„Onze waardering,
professor!"
'Overwinnen kapitalisme
gewetenszaak voor kerk'
Volledige werkgelegenheid? Vergeet het deze eeuw maar
Verzet n
opgevoe:
in El Sal
"■m.
Ondanks familie Diees
verdween DS'70 van
het politieke toneel
Troepen
Kerkelijke 'duizendpoot'
op de bres voor de armen
ZIEKENHUIZEN DICHT, KERNCENTRALES OPEN
BRAZILIAANSE KARDJNAAL ARNS:
ONDANKS TOVERWOORDEN LOONMATIGING EN BEZUINIGING
ZATERDAG 15 JANUAR11983
ACHTERGROND
PAGINA
Kennis
14 «*-.• y
Twijfel
Leuke dingen
Wraak
Onrust
Triest
Kreet
Haakmat niet in 1:
Ho ho
mevrouwtje
T11
Door Lidy Nicolasen en Frans Boogaard
„ONZE waardering voor de commissie Beek!" Die jubelende reactie van
het Verbond van Nederlandse Ondernemingen (VNO) lag donderdagmid
dag tegelijk op tafel met het langverwachte rapport van de commissie-
Beek over de gevolgen van eventuele sluiting van de twee Nederlandse
kerncentrales.
Ov
\S
Het VNO was er als de
kippen bij om de voor velen
pijnlijke conclusie te trek
ken: de twee centrales kun
nen niet dicht.
De georganiseerde werk
gevers vinden overigens niet
sinds gisteren dat Nederland
met zijn energiebeleid maar
aanrotzooit. In Frankrijk
hebben immers al 100.000
mensen een baantje gevon
den in de nucleaire indus
trie. België, West Duitsland
en de VS bouwen de ene
kerncentrale na de andere
en Nederlandse bedrijven
concurreren zich kapot door
de hoge stroomtarieven die
ze moeten betalen. "Een im
puls is hier hard nodig", be
wierookt het VNO dan ook
de conclusies van professor
Beek en de zijnen.
Maar de definitieve uit
spraak over het al of niet
sluiten van de kerncentrales
wordt niet gedaan door Beek
of het VNO, maar door het
parlement. Of niet? Sinds
donderdag is voor veel te
genstanders van kernener
gie de hoop op sluiting van
de centrales voorgoed de bo
dem ingeslagen. Hoop die de
commissie-Beek wonderlijk
genoeg tot het eind toe heeft
gewekt.
Want ook in het rapport
gaan de jubeltonen en kri
tiek hand in hand. Sluiting
van de kerncentrales zal de
Nederlandse staat om en na
bij de vijf miljard gulden
kosten, zegt professor Beek.
Dat is dan het gemiddelde
van 3,5 en 6 miljard, want
„wetenschap is kennis zon
der end", zoals al op de eer
ste bladzij van het rapport
wordt gezegd, vrij naar een
1200 jaar oude dierenfabel.
Voor Beek en zijn commissie
zijn die 3,5 en 6 miljard de
magische onder- en boven
grens, een wetenschapper
die lager of hoger uitkomt
heeft 'oneigenlijke toereke-
ningen' gedaan, weet Beek
met zekerheid. Niemand die
het voor de tweede helft van
de negentiger jaren kan con
troleren.
Intussen is het gevaar
groot dat het rapport van de
commissie-Beek als Wet van
Meden en Perzen gaat wor
den gehanteerd. Terwijl het
maar de vraag is of het fei
telijk wel zoveel meer zeker
heden geeft dan andere rap
portages. Want wie weet nu
al hoe over een paar jaar de
prijsontwikkeling van ura
nium is? Wat dan de ver
werking van het radioactie
ve afval kost, en de opwer
king van de splijtstofsta
ven? Wat is de bedrijfstijd
(uren per jaar dat zij pro
ductief is) van een wat oude
re centrale? En tot slot: wat
gaat ons precies de 'amover-
ing' (sloop) van de zwaar-
besmette centrale kosten, en
van de opwerkingsfabriek
waarin we financieel parti
ciperen?
Feiten en cijfertjes waar
over sinds de discussie over
kernenergie is losgebrand al
van mening wordt verschild,
en waarover ook de commis
sie-Beek, als dat van haar al
had mogen worden ver
wacht, het verlossende
woord niet heeft gesproken.
Want evenals de Brede
Maatschappelijke Discussie
over het Energiebeleid heeft
C.V t 'V
Prof. Beek
de commissie-Beek toch
vooral gefungeerd als poli
tieke bliksemafleider.
Toen de PvdA in het
tweede kabinet Van Agt
stapte, greep ook zij met bei
de handen de suggestie van
Terlouw voor de commissie-
Beek aan. Want ook binnen
haar gelederen bestond ver
schil van mening over de
vraag hoeveel principes mo
gen kosten. Sluiting prima,
maar niet als dat een paar
arbeidsplaatsen of een stuk
je koopkracht kost.
Toch was, toen Terlouw
tenslotte met veel vertra
ging de commissie wist sa
men te stellen, alle hoop van
progressief Nederland op de
resultaten van het onder
zoek gericht. Want naast de
als progressief bekend
staande Beek, trad ook de
energiespecialist Erik van
der Hoeven (net als Beek en
Terlouw zelf van D'66-hui-
ze) tot de commissie toe. En
direct nadat hij als voorzit
ter was aangezocht, zei Beek
nog tegen deze krant: „Als
er zwaarwegende redenen
zijn, moeten we niet schro
men om de kerncentrales in
Dodewaard en Borssele
dicht te doen".
Maar ja, dat was in okto-
- FOTO ANP
ber '81. Tegenstanders van
het openhouden van de
kerncentrales weten nu dat
ze op het verkeerde paard
hebben gegokt. Hun enige
hoop rest nog de Brede
Maatschappelijke Discussie
van jonkheer De Brauw,
waarin velen allang het ver
trouwen verloren hebben.
De Brauw staat startklaar
om het land in te trekken.
Hij zal een antwoord moeten
geven op de vraag of er in
Nederland nieuwe centrales
(bij) moeten komen. De oude
blijven voorlopig nog wel
staan.
„HET ECONOMISCH model van het Braziliaanse bewind baseert zich op
handhaving van zeer lage salarissen voor de arbeiders en op het openzetten
van alle deuren voor de penetratie van de kapitalistische onderneming.
Ruim baan dus voor de productie van export-artikelen, ongeacht de sociale
kosten", zegt kardinaal Arns.
„Dat kan natuurlijk al
leen maar op autoritaire
wijze worden gerealiseerd.
Het heeft tot gevolg verar
ming, groei van krottenwij
ken en een eindeloze stroom
emigranten van het arme
noorden naar het wat 'rijke
re' zuiden. Het grootste deel
van de Braziliaanse bevol
king lijdt. Als christenen
hun ogen goed open hebben,
kunnen ze hierover niet blij
ven zwijgen. Het is de plicht
van de kerk dit model te be
strijden, zoals zij zich ook in
de meest harde tijden van de
repressie verzette tegen
martelingen.
Hinderlijk
De kerk werd zo een hin
derlijke kei op de weg naar
een ongebreidelde kapitalis
tische groei zonder ethische
belemmeringen. Hoe meer
het bewind zich vastbijt in
deze politiek en hoe meer de
kerk haar keuze voor de ar
men uitdiept, hoe groter de
kansen op conflicten tussen
de kerk en de machtheb
bers".
Wat voor samenleving
willen de Braziliaanse bis
schoppen dan".
„Het kapitalisme ontwik
kelt zich in Brazilië zonder
remmen. Er zijn geen sociale
structuren om de perversi
teit ervan aan banden te
leggen. Het overwinnen van
het kapitalisme is voor de
kerk daarom een gewetens
zaak. De boodschap van
Christus vraagt rechtvaar
diging en broederschap".
Arns kent economische en
politieke modellen die met
het kapitalisme gebroken
hebben, veel problemen
hebben overwonnen, maar
nieuwe vormen van over
heersing hebben opgeroe
pen. Dat is niet de weg die
hij kiest. Hij hecht meer be
lang aan een samenleving op
basis van de zogeheten ba
sisgemeenschappen. Uit
gangspunt is de solidariteit
onderling en tussen de leden
en hun buren en hun colle
ga's op het werk. De ge
meenschappen spelen een
grote rol op weg naar een
nieuwe samenleving, gelooft
Arns.
Wat heeft Arns bereikt
met zijn forse kritiek op de
Braziliaanse militairen en
vooral op de wapenindus
trie?
„Ik geloof de oppositie te
hebben versterkt van dege
nen die zich al geruime tijd
verzetten tegen de perversi
teit van de wapenindustrie.
Anderzijds zijn velen door
mijn kritiek wakker ge
schud. Waarschuwen tegen
de absurde wapenhandel en
tegen de oorlog maakt deel
uit van de strijd voor recht-
vaardigheid en broeder
schap.
Discrediet
Het resultaat kun je nooit
afzonderlijk meten. Het is
een onderdeel van de voort
gaande strijd. De belangen
die achter deze handel zitten
zijn ontzettend machtig".
Arns heeft dat de laatste
tijd zelf ondervonden. Hij is
doelwit van een anonieme
campagne.
Arns: „Ik ben niet het eni
ge doelwit. Iedereen die niet
zijn mond wil houden loopt
het risico dat men hem in
discrediet probeert te bren
gen. Het zijn overigens geen
geïsoleerde sectoren, die de
campagnes tegen de critici
stimuleren. Het is het com
plete systeem, dat zich ge
raakt voelt en daarop rea
geert".
Door onze redactie buitenland
EEUWENLANG was de rooms-katholieke kerk
een Europese aangelegenheid. Alles wat op dat
terrein buiten Europa gebeurde viel onder de
noemer 'missiegebieden'.
De afgelopen twintig jaar is dat sterk veranderd. De ker
ken in de Derde Wereld, en met name die in Latijns-Ameri
ka, zijn zich duchtig gaan roeren. Vooraanstaande Europese
theologen grijpen steeds vaker naar het werk van hun La
tijns-Amerikaanse collega's.
In sommige Latijns-Amerikaanse landen is binnen de
kerk zelfs een revolutie op gang gekomen. De muren van de
traditionele kerk, die hand in hand liep met de rijken, mach
tigen en militaire dictators, worden geslecht. Onder leiding
van met name de Braziliaanse bisschoppen (Don Helder Ca-
mara) wordt de kerk in Latijns-Amerika vooral een kerk
van de armen.
Een belangrijke rol hierbij speelt de kardinaal van Sao
Paulo, de 62-jarige Don Paulo Evaristo Arns. Veelal op de
achtergrond blijvend, stimuleerde deze grijze eminentie be
vrijdingstheologen, pepte basisgemeenschappen op en
pompte er politiek bewustzijn in.
Hij steunde de oprichting van kritische tijdschriften en
van mensenrechtenorganisaties. Gemartelde personen, poli
tieke gevangenen en familieleden van vermisten deden nooit
tevergeefs een beroep op deze kerkvorst.
Zo nu en dan zoekt deze kerkelijke 'duizendpoot' de publi
citeit om nieuwe ideeën te spuien of keihard in de clinch te
gaan met het Braziliaanse militaire bewind. Hij zegt in dit
gesprek ronduit dat het overwinnen van het kapitalistische
systeem voor de kerk een gewetenszaak is.
/aCHUAU IS JANUAH
Willem Dreesjr.
- FOTO KIP PA
Fia van Veenendaal
-Van Mechelen
- FOTO ARCHIEF DE STEM
Door Max de Bok
HET begin van DS '70 ligt in Eindhoven, waarl
de PvdA-afdeling zich losmaakte uit het partij-1
verband.
De afdeling was het niet
eens met de samenwerking
binnen het Eindhovens Pro
gressief Akkoord. De zes
PvdA-raadsleden onder lei
ding van wethouder drs.
Van Stuijvenberg richtten
DS' 70 op. Zij zochten en
vonden steun in andere
PvdA-afdelingen, waar ook
spanningen waren ten ge
volge van de 'greep naar de
macht' die Nieuw Links in
de PvdA deed.
Verbindingen werden ook
gelegd met de rechtervleu
gel van de PvdA, die onder
de naam 'Democratisch Ap
pèl' eveneens de strijd tegen
Nieuw Links was aange
gaan. Na het Kamerdebat
over de Amerikaanse acties
in Cambodja traden de ka
merleden Goedhart en
Schuitemaker uit de PvdA-
fractie en vormden een
eigen fractie, de voorloper
van de latere DS'70-fractie.
Ook de Eindhovense politica
Van Veenendaal-van Meg-
gelen, als opvolgster in de
PvdA-fractie gekomen, trad
tot de groep-Goedhart toe.
De eerste echte DS'70-
fractie kwam na de verkie
zingen van 1971 in de Twee
de Kamer. De achtmans
fractie stond onder leiding
van dr. Willem Drees jr., die
als lijsttrekker had kunnen
profiteren van de grote
naam en faam van zijn va
der, die nog tijdens de ver
kiezingscampagne zijn lid
maatschap van de PvdA had
opgezegd. Secretaris werd
een andere zoon van Drees.
Ook het voormalige PvdA-
kamerlid Jan Berger trad
tot de fractie toe nadat hij
afgetreden was als burge
meester van Groningen.
DS'70, de nieuweling in de
politiek, werd onmiddellijk
van grote waarde voor de
centrum-rechtse partijen,
KVP, ARP, CHU en VVD,
wier voormannen al voor de
verkiezingen in een Londens
hotel besloten hadden dat zij
tezamen het nieuwe kabinet
zouden vormen onder lei
ding van de AR-politicus
Biesheuvel. Maar de kiezers
hielden met die afspraak
geen rekening en onthielden
de vier partijen een parle
mentaire meerderheid. Dus
hadden ze de zetels van
DS'70 nodig om die meerder
heid wel te kunnen vormen,
In het kabinet-Biesheuvel
kreeg DS'70 twee ministers-
zetels: Drees op Verkeer en
Waterstaat, De Brauw op
Wetenschapsbeleid. Van
Stuijvenberg en Van Vee
nendaal werden staatssecre
taris. Jan Berger ging de
fractie leiden.
Het gebrek aan politieke
ervaring van met name de
twee ministers leidde al snel
tot interne spanningen bin
nen het kabinet en tussen de
DS'70-ministers en de frac
tie. Na een jaar dienden
Drees en De Brauw hun ont
slag in en was het kabinet-
Biesheuvel, dat niet langer
over een meerderheid kon
beschikken, gedwongen
nieuwe verkiezingen uit te
schrijven. DS'70 verloor
twee zetels.
Binnen de nieuwe fractie,
onder leiding van Drees,
ontstonden grote spannin
gen die voor een deel terug
te voeren waren op het solis
tisch optreden van Drees en
op de tegenstellingen tussen
hem en met name De
Brauw, die vcoorzitter van
de partij was geworden. Er
kwam een scheuring, waar
bij vier fractieleden, onder
wie De Brauw, opstapten.
In 1977 werd Drees als eni
ge tot Kamerlid gekozen,
maar hij liet de eer aan par-
tijsecetaris Ruud Nijhoff,
die vier jaar lang de enigeen
ook laatste parlementaire
vertegenwoordiger van
DS'70 was. Het meest be
kend werd hij in die jaren
door, ondanks grote bezwa
ren, zijn stem te geven aan
het abortus-wetsontwerp.
Zonder zijn stem zou hel
wetsontwerp verworpen
zijn.
Drees is nu lid van de Al
gemene Rekenkamer, De
Brauw, die inmiddels lid
van D'66 is geworden, leidt
de Brede Maatschappelijke
Discussie over kernenergie,
Nijhoff werkt weer aan de
Universiteit van Amster
dam.
Door Pieter-Jan Dekkers
en Frans van Mourik
HERSTEL van volledig werk
gelegenheid wordt door de po
litiek nog steeds als een bereik
baar doel in talloze partijpro
gramma's opgevoerd.
Zelfs het kabinet-Lubbers, dat bij
het aantreden de totale economische
winter afkondigde, heeft het geloof in
volledig werkgelegenheid niet verlo
ren. Al wijst het tot 1986 uitgestippelde
beleid bepaald in een andere richting.
Het grootste probleem waarmee ka
binetten worstelen is de tegenstelling
tussen het voor een aantal jaren uitge
zette beleid en wat er uiteindelijk uit
de bus rolt. In tijden van hoog-con-
junctuur is dat voor een regering nau
welijks een probleem. Anders wordt
het als de economie zich in een vrijwel
niet te doorbreken spiraal naar bene
den beweegt.
Sinds de oliecrisis in 1973 hebben we
er tien jaar over gedaan om tot het be
sef te komen, dat de bomen niet tot in
de hemel groeien en het evenwicht tus
sen wat we verdienen en wat we uitge
ven is verstoord. De aardgasmiljarden
werden gebruikt als alibi voor het op te
grote voet leven van overheid èn bur
gers.
komt de twijfelachtige eer toe voor het
eerst echt het mes te zetten in de collec
tieve uitgaven. Al lijkt het hier en daar
meer op de bekende botte bijl.
Elk overheidsbeleid is gebaseerd op
veronderstellingen over te verwachten
ontwikkelingen in binnen- en buiten
land. Zo is het uitstippelen van een so
ciaal-economisch beleid in de miljoe
nennota afhankelijk van de cijfertjes,
die directeur Van den Beid van het
Centraal Planbureau uit zijn computer
tovert.
Tovert? Daar lijkt het vaak wel op.
Want er gaat de laatste jaren bijna
geen maand voorbij, of Van den Beid
moet zijn cijfertjes aanpassen aan
werkelijke uitkomsten en zijn progno
ses idem dito. En wie herinnert niet de
financiële 'tegenvallers', waarmee de
toenmalige schatkistbewaarder Van
der Stee het parlement elke maand
verraste, en die aantoonden hoe ge
brekkig de middelen zijn om uitkom
sten van overheidsmaatregelen te
voorspellen.
Toen het kabinet-Den Uyl kwam
met de verguisde 1- procents-operatie
om het groeiende overheidstekort in te
tomen (nog geen twee jaar nadat dat
zelfde kabinet de overheidsuitgaven
fors had verhoogd, "Leuke dingen voor
linkse mensen"), kwamen tal van
maatschappelijke groeperingen daar
tegen in verzet. Sinds die tijd zijn door
achteenvolgende regeringen voor tien
tallen miljarden guldens bezuinigingen
aangekondigd, zonder dat die zijn ge
realiseerd. Aan het kabinet-Lubbers
Het terugdringen van het begro
tingstekort en het verlagen van de ar
beidskosten - hèt beleid van CDA-
WD-kabinetten - is de burger steeds
voorgehouden als de enige oplossing
om de werkloosheid terug te dringen.
Met fraaie prognoses over een dalend
aantal werklozen werden Jan Splinter
en Jan Modaal 'rijp' gemaakt voor
loonmatiging en overheidsbezuinigin
gen.
Achteraf blijkt het verband tussen
loonmatiging en investeringen, en tus
sen overheidsbezuinigingen en investe
ringen, minder strak aanwezig, dan
politici ons beloofen. Integendeel. Er is
zo langzamerhand alle reden om bij
voorbeeld hartgrondig te gaan twijfe
len aan het nut van al die overheidsbe
moeienis met de loonvorming.
In 1970 was de conjunctuur dermate
hoog dat Nederland definitief brak met
de geleide, door de overheid beheerste
loonvorming. Niettemin zijn werkge
vers en vakbonden nadien herhaalde
lijk in hun vrijheid belemmerd door
overheidsingrijpen, waartoe je ook
overleg, overreding en oproepen tot
matiging kunt rekenen. De laatste ja
ren waren het vreemd genoeg juist uit
vakbonden afkomstige ministers, die
elk mislukt centraal overleg beloonden
met een loonmaatregel.
Het toverwoord voor het bestrijden
van de economische teruggang is al
tien jaar 'loonmatiging'. Het doet er
niet toe welke politieke kleur in een
kabinet overheerst. Of het nu Den Uyl
was of Van Agt, matiging van de lonen
zou 's lands economie verre verheffen
boven die van onze buren. Met loonma
tiging wilden politici, topambtenaren
en economen het werkvolk in de pas
laten lopen.
Eind 1970 kondigt het kabinet De
Jong een loonmaatregel af nadat in in
dat jaar de loonvoet in de bedrijven
meer dan 13 procent is gestegen. Het
resultaat is na afloop de 'wraak' van de
vakbonden met een loonvoetstijging
van meer dan 13 procent.
De oliecrisis in 1973 noopt het kabi
net Den Uyl tot de machtigingswet die
de inkomens in 1974 aan banden moet
gaan leggen. Resultaat: een stijging
van de loonvoet in de bedrijven met
15,6 procent. Dat herhaalt zich in het
najaar van 1975 als een centraal ak
koord uitblijft en het kabinet Den Uyl
weer aan de loon-noodrem trekt. Ver
volgens komen de kabinetten waarin
Van Agt domineert in 1980,1981 en 1982
ook met loonmaatregelen. De vakbon
den zijn intussen zo 'wijs' geworden
zich tegen de overheid te wapenen door
meerjarige cao's af te sluiten.
Nu is door het ontbreken van verge
lijkende cijfers nog niet te berekenen
wat het effect is van de loonmaatrege
len van de laatste drie jaren. Maar je
kunt er rustig vanuit gaan dat het ef
fect even weinig opmerkelijk zal zijn
als in de jaren ervoor. Er is wel een
duidelijk verband tussen de geringere
stijging van de arbeidskosten en de
licht oplevende export, maar dat heeft
tot nu toe in ieder geval niet geleid tot
meer investeringen. Het effect op de
werkgelegenheid is daarom onbewe
zen.
Een overheidsoptreden is pas ge
slaagd noemen als de loonstijging sub
stantieel lager uitvalt als die bij vrije
loonvorming zou zijn geweest. Brands-
ma en Van der Windt hebben zo'n
loonvergelijking gemaakt voor de pe
riode 1959 tot en met 1978. En het resul
taat? Juist, bij vrije loonvorming zou
de loonvoet nauwelijks sterker zijn ge
stegen. Het verschil is miniem.
Het enige zekere effect dat al die
overheidsbemoeienis met de lonen tot
nu toe heeft gehad is een verstoring
van de arbeidsverhoudingen. De socia
le partners lagen overhoop met elkaar
en met hun achterban en de arbeids-
rust werd regelmatig verstoord.
Prof. Rutten, de secretaris-generaal
van het ministerie van Economische
Zaken, die enig centralistisch denken
toch niet ontzegd kan worden, is in
middels ook wijzer geworden. Want
wat schreef deze topambtenaar deze
maand in het economenblad ESB over
loonmatiging: „Door direct overheids
ingrijpen is naar alle waarschijnlijk
heid weinig te bereiken. Het decentrale
niveau is bij uitstek geschikt om de af
weging tussen inkomen, werkgelegen
heid en arbeidstijd te maken
Met andere woorden, laat de loon
vorming over aan werkgevers en
werknemers. Voorwaarde is dan wel,
dat die overheid zorgt voor een goed
klimaat.
Die tegenstelling tussen uitgestip
peld beleid en de geraamde uitkomst is
wel zeer opvallend als het gaat over de
toekomstig aanbod op de arbeids
markt. Nieuwe berekeningen van het
Centraal Planbureau en het Centraal
Bureau voor de Statistiek veronder
stellen, dat zich de komende vier jaar
ruim 100.000 mensen meer op de ar
beidsmarkt zullen melden, dan tot voor
kort werd aangenomen. In de periode
1981-'85 zijn er al 353.000 nieuwe banen
nodig om de natuurlijke aanwas van
de bevolking op te kunnen vangen.
Voor de jaren '86-'90 moeten ruim
322.000 mensen aan een nieuwe baan
worden geholpen, bijna 100.000 meer,
dan men had geraamd. Pas tegen het
jaar 2000 zal het aanbod voor de ar
beidsmarkt zijn gedaald tot 10.000
mensen per jaar.
Dat Nederland met deze nieuwe cij
fers een triest Europees record boekt is
van minder belang dan de conclusie,
dat volledige werkgelegenheid voor
iedere Nederlander een onbereikbaar
ideaal is geworden. Zeker deze eeuw.
Want met het belangrijk grotere aan
bod op de arbeidsmarkt zal het aantal
werklozen tot boven het miljoen stij
gen. Eén op de vier Nederlanders in de
WW.
Het is niet onbegrijpelijk dat veel
mensen niets meer snappen van het
overheidsbeleid, dat het aantal werklo
zen tot ongekende hoogte zal opstuwen.
Drastische overheidsbezuinigingen
kosten banen bij de overheid en leiden
tot koopkrachtverlies, waardoor de
mensen minder kunnen kopen, waar
door ondernemers minder producten
kunnen afzetten, waardoor ze weer
mensen moeten ontslaan, waardoor de
sociale uitkeringen drastisch groeien
en de overheid dus weer genoodzaakt
wordt nieuwe bezuinigingen door te
voeren. Wat wéér banen kost bij de
overheid en de koopkracht nog verder
daalt, waardoor etc. etc. De spiraal
naar beneden dus.
Natuurlijk, er zal bezuinigd moeten
worden en tal van overheidsdiensten
moeten worden doorgelicht. Het sociaal
verzekeringsstelsel lijkt ook wat aan
de royale kant en het beroep daarop
moet worden verminderd. Maar bezui
nigingen mogen geen doel op zich wor
den. Het lijkt er echter op, dat het zit
tende kabinet zich dat wel tot doel
stelt, ongeacht de gevolgen. Een argu
ment daarvoor is, dat door een lager fi
nancieringstekort het beroep van de
overheid op de kapitaalmarkt sterk
vermindert en de rente daardoor fors
daalt. De ondernemers kunnen dus
weer gaan investeren en nieuwe banen
scheppen.
Wat we echter zien is dat het finan
cieringstekort ondanks de bezuinigin
gen dit jaar nog fors stijgt, maar dat de
rente in ijltempo daalt. Waarmee eens
temeer is bewezen, dat we bezig zijn de
zieke patient met aderlaten weer op de
been te helpen. Met het tegengesteld
resultaat: 1 miljoen werklozen.
Korter werken kan de 'pijn' verzach
ten, maar is geen oplossing. In het
meest gunstigste geval levert vier jaar
arbeidstijdverkorting ongeveer 250.000
nieuwe banen op. Bovendien ligt het
voor de hand dat ondernemers korter
werken in eerste instantie zullen ge
bruiken om hun overcapaciteit weg te
werken. Korter werken wordt dan sa
neren. Een werkelijke herverdeling
van arbeid vereist meer dan een uurtje
korter werken en een procent prijs
compensatie minder. Volledige werk
gelegenheid is een mooie kreet, maar
blijft een loze, als vakbonden en politic'
het beleid niet op een juiste wijze in
vullen.
van een onzer verslaggevers
i BREDA - Het is voor onze
1 zuiderburen erg voordelig
S om hun geld op Nederlandse
S banken te zetten. Zij moeten
I jan wel in Belgische francs
I sparen. Het sparen in francs
I levert meer rente op dan het
I sparen in guldens.
Vooral in de grensplaat-
I sen in Zeeuwsch-Vlaande-
I ren zijn er 'nogal wat' Bel-
5 „en die bij Nederlandse ban-
is ken sparen. De banken wei-
geren cijfers te noemen over
het aantal Belgische spaar-
1 ders in Nederland, maar uit
I het feit, dat de Belgische re-
i gering zich nog steeds zor-
gen maakt over 'kapitaal-
vlucht', mag voorzichtig
I IIllIIll
VS:
DEN HAAG - Mr. André Haakma
van de raad voor de bevrijding va
ex-president Chin A Sen.
Hij zegt voorlopig buiten de ac
blijven omdat een centrum-linkse
is. Volgens haakmat zijn afsprake:
tuur in de samenstelling van de Rf
Uit goed ingelichte kringen is o
mat buiten de Raad is gelaten ome
namers in Nederland als in Surina
SAN SALVADOR (AP) - Het
linkse verzet in El Salvador
heeft donderdag en vrijdag
zijn acties massaal opgevoerd
na de oplossing van de crisis
die binnen het leger was ont
staan naar aanleiding van de
in de provincie Cabanas rebel
lerende kolonel Ochoa.
Het verzet is erin geslaagd
de noordelijke stad Cacaopera
op het leger te heroveren, le
verde strijd met regerings
troepen in twee provincies en
voerde een grootscheepse dy-
namietaanslag uit op een ver
keersknooppunt in aanbouw
bij de hoofdstad San Salvador.
Volgens een plaatselijke le-
gerwoordvoerder hebben de
rebellen Cacaopera, 180 kilo
meter ten noordoosten van
Door Herman Mertens
SINDS donderdag weet de
Kamer weer eens hoe de Na-
vo denkt over atoomwapens,
Moskou en vrede. Kortweg:
Russen en roofdieren zijn
niet te vertrouwen, behalve
achter tralies. En dan nog is
eeuwige waakzaamheid ge
boden.
Het gezicht van IKV-se-
cretaris Mient-Jan Faber,
die de zitting bijwoonde,
kreeg gaandeweg de uit
drukking van iemand die
zich bij het onvermijdelijke
heeft neergelegd. Het Ka
merlid mevrouw Ubels van
de EVP had 's morgens nog
geëmotioneerde opmerkin
gen gemaakt over het als
maar oplopen van de bewa
peningsspiraal, maar nam 's
middags al helemaal niet
meer aan de discussie deel.
"Zelfs als het meest
rechtse VVD-kamerlid zo'n
verhaal zou houden als die
Rogers, zou hij door de rest
van de Kamer standrechte
lijk worden geëxecuteerd",
aldus het commentaar van
een deskundig toehoorder.
Want inderdaad, met de
kracht en de agressie die ze
doorgaans als voornaamste
karaktereigenschappen toe
kennen aan de Russische
Beer beukten Rogers en
Luns elke kritiek op het vei
ligheidsbeleid van de Navo'
de grond in.
Vooral Ria Beckers van de
PPR kreeg het zwaar te ver
duren. "We kunnen de we
reld met onze kernwapens
wel dertig tot veertig maal
vernietigen".
"Ho, ho, mevrouwtje", on
derbreekt secretaris-gene
raal Luns haar. "Slechts
driemaal. Maar u moet niet
denken dat conventionele
wapens minder erg zijn,
want ook daarmee kan de
wereld worden weggevaagd.
Overigens geven alle wes
terse landen procentueel ge
zien tegenwoordig slechts de
helft uit van wat twintig
jaar geleden werd uitgege
ven. Dus dat met die wapen
race, dat valt wel mee".
Mevrouw Beckers: "Toe
nou".
Joseph Luns: "Toe nou-
