens
dit kampioenschap", vindt
Olga Nemes er zelf van,
„Voor eigen publiek spelen
is altijd moeilijk, omdat er
zoveel van je wordt ver
wacht. Tegen die druk ben
ik nog niet erg opgewassen.
Bovendien heb ik na Thor-
Olga Nemes met de beker die zij bij de Top Twaalf wedstrijden in Thornaby veroverde.
- foto anp
Zij meet niet meer dan 1 meter 52. Is ruim veertien jaar oud. Als een raket vloog zij de afgelopen
maanden door de Europese tafeltennisranglijst. Eind november 1981 stond zij nog als 30e geklas
seerd. Begin februari schreef zij tafeltennishistorie. Als elfde geplaatst bracht zij de Europese Top
Twaalf wedstrijden in Thornaby op haar naam. De dreumes Olga Nemes deklasseerde gerenommeer
de speelsters als Bettine Vriesekoop en Olga Popova.
Roemenië, dat de laatste tijd op sportgebied toch al flink aan de weg timmert, leek opnieuw een co
ryfee geproduceerd te hebben. Leek, want de afgelopen week bleek Olga Nemes nog altijd gewoon
een kind van 14 jaar. Tijdens de open Roemeense tafeltenniskampioenschappen, het deelnemersveld
bestond uit louter Oostbloklanden, aangevuld met een handjevol speelsters uit Noord Korea, kwamen
de waterlanders rijkelijk tevoorschijn.
Olga Nemes wist zich slechts voor één finale, in het gemengd dubbel, te kwalificeren. En die ging
voor het eigen Roemeense publiek nog verloren ook. Wil Kester was bij het tranendal in Boekarest
aanwezig en noteerde de teleurgestelde reacties van een topper in spé. Olga Nemes: „Het Roemeen
se publiek verwacht veel van mij. Maar ik moet nog veel leren". Haar gelegenheidspartner in het dub
belspel, de Pool Andrezj Grubba die normaal een combinatie vormt met Bettine Vriesekoop, ziet de
capaciteiten van de Roemeense overigens wel zitten. „Olga wordt een hele grote". Dus toch: van
dreumes tot topper.
naby een tijdje rust geno
men, ook een beetje feest ge
vierd. En dat is natuurlijk
niet erg bevorderlijk in een
tak van sport, waarin dage
lijkse oefening onontbeer
lijk is. Dat heb ik nu dus ge
merkt". En vader Gabor, in
Boekarest als coach van Ol
ga aanwezig: „Er is geen re
den tot paniek. Olga heeft al
eerder bewezen snel over
een tegenslag, zoals dit
kampioenschap toch voor
ons is, heen te kunnen ko
men".
Waarmee Gabor Nemes
maar wil zeggen, dat er op
de wereldkampioenschap
pen in Japan, die eind april
beginnen, nog het een en an
der van zijn dochter ver
wacht mag worden. Als
voorbereiding er op vertrekt
de Roemeense eind maart
naar China om daar een
drie weken durend trai
ningskamp af te werken.
„Kan ik ook wat wennen
aan het materiaal dat de
Chinese speelsters gebrui
ken. Dat is hier in Roemenië
niet te krijgen. Daardoor is
een Chinese voor mij meest
al onbespeelbaar". Olga Ne
mes beschouwteen Chinese
speelster dan ook in Tokio
als de belangrijkste gega
digde voor de wereldtitel. Of
zou opnieuw de Roemeense
dreumes voor een verras
sing zorgen?
Socialistische regimes kennen geen vorsten. Presiden
ten en/of partijleiders nemen de plaats in van koningen en
koninginnen. Dat betekent echter niet, dat in socialisti
sche landen geen personen bestaan die privileges hebben
als waren zij de gelijken van zeg maar koningin Beatrix.
Met name in de sportwereld, bij voorkeur het parade
paardje van een totalitair regime, komt men ze tegen, de
vorsten zonder kroon. In Roemenië ook. Daar wordt de
symbolische kroon getorst door een 22-jarige, die meer
dan vijf jaar een toonaangevende rol heeft gespeeld in de
internationale sportwereld.
Nadia Comaneci, s werelds beste turnster van Mon
treal tot en met Moskou. Van de gouden medailles, die de
Roemeense in die jaren bijelkaar sprokkelde zou een
schitterende kroon te gieten zijn. Nadia Comaneci draagt
er geen, maar dat zij in Roemenië president Ceausescu in
populariteit naar de kroon steekt, dat staat vast. Ook nu
haar actieve turncarrière tot stilstand lijkt gekomen kent
heel sportminnend Roemenië haar nog, de Fee van Mon
treal, de Koningin van Moskou.
Haar opvolgster in Roemenië staat klaar, Rodina Dunca,
Emilia Eberle, Lavinia Agache of wellicht een ander nog
onbekend talent uit het aan turnmeisjes zo rijke land. Of zij
zo populair zal worden als Nadia Comaneci mag echter
betwijfeld worden. Het is niet voor iedereen weggelegd
een vorstin zonder kroon te worden. Een impressie van
Wil Kester.
waar zij haar ervaring
overdraagt op de Roemeen
se turnsters, die volgend
jaar in Los Angeles de tij
den van Comaneci moeten
doen herleven. Volgens de
Roemeense coach Georg
Gorgoi zal dat ook lukken.
„Wij halen op de Spelen in
Los Angeles minstens drie
gouden medailles", klinkt
het zelfverzekerd uit zijn
mond. Een plak van Nadia
Comaneci zal daar zeker
niet bijzitten. Want mocht
de Roemeense in Edmonton
in actie komen, dan zal dat
beslist haar laatste wed
strijd zijn.
Verloren voor de interna
tionale turnwereld is Nadia
Comaneci echter niet. Als
jurylid zal zij bij de grote
wedstrijden aanwezig zijn.
Welke spanningen dat kan
oproepen heeft zij in Mos
kou aan den lijve ondervon
den. En wanneer zij haar
studie heeft beëindigd, dan
wordt Nadia Comaneci de
opvolgster van coach Georg
Gorgoi, dat staat nu al vast.
Zodat zij altijd voor de
turnsport behouden blijft.
Terecht, want vorstinnen
zet men niet af. Ook al dra
gen zij geen kroon.
BOEKAREST - Ademloos keken miljoenen, verspreid over
de gehele wereld die avond van de 21e juli 1980 naar hun tv-
toestel. Ruim 12.000 toeschouwers, bijelkaar gepropt in het
vlakbij het Lenin-stadion gelegen Forum waren muisstil.
De Olympische individuele turnachtkamp bij de meisjes
naderde zijn ontknoping. Nog drie kandidaten voor het goud
waren er over gebleven, de Russin Jelena Davidova, de
Oostduitse Maxi Gnauck en de Roemeense Nadia Comaneci,
Van dit drietal leek de laatste de beste kans te maken. Met
haar achttien jaren was zij de oudste en leek daarom het
beste opgewassen tegen de tergende spanningen van een fi
nale. En kon Comaneci niet putten uit een Olympische erva
ring opgedaan in Montreal, waar zij dè ontdekking van het
turntoernooi was en de individuele achtkamp op haar naam
bracht?
Ondanks een misgreep
tijdens haar oefening aan de
brug met ongelijke leggers
had de Roemeense bij het
laatste onderdeel toch een
riante mogelijkheid haar
titel van Montreal te pro
longeren. Zij moest daar
voor 9.95 punten scoren op
deevenwichtsbalk, haar lie
velingstoestel waarop zij in
Montreal een 10 behaalde.
Het mocht echter niet zo
zijn. Twee minimale onze
kerheden bleken doorslag
gevend al duurde het meer
dan een half uur voordat de
uiteindelijke waardering
voor Comaneci's oefening
uit de computer kwam rol
len. In dat half uur speelden
zich weinig verheffende to
nelen af in het Forum. De
juryleden stonden op het
punt om elkaar letterlijk in
de haren te vliegen, toen het
Roemeense lid Maria Simio-
nescou weigerde haar pun
tentelling in te toetsen.
Uiteindelijk was het een
in het groen geklede heer,
die achter de jurytafel van
daan stapte en op de knop
pen drukte. 9.85. Zilver, ove
rigens gedeeld met Maxi
Gnauck, voor Nadia Coma
neci. Goud voor de Russin.
Een jury bleek weer eens
zeer gevoelig te zijn voor de
invloed van chauvinistisch
thuis-publiek. Later in het
Olympisch toernooi zou Na
dia Comaneci wél tweemaal
net goud omhangen krijgen,
m de onderdelen even-
'■vichtsbalk en de vrije oefe
ning (samen met Nellie
Kim), maar de - onverdien
de - nederlaag in de acht
kamp deed haar pijn, veel
Pijn. Tranen kregen de mil
joenen op die juli-avond
met te zien, koninginnen
huilen niet, maar Nadia Co
maneci was zwaar teleurge
steld. Het besluit om een
Punt achter haar turncar-
riere te zetten nam die
avond vaste vormen aan.
Haar turnloopbaan was
begonnen in 1968. Enkele
maanden nadat de Tsjechi
sche Vera Caslavska in Me
xico City met haar Olympi
sche turnprestaties de be
wondering van de gehele
wereld had geoogst, bracht
f Roemeense bondscoach
Hela Karoly in zijn woon
plaats Gheorghiu Desh 20
veelbelovende, zeer jeugdige
urnmeisjes bijeen. Het doel
was een gouden machts-
Sfeep. Niet op de Olympi-
sche Spelen van München,
want die waren te dichtbij,
maar in Montreal zou het
moeten gebeuren. Karoly,
van Hongaarse afkomst en
voormalig handbalinterna
tional kreeg al spoedig de
beschikking over een tur-
ninternaat, annex school in
Deva, waarin de 240 meest
veelbelovende turnsters van
Roemenië werden onderge
bracht.
Onder hen de zesjarige
Nadia Comaneci en, later
Emilia Eberle. Zij stonden
onder permanente medische
begeleiding, immers het li
chaamsgewicht is bij turnen
van essentieel belang. Al
veroordeelde de Olympische
kampioene Vera Caslavska
het, in haar woorden, mis
bruiken van kinderen, toen
en nog altijd begint men in
de zogenaamde turn-naties
op zeer jeugdige leeftijd met
de trainingen. Veertien jaar
was Nadia Comaneci, toen
zij in Montreal de wereld
verbaasde en de Russische
successen van München (Ol
ga Korbut) naar de verge
telheid drong.
Vier jaar later waren Na
dia Comaneci en de toen 23-
jarige Russische Nellie Kim
in Moskou twee dames op
rijpere leeftijd in een kin
derspeeltuin. Maxi Gnauck,
15 jaar, 1.34 lang en 30 kilo
grammetjes zwaar; Jelena
Davidova, 17 jaar, 1.40 m.
lang en 36 kg.; Natalja
Schaposchnikova, 18 jaar,
1.48 m. lang en 36 kg, de
Roemeense met haar 48 kilo
en haar 1.71 m. slanke pos
tuur stak er wel bijzonder
gunstig bij af. Het mocht de
jury bij de strijd om de zeer
begeerde achtkamp-titel
niet vermurwen. De klap
kwam trouwens niet alleen
hard aan bij Nadia Coma
neci, ook haar coach Bela
Karoly was zwaar teleurge
steld. Een jaar later zouden
Karoly en zijn vrouw poli
tiek asyl aanvragen in de
Verenigde Staten. Dat was
kort na de Universiade, die
in Boekarest werd gehou
den. De turncoach lijkt nu
aan een succesvolle carrière
bezig in Amerika. Hoogst
waarschijnlijk komen Bela
Karoly en Nadia Comaneci
elkaar begin juli in Edmon
ton weer tegen. In deze Ca
nadese plaats wordt dan de
Universiade gehouden. De
kans is zelfs groot, dat de
Roemeense in Edmonton op
de turnmat in actie zal ko
men.
Sinds Boekarest 1981 nam
Nadia Comaneci niet meer
deel aan wedstrijden. Af en
toe traint zij nog, wanneer
haar studie sportfysiologie
aan de universiteit van Boe
karest dat toe laat. Boven
dien brengt zij veel tijd door
in het turninternaat in Deva
Nadia Comaneci in concentratie voor het afwerken
van een oefening. - foto anp
Nadia Comaneci tijdens een moeilijke oefening op
deevenwichtsbalk. -foto anp
