Kunst- en Antiekbeurs
van Breda
blijft zich vernieuwen
Kunstenaars en overheid
willen sleutelen aan BKR
ONTDEK DE
VERSCHILLEN
e kunst'
te keur
Ruimte-tijd
Drie schilders
Decadente
meubelen
'-sfervy v,,;.. -I
OPLOSSING
nüNSPAG 23 MAART 1983
tentoonstellingen
Tentoonstelling
tcfcy Luke: Daisy Town.
Suske en Wiske: Het Bretoense broertje
T3 PAGINA GIDS 2
e1,1CEEDAKTIE HENK EGBERS
Overzicht J.C.J. van der
Heyden. Stedelijk Van Abbe
Museum in Eindhoven. Ge-
0pend: dinsdag tot en met
zaterdag 10-17 uur, zondag
13-17 uur. Tot 24 april.
Misschien hoort de zelden in
Ie publiciteit tredende Bos
sche kunstenaar Van der
Heyden (54) wel tot de aller
grootste Nederlandse kun-
stenaars van deze tijd. Bui
lende elkaar snel opvolgen-
jestromingen van de laatste
twintig jaar ging hij rustig
weloverwogen zijn eigen
g. Hij is geestelijk ge
tornd door de tradities van
Hollandse schilderkunst,
«ar die ruimtelijkheid wil
de uitdrukken en harmonie,
Vermeer deed, die in
lijn wetenschappelijk aan
doende collages een rol
speelt.
Van der Heyden maakt,
als Vermeer in zijn tijd
m speciale lenzen, gebruik
tan camera en het uitzicht
oit vliegtuigen hoog boven
de wolken, om de realiteit
een nieuw gezichtspunt te
geven. Ook heeft hij zwarte
.kamers" gemaakt van
waaruit hij naar het land
schap en de lucht kon kij
ken. Zo'n kabine is nu, als
kunstwerk met een interieur
van kleine schilderijen en
technische voorwerpen, in
het museum geplaatst.
Ogenschijnlijk lijken de
tot een minimum aan beeld
teruggebrachte schilderijen
niet meer te zijn dan schil
derij. Een zwart vierkant
omvat door een wit kader
Bijvoorbeeld, bepaald on
zorgvuldig geschilderd, lijkt
|e willen laten zien wat een
fchilderij eigenlijk is: een
Kat vlak met een lijst. Maar
|n de spanning tussen geo
metrische vorm en niet-
leuren ontstaat op een
raadselachtige manier diep-
|e en ruimte, terwijl de
I,voorstelling" (soms ook
poorten en kruizen) toch
plkomen plat is. Ook bij de
minimale composities van
ten vlak opgedeeld in twee
helften van verschillend
Kauw of wit en blauw is
fuimtelij kheid ontstaan.
1 Men kan er een kosmisch
{evoel aan ontlenen. Deze
iMit"-schilderijen ont
bonden na de vliegverken-
togen. Wat Van der Hey-
steeds meer bezighield,
ps het laten zien van de
«ervaring en hij dacht,
dat hij daarom met schilde
ren moest ophouden. „Door
een overmaat aan informa
tie lijken wij in enkele jaren
te ervaren, waar vroeger een
heel leven voor nodig was.
En toch heb je maar weinig
te doen in je leven, maar een
paar dingen, die steeds meer
terugkeren", schrijft hij in
de catalogus. Daarom bleef
hij toch schilderen, naast het
gebruik van hulpmiddelen
als video en film. En juist in
die simpel lijkende schilde
rijen komt men heel diep
gaand ruimte- en tijdsbele
ving tegen, op een metafysi
sche manier.
Marjan Mes
Drie schilders en een beeld
houwer; Colette Bitker, Pol
Mara. Gilbert Swimberghe
en Herman van Nazareth bij
Stichtng Veranneman,
Kruishoutem. Open: alle da
gen van 14-18 uur; behalve
op zondag en maandag (tot
23 april).
Ook aan het museum- en
galeriewezen gaat de econo
mische recessie allerminst
voorbij. Afgezien van de na
delen is een der positieve ge
volgen daarvan dat het voor
deze instanties moeilijker
wordt grote namen uit het
buitenland te engageren,
niet alleen vanwege de hoge
transport- en verzekerings
kosten, doch ook vanwege
het feit dat de koopkracht
der verzamelaars, met name
waar het om grote-namen-
prijzen gaat, aanzienlijk is
afgenomen.
Dit geeft kunstenaars van
minder grote naam en van
eigen bodem, maar met
kwalitatief hoogstaand
werk gelegenheid tot ten
toonstellingsruimten door te
dringen, die voorheen voor
hen moeilijk toegankelijk of
gesloten bleven. Anderzijds
stelt het de kunstkoper in
staat eindelijk zijn eigen
smaak- voor zover hij die
bezit - te volgen en niet lan
ger obligaties in plaats van
schilderijen en beeldhouw
werken aan te schaffen. Bo
vendien krijgt hij zo de mo
gelijkheid eens weer ont
dekkingen te doen.
Dat het hem niet in de
grote namen zit bewijst ook
de jongste expositie in de
Stichting Veranneman te
Kruishoutem, dicht bij
Gent: Pol Mara blijkt in zijn
late jaren afgezakt tot een
plaatjesmaker die de kitsch
nadert, Gilbert Swimberghe
daarentegen, weliswaar een
kusntenaar van naam, maar
een man voor een klein pu
bliek, toont hier een collectie
van zijn laatste werk: ab
stracte, zo men wil construc
tivistische wit-in-wit en
nuanceschilderingen en re
liëfs van een gelukkigma-
kende puurheid, de Waals-
Belgische schilderes Colette
Bitker is vertegenwoordigd
met haar op de Droom van
de Heilige Ursula van Carp
accio geïnspireerde reeks
van zes doeken in een fasci
nerend, verdroomd coloriet.
De echte ontdekking
Bobox van Edward Geluk. Proefmodel van een
„woondoos" voor een pesoon (Rotterdam Bouwcen
trum). - FOTO BOUWCENTRUM ROTTERDAM.
waartoe deze expositie leidt
is echter die van de beeld
houwer Herman van Naza
reth, die na een jarenlang
verblijf in Zuid-Afrika vier
jaar geleden naar zijn va
derland terugkeerde en
thans voor de eerste maal
laat zien wat hij, afwisse
lend werkend op zijn boe
renhoeven in Vlaanderen
in de groeven van Carrara
en in Italiaanse bronsgiete
rijen in marmer en brons tot
stand bracht. En dat is niet
gering, het is gemakkelijk
op één lijn te stellen met het
beste van de hedendaagse
Vlaamse beeldhouwkunst
afkomstig van een Jan
Dries, een Gerard Holmens.
Hërman van Nazareth is
een sterk abstraherend
beeldhouwer wiens motie
ven nochtans de herkomst
van het menselijk lichaam
verraden, maar hij weet de
delen daarvan te maken tot
nieuwe in zich gesloten din
gen en stenen, die zowel in
brons als marmer de grote
liefde voor het materiaal
waarmee deze kunstenaar
zijn visie vorm geeft en zijn
technische perfectie en per
fectiedrang verraden. Medi
tatie objecten en -stenen zijn
zijn werken, som sbijna on
bewust tot stand gekomen,
soms ook bewust zo gedacht
en bedoeld, van een verstilde
zuivere puurheid.
Willem Enzinck
Nederlandse meubelen
1980/1983. Bouwcentrum
Rotterdam. Open: maandag
van 13-17 uur en van dins
dag tot en met zaterdag van
9-17 uur. (Tot en met 29
maart).
Uit 600 ontwerpen heeft een
keuzecommissie van het
Bouwcentrum en het vorm
geverstijdschrift Items een
paar honderd stoelen (voor
al), tafels, lampen en multi
functioneel meubilair voor
deze tentoonstelling uitge
kozen. Experimentele mo
dellen, nog niet vervaardig
de prototypen en produkten
die al in de handel zijn. Er
blijkt de laatste jaren in Ne
derland het een en andere
aan de hand te zijn, gevoed
door ontwerpers die hun
vorming kregen aan de Ne
derlandse kunstacademies.
In een eerste reactie kreeg
ik het gevoel, dat er een erg
groot gat zit tussen wat deze,
vaak talentvolle, ontwerpers
maken en de „normale" Ne
derlandse meubelindustrie.
Die industrie is gebaseerd op
een burgelij k gevoel voor
status; wat deze ontwerpers
neerzetten geeft me vaak
het gevoel van snobisme.
Verder is een vergelijking
met meubels uit de Derde
Wereld, die ik in dezelfde
week op een expositie zag
niet helemaal eerlijk.
Maar wat staan onze mo
derne meubels dan, zowel in
het materiaalgebruik als
vormgeving, meestal ver
van het lichaam af; ondanks
alle theoriën daarover. Wat
zijn wij decadent bezig!
Overbodige esthetiek, die
zijn eigen grenzen niet meer
kent. Je kunt beter praten
van beeldende vormgevers
dan ontwerpers. Heel veel
meubelstukken maken de
indruk eerder beeldend ob
ject dan functioneel ding te
zijn. In die zin kan ik er dan
ook vaan van genieten, want
er staan vindingrijke en
fantastische ontwerpen bij.
Kunst die nauwelijks meer
gebonden is.
Je ziet overigens - en niet
hier alleen - de twintiger én
dertiger jaren weer hun in
vloed uitoefenen (Bauhaus
Stijl). Gedacht vanuit Ar
chitectuur. Veel vormen ge
baseerd op lichaamsvreem-
de hoeken of ruggegraad
verpestende lig-zit houdin
gen. Het thema stoel als
communicatiemiddel of ta
fel als communicatie blok-
keerder zou een interessant
thema kunnen zijn voor een
toekomstige expositie.
Maar er zijn ook hele
bruikbare en tegelijk mooie
dingen te zien, zoals een kin-
derkampeerbed, wieg, een
pyramide-achtige hoekkast
of tafels en stoelen van golf
karton voor kort gebruik
(kinderkamers, noodbehui
zingen, studentenkamers
e.d.). Bij de vele lampont
werpers valt bijvoorbeeld
het gebruik van onbrand
baar textiel op. De hele sfeer
laat de nostalgische wange
drochten uit de zeventiger
jaren vergeten en verwijst
weer naar de cleane periode
daarover.
Jammer genoeg durft
■men zichzelf nog niet in het
ootje te nemen zoals de Ita-
kiaanse stroming rond Al-
chima, Memphis en Sottsass.
En om het chauvinisme te
dienen: twee ontwerpers
van St. Joost (en dat is niet
zo veel): Aldo van den Nieu-
welaar met een zogeheten
Amsterdammer kast en
Miep Collin met een stoel
van geperforeerd metaal.
Een specifieke tentoonstel
ling, die als zodanig de
moeite waard is.
Van onze kunstredactie
BREDA - Van 26 maart tot en met 4 april wordt in het Turf
schip in Breda voor de zeventiende keer de Bredase Kunst
en Antiekbeurs gehouden. Hoewel vorig jaar, door middel
van afslanking, werd gesproken van een nieuwe beurs, is er
nu ook weer sprake van "Breda Nieuwe Stijl", op basis van
compactheid, selectiviteit en overzichtelijkheid. Het deelne
mersbestand is gelijk aan vorig jaar: 37 kunsthandelaars uit
Nederland en België (3).
Arnold Zoetmulder uit
Rotterdam, voorzitter van
de organiserende stichting
Nederlandse Kunst- en An
tiekbeurs Breda: „De kleine
verzamelaar zal zich hier
evengoed thuisvoelen ais de
grote collectioneur. Er zijn
tal van objecten in de lagere
prijsklassen te vinden.
Daarnaast zijn er uiteraard
kostbare en zeldzame stuk
ken te vinden die voor het
gros van de bezoekers kijk
stukken zullen zijn, maar
voor musea, collectioneurs
en buitenlandse handelaren
begerenswaardig zijn. De
laatste waren vorig jaar niet
alleen afkomstig uit West-
Duitsland en België, maar
ook uit Engeland, Frankrijk,
Amerika en Japan".
Door het aantrekken van
twee extra Belgen en een
nieuwe Haagse kunsthande
laar lijkt het erop, dat de
schilderkunst een ruimere
plaats gaat innemen op deze
beurs. Breda is altijd sterk
geweest in sculptuur en dat
zal ook nu het geval zijn.
Een ander accent op deze
beurs was steeds het sieraad
(van late middeleeuwen tot
Art Déco); ook nu is dit het
geval. Verder zijn er zoals
voorheen meubelen, uur
werken, aardewerk, glas, al
lerlei metalen, grafiek, iko-
nen, tapijten, streeksiera-
den, munten en penningen,
Aziatica, archeologie, nauti
sche en medische instru
menten, antiquarische en
antiekboeken.
Bij de aangekondigde top
stukken bevinden zich onder
meer Vrijmetselaarsbokalen
uit de 18e eeuw, een avond-
"maalsbeker uit de I7e eeuw,
een collectie Friese munten,
en een Geert Grote Getij
denboek uit de 15e eeuw. Er
David en Goliath, miniatuur op perkament; Frank
rijk circa 1450; stand 39.
is weer een goed verzorgde de Vrijdag, de eerste zondag
catalogus te koop. De ope- en de beide paasdagen; op
ningstijden zijn dagelijks deze dagen is de beurs open
van 14-22 uur, behalve Goe- van 11-18 uur.
AMSTERDAM - De Federatie
van kunstenaarsverenigingen
en de daarbij aangesloten beel
dende kunstenaarsvereniging
BBK '69 willen dat de bestaan
de beeldende kunstenaarsrege
ling (BKR, een soort contra
prestatie) een andere opzet
krijgt. Gistermiddag hebben ze
hun nota's aangeboden aan mi
nister Brinkman van welzijn,
volksgezondheid en cultuur en
aan staatssecretaris De Graaf
van sociale zaken.
Volgens de Federatie zijn de artistie
ke en sociale normen in de huidige
BKR te veel vermengd geraakt. Zij wil
deze regeling, op grond waarvan ruim
3400 beeldende kunstenaars een inko
men verwerven, daarom splitsen in
twee regelingen: een (aanvullende) re
geling waarbij de kwaliteit van het
werk van de kunstenaar beslissend is
en een sociale basisregeling. De laatste
regeling zou sociale zekerheid moeten
bieden voor de beroepskunstenaar, die
om wat voor reden dan ook niet op de
vrije markt of anderszins in zijn of
haar levensonderhoud kan voorzien.
BBK '69 stelt voor in de plaats van de
BKR een basisvoorziening in het leven
te roepen via welke de beroepskunste
naar een werkbedrag ontvangt, waarin
opgenomen ateiierkosten, materiaal
kosten en kosten van levensonderhoud
of een aanvulling daarop. Ook naar de
mening van BBK '69 moet het werk
van de betrokken kunstenaar beoor
deeld worden naar kwaliteit en be
roepsmatigheid. Dat zal de taak moe
ten zijn van een centrale commissie
van deskundigen, die de minister advi
seert wie er wel of niet tot deze voor
ziening wordt toegelaten.
Ook de tentoonstelling „Moeten de
kunstenaar zijn biezen pakken?", die
op vrijdag 25 maart om 16 uur geopend
wordt in de stadsschouwburg van Bre
da, houdt zich bezig met de BKR. Aan
leiding is het zogenaamde IVA-rap-
port, dat in opdracht van de minister
van Sociale Zaken heeft onderzocht
wat er landelijk met de Beeldende
Kunstenaars Regeling moet gebeuren.
De voortzitter van de BKR-commissie
in Breda, die alle Westbrabantse ge
meenten adviseert bij de uitvoering
van de regeling, J. van Oosterhout,
opent de tentoonstelling.
In het hele land maken ongeveer 3500
beeldende kunstenaars gebruik van
deze regeling. In de regio Breda waren
er dat vorig jaar 127. Zoals bekend
geeft het Rijk 130 miljoen gulden per
jaar uit aan uitkeringenaankoopgel-
den. Het regeerakkoord wil hierop
tachtig miljoen bezuinigen. In Breda
werd het afgelopen jaar f 2.839.200,—
uitgegeven, maar de gemeente kreeg
daarvan f 2.697.268,-- van het Rijk te
rug Hiervoor kreeg de gemeente Bre
da 1700 kunstwerken in bezit.
Er zijn onvolkomenheden in de BKR
aan het licht gekomen, die het ministe
rie liet besluiten het Tilburgse Insti
tuut voor Sociaal-wetenschappelijk
onderzoek (IVA) te vragen er een on
derzoek naar in te stellen. Het IVA
rapport stelt dat de BKR eigenlijk best
goed is als regeling, maar dat ze bijge
stuurd moet worden. Dat bijsturen
moet niet alleen op basis van bezuini
gingen gebeuren. Een van de adviezen
luidt onder meer een strenger toela
tingsbeleid. Daarbij wordt, in verschil-,
lende varianten gedacht aan het terug
brengen van het BKR- bestand van
tien tot veertig procent. Het IVA-rap-
port stelt ook dat kunstenaars op basis
van uurloon betaald zouden moeten
worden; hetgeen de kunstenaars waar
schijnlijk meer zal opleveren dan nu
het geval is.
Uiirom mhijzuh>
nu w tol proppen
■sppa.i 3na
do 'jnap ui pueq 'uaAoqsjqoaj uieer 'uappiuu
tuqd 'sijuij pueq 'paoq 'siqoaj ;oodiaje^ '}UE[d
uba pejq 'jnntuouqijq 'tiojq uba sjazhyy).