RSV: faillissement van liberaie steunverlening „De afslachting.eh afslanking van RSV Km ,Frankrij 'EVENS Westen biedt arme landen helpende hand S en Lib; ilan voor iftocht trc Socialistische 'rabauw' doet gooi| naar Australische premierschap IN VERZET! Het laatste hoofdstuk van een chaotische geschiedenis: MORELE DRUK ZATERDAG 12 FEBRUAR11983 PAGINÜ 'ATERPAG 12 FEBRUAR11! Meer Geschiedenis Kentering Rekenkamer 5! Doodvonnis Canadezen Onrust Rijke landen in hetzelfde schuitje als Derde Wereld Overstag Dwang Star Schokken Dialoog Bob Hawke: Ruw, meedogenloos en kampioen bierdrinker B10T1M ACHTERGROND T11 Door Frans van Mourik HET RSV-DEBACLE lijkt naast alle ellende die het in veel gezin nen veroorzaakt toch nog een lichtpuntje op te gaan leveren, hoe wrang dat ook moge klinken. Politiek Den Haag begint te begrij pen dat liberale steun verlening gedoemd is failliet te gaan. De Staat blijkt zich niet te kunnen veroorloven miljarden aan ge meenschapsgeld in be drijven te steken zon der dat diezelfde Staat ervoor zorgt een dikke vinger in de bedrijfs- pap te krijgen. Geschrokken roepen D'66 en CPN nu om een parle mentaire enquête en andere partijen pleiten voor specia le commissie om een onder zoek door de Algemene Re kenkamer. Daarmee krijg je echter die ruim 1,6 miljard steun aan RSV en al die verloren banen niet terug en boven dien verander je met zo'n onderzoek achteraf niets fundamenteels aan de ma nier waarop steun ook nog aan andere bedrijven zal worden gegeven. Er zal meer moeten ge beuren want RSV is niet de eerste uitglijer onder over- neidstoezicht. Iedereen her innert zich nog de Tealtro- nic-affaire, waarbij de di rectie meende dat de zestig miljoen overheidssteun ook ten eigen nutte kon worden aangewend. En verder zijn er moeiteloos nog andere voorbeelden te vinden van overheidsfinanciering die nooit meer opleverde dan een kostbare stervensbege leiding. Er is genoeg mis in het he le systeem van steunverle ning om de politieke daad kracht nu niet te beperken tot alleen een onderzoek bij RSV. In de eerste plaats is er het woud van steunregelin gen, zo'n 130 in totaal, die ai of niet in combinatie met el kaar worden toegepast. Dat zo'n groot aantal regelingen met bepaald overzichtelijk is laat zich denken. Staat en bedrijven zien door de bo men het bos niet meer. Het belangrijkste strui kelblok echter bij iedere steunoperatie is de controle op de wijze waarop een be drijf met het geld omspringt. Die controle is er simpel ge zegd niet. Die controle is er ook nooit geweest. Dat liberalis me is historich zo ge- groeid.Bij iedere grotere steunoperatie is de Nationa le Investeringsbank (NIB) betrokken. Naast de directe steun die de overheid aan de bedrijven geeft wordt ook die bank ingeschakeld. En meestal wordt steun via die bank door de Staat omgezet in deelneming in het aande lenkapitaal. De Staat ge bruikt de NIB aan als aan deelhouder en krijgt zo me dezeggenschap in de onder neming De NIB is in 1945 opge richt op initiatief van de toenmalige minister van Fi nanciën, Lieftinck, die han delsbanken en verzeke ringsmaatschappijen voor zijn idee wist te interesse ren. De NIB viel onder Fi nanciën en werkte aanvan kelijk als een soort commer ciële bank die bereid was om met rugdekking van de Staat toprisico's te dragen. Maar in de tweede helft van de jaren zestig kwam er een kentering. De bank werd ook geldschieter onder niet-commerciële voor waarden. Klopte een nood lijdend bedrijf bij de bank of de overheid aan dan boog een commissie zich over het probleem. En dan kwam er steun van de NIB in de vorm van een krediet, een garan tie of een deelneming in het aandelenkapitaal. Maar die laatste moge lijkheid werd maar mond jesmaat benut. Tot en met 1980 nam de NIB maar voor 427 miljoen deel, ofwel ne gen procent van het totaal aan uitstaande financierin gen. Veel krediet en weinig medezeggenschap dus. En bij de deelneming ging het bovendien steeds om een minderheidsdeelname: Vol vo Car 45 procent, Spinnerij Nederland 49 procent, DAF- Trucks 25 procent en RSV 40 procent. Bovendien bleek de Staat bij voorbeeld de steunrege ling Bijzondere Financie ring zo kwistig toe te passen dat controle en kredietbe waking van de NIB niet toe reikend waren. In de jaren zeventig werden soms hon derd contracten per jaar af gesloten. Dat betekende on der meer dat groeiende pro blemen bij de steunontvan- gende bedrijven soms veel te laat werden gesignaleerd. De steunoperaties van de Staat zijn de laatste jaren ontaard in pure verliesfi- nanciering. De geldstroom ging richting bedrijf, en ver volgens richting schuldei sers, en tot die laatste groep behoorden dan vaak weer de commerciële handelsban ken. Dat staat in schril con trast tot bij voorbeeld een bepaling in de veel toege paste Regeling Steun aan Individuele Bedrijven, die verbiedt dat steungeld wordt besteed aan bij voor beeld een sociaal plan. Zo moest Bruynzaal om vijftien miljoen te krijgen afzien van een sociaal plan voor vijfhonderd werknemers. Zo kwam bij dit soort steunope raties geld niet terecht bij bedrijf en werknemers, maar wel bij schuldeisers. Controle op de wijze waarop bedrijven met het gemeenschapsgeld om sprongen was en is er nau welijks. De heer Molken- boer, die al voor zijn pen sioen als topman van Econo mische Zaken bij RSV ge stationeerd was, zal voor al die jaren waarnemen zeker niet de Prijs van het Staats toezicht krijgen. RSV gooide er ondanks die 1,6 miljard steun tienduizend arbeids plaatsen uit en van de 17.000 die overbleven moeten er nu ook nog eens zesduizend af. En Molkenboer zat er al die jaren bij en keek er naar. Bij Tealtronic had de staat negen maanden nodig om twee van de drie rege ringscommissarissen te ba ren en die tijd werd door de directie gebruikt om de steun in de richting van het eigen budget te sturen. En dan heb je het nog over bedrijven met staatsdeelne ming. Bij al die andere be drijven is het toezicht nog minder. Dan zijn er alleen maar papieren voorwaar den. Als er nu een onderzoek moet komen, kun je eigen lijk alleen heil verwachten van het meest vergaande: de parlementaire enquête, want dan wordt er onder ede gehoord. Maar daar voelt het CDA niks voor, dus dat zal wel niet doorgaan. De suggestie van een on derzoek door de Algemene Rekenkamer is niet zo ge weldig. De bevoegdheden van de Rekenkamer zijn na melijk te beperkt. De Re kenkamer kan geen onder zoek plegen bij bedrijven waarin de Staat of liever de NIB een minderheidsbelang s f IUN ON1 VROUW! N na mof fit M.F b rym Protest heeft. Zo'n onderzoek kan alleen gebeuren als de Staat voor honderd procent eige naar is. En als de Staat wel een meerderheidsbelang heeft, maar niet volledig eigenaar is, moet de Reken kamer zich beperken tot het inwinnen van informatie bij het betrokken ministerie. Op langere termijn zijn er twee, betere mogelijkheden om herhaling van dit soort affaires te voorkomen. Of de Staat gaat de steun aan be drijven voortaan omzetten in een meerderheidsdeelne ming, of er komt een wet die de Staat verstrekkende be voegdheden geeft bij dit soort steunoperaties. Als die politieke keuze niet wordt gemaakt, zullen er in de naaste toekomst nog vele miljarden in evenzovele bodemloze putten verdwij nen. En ook dat is geen on zin. - FOTO'S ARCHIEF DE STEM Door Mick Salet „HET IS buitenge woon beroerd, maar de vervelende conclusie is dat een belangrijk deel van het bedrijf geen bestaansbasis meer heeft". Met die woorden'tekende premier Ruud Lubbers een week geleden het onvermij delijk lijkende doodvonnis van de RSV, de chaotische gigant, die zich in het Haag se wereldje al jaren gepre senteerd had als de Rijks Steun Vreter. In de stroom van dreigende ontslagen is even ten onder gegaan dat Lubbers, maar dan in ande re rol, dezelfde woorden uit had kunnen spreken over de ondergang van de construc tiewerkplaats en machine fabriek Jonker du Croo in Amsterdam. Ook deze doch ter van Lubbers' familie-be drijf Hollandia-Kloos moet de poorten sluiten en drei gen de 189 werknemers op straat te komen. Het is dus niet alleen RSV dat met zijn 17.000 werkne mers geen antwoord heeft weten te vinden op de econo mische crisis. En het is ook niet alleen ir. Stikker die nu als falende manager als éni ge zondebok van het RSV- fiasco dreigt te worden aan gewezen. Net zo min als de regeringswaarnemer Mol kenboer de schuld van te genstrijdig overheidsbeleid in de schoenen geschoven kan worden. Wie de schuld vraag van de ondergang van RSV wil beantwoorden, stuit op een complex van factoren: Haagse, Rotter damse en internationale. Maar dat er fatele fouten zijn gemaakt, bleek de afge lopen week in Den Haag, waar in twee marathon hoorzittingen de RSV-pro- blemen over tafel gingen. De plaats van de hoorzit tingen was, uit historisch oogpunt, pijnlijk precies ge kozen: de Rolzaal, die schuil gaat acriter de markante muren van de Ridderzaal. In lang vervlogen tijden zetel de hier het Hof van Holland. En de Rolzaal was de pleit- kamer van dit rechtscollege, waar de „pleitrolle" (van daar de naam Rolzaal) met daarop de lijst van rechtza ken, werd voorgelezen. En het was ook in deze Oude Saai dat Johan van Olden- barnevelt op 13 mei 1619 het doodvonnis tegen zich hoor de uitspreken. Nu, dik drie- en-een-halve-eeuw later za ten de RSV-werknemers op de plaats van de raadspen sionaris. Wederom een zwarte bladzijde in het Ne derlandse geschiedenisboek je. Wat heeft de Tweede Ka mer geleerd in die twee da gen? Het opsommen van de gegeven feiten is ondoenlijk: er werd bijna een meter ho ge stapel aan RSV-informa- tie overhandigd. Maar drie algemene conclusies sprin gen er duidelij k uit: ■De RSV, met tientallen aparte bedrijven en 17.000 werknemers, is een jungle, waarin zelfs de bovenste- beste boekhouder de weg kwijt raakt. Slechts één pad is duidelijk en dat is de één- richtingsstraat naar de cen trale RSV-kas in Rotter dam. Zo'n 470 miljoen gul den zijn zo van De Schelde naar Rotterdam gevloeid, waar men dat nodig had om het gat van het geldvretende kolengraaf-fiasco te dichten. In Vlissingen kan men nu wel fluiten naar dat geld en moet eenzelfde bedrag op een andere manier gevonden worden om het redelijk ge zonde bedrijf door te kunnen laten draaien. De banken? Nee, want wat is de garan tie? Bedrijfspanden? In handen van mama RSV. De toekomst-perpectieven? In handen van Den Haag? De Schelde is het duidelijkste voorbeeld van een leeggezo gen bedrijf, dat in de kern gezond is, en nu maar moet hopen op positieve Haagse besluiten om dat waar te maken. ■Het kabinetsbesluit, vol gens WD-Kamerlid Huub Jacobse op „eenzame hoogte genomen", is aanvechtbaar. Niet alleen de vakbonden, de Raad van Bestuur van RSV, de verschillende onderne mingsraden en directies, ook de meeste Kamerleden zijn daarvan overtuigd. Het kabinetsbeluit is ge nomen aan de hand van een McKinsey-rapport, dat twee dagen lang aan flarden werd geschoten. „Twee Ca nadezen zijn een uurtje langs geweest, hebben wat oude verliescijfers en de or derportefeuille ingezien en waren weer weg", vertelde directeur ir. Smit van de Machinefabriek Breda. Het gevolg was dat er een nega tief advies in het rapport stond, aan de hand waarvan de „zwarte" kabinetsbelis- sing is genomen. Alle men sen en bedrijven waarover is beslist kennen de inhoud van dat rapport echter niet, ook de Kamer niet. „Hoe kan men dan met argumenten de belissingen aanvechten", vroeg PvdA-Kamerlid drs. Arie van der Hek, minister Van Aardenne keer op keer: Van Aardenne antwoord de, met een mengeling van prikkelbaarheid en laconie, dat bedrijven altijd zullen zeggen dat het tot nu toe slecht is gegaan maar dat het nu beter gaat en er vol gend jaar winst verwacht mag worden. Dat bleek ook duidelijk uit de toekomst perspectieven die twee da gen lang over tafel gingen dalende lijnen, die boven iiej as-punt 1983 opeens hoopvol de hemel in schieten. hoopvol? Soms wel, maat vaak ook met realistischs cijfers ondersteund, wart heel wat RSV-bedrij ven zij;] gezond en zouden zonde RSV-moeder zelfstandig! goed door kunnen draaier,! De Reus schoot als eerste ui; de RSV-surséance-as meer stiefkinderen van verdoemde RSV-moe® zullen de liften-fabrit (ruim 300 man) veilig volger Anderen niet. ■Er is grote onrust in bedrijven. „Zo ga je niet on met mensen", zei KMS-on. dernemingsraadvoorzitter De Leeuw en ook die verwij tende woorden werden, ai dan niet met tranen in 4 ogen, herhaald en herhaaU En nog weet niemand pre- cies wat er nu gaat gebeu- ren. Zoiets is niet te vangen in woorden als „triest" ei „treurig" en de onduidelijk- heid zal nog wel een tergen de tijd blijven bestaan. Hei kabinet heeft weliswaar lij- nen uitgezet (en de roil draad daarvan: RSV kan zó niet blijven bestaan, er m«:| worden afgestoten en slankt, wordt door zo we CDA, WD als PvdA geac-| cepteerd), maar de invullij van de reorganisatie is nuii de eerste plaats in handi van de door de rechtbai benoemde bewindvoerders. Het einde van de RSV aangekondigd, het wei moet beginnen: wroeten ii| het verleden en bouwen de toekomst. Geld voor mi rine-fregatten, besluiten over ketelbouw, wie kas zelfstandig doorgaan, waai vallen de klappen. Duizend-en-één-vragen en nul antwoorden. Het ka binet heeft het laatste RSÏ-| hoofdstuk getiteld: het eindt van de steun-cyclus. De res:| gaat nu geschreven worde,' Wat het gaat worden? He: antwoord ligt verscholen ii| een verspreking van CDA- Kamerlid Mr. Joost van Ier- sel, die het had over de vermijdelijke afslachtin-l g...ik bedoel afslankini van de RSV". Tijdens hoorzittingen in de Rolzaa is gebleken dat duizend» RSV-werknemers wachter op het antwoord waar hiï| baan en toekomst van hangt om er steeds aan toeti| voegen: en snel. Van onze correspondent i „jjg Klaus Barbie, het j ia van de meest beruchte .Uapo-afdeling in Lyon, die rantwoordelijk is voor de van meer dan 10.000 per- en zaterdag j.l. naar onkrlik overgebracht is, zou zekere zin van Bolivia ge- chtzijn- Gezien de economische si- i atie van Bolivia, dat na Haï- het armste land van Ameri- is zou de overweging dat 1 Door Pieter-Jan Dekkers HET SPOOK van de jaren dertig waart rond. In één week voorspelt het Interna tionale Monetaire Fonds (IMF) de volle dig ineenstorting van het internationale fi nanciële stelsel als het rijke westen op z'n gat blijft zitten en ziet de Commissie-Brandt de economische recessie afglijden naar wanor de en anarchie, vooral in de Derde Wereld. Alleen een gezamelij- ke actie van de rijke landen om de arme landen financieel uit de put te halen, kan dat onheil voorkomen. Overdreven? Zeker niet. Steeds meer landen hebben betalingsmoeilij kheden. Waren het tot voor enkele jaren Turkije en Polen, die aan de rand van een finan cieel bankroet stonden, van daag zijn het vooral La tij n- samerikaanse staten, die fi nancieel aan de grond zitten. Belangrijkste oorzaken daarvan zijn behalve de eco nomische wereldrecessie de tot voor kort enorm hoge rente in de Verenigde Staten en de scherpe daling van de grondstoffenprijzen. Landen als Mexico, Argentinië en Brazilië moesten vorig jaar steeds meer schulden aan gaan om aan hun betalings verplichtingen te kunnen voldoen. De Amerikaanse regering heeft deze situatie tot voor kort gelaten voor wat het was. Financiële steunverle ning aan die landen werd overgelaten aan de Ameri kaanse banken, die inmid dels meer dan hun hele ge zamenlijke eigen vermogen in die landen hebben uit staan. Toen vorig jaar augustus Mexico liet weten, dat het niet meer aan zijn betalings-verplichtingen kon voldoen, was de inter nationale geldcrisis geen spookbeeld meer: die sloeg hard toe in Amerika's ach tertuin. ge-objecten en wapenaan- komen. Maar dat is op zich geen reden die landen in de steek te laten. Deze starre en dogmatische opstelling van de Reagan-administratie moet worden doorbroken. Dankzij een snel ingrijpen van de westerse monetaire autoriteiten hebben de fi nanciële problemen van Me xico nog niet tot een cata strofe voor het internationa le bankwezen geleid. De sa menwerking tussen die wes terse landen en het IMF toonde aan, dat het interna tionale financiële stelsel toch bestand bleek tegen de hevigste schokken uit de na oorlogse jaren. Dat het IMF kon ingrijpen kwam, omdat bij de Ameri kaanse regering eindelijk het besef doorbrak, dat Washington niet op een eiland ligt. Het jarenlange verzet tegen het uitbreiden van de geldmiddelen van het IMF werd opgegeven, op voorwaarde dat de indus trielanden de grootste vin ger in de financiële IMF-pap zouden houden. De afgelopen maanden hebben de tien rijke landen (inmiddels elf, omdat Zwit serland ook is 'toegetreden') hun eigen 'potje' bij het IMF gevuld met vele extra mil jarden dollars en dit fonds opengesteld voor alle andere 146 IMF-leden. Donderdag en vrijdag kwam het IMF in Washington bijeen om de geldmiddelen van het fonds verder aan te vullen. Besloten is het fonds te verruimen met 175 tot 263 miljard gulden. Dat bete kent een vergroting met 50 procent van alle geldmidde len van het IMF. Dat besluit viel ondanks Amerikaanse tegenstand. Washington wilde niet verder gaan dan een verhoging met 40 pro cent, maar heeft het tegen de andere rijke landen, Japan en de EG-landen; moeten af leggen. De dreiging van een inter nationale financiële crisis heeft voor meer dan alleen een gevuld IMF-fonds ge zorgd. De particuliere wes terse banken, die vaak een kuddementaliteit is verwe ten wegens het blindelings verstrekken van kredieten aan financieel zwakke lan den, worden nu 'gedwongen' de geldstroom naar de ont wikkelingslanden niet te la ten opdrogen. De meeste westerse c< ïtrale banken hebben met le handelsban ken afspraken gemaakt over kredietverlening aan landen in de Derde Wereld. Het was tot voor kort onmogelijk de banken te dwingen meer in het gareel van de internatio nale organisaties te lopen. Nu het IMF door de inter nationale geldcrisis zich zelf heeft opgewaardeerd, gaan er zelfs stemmen op de be voegdheden van dit fonds verder uit te breiden. Zo wordt met de gedachte ge speeld het IMF meer zeg genschap te geven bij veran deringen van wisselkoersen. De afgelopen jaren hebben nogal wat landen door een devaluatie van hun munt hun concurrentiepostie ver beterd. Op grond van een aantal criteria zou het IMF nieuwe devaluaties moeten beoordelen op hun noodza kelijkheid. Dat lijkt nogal ingrijpend. Maar als men weet, dat het IMF nu al strenge voor waarden stelt aan ontwik kelingslanden om in aan merking te komen voor kre dieten (strak financiëel be leid, terugdringen van het begrotingstekort) kan het verwijt 'inmenging in bin nenlandse aangelegenheden' nauwelijks meer serieus worden genomen. Wie nu denkt, dat de fi nanciële crisis is overwon nen, heeft het mis. Zowel het IMF als de Commissie- Brandt stellen dat de inter nationale aanpak alleen maar kan slagen, als de in dustrielanden hun econo misch beleid meer op elkaar gaan afstemmen. De finan- cile mechanismen alleen zijn onvoldoende om de Derde Wereld er weer bovenop te helpen. Voorwaarde is óók dat de wereldhandel weer gaat groeien en de economie uit het dal raakt. Het IMF mag dan wel wat licht aan de economische hemel zien schijnen, feit blijft, dat het pas echt opklaart als de in dustrielanden de economie gaan stimuleren. Te veel is de bestrijding van de infla tie gezien als enige oplossing voor de recessie. Zeker nu die inflatie in de meeste rij ke landen tot een aanvaard baar niveau is teruggedron gen lijkt zo'n stimulering van de economie haalbaar. De Commissie-Brandt geeft wat dat betreft Ameri ka een veeg uit de pan, om dat de regering-Reagan de afgelopen tijd in de huidige economische crisis een nega tieve rol heeft gespeeld. Een vaakgehoord argument in Washington was, dat de ont wikkelingslanden, die fail liet dreigden te gaan, zelf daaraan schuldig waren. En toegegeven, de meeste Derde Wereldlanden hebben teveel geld uitgegeven aan presti- Er zijn behalve de extra financiële impuls voor het IMF tekenen, dat Washing ton langzaam overstag gaat. De aankondiging van Rea gan, dat hij ook geld gaat vrijmaken voor het schep pen van arbeidsplaatsen, 'wijst er op, dat er een koers wijziging op handen is. Daarvoor is nodig, dat de rente in de VS verder daalt en de dollar aan de goedkope kant blijft. De centrale ban ken in de VS echter stellen als voorwaarde voor een la gere rente, dat het begro tingstekort van de Ameri kaanse regering fors moet worden teruggebracht. Met andere woorden: er kan slechts sprake zijn van een economische opleving, als Reagan het mes in zijn be groting zet. Geluiden uit het Amerikaanse Congres wij zen er op, dat men daar al met het snoeimes klaar staat. Rijkelijk laat, dat wel, maar beter laat dan nooit. Er is één nadeel aan de IMF-operatie verbonden: de rijke landen hebben van de financiële crisis gebruik ge maakt om hun eigen macht te vergroten. Van enige in spraak van de Derde Wereld is geen sprake meer. Op dit punt zou het rijke Noorden het advies van de Commissie-Brandt naar waarde moeten schatten: een nieuwe Noord-Zuid- dialoog. Want het wordt steeds duidelijker dat ieder een in hetzelfde schuitje zit. Het Noorden kan niet meer constateren, dat de zuidelij ke kant van de boot zinken de is en het daarbij laten. Door Anton Theunissen ROBERT JAMES LEE (Bob) Hawke is sinds tien jaar de machtigste, po pulairste en kleurrijkste man van Australië, maar nu pas gaat hij een gooi doen naar het hoogste ambt: dat van regerings leider. Deze week is hij gekozen tot leider van de Labour-partij. De ko mende weken zal hij in slag gaan met de liberale heerboer Malcolm Fra- ser, de huidige premier, in een naar verwachting grimmige verkiezings campagne, want politiek op het vijfde continent is „zo hard als rugby". Op 5 maart maken de Austra liërs in het stemhokje uit wie van beiden de nieu we premier wordt. Hawke (52), zoon van een dominee, is een rechtse so cialist, oud-voorzitter van de Labour partij en ex-lei der van de overkoepelende vakorganisatie, de Austra lian Council of Trade Unions. Hij heeft een grote reputatie opgebouwd als be middelaar in conflicten tus sen vakbonden en werkge vers. Hij beschikt over een aan tal kwaliteiten, die door de Aussies mateloos worden gewaardeerd: hij is ruw, meedogenloos, een bon vi- vant met een macho-char me, die herhaaldelijk diep in het glaasje kijkt, en dan graag ruzie maakt met jour nalisten. Jarenlang stond hij in het Guiness Book of Re cords voor een record bier- drinken (anderhalve liter bier in twaalf seconden), dat hij vestigde tijdens zijn ja ren als Rhodes-scholar aan de universiteit van Oxford. Het verleidelijk optrek ken van de rechterwenk brauw is zijn handelsmerk Bob Hawke - FOTOUPI en heeft hem populair ge maakt bij de vrouwelijke kiezers. Hoewel hij be schouwd wordt als de „king maker" van de socialisten, is hij in linkse kringen van Labour niet geliefd. Met na me met de socialisten van Victoria, zijn thuisstaat, waar de linkervleugel van de partij domineert, heeft hij menige aanvaring gehad. Hawke mag het imago van een rabauw hebben, hij is een uiterst pragmatische en intellectuele man, die niet terugdeinst in het openbaar sterke taal te gebruiken („Keep the bastards down", is zijn geliefde kreet als hij écht in de slag is met werk gevers), maar in de achter kamers redelijke overeen komsten afsluit. Hawke is meer doener dan denker, meer manager dan ideoloog of vernieuwer. „In mij vind je het slechtste en het beste van de Australiërs", zei hij van zichzelf. Hawke heeft zich bijvoor beeld nooit met liefde achter de politiek van zijn Labour- voorganger Gough Whitlam geschaard, die zoals bekend enkele jaren geleden in een constituteel conflict het loodje legde. Hawke vond hem een man die te veel door de waan van de dag Werd besprongen, zonder naar de lange termijn te kij ken. „Een politieke imbi- ZOUTWATE1 TOKIO - Een Japans onderzoeksinstij een auto te laten rijden met een mo loopt op zout water. Het Sjibaura stoommotor ontworpen, waarop tweè ten, een met zoet water en een met water wordt verhit en de stoom die I motor aan. De stoom wordt dan one water geblazen, waardoor dat water 1 meer stoom ontstaat zodat de motor fcl ÈIROET (AP) - De Verenig- i Staten en Libanon hebben zamenlijk een voorstel ont wikkeld om de buitenlandse epen in Libanon in een pe- de van tien weken gefa- lerd terug te trekken onder zicht van een versterkte in- nationale vredesmacht. De VS en Libanon zijn het over eens dat de drie fasen el moeten uitmaken van een feemene overeenkomst die eind moet: maken aan de sis in Libanon. Jet nieuwe plan voorziet in jrste instantie in ontruiming an de stellingen langs de in- rnationale hoofdweg van Beiroa na m| sche, mansa sen tel de vl voora kenin komsi De mach Frans moet verste te hot Het n door c voor I Habit de Lit ciel", zei Hawke eens vai| Whitlam. Evenals Whitlan zal HawI ke - als hij premier wordt T ervoor zorgen, dat de steil van Australië in de were!:! weer gehoord wordt. „Heli zal niet zo zijn, dat ik nasi de Amerikanen en de Brit-I ten kijk, als wij onze stemt! de wereldfora moeten bepsT len, want dat is de praktij! onder de huidige conserval tieve coalitie van Libera!! en Plattelandspartij. W| zullen een eigen stem he! ben en ons niet automatis! scharen onder de Amerif kaanse paraplu, hoewel i me daaronder voor onze ve: ligheid prettig voel". Hawke is, in tegenstelliül tot de officiële Labour-lij! duidelijk voorstander va'l een uraniumindustrie Australië. Hawke zal zitf als regeringsleider aan „raliteit" aanpassen en lev! ringscontracten, afgeslote! ten tijde van het conserv! tieve bewind, zeker honor! ren. De zogenaamde „ura| niumoorlog" zal een belan! rijk verkiezingspunt wo! den, maar Hawke zal zich! deze zaak opstellen acht! de zwijgende meerderfeff van de Australiërs en t de vakbonden, milieube#| gingen etc. Hawke zal als realist aa! kondigen dat ook in Austr! lië „life was not meant tot! easy". Vele Australiërs wo! den voor het eerst met de rt| cessie geconfronteerd zijn meer dan half mil)#! werklozen) en Hawke zal f!| ke dag onderstrepen, dat kj voor de mensen niet be® wordt met het simplistjf van Malcom Fraser, niets meer te bieden h dan een laisser faire econ! mie. Hawke zal zijn hurW'f loze tegenstander, een te! uit een geslacht van mil)! nair-schapenboeren, ha! aanpakken. Door Pieter Eggen De Israëlische premier Be gin heeft eieren voor zijn geld gekozen. Defensie-mi nister Sharon vliegt de laan uit, maar mag in de regering blijven. Een regeringscrisis en nieuwe verkiezingen worden daarmee voorko men, terwijl de schuldige zijn straf niet geheel ont loopt. In de huidige politieke crisis in Israël heeft Begin de oplossing gekozen die hem de beste overlevings kansen biedt en die waar schijnlijk door alle geledin gen in de samenleving geac cepteerd wordt. Sinds afgelopen dinsdag ue onderzoekscommissie Kahan zijn rapportage over het Israëlische aandeel in de massamoord in de Palestijn se kampen Sabra en Chatila openbaarde heeft de rege ring-Begin naar wegen ge zocht om een politieke draai te geven aan de conclusies. Daarbij kon de regering kie zen uit drie mogelijkheden: het rapport negeren, een re geringscrisis forceren en hteuwe verkiezingen uit schrijven of Sharon ont slaan. De eerste mogelijkheid viel snel weg. Dat zou tot zeer grote interne spannin gen hebben geleid. De oppo sitie tegen Begin zou er vleugels door hebben gekre sen, de onderzoekscommis- s'e (waarin drie rechters za ten) zou ontslag hebben ge nomen en wat zeker zo be- angrijk is, Israels reputatie ®s "functionerende demo- ratie" zou een dusdanige knauw hebben gekregen dat ok de bondgenoten van Is- i„ (Amerika voorop) zich n versneld tempo zouden Begen<^en Van reSering" tweede variant bleek ok niet haalbaar, omdat net name de leider van de ationale Religieuze Partij, oseph Burg, die Begins re- v^mg gedoogt niets voelt or vervroegde verkiezin- n, is bang bij zo'n gele genheid door het populisme an Begin uit de gratie van de aar dee vol vrc den reg vaa leer mo afv lan da; het zal me me en en nie zit! E teg wel ZOL der stei In rin aai ka! is con mo siti vai voc va: uit ree En tie we zov Wi de De An zij po vr w; no

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1983 | | pagina 4