ioet
moten
fans op nieuw
roject voor
igrecreatie
VAN ZEELAND
YERSEKE - In de kom van de Oosterschel-
de is plaats voor een nieuwe oestercultuur.
Voor Zeeland betekent dat een potentiële
bron van gezonde en milieuvriendelijke
werkgelegenheid. Een hinderpaal op weg
naar een dergelijke nieuwe 'Oesterschelde'
is het nog steeds bestaande monopolie van
een tiental grote oesterhandelaren in Yer
seke.
ilNA ZEELAND 3 JmHSPAG 15 MAART 1983
T20 PAGINA ZEELAND 4
DSTBURG - Er bestaai
n concrete mogelijk.
id, dat Zeeuws-Vlaan-
■ren een nieuw dagre.
eatieproject binnen
jn grenzen kan halen,
et betreft een bestaande
orziening van buiten
eland.
|Dit aanbod aan de
euwsviaamse gemeen-
i werd gisteravond ge-
6an door D. Verstand,
Bnsulent van de Organi-
Itie van Recreatie-on-
frnemers Nederland
jcron) tijdens de regio-
file KNOV-vergadering
Oostburg. Om welk
increet project het gaat
ilde hij echter niet zeg-
•n: „Dat is in dit sta-
|um nog wat prematuur,
laar de mogelijkheden
ijn er als men er maar in
lil springen".
De consulent zei een
prgelijke dagrecreatie-
orziening voor
euws-Vlaanderen
odzakelijk te achten,
ndat het aanbod in deze
■reek nog lang niet com-
|eet is. „Een gigantisch
Voot gedeelte van de
bgrecreatie-bestedingen
lordt in België uitgege
ten", aldus Verstand.
Uewoon omdat er hier
liets is". Hij pleitte ver-
Ier voor één centrale
euwsviaamse VW, die
lericht de streek kan
aan promoten.
Burgerlijke stand -
oren: Maria dv H.Oost-|
I-Van der Jagt, Jacobus zvi
|iersteker-Harthoorn, In-
dv L.Beije-Jacobsen, Ja-!
zv C.vd Ketterij-Van
larden, Marina dv C.Hij-
V-Kooi mans, Maatje dv
blderman-Kuzee, Jorinadv!
ferhelst-Van Dijk, Evelien!
V Allemekinders-Klooster-
Saskia dv C.Mol-Jan-j
Ifska. Overleden: M.van
ering wv P.Matthijsse 90:
J.Corstanje wv A.de Visser!
D.De Puit 84 jr, M.Rijk 15
V.van Opstal ev E.de Hes
je 58 jr, E.van 't Veer 74 jr,i
Jerheule ev M.Polderdijk
M.de Kruijter 86 jr.
i
Ververs van het KNOV til't
\tburg - fotodestem/corj de boef)
euws-Vlaanderen, waaruit;,
wel direct als indirect ver--
opbevorderende activiteiten::
jeten voortvloeien. „Het isin
ze tjjd van teruglopende be
ulingen geen kwestie meer
n konsumenten lokken,,
bar konsumenten kopen,
iusPerquin. f'
De bijeenkomst in Oost-
.rg, waar ook werd gespr°"
n door de gedeputeerde voor
:reatie en toerisme J-,**;ij
ntevogel en door landelU*
vJOV-voorzitter W. Perqui
werd gehouden in samen-,
erking met de 50-jarj®
i-tl
astburgse winkeliersverem-,
ng. Eerder op de dag had ue-
een grootscheepse iutf~
umreceptie belegd, waar°F,
inderden genodigden acte a
Schade voor oesterkwekers door de vorst in januari 1979
Het schoonmaken van de oesters in Yerseke in september 1972
Naar een nieuwe 'Oesterschelde
door Paul de Schipper
Momenteel wordt van alle
kanten gepoogd dit monopo
lie te doorbreken. De Twee
de Kamer dwong vla een
motie minister Braks on
langs om een herverdelings
plan op te stellen voor de
kweekgronden van de Yer
seke Bank. In Yerseke zelf
pogen twee verenigingen de
aileenheerschapij van 'de
tien' te beëindigen: De
Zeeuwse Oester en Ostrea.
Zijn de leden van de
Zeeuwse Oester hoofdzake
lijk nakomelingen van vroe
gere oesterkwekers die op
nieuw het bedrijf van hun
vader willen opnemen,
Ostrea is een club van men
sen die nog daadwerkelijk
actief zijn langs de water
kant, merendeels in de mos-
i selbranche. Ostrea meent als
zodanig de eerste rechten te
hebben wanneer het minis
terie van Landbouw en Vis
serij een nieuw begin van de
oesterkweek zou toestaan.
Perspectieven zijn er vol
doende omdat de afgesloten
Grevelingen tegen alle ver
wachtingen een goudmijn is
voor de gevestigde oester-
handel. Hoe lang nog weet
niemand?
Stimulans
Voorzitter van Ostrea is
M. Scheele. Ooit was hij oes-
i terkweker maar sinds 'de
oesterramp' van 1963 (stren
ge winter. PdS) is hij voor
namelijk actief als mossel-
handelaar. Hij ziet in het
vrijgeven van oestercultuur
een stimulans voor nieuwe
bedrijvigheid op en rond de
Oosterschelde. Een van zijn
mede-bestuursleden Pols te
kent daarbij aan dat het ook
weer niet al te dol moet wor
den, omdat veel varkens de
spoeling dun kunnen maken.
Vooralsnog gaat het er
echter om de kartelvorming
die de afgelopen jaren heeft
Plaatsgevonden te doorbre
ken. Scheele: „Door dat mo
nopolie worden de prijzen
kunstmatig hoog gehouden
en dat betekent dat de oester
i een zeer exclusief artikel
blijft. Voor het produkt als
zodanig is er een bredere
®arkt en dat betekent ook
dat de oester goedkoper kan
worden".
De Ostrea-voorzitter
heeft meer argumenten voor
het 'opengooien' van de oes
terkweek in de Oesterschel
de: „Zoals het er nu naar
'-utziet profiteert een club
van tien mensen van de mil
jardeninvestering die de pij-
|erdam in de Oosterschelde
is. Een van de redenen dat
die dure dam er komt is het
behoud van de cultures in
Jerseke. Het kan toch nooit
de bedoeling zijn dat maar
hen mensen voordeel heb
ben van die enorme bedra-
Sen aan gemeenschapsgeld".
Ooit was de kom van de
Oosterschelde een centrum
van nijverheid in de Zeeuw-
se Delta. Dagelijks zwierven
tientallen oesterkwekers
over de percelen, hun ak
kers, waar ze met hard wer
ken hun dagelijks brood
verdienden. De strenge win
ter van 1963 maakte een eind
aan 'de pannencultuur'. De
'pannenboeren' konden naar
de steun en kregen alvast
een uitkering van de Delta-
schadewet.
De financieel sterke broe
ders namen de gok. Uit die
groep kwam de club van
tien voort: de Vervoex, Ver
eniging van Oesterexpor
teurs. Momenteel beschikt
deze organisatie over het
merendeel van de goede oes
terpercelen. Adspirant-oes-
terkwekers krijgen van het
ministerie van Landbouw
en Visserij geen grond om
dat een stop op de uitgifte
van percelen geldt tot 1986.
Dit houdt overigens mede
verband met een besmetting
van de oesters die in de Oos
terschelde liggen. Een moge
lijkheid om via Vervoex
grond te bemachtigen is er
evenmin. Belangstellenden
kunnen wel voor 2000 gulden
per jaar lid worden van de
organisatie, maar de toezeg
gingen van die kant over een
verdere particpatie worden
niet gedaan.
Het beleid van het minis
terie gekoppeld aan de af
schermende politiek van
Vervoex heeft ertoe geleid
dat het grootste gedeelte van
de vroeger zo vruchtbare
Yerseke Bank al jaren niet
'beboerd' wordt. Dat nu is
een doorn in het oog van
veel insiders uit het Zeeuw
se schelpdierencentrum.
Akkers die niet bewerkt
worden verwilderen zo re
deneren de critici. Ostrea-
voorzitter Scheele is een van
hen. „Wat ons pijn doet is
dat de oesterbank verwaar
loosd wordt. Vroeger, voor
'63, waren er tijdens het sei
zoen dagelijks zestig tot ze
ventig vissers met hun sche
pen bezig. Met hun netten
woelden ze de grond om en
dat betekende dat al het los
se materiaal met de stroom
werd afgevoerd, zodat je
zuivere harde kweekgrond
overhield. Met tien mensen
en een paar boten kun je
zo'n groot gebied onmogelijk
onderhouden. Als je in een
kamer een tegel boent, dan
is de hele vloer nog niet
schoon. Dat geldt hier ook".
Een schoonmaakoperatie
van de Zeeuwse oestergron-
den is volgens Scheele c.s fi
nancieel nauwelijks haal
baar. Het gaat om een gi
gantische operatie, die ove
rigens in het verleden wel
twee keer is uitgevoerd. De
eerste keer in het begin van
de jaren '30 in het kader van
de werkloosheidsbestrijding
en de tweede keer in 1950
toen schoonmaak het enige
middel bleek tegen een oes
terparasiet.
Nu ligt de oesterkweek in
de Oosterschelde weer stil
door een parasiet. Wat er
aan zogenaamde Zeeuwse
oesters uit Zeeland komt
wordt door de gouden ploeg
van Vervoex opgevist en
verwaterd in smetvrije bin-
nenputten bij Yerseke. Voor
het seizoen '83/'84 verwacht
Vervoex 35 miljoen oesters
te kunnen leveren. Van
kweek is echter nauwelijks
sprake. Het gaat alleen om
handel. Wel worden er nog
surrogaat Zeeuwse oesters
geexporteerd zoals 'de creu-
se' een met veel promotie
omgeven schelpdier van Ja
panse oorsprong.
Volgens de mensen van
Ostrea ligt het begin van een
nieuwe winterharde Zeeuw
se oesterkweek in de Greve
lingen. Die kweek moet
gauw beginnen, omdat nie
mand weet welke nukken de
natuur nog voor dit afgeslo
ten water in petto heeft.
Scheele: „Nu zijn er daar
nog prima oesters. Wat er
gebeurt weten we niet, maar
we moeten niet wachten tot
het te laat is. Als er straks
geen broedval meer is dan is
het voor Zeeland helemaal
verloren".
Het Vervoex-argument
dat de Oosterschelde-kom
nog niet van besmetting vrij
is weerlegt hij met de op
merking: „Volgens biologen
is die Microcell X verdwe
nen. Nu zegt Vervoex dat de
hele Oosterschelde schoon
moet zijn, maar dan moet je
ale oesters wegvissen. Dat
zullen wij niet meer bele
ven".
Boze tongen in Yerseke
fluisteren dat restanten van
de oestervoorraad van vorig
seizoen zelfs teruggebracht
zijn naar de 'besmette' Yer
seke Bank omdat je die toch
niet zomaar weg kunt gooi
en. Die vermoedens gaan
zelfs zover dat het CDA-
Tweede Kamerlid H. Evers-
dijk minister Braks ge
vraagd heeft om dat ver
dwenen oesteroverschot te
voorschijn te toveren.
Hoe het ook zijin Yerse
ke staan een aantal oud-oes
terkwekers te popelen om
weer te beginnen. Niet al
leen uit idealistische motie
ven, nee leer ze kennen die
van Yerseke. Terug naar 'de
Oesterschelde' van weleer is
een ideaalbeeld, maar com
merciële overwegingen gaan
voor omdat de oester een
uitstekende aanvulling is
van het zeewarenpakket dat
ze hun vooral Belgische
clienten aanbieden.
Ostrea-voorzitter Scheele
combineert het idealisme
met de commercie als hij
tenslotte zegt: „Het is een
uniek gebied met nog unieke
mogelijkheden voor Zee
land. Het kan geen over
heidsbeleid zijn om maar
tien man te bevoordelen. Er
is voor veel meer plaats en
dat betekent ook meer werk.
Zoals het nu is kan het niet.
Daarvoor hebben we met z'n
allen te veel betaald aan die
poreuze dam".
Activiteiten in de oesterputten in Yerseke in 1980
Drie maal per week worden de zakken met oesters in verwateringsbassin gelegigd
- FOTO'S DE STEM/CORJ DE BOER
