Jacobo Timerman, auteur 'De Langste Oorlog': „Israël is bedwelmd en gemanipuleerd door angsten Vrag over kern 1 1 de 4in1 kr I Bij stand Gommiss ACHTERGROND DESTEl Zionist Anti-democra tisch Arbeiderspartij Staatsgreep Drukbezocht wagenbouwers- bal van Betekoppen mm ipfBpt i WÊm i «SU ÏOPNIEUWJAAi MAANDAG 10 JANUAR11983 T43 DAGBLAD VOÖR ZUIDWEST NEDE* Door onze correspondent Rob Simons JERUZALEM - Nog voor zijn boek over de oorlog in Libanon onlangs in Engeland en de Verenigde Staten was verschenen, werd Jacobo Timerman door de Israëlische media al bedolven onder kri tiek. Timerman, die in de Sovjet-Unie is geboren en in Argentinië opgegroeid, werd bekend toen hij in 1977 als hoofdredacteur van het Argentijnse dagblad 'La Opinion' werd gearresteerd, gemar teld en twee jaar later werd uitgewezen. Sinds 1977 woont Timerman in Israël waar hij eerder het boek 'Gevangene zonder naam, cel zonder num mer' over zijn ervaringen in Argentijnse gevan genschap schreef. In zijn nieuwe boek 'De langste oorlog', dat binnen kort bij Meulenhoff in Ne derlandse vertaling ver schijnt, rekent Timerman af met premier Begin, minister van Defensie Sharon en op perbevelhebber Eitan, die volgens hem een misdadige oorlog in Libanon hebben gevoerd. De Israëlische minister van Buitenlandse Zaken Shamir heeft Timerman voor het eerst in het open baar fel aangevallen. Vol gens Shamir is het gedrag van Timerman opruiend en gaat het alle perken te bui ten. Tijdens zijn bezoek aan Buenos Aires beschuldigde Shamir Timerman van on dankbaarheid door de Israë lische regering en haar be leid te bescheuren nadat de regering hem had geholpen Argentinië te verlaten, waar hij gevangen zat, en alles had gedaan om hem in staat te stellen zijn leven en car rière in Israël weer op te bouwen. Volgens Shamir heeft de houding van Timer man tegenover Israël en diens onzinnige beschuldi gingen over het regerings beleid in de oorlog in Liba non hem aan het denken ge zet. „Timerman's gedrag heeft ons verbaasd en zijn verklaringen hebben ons te leurgesteld. Wij' weten niet waarom hij zo extremistisch is", aldus de Israëlische mi nister van Buitenlandse Za ken. Timerman keurde de oor log in Libanon al af voordat die begonnen was. Begin van dit jaar was het al een publiek geheim in Israël dat Sharon een oorlog aan het voorbereiden was. Timer man, die toen in de Verenig de Staten was, beraamde sa men met een vooraanstaan de Amerikaanse geleerde een plan om het oorlogstij te keren. „Ik zei: ik heb een idee. Laten we samen zelfmoord plegen en een brief met een verklaring achterlaten. Denkt u dat we Sharon zou den hebben overtuigd? Nee! Sharon dient beoordeeld te worden als een oorlogsmis dadiger. De wijze waarop hij Beiroet heeft gebombar deerd en de Palestijnse kampen binnentrok. Als je de geschiedenis van de joden bestudeert, van de grootste historicus van het joodse volk, Simon Dubnov, wan neer hij de pogrom van Kis hinev beschrijft toen voor de Eerste Wereldoorlog joden op bevel van de tsaar wer den gedood. De beschrijving die hij gaf van de Kishinev- pogrom is precies wat in Sa- bra en Shatila is gebeurd. En dan zeggen dat we er niets mee te maken hadden Timerman staat volko men achter de beslissing van zijn oudste zoon Danny, die na een herhaalde oproep verdere dienst in Libanon weigerde. „Hij zag de wijze waarop het Israëlische leger en de militie van majoor Haddad de Palestij nen be handelden. Hij kwam terug voor een vrije dag vanwege Grote Verzoendag en hij zei, dat hij de Palestijnen niet kan aandoen, wat het Ar gentijnse leger zijn familie had aangedaan. Hij weiger de terug te gaan. Ik begrijp het en ik steun hem volle dig." Het boek 'De langste oor log' bestaat uit dagboekaan tekeningen die Jacobo Ti merman tijdens de oorlog heeft opgeschreven. In de Is raëlische pers wordt Timer man verguisd en vergeleken met de-Oostenrijkse kanse lier Bruno Kreisky, die van joodse zelfhaat vervuld zou zijn. Timerman wordt in Is raëlische kranten van ver schillende signatuur- afge schilderd als een ondankba re jood die tegen Israël ten strijde trekt. De Israëlische lezers wordt voorgehouden dat Timerman zijn zionisti sche idealen pas zou hebben ontdekt nadat Begin voor zijn vrijlating zou hebben gezorgd. Volgens Timerman duiden deze fabeltjes erop dat de betrokken Israëlische journalisten door regerings functionarissen worden ge manipuleerd. „Begin heeft niets met mijn vrijlating te maken gehad." Na zijn vrijlating besloot Timerman die van jongs af aan zionist is geweest naar Israël te gaan waar hij on middellijk Israëlisch staats burger werd. „Nadat ik Ar gentinië was uitgewezen moest ik een woonplaats kiezen. Ik besloot naar Israël te komen want ik ben een zionist. Ik vier Sabbath, de joodse rustdag en de joodse feestdagen. Maar ik ben niet godsdienstig. Ik ben een po litiek geaard mens. Voor mij is de joodse staat een resul taat van een historische be weging. Het betekent veel voor mij een Israëlisch bur ger te zijn." Jacobo Timerman kwam niet naar die joodse staat Is raël die hem als een zionis tisch ideaalbeeld jarenlang voor ogen had gestaan. Be gin had twee jaar eerder de verkiezingen gewonnen en was na meer dan 30 jaar in de oppositie premier gewor den van een coalitie-rege ring van de nationaal-libe- rale Likoed en de religieuze partijen. „Ik meen dat de zionistische beweging haar voornaamste doel heeft be reikt. Namelijk een joodse staat. En wat het karakter van de joodse staat betreft: ik denk dat over 200 jaar al les o.k. zal zijn. Wat is 200 jaar? Zou jij afstand hebben gedaan van jouw Franse staatsburgerschap toen Na poleon Bonaparte de Franse revolutie overnam? Zelfs Napoleon zei: „Vrijheid, broederschap, gelijkheid", maar het was desondanks niet de franse revolutie. Ge durende de veertiger en vijftiger jaren schreef ik in de joodse en zionistische pers in Buenos Aires al tal rijke artikelen met kritiek op Begin. Vooral na de slachting van Deir Yassin tijdens de onafhankelijks- oorlog. Ik wist precies wie hij was maar dat doet er niet toe. Ik kwam naar Israël en niet naar een regering. Re geringen veranderen. In een van de eerste artikelen die ik hier schreef voor het Is raëlische dagblad 'Ma'ariv' vroeg ik om zijn aftreden." De niet malse kritiek op de regering Begin en haar beleid wordt Timerman niet in dank afgenomen. Zijn ar tikelen over Israël verschij nen intussen alleen nog in buitenlandse kranten en tijdschriften. Voor de Israë lische lezer is zijn mening over de ontwikkelingen in zijn nieuwe vaderland taboe geworden. Na zijn ervarin gen met de militaire dicta tuur in Argentinië wordt de 59-jarige Timerman gecon fronteerd met de Israëlische samenleving waar vooral je gens de Arabische bevolking in de joodse staat en de in de bezette gebieden veel on recht wordt begaan. „Het is waar, veel mensen vragen mij herhaaldelijk: bevalt Is raël u? Daarop zeg ik: nee, Israël bevalt mij niet, maar ik houd van Israël. Als ik dat in de Verenigde Staten of Europa zeg, zeggen de mensen wat een leuk ant woord. Als ik het hier tegen een Israëli zeg worden ze gek. Zij aanvaarden geen kritiek. Zij zeggen: als Israël je niet bevalt, vertrek! Ik heb een erg moeilijke tijd. Ik kan de onverdraagzaam heid, de agressie en vele an dere dingen in de Israëlische samenleving niet uitstaan. Dus vecht ik. Ik ben geen jongeman. Ik kan niet in de politiek, ik ga naar alle vre desdemonstraties. Ik ben lid van het Internationale Cen trum voor Vrede in het Mid den-Oosten. Ik doe wat ik kan. Ik ben niet in mijn schik met Israël. Ik hoop dat mijn kleinzoon het kan ver anderen". Het politieke klimaat is in Israël de laatste vijf jaar tij dens de regering Begin ver anderd. Timerman ziet dui delijke paralellen tussen Ar gentinië onder Juan Peron en Israël onder Menachem Begin. „Ik zie dat Begin een ontwikkeling doormaakt die erg gevaarlijk is. Denk aan zijn eerste jaren in de rege ring met Mosje Dajan, Ezer Weizman en andere gema tigde ministers. Zelfs hij was heel anders. Nu raakt hij steeds meer betrokken bij een erg gevaarlijk beleid in verband met het Midden- Oosten, de Palestijnen en onze economie evenals het opgeven van veel van onze democratische rechten aan „Het Begin-bewind is een totalitaire democra tie, de dictatuur van de meerderheid over de minderheid", aldus Ti merman. - FotoUPI de religieuze partijen, alleen door politieke chantage. Ik ben echt bezorgd, want Be gin doet dat met de goed keuring van de meerderheid van het land. En dat is pre cies wat er in Argentinië met Peron gebeurde. Wat Peron tegen de democrati sche consensus van Argenti nië deed, deed hij met de goedkeuring van het parle ment, want hij had een meerderheid en met de goedkeuring van de meer derheid van de bevolking. Dat is precies wat hier in Is raël gebeurt". De democratische peilers van de staat Israël worden ondergraven. De joodse staat is volgens Timerman hard op weg ween totalitaire structuur te krijgen. „In Is raël verliezen we elke dag iets van onze democratie. Het is de vraag of we nog een democratie zijn, want we gaan in een anti-demo cratische richting. De Vere nigde Staten bewegen zich bijvoorbeeld iedere dag voort op het pad van de de mocratie. Het Watergate- onderzoek, de stopzetting van de oorlog in Vietnam, het opleggen van civiele vrijheden in Alabama wa ren overwinningen van de democratie. Zij hebben nu zelfs een zwarte burgemees ter. Dat is de weg van de de mocratie: iedere keer beter. Hier in Israël is het omge keerd. Iedere dag gaan we meer naar een totalitaire democratie toe. De Israëli sche filosoof Jacob Talmon, die twee jaar geleden is overleden, schreef vijftien jaar geleden over de totali taire democratie. In dit oor spronkelijke boek toont hij aan dat een democratie tota litair kan zijn op het mo ment dat je jouw meerder heid gebruikt om alles aan de minderheid op te leggen. Het Begin-bewind is een to talitaire democratie, de dic tatuur van de meerderheid over de minderheid. Wat wij op de Golan-hoogvlakte de den of bij de Jeruzalem-wet is democratisch door het parlement goèdegekeurd. Maar dat is e^n automati sche meerderheid, die tegen de consensus van de behoef ten van Israël ingaat. Op de zelfde manier kan ik tegen Begin zeggen :-waarom aan vaardt u de resoluties van de Verenigde Naties niet. Ten slotte zijn zij ook door de meerderheid aangenomen." „Ze proberen het altijd als democratisch voor te stellen wanneer zij een stemming in de Knesseth hebben. Dat is geen democratie. Senator Joe McCarthy had tenslotte altijd de meerderheid in de senaat. Maar het was niet democratisch. Respect voor de rechten van de minder heid is een echte democratie. Dat betekent consensus. Be gin bewerkt en manipuleert hier de angsten van de be volking in Israël. Dit land is bedwelmd en gemanipu leerd door angsten. Ze kun nen zelfs niet toegeven dat de Palestijnen een volk zijn zoals elk ander volk. Zij aanvaarden Begin die zijn hele leven een terrorist was door te zeggen dat hij veran derde, maar zij kunnen nie mand anders aanvaarden." De parlementaire opposi tie kan in Israël wel functio neren, maar zij wordt vol gens Timerman gemanipu leerd door de meerderheid. Hij ziet momenteel geen po litiek alternatief voor de Li- koed-regering van Begin. „In de hele wereld waren de fascistische bewegingen al tijd de meerderheid van het land. In het begin zijn fas cistische bewegingen altijd erg populair, zoals Peron in Argentinië en neem de ex treme voorbeelden van Mus solini en Hitier. Peron werd altijd met democratische middelen gekozen. Hij was nooit een dictator. Hij kreeg altijd de meerderheid van de stemmen bij vrije verkiezin gen. Maar ze zijn onverant woordelijk, demagogisch, opportunistisch; zij bekom meren zich niet om de ge zonde echte toekomst van hun land. Het is erg moeilijk om de macht via verkiezin gen van hen over te nemen aangezien de meerderheid van het volk altijd achter hen staat totdat er een ramp gebeurt. Zo'n ramp kan een economische ineenstorting zijn of het verliezen van een oorlog. Ik zie niet dat zoiets in Israël staat te gebeuren." „De andere zaak die ook wordt gemanipuleerd is de economie, hetgeen tot de vernietiging van dit land leidt. Sharon en Begin zijn niet zo gevaarlijk als minis ter van Financiën Aridor. Want Begin kan ten val worden gebracht, zo niet door algemene verkiezingen, dan door een coalitie in het parlement. Sharon kan wor den afgezet, waarschijnlijk zelfs door de generaals in het leger die schoon genoeg van hem hebben en hem uit kotsen. Maar wat Aridor doet kan niet zo makkelijk worden veranderd, want hij vernietigd de industrie. Jacobo Timerman is geen lid van een politieke partij maar hij is wel een aanhan ger van de Israëlische arbei derspartij. Hoewel hij het niet op alle punten met par tijvoorzitter Zjimon Peres eens is, zou hij de socialisti sche oppositieleider graag als premier van Israël zien. „Ik stem voor de Arbeiders partij. Ik vind dat Zjimon Peres een groot staatsman is en hij zou premier moeten zijn. Hij heeft hetzelfde pro bleem dat Pierre Mendez France, de onlangs overle den oud-premier van Frankrijk had: een goede geest en geen charisma. Pe res bewees over een goed stel hersens te beschikken toen hij minister van Defen sie was. Hij was een echte minister van Defensie. Hij ging niet zoals Sharon naar Beiroet om te zien welke straten hij voor zijn tanks zou gaan gebruiken. Peres heeft de militaire industrie opgebouwd. Hij kan de eco nomische problemen en het Palestijnze vraagstuk onder ogen zien. Misschien niet op de manier die ik graag zou zien. Hij wil met Hoessein tot een akkoord komen. Ik denk dat we uiteindelijk moeten instemmen met een. Palestijnse staat. Dat is een ander probleem, dat hij on der ogen zal moeten zien. Maar Peres heeft geen cha risma. Hij kan op geen enke le manier worden gekozen. Dat is zijn drama, en tegelij kertijd ons drama. Want denk eraan wat de Algerijn se oorlog Frankrijk en Alge rije heeft gekost. Eén mil joen doden in Algerije, 100.000 doden in Frankrijk, waarvoor? Omdat zij Men dez France afwezen, en dat is wat zij nu in Israël met Zjimon Peres doen". Israëlische critici van het regeringsbeleid worden door de rechtse politici van een onpatriotissche houding be ticht. Begin noemt zijn criti ci vaak verraders van de na tionale zaak. „Dat is de ge bruikelijke beschuldiging van alle totalitaire geesten of ze fascistisch danwel communistisch zijn. Zij kunnen een afwijkende me ning nooit aanvaarden. Zij kunnen niet aanvaarden of begrijpen dat iemand ver schillend denkt. Zij zullen daarom nooit een andere ge dachte bespreken, zij zullen beschuldigingen uiten. De eerste beschuldiging is van verraad. We zouden ons er niet alleen druk over moeten maken dat Begin dergelijke beschuldigingen uit, want hij is een politicus. Duizen den Israëli's doen het elke dag wanneer zij oppositie leider Zjimon Peres ervan beschuldigen een verrader te zijn, of zij van het socia listische Knesseth-lid Jossi Sarid zeggen dat hij moet worden opgehangen. En dit spreidt zich over het hele land uit. Ze beginnen nu op dezelfde manier te spreken als de Duitse nationalisten en totalitairen na de Eerste Wereldoorlog met dezelfde uitleg en beschuldigingen. De Duitsers zeiden: we ver loren de oorlog omdat het le ger door de politici in de rug werd gestoken. Na de politi ci waren het de burgers en daarna kregen de Joden de schuld. Dat was het proces in Duitsland." „Op een van de laatste ka binetszittingen zei de Israë lische opperbevelhebber Ra- faël Eitan iets waarop mijn vrouw tegen mij zei: dit is een samenzwering van het leger. Dit is de eerste open lijke militaire staatsgreep in Israël en wij hebben de ge voelens en ervaringen van Latijns-Amerika. Eitan zei: we moeten er voor zorgen dat we niet door de politiek verliezen wat we door de oorlog in Libanon hebben gewonnen. Dit is de eerste fase. Vervolgens zal hij zeg gen: we moeten de politici niet laten vernietigen wat het leger in Libanon heeft gedaan. Tenslotte zal hij zeggen: we moeten de bur gers niet laten vernietigen wat wij in Libanon hebben gewonnen en daarna zullen ze het land overnemen. We moeten ons niet voor de gek houden. Een zo uitgebreid leger als het Israëlische is een macht in dit land. Het is een tweede Israël. We heb ben het in Argentinië en in Latijns-Amerika gezien. Het leger beschuldigt altijd de burgers. Het is een racisti sche benadering. Rafaël Eitan zei het op een kabi netszitting en het land rea geerde niet. En dat is ge vaarlijk." Dat gevaar schuilt vol gens Timerman in de over matige invloed van het leger in de Israëlische samenle ving. „Vele segmenten van het leven in Israël zijn in handen van het leger. Een derde deel van de arbeids krachten is in de militaire industriën te vinden. Een derde deel van de industrië le macht van Israël is in mi litaire handen. We hebben hier een militair industriëel complex. Zij oefenen in elk opzicht druk op ons uit, zelfs in het buitenlandse beleid. Neem bijvoorbeeld Midden- Amerika. Wij verkopen ze wapens. Zij zeggen dat we ze wapens moeten verkopen teneinde onze militaire in dustrie aan het werk te hou den. Als onze militaire in dustrie niet zou werken, kunnen we geen technologi- Sharon, zo vindt Ti merman, dient beoor deeld te worden als een oorlogsmisdadiger. - Foto AP sche en agrarische kennis aan Midden-Amerika ver kopen". Het weer opkomend anti semitisme in de westerse wereld wordt wel in ver band gebracht met het be leid van de regering Begin. Volgens deze redenering zou de Israëlische oorlogsvoe ring in Libanon het anti-se- mitisme een impuls hebben gegeven. Timerman is het er niet mee eens dat het Israë lisch beleid de afgelopen zo mer een sfeer heeft gescha pen waarin het anti-semi- tisme makkelijker kon ge dijen. „De anti-semitische acties die onlangs in Europa, de Verenigde Staten en La tijns-Amerika plaatsvonden werden uitgevoerd door mensen die anti-semieten zijn en elk voorwendsel zul len gebruiken. Toen ik bij voorbeeld in Argentinië de rechten van de politieke ge vangenen verdedigde en ik van de strijdkrachten infor matie over het lot van de vermiste mensen vroeg, zei den de anti-semieten: hij doet het omdat hij een Jood is en omdat er een Joods complot is tegen de Argen tijnse strijdkrachten. Zij zullen dus elk voorwendsel gebruiken om anti-semi- tisch te zijn, omdat zij anti semieten zijn. Anti-semitis- me is een van de ergste mis daden. Het is iets verschrik kelijks". Begin verwijst dikwijls naar de 'Holocaust', de on dergang van de Joden in het nazi-tijdperk teneinde zijn houding tegenover de niet- Joodse wereld en zijn bui tenlands beleid te recht vaardigen. Volgens Begin heeft de wereld het Joodse volk in de steek gelaten. Uit die bittere ervaring moet volgens hem de les worden getrokken dat Israël voor haar eigen belangen dient op te komen. Timerman is het ook op dit punt hard- grondig met Begin oneens. „In mijn boek noem ik de geschriften en werken van vele geleerden van de 'Holo caust', waaronder mensen die in Yad Vashem, het mu seum van de Holocaust in Jeruzalem, werken, waarin zij zeggen, dat Begin de boodschap van de Holocaust vernietigt. Hij vernietigt het begrip, het lijden. Hij mani puleert het begrip van de Holocaust alleen om zijn eigen doeleinden te dienen. Wanneer ik iets lees over de Holocaust zou mijn reactie moeten zijn: ga de Palestij nen helpen. Het tegendeel van wat Begin zegt. Begin zegt dat we vanwege de Ho locaust alleen voor onszelf moeten zijn. De boodschap van de Holocaust aan de we reld is dat we éen wereld zijn en dat we voor iedereen dienen te zorgen. Dit is mijn boodschap. Wanneer ik over de Holocaust lees, wil ik de Palestijnen helpen hun eigen staat te krijgen". In Israël kan Timerman zijn mening uiten en kritiek op de regering spuien. In Argentinië heeft hij daaren tegen zelf ervaren dat je in de gevangenis kunt belan den als dat de militaire jun ta beter uitkomt. „We moe ten voorzichtig zijn ten aan zien van de vergelijking met Argentinië. In de eerste plaats kon ik mij in Argenti nië uiten waarbij ik het ge vaar liep in de gevangenis te belanden en gemarteld te worden. Maar Argentinië was' in die laatste jaren aan het eind van het totalitiare proces. En nu storten zij in een. Israël staat aan het be gin van het totalitaire pro ces. We moeten dus deze ja ren van Israël met de eerste jaren van Peron, veertig jaar geleden, vergelijken. En het is hetzelfde. Israël zal wegens dezelfde redenen in eenstorten als Argentinië ineenstort als we dit pad van een totalitaire democratie volgen". Van onze correspondent SAS VAN GENT - De formule die de carna valsstichting De Bete- koppe en de directie van het Vlaanderencomplex gezamenlijk hadden uit gedacht voor het wagen bouwersbal is een com pleet succes geworden. Zowel wat het bezoe kersaantal betreft als de gezelligheid was het za terdagavond een topper in de grote evenementen hal. Meer dan duizend bezoekers passeerden de kassa's en onder hen be vonden zich veel verklede carnavalsvierders maar ook heel wat fans van de optredende artiesten. Va der Abraham, De Twee Pinten en Ria Valk wa ren de Vlaanderenhal ge komen. Zij zette de eve nementenhal behoorlijk op stelten. De speciale wagenbou- wersherinneringsmedail- le werd door prins Ber nardo uitgereikt aan de Vlaanderenhaldirecteur Rob Versteeg, verdien stelijke wagenbouwers en aan de prinselijke hoogheden van de bezoe kende raden van elf uit Moergestel, Graauw, Philippine en IJzendijke. iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiüiii 'is J INamens de Vrouwen in de B* saris der Koningin een petiti Van een onzer verslaggevers Middelburg- Een afvaar- I %ing van de actiegroep I «rouwen in de Bijstand Zee- 'nnd heeft zaterdag tijdens de nieuwjaarsreceptie van dr. C. "Oertien en zijn echtgenote de I Commissaris der Koningin in 'eeiand een petitie aangebo den. In het geschrift wordt ge- ""niiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiuii!

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1983 | | pagina 4