Hanneke Jagersma, een jaar lang eerste CPN-burgemeester Wijnoogst 1982 uitzonderlijk, maar goed weer heeft zijn eigen problemen DJSSTJ üüilKÏMB Studie V ZATERDAG 26 MAART 1983 Haar benoeming vorig jaar veroorzaakte een ware storm. Niet omdat ze nog zo jong was, of zogenaamd onervaren, of vrouw, maar omdat ze CPN-lid was en is. Hanneke Jagersma werd de eerste communistische burgemeester van ons land. Een historische benoeming. Hoe is haar eerste jaar in het Oostgroningse Beerta geweest? Paarse broek Wijsheid JDe wijnoogst 1982 is er een om blij mee te zijn. Een uitzonderlijk jaar, dat vooral opvalt door extreem grote opbrengsten en uitstekende kwaliteiten. Toch is 1982 niet overal geworden wat men er aanvankelijk van gedacht had. Bordeaux Bourgogne Rhone Loire/Champagne/EI- zas Italië/Duitsland Nu zijn die ve voor sociologen en wel interessant e groep geinteressee het gegeven „vers de sociologisch men) feiten, die ze bijeenbrachten. Ze onderwerp menig is, maar dat daarbi raliserende bescho heersen". Uitsterven W4 „Ik ben mij bewust dat ik veel vraag van de mensen hier" Door Rime Brandsma De burgemeester buigt zich bij de eerste vraag direct al diep over de tafel en maakt gedre ven gebaren met de handen. „Wat mij vooral aansprak toen ik vorig jaar begon als burgemeester is: „Wat kun je betekenen voor de mensen. En juist dat is me heel erg tegengeval len. Ik heb gemerkt dat je steeds min der voor de mensen kunt doen. Dat je met lege handen staat. Als eerste com munistische burgemeester heb je de verwachting gewekt dat je opkomt voor de bevolking, dat tegemoet komt aan hun verwachtingen. „Dat doe ik ook, vanaf het begin gooi ik me daarop. Maar alle maatregelen die op ons afkomen, willen precies het tegenovergestelde. Dat maakt het steeds moeilijker om de bezuinigingen te verklaren. Eerst was het nog van: iedereen een stapje terug om anderen te kunnen helpen." De handen in de zakken stekend: „Zelfs dat is er niet meer bij. Je bezuinigt nu, lijkt het wel, om gaten te dichten. En bezuinigen be tekent meestal ontslagen. Die vallen hier dan ook bij bosjes. „Of dat mij een machteloos gevoel geeft? (Bedachtzaam.) Nee, nee. Ik ben toch een optimist. Er komt veel creati viteit naar voren bij de mensen om op lossingen te zoeken." De burgemeester is jong, 31 jaar en tenger, draagt een paarse broek en paarse bloes, paarse schoenen met hoge hakken, als enige opmaak een smal streepje eyeliner, oorhangers. Het is vanaf het begin automatisch je en jij met Hanneke Jagersma, op 1 april een jaar burgemeester van het Oostgro ningse Beerta. Zelf bleef ze verbaasd over de golven van publiciteit die over haar heen rol den. Met vragen over haar democrati sche gezindheid, haar samenwerken met collega-burgemeesters, of ze die vlammend-rode overall 'Stop de Neu tronenbom'-button zou blijven dragen, of ze ooit de ME zou willen inzetten. Rustig en onveranderlijk goedlachs herhaalde ze steeds weer dat ze veel verwacht van het gesprek, zaken uit praten, kameraadschappelijk samen werken. Dat ze als CPN'er geen mars mannetje is, maar een Nederlandse die leeft in deze tijd. Dat ze ondernemers en zakenmensen echt niet uit de weg gaat. En vooral dat ze als burgemeester loyaal zal zijn aan staat en wetgeving: „Ik leg de eed af en daar houd ik me aan." Inzet van politie of ME? „Het bewijs van onvermogen van de overheid, die geen ander middel meer ziet dan ge weld. Ik zie meer in het gesprek.". Een lastige start, een jaar geleden, wetend dat er zo sterk op je gelet wordt? En dat in een zo weinig dank bare omgeving (Oost-Groningen als het historisch somberste probleemge bied van ons land met gigantische werkloosheid), in een 'artikel 12-ge- meente' (in feite bankroet, onder sterke curatele van provincie en rijk). „De problemen zijn enorm, dat is zo. Een economische achterstandsituatie, terwijl je potdorie boven op de rijkste bodem van West-Eeuropa zit: aardgas, magnesium, geneeskrachtige zouten. Maar de mensen zijn hier niet proble matisch, daar leer ik veel van. Er zit hier veel wijsheid en kennis onder de mensen." Hanneke Jagersma maakt bepaald niet de indruk terneergeslagen te zijn Burgemeester Hanneke Jagersma: „Het valt wel meer op als Ik het fout doe". door al die doffe Oostgroningse proble matiek. Het eerste jaar van haar bur gemeesterschap is best bevallen. „Het werk is meegevallen. Best leuk ook, al die contacten, je bent met veel verschillende dingen bezig." Terwijl ze met een vinger over haar volgekrab belde agenda strijkt: „Zo'n eerste jaar moet je je de taken eigen maken. Voor een burgemeester bestaan geen taak omschrijvingen. Je moet, zoals dat heet, zelf inhoud aan het werk geven." Voordat Hanneke Jagersma (als dochter van een kleine bakker geboren in het Friese Heeg) haar benoemning kreeg, was ze projectleidster van het gecoördineerd bejaardenwerk in Beer ta, Finsterwolde en Nieuweschans. Ze was en is lid van Provinciale Staten (zelfs lijsttrekster en fractievoorzitster voor de CPN), sinds '74 CPN-lid en had gesolliciteerd naar het burgemeesters ambt in Beerta of het nog communisti- scher Finsterwolde. Beerta, 3000 inwo ners klein, heeft een gemeenteraad met zes CPN'ers, vier PvdA'ers en één VVD'er. Haar uiterst bescheiden burgemees terskamer heeft aan de wanden naast de staatsiefoto van koningin en prins gemaal en luchtfoto's van Beerta een kleurige revolutionaire affiche van El Salvador en een grote Stop-de-Bom- schildering, zij het wel keurig ingelijst en achter glas. Het ongecompliceerd vrolijke en goedlachse verdwijnt maar heel even als ze vertelt wat haar in het ambt is tegengevallen. „De veel grotere verant woordelijkheid. Dit is ook geen beroep, maar een ambt. Je bent dag en nacht verantwoordelijk voor je gemeente. Dat is wel drukkend, ja. Het vertrou wen scheppen naar de mensen toe, rust en leiding geven. Al die zorgen onder de mensen. En weinig mogelijkheden om die zorgen mee te helpen dragen of weg te nemen." Of ze trots was, toen ze haar histori sche benoeming kreeg. Veel stiltes tus sen aarzelende, ontkennende formule ringen. Ze blijft praten over plicht en vechtlust, over gewoon je werk doen. „Ja, jongen, ik kan je niet meer bieden. Ik ben echt een nuchtere noorderling, al zou ik soms best een wat meer zuide lij ke inslag willen hebben." Ze ziet haar werk als heel vanzelf- - FOT0AW sprekend. „Al valt het natuurlijk we] meer op als ik het fout doe, dan bij iemand die de aardappels verkeerd ge poot heeft. Ik ben mij ook wel bewust dat ik veel vraag van de mensen hier. Ik woon samen zonder getrouwd te zijn, kleed me zoals ik dat wil en zoals velen dat niet doen, loop veel in spij kerbroek. Maar juist ook daarom ben ik blij met de reacties hier in Beerta. Ze geven mij de rust, de ruimte om mezelf te laten zijn." Maar ze is en blijft communiste, de burgemeester van Beerta. „Jazeker. Ik blijf belang hechten aan het koortsach tig zoeken naar een maatschappij waarin ieder tot zijn recht komt. Maar je kunt een nog zo prachtig systeem maken; als de mensen daarin ongeluk kig zijn, is dat prachtige systeem toch fout. Dat geldt voor elk systeem, ja, rechts of links." Heeft ze zin in de volgende vijfjaar en in een eventueel tweede ambtster mijn? „Ik vind leiding geven op basis van wat leeft onder de mensen heel plezierig. Als het zo is dat de baan en mijn capaciteiten op elkaar aan blijken te sluiten, dan blijf ik graag burgemes- ter." Door Hein Sluijter In heel Europa waren de ver wachtingen de afgelopen hete zomer hoog gespannen. Vrijwel in elke wijngaard van het con tinent had de zon zo zijn best gedaan, van de bloei in juni tot en met de oogst in september, dat de stokken bol stonden van de welgevulde druivetrossen met een hoog suikergehalte. In veel wijnkringen hield men het voor zeer wel mogelijk, dat rtu de absolute topper van de eeuw was aangebroken. Dat is hier en daar wel gelukt. Maar op tal van plaatsen ging die vlieger net niet op. En dan was er nog het overigens geringe aantal boeren, dat met grote droefheid moest terugzien op het misluk ken van hun produkt. Als ooit bewezen is dat aanhoudend mooi en warm weer voor de wijnboe ren zijn eigen problemen oproept, dan is het wel in 1982 geweest. Omdat het voortreffelijke zomerweer in tal van Europese wijngebieden, vooral in de noordelijke strook, aanhield tot en met de oogsttijd, kregen we te zien dat de druiven zich ten opzichte van de voor gaande jaren opmerkelijk vermenig vuldigd hadden. Veel wijn dus. Zoveel dat het probleem van de opslag niet ge ring was. Maar de kneep zat hem vorig jaar nu juist in de oogst. Toen was het oppassen geblazen. Gelukkig hebben veel wijnbouwers de truc door gehad, helaas niet allen. Of, en dat lijkt eigen lijk meer voorgekomen te zijn, men wist wel wat er gebeuren moest, maar men beschikte niet over de middelen om de wijn te redden. Toen het op oogsten aankwam, was de temperatuur, met name in Frank rijk, nog altijd zeer hoog. Het grootste deel van september was uizonderlijk warm. Het kwam er op aan het gisten de sap van de pas geplukte druiven goed te koelen. Stijgt de temperatuur van het sap, de most, boven maximaal 35 graden dan kun je alles wel verge ten. De gisting houdt dan voortijdig op. Zo hebben bijvoorbeeld in het Bor- deauxgebied alleen die producenten, die de beschikking hadden over moder ne apparatuur, waarmee de kuipen automatisch met water worden ge koeld, het geluk gehad een perfecte gis ting op gang te brengen en daardoor een hoge kwaliteit wijn kunnen schep pen. De anderen zagen tot hun schrik dat het borrelen en zoemen in de gistkui- pen plotseling stokte. Met als resultaat een wijn met vooral weinig zuur. Dat zuur, in goede verhoudingen met de andere bestanddelen van de wijn, geeft nu juist aroma en bepaalt in belangrij ke mate het karakter. Te weinig, zuur, gepaard gaande met een overdaad aan suiker, geeft maar al te vaak een wijn die lomp en plat smaakt met een te hoog alcoholgehalte of, in de beste ge vallen, een wijn die wel aangenaam is maar geen lang leven beschoren is en zeker niet tot de toppers gaat behoren. Er kan ook teveel tannine -looizuur- in de wijn terecht komen. Met het gevolg dat het veel te lang duurt voor de wijn drinkbaar is. En met als uiteindelijk resultaat, dat er na jaren rust op fust en fles, toch maar een heel gewoon wijntje in het glas verschijnt. Het een en ander betekent, dat de 1982'ers niet per se overal van uitste kende kwaliteit zijn, wel zijn zij bijna steeds onderdeel van een enorme, on- gekende wijnpias, die in sommige wijngebieden zijn weerga niet kent. Echt bang, dat men zo'n te warm ver giste wijn in Nederland zal kopen, hoeft men niet te zijn. Elke rechtscha pen importeur weet wat er vorig jaar gebeurd kan zijn en zal dus op dit punt kritisch inkopen. Het is trouwens in dit verband belangrijk om in het oog te houden dat elk goed wijnjaar altijd ook zijn dunne wijntjes heeft. En omge keerd heeft elk jaar, dat als minder goed of matig geboekstaafd staat, zijn feestelijke hoogvliegers. Een grote produktie kan van belang zijn voor de consument. In de meeste gevallen -niet in alle dus- kan dat een gunstige invloed hebben op de prijs. Zo had Frankrijk vorig jaar een tötale op brengst van 79,2 miljoen hectoliter. Daarmee nam 1982 de derde plaats in na de oogsten van 1973 en 1979. Over het algemeen is er dus bepaald geen schaarste in Frankrijk en dus, zou je( zeggen, hoeven de prijzen niet opval lend te stijgen. Zo ook niet in Duitsland waar men meer oogstte dan ooit tevo ren in deze eeuw: 15,7 miljoen hectoli ter (in 1980 5 miljoen en in 1981 7,5 mil joen). Toch zijn er niet te verwaarlozen verschillen in de diverse regionen. Zo behaalde men in Zuid Frankrijk welis waar een opbrengst die hoger ligt dan het gemiddelde, maar die méérproduk- tie is op geen stukken na zo hoog als in de andere streken van het land, waar echte records zijn gebroken. Uniek is de situatie in de gebieden met een eigen appellation controlée -de hoogste alge mene kwaliteitsaanduiding-. Nog nooit heeft men hier zoveel binnen gehaald. Er viel 22,4 miljoen hectoliter op te ber gen. Vergelijken we deze wijnzee met wat er de afgelopen vijf jaren uit de grond kwam, dan zien we een toename van precies 48 procent. Bijna de helft meer dus. Ongekend. Vooral aan witte wijnen is er in deze categorie een over vloed. In 1981 waren witte wijnen, over heel Frankrijk gemeten, betrekkelijk schaars. Elders in Europa, zoals in Duitsland en Italië was dat ook het ge val. De prijzen stegen daardoor. De toestand is nu ruimschoots omgekeerd. Of de prijzen van witte wijn nu snel zullen dalen, valt nog te bezien. De stij ging van de kosten in het hele proces van wijnstok tot rijpe wijn, zal een hartig woordje meespreken. Deskundi gen op het gebied van de prijsontwik keling houden zich, zo is mijn indruk, dan ook een beetje op de vlakte. Ook als het om rode wijn gaat. Maar het zou mij verbazen als de prijzen gevoelig zouden stijgen. Wel zullen natuurlijk rode reuzen als bijvoorbeeld de Cha teaux Pétrus, Palmer, Mouton-Rot- schild, Haut-Brion en Latour stevig aan de prijs blijven. Lopen we even een paar gebieden door om een indruk te krijgen wat te verwachten valt van een goede fles 1982. Hoewel het nu, een half jaar na de oogst, nog te vroeg is om een definitief oordeel te vellen, staat het toch wel vast dat de rode Bordeaux over het al gemeen van zeer goede kwaliteit is. Her en der viel de afgelopen maanden te beluisteren dat deze wijn zich in de komende tijd zal ontwikkelen tot een hoogte die slechts overtroffen zal wor den door het fabuleuze jaar 1961. De betere Bordeaux-wijnen van dat jaar zijn nu op dronk. En hoe. Een volmaak te drank. De 82'ers zullen ze naar de kroon steken, al zullen ze, zo is de ver wachting, waarschijnlijk nooit zo oud kunnen worden en ook nooit die he melse smaak kunnen behalen als hun voorvaderen uit 1961. Op een proeverij van 82'ers, onlangs in Den Haag, proefde ik enkele be faamde chéteaux, waaronder Kirwan (Margaux, 3ème cru classé) en La Fleur Pétrus (Pomerol). Hoewel wijnen die nog lang niet op dronk zijn, wat moei lijk te beoordelen zijn -je moet door wat je proeft héén proeven en zien te achterhalen hoe de wijn over zes tien jaar of nog later zal smaken- viel van deze wijnen toch wel te zeggen dat de samenstelling rijk geschakeerd was, dat kracht en fruit lagen samengebald om over enkele jaren tot een explosie van smaakindrukken te komen. Wij nen dus vol schoae beloften, die straks zeer harmonieus zullen overkomen. Bourgogne is wat minder gezegend geweest dan Bordeaux. Er zijn heel goede wijnen, maar er zijn er ook aan de lichte kant, soms zelfs te licht. Voor de importeur een zaak van de tong goed de kost geven. Omdat het toch al tijd van groot belang is bij de aankoop van een fles Bourgogne goed te kijken naar de naam van de producent, lijkt het me voor de consument nu extra goed opletten. In veel gevallen is ook hier sprake van een laag zuurgehalte. Vooral in de Mèconnais, waar de oogst aan witte wijnen enorm was, bezaten de druiven weinig zuur. Maar er zijn vele uitstekende wijnen gemaakt. In elk geval meer dan in recent achter ons liggende jaren. Peppercorn en Sutcliffe houden het erop dat de uiteindelijke kwaliteit afhangt van hoe de wijn zich tijdens de gisting heeft gedragen en hoe hij daarna is opgevoed. De Beaune Greves op de proeverij hield ik niet voor een ware hoogvlieger en de Fleu- rie, een van de beste wijnen uit de tot de Bourgognestreek behorende Beau- jolais, vond ik wel fruitig, maar in geen geval uitbundig. Duidelijk een Beaujo- lais maar voor een Fleurie viel hij wat tegen. De boeren in het Rhónegebied, die veertien dagen eerder dan normaal hebben geoogst, mogen in hun handjes klappen. De druiven waren zo overrijp en de temperatuur was ook zo hoog tij dens de normale oogsttijd dat het toen velen heeft parten gespeeld. Sommige wijnen gingen roemloos ten onder in de te hete gistkuipen. De meeste Cöte du Rhöne van 1982 moet jong worden ge dronken. Ze zijn met weinig zuur toe gerust. Wel zijn ze soepel en plezierig fruitig. In Chèteauneuf-du-Pape werd een alarmerend hoog alcoholgehalte geregistreerd, tot 16 procent toe. Dat kan voortreffelijke wijn opleveren, maar het gevaar dat de andere essen tiële stoffen in de wijn het in de smaak af laten weten bij deze enorme brok al cohol, is niet denkbeeldig. In de noor delijke Rhöne is het beeld wat gunsti ger. Appellations als Cöte Rotie, Her mitage en St. Joseph lijken uitstekende kwaliteit te leveren. De eenvoudige Rhöne wijn op de proeverij rook en smaakte goed zondoorstoofd, had typische geroosterde en bood in de geur wat yoghurtachtigs. Allemaal zaken die op iets moois wijzen. Deze Rhone had, naar mijn smaak, geen gebrek zuur en zal vermoedelijk over vier jaar prima op dronk zijn. De hermitage bood zonder meer alles om uit te groeien tot een belevenis. De overvloedige oogst kwam in de Loire en in de Champagne als geroe pen. Vooral langs de Loire betekende dat een opluchting, omdat daar zo veel droge, witte wijnen vandaan komen, die nog altijd wereldwijd veel ge vraagd worden. De wijn die langs de monding van de rivier groeit, de Mus cadet, heeft in 1982 ook zijn best gedaan en vertoont over het algemeen veel fruit en charme, althans daar waar het zuurgehalte niet te laag is en dan is er sprake van een werkelijk goed Musca det-jaar. De Muscadet op de proeverij was wel typisch een ziltige Muscadet, maar toch niet zo geprononceerd. Had duidelijk te weinig zuur, dat afbreuk deed aan de beroemde Muscadet-fris heid. In de Champagne bestaan al jaren grote tekorten, die nu, althans gedeel telijk, konden worden weggewerkt. De kwaliteit is buitengewoon, evenals de uitzonderlijk veel Elzassers straks op de markt kunnen worden ge bracht. Vooral in het noordelijk deel van Italië valt de kwaliteit van 1982 te be zingen. Met name Piëmonte, Lombar- dije en Toscane hebben voortreffelijke waar te bieden. Wat kwaliteitsniveau betreft -dat is iets anders dan wat de tong proeft aan aroma- zijn ze te ver gelijken met de betere Bordeaux. Be roemde wijnen als Barolo en Barbares- co hebben de mooie zomer als het ware vastgehouden in de wijn. Ze hebben veel tijd nodig om te rijpen, maar nie mand zal er straks verstomd van staan als die zich inderdaad zullen ontpop pen als de Italiaanse toppers van de eeuw. De kwaliteit van de Duitse wijn blijft achter bij de fabelachtige oogst Er is veel goede wijn in de eenvoudige klassen, maar er zijn, althans procen tueel gezien, weinig predikaatwijnen- die in kwaliteit een trapje hoger liggen- zoals Spatlese of Auslese. Maar omda het volume zo immens groot is, zal er Duitsland, aan geen enkele wijnsoort gebrek zijn. Was het niet gaan regenen vlak voor de oogst kon beginnen, dan waren de Duitsers veel hoger geklop' men op de kwaliteitsladder, die in geval in heel Europa héél hoog rijkten in vele landen bijna -en dat wil *a zeggen in deze tijd- tot in de hemel. ZATERDAG 26 MAA Je zult 's morgens polltien „Mevrouw, wilt u bent 1 Fase ineen ech waarbij je als ook financieel sprookje, maar Dit voorbeeld staat W.A. DUM NEDERLAND (ut 35.-). Een boek verschillen tussen d Nederland Door Dat is ook maar een deeltelijke waarheid, wa er is ook een redelijke h veelheid psychologische li ratuur over dit onderwe die je niet onder de noem normatief of moralisere kunt vangen. Toch leverd Dumon en Kooy goed we veel materiaal waarm denk ik, gewerkt kan w' den. Sociologische gegeve zijn immers geen doel zich. Uitwerking Dit boek is een nadere u' werking van een eerste e pirische studie over ech scheiding in een elftal Eur pese landen, in 1977 versch nen onder de titel „Divor in Europe". Beide schrijve hebben hun hoofdstuk in boek nu nader uitgewer In vijf hoofdstukken beha- delen zij evenzoveel kant van het echtscheidingspr ces, waarna in een slo hoofdstuk een theoretisc" en hypothetische synthe gegeven wordt. In ieder a zonderlijk hoofdstuk wor eerst de Belgische en vervo gens de Nederlandse pra' tijk uitgelicht, waarna e vergelijking volgt. Wat de rechtsbedeling treft is er een duidelijk ve schil tussen beide lande omdat de Belgische wetg ving nog wortelt in de Na Door Ma- Talrijke vrouwe ment met de liefde ontwikkeling van e1 gin van deze eeuw ders. Vrouwen, die den met beroemdhe Mahler, Cézanne, voerden minstens e wel het klimaat va vendige Wenen da achtergrond biedt wijken. Prikkelend is het juis daarom het portret van drii van deze vrouwen te lezen die in deze strijd vele be roemdheden inspireerden De schrijver Walter Sorell die zijn jeugd in Wenei doorbracht, raakte zo ge boeid door Alma Mahlei Gertrude Stein en Lou-An dreas Salomé dat hij ove hen zijn boek schreef: „He leven van drie vrouwen' Het is uitgegeven door Ser vire Katwijk, en onlang vertaald door Aleid Swie ringa en Franca Siebers er kost 29,- Wenen was niet alleen d< bron van een levendige cul tuur, maar droeg ook zijn sporen bij aan het uitsterver van stromingen; hetgeer leidde tot de eerste wereld oorlog. De drie genoemdi vrouwen hadden hier eer sterke invloed op. Waltei Sorell benadrukt echtei vooral wat hij noemt: „d« onconventionele wijze waarop deze vrouwen crea tiviteit, individualisme er vrijheid in zichzelf inte greerden". In zijn portretter blijkt echter hoe verschil lend dit ligt. Alma Mahler de vrouw van Gustav Mah- 'er was knap en charman en beschikte over veelbelo vende eigen talenten op mu zikaal gebied. Sorell laat he schrijnende conflict tussen ue ontwikkeling van deze O'gen talenten en de aan dacht die haar man en later anderen van haar vroegen, heel goed tot zijn recht ko- tien. Over Gustav Mahler uit Alma haar klacht: „Hij !eeft zijn eigen leven en ik ■Jjoet het zijne ook leven" Mahler wilde dat zij geheel tn dienst zou staan van zijr Senie. ze m0est haar eigen talenten opgeven. Sorell be schrijft knap de verbitterde fuzies tussen hen. Uitste

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1983 | | pagina 24