uHtblazen Zevenmijlslaarzen DE STEM Systeem in baksteen VERW, Veel te ver li DINSDAG 4 JANUAR11983 PAGINA 2 PAGINA TWEE' fif f 11*1 Berouw Toastmaster WIM KOCK Poenig Cliché's Zeeuwen j5 iZe**0* fesi PAPIERi VOOR UW PEN Vuurwerk DINSDAG 4 JANU RBZIGERS- VIRENIGINC „€nverantwoor< prijsopdrijving' DE STEMCJ T5 dagblad voor zucwest nederland Jaargang 122 Nr. 20.017 Uitgave Uitgeversmaatschappij De Stem b.v. Directie Dr. W.A.J.M. Harkx Drs. J H M. Brader Hoofdredactie L Leijendekker H. Coumans Breda - Hoofdkantoor Spmveld 55, Postadres: Postbus 3229 4800 MB Breda Telefoon: voor directe verbinding zie onder betreffende afdeling Algemeen nr. 076-236911 Telex: 54176. Kantooruren ma. t.m. vr. van 8.15-17.00 uur. Bankrelaties Postgiro 1114111 ABN rek. 520538447 NCBrek. 230301584 Rabo rek. 101053738 Handelsregister 27420 Centrale redactie Breda Nieuwdienst 076-236883 Stadsredactie 076-236880 Sportredactie 076-236884 Lezersservice Inlichtingen over Stemrelzen en promotie: 076-236911 Fotoservice: 076-236573. Abonnementen Betaling 076-236347 20,49 per maand 61,15 per kwartaal 238,- per jaar Postabonnementen met toeslag. Nieuwe abonnees: opgave bij elk rayonkantoor en servicepunt. Ook telefonisch of d.m.v. bon in de krant. Bezorgklachten Voor telefonische meldingen zie onder betreffend rayonkantoor. Rubriek 't Kleintje Opgave 076-236882 tot 17.00 uur. 2 dagen voor plaatsing. Grote advertenties Algemene informatie over mogelijkheden en tarieven: 076-236881 Regionale informatie: alle kantoren Postadres: postbus 3229, 4800 MB Breda. Afsluittijd adv.: 09 00 uur één dag voor plaatsing; maandagkrant vrijdag 12.00 uur in Breda. Overlijdensberichten 076-236442. Buiten kantooruren ma. t/m vr. van 19.00-20.30 uur en zo. van 18.30-21,30 uur. 076-236394/236911 Debiteurenadministratie Advertenties 076-236227. Rayonkantoren Bergen op Zoom Zuivelstraat 26, 4611 PJ Tel. (alle afd.) 01640-36850. Kantooruren ma. t/m vr. van 8.15-17 00 uur. Breda - Stadskantoor Nwe. Ginnekenstraat 41 4811 NN. Abonnementen 076-236322. Overige afd. 236326. Kantooruren ma. t/m vr. van 8.15-17.00 uur. Bezorgklachten 076-236888 ma. t/m vr. 8.15- 18.00 uur, za. 8.15-17.00 uur. Etten-Leur Markt 28, 4875 CE Tel. (alle afd.) 01608-21550. Kantooruren ma. t/m vr. van 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur. Goes Klokstraat 14461 JK tel. (alle afd.) 01100-28030. Kantooruren ma. t/m vr. van 8.15-12.30 en 13.30-17.00 uur. Hulst Steenstraat 14, 4561 AS. Tel. (alle afd.) 01140-13751 Kantooruren ma t/m vr. van 8.15-12.30 en 13 30-17.00 uur. Oosterhout Arendstraat 14, 4901 JK Tel. abonn. en adv. 01620-54957. Tel. redactie 01620-51800. Kantooruren ma. t/m vr. van 8.15-17.00 uur. Roosendaal Molenstraat 45. 4701 JN. Tel. (alle afd 01650-37150. Kantooruren ma t/m vr. van 8.15-17.00 uur. Terneuzen Nieuwstraat 9, 4531 CV Tel. (alle afd.) 01150-17920. Kantooruren ma. t/m vr. van 8.15-12.30 en 13.30-17.00 uur. Vlissingen Torenstraat 4381 ET Tel (alle afd.) 01184-19910. Kantooruren ma. t/m vr. van 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur. is li V s fi Lv. -v0 'H - s v. llll sgp W W Wv De Hongkong- en A-griepvi- I russen die momenteel rond- waren door Nederland, krij- gen dezer dagen een aardig opzetje nu er zoveel gekust wordt bij het nieuwjaarwen- sen. Dat vergemakkelijkt en bespoedigt hun verspreiding zodat de kans reëel geacht moet worden dat de epide- mie tegen carnaval is uitge- woed, ons lichtelijk uitgeput maar weer helemaal bijge- vuld met anti-stoffen achter- latend. Dat zou mooi meege- nomen zijn; een grieploze carnaval bedoel ik. I Dat feest valt erg vroeg dit jaar b en levert zonder griep ook al ge- i noeg ongemakken op als katers, stijve kuitspieren, maagzuur, i schorheid, hoesten en koortsuit- slag op de lippen (hetgeen veroor- zaakt schijnt te worden door slecht gespoelde bierglazen). Nu ik dit zo opschrijf zou ik haast schrik krijgen b van carnaval. Voorlopig zitten we nog midden in het nieuwjaarsritueel. De twee b recepties en de ene visite van gis- teren blijken me nu ook al niet in de kouwe kleren te zijn gaan zitten i en er komt nog veel meer deze week. 1983: zo somber als er te- b genaan gekeken wordt; het glas zal erop geheven worden! Een goede, zij het gevaarlijke gewoonte overi- gens. Tussen het heffen der vele gla- zen door zit ik toch elk jaar met het E probleem waar ik zo gauw een al- ternatieve heilwens vandaan moet halen. Dit jaar ben ik weer terugge- b vallen op het ordinaire „Gelukkig 1 Nieuwjaar" van de goedkope wenskaarten. Iedereen zei: „Beste wensen" en zodra ik dat door kreeg kon ik het zelf niet meer over 1 m'n lippen krijgen. i Verzin nou eens iets origi- neelszeg ik in zo'n situatie tegen mezelf, maar er komt nooit iets. Het i werd deze keer dus weer „gelukkig Nieuwjaar" en toen ik het een keer of vijftig had gezegd dacht ik dat ik de vriendelijke glimlach die ik er al- i tijd bij probeer te doen, voelde be- vriezen in een valse grijns. Wat doe b je daar nou tegen; dat zo'n welge- meende wens in je mond verstijft b tot cliché? i 1 „Moge de weg zachtjes onder je voeten doorglijden. „Moge de wind je altijd In de rug i blazen, „de zon je gezicht verwarmen „en de regen zachtjes op je akkers vallen. „En tot we elkaar weer ontmoeten: „moge God je In de palm van zijn b hand houden". i Dat nu is een prachtige nieuw- jaarswens, hoewel misschien wat onpraktisch op een receptie waar b de heilwensers ongeduldig in de rij staan te wachten, sommigen met b een fles in feestverpakking. Helaas heb ik hem niet zelf bedacht. Het is b een oude Ierse wens die ik - twee i dagen te laat - tegenkwam in de Herald Tribune van 30 december. Er staan er nog meer in dat arti- kei, ook kortere: Gezondheid voor de vijanden van je vijanden" bij- b voorbeeld en ook deze mooie: „Dat je honderd jaar mag worden, met b één jaar extra voor berouw!" E Zoals het leren betaamt worden deze wensen steeds geuit onder het heffen van het glas. De toast is b trouwens van Ierse oorsprong, ten- minste: dat beweert de Ierse toast- master John Ryan. Hij moet het b eigenlijk weten want hij is een whiskey-stoker (alleen de Ierse b whiskey heeft een „e") van de ze- liillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii De Russische ingenieur Boris Ryabykh heeft een paar looptoestellen uitgevonden waarmee men op ruw terrein even snel uit de voeten kan als op een goede weg te paard of op de fiets. Zij zijn be doeld voor herders en andere mensen die in het open veld werken. De toestellen lopen op dieselo lie waarvan zij ongeveer een eierdopje vol per uur gebruiken. De foto toon de uitvinder zelf tijdens een proef toch t. - foto ap vende generatie en een recht streekse afstammeling van de stichter van Dublin's beroemdste en van 1791 daterende distilleerde rij. Ryan heeft ook ontdekt waarom het ritueel met het glas nu juist toast wordt genoemd. Toast is im mers geroosterd brood. Lang gele den deden de leren een stukje toast in hun bier of whiskey, waar schijnlijk omdat ze dachten dat dit de smaak ten goede zou komen. Bij het begin van de 18de eeuw was deze gewoonte verdwenen, maar had het woord toast zijn hui dige betekenis gekregen. Het hef fen van het glas onder het uitspre ken van mooie gedachten is als ri tueel echter veel ouder. Het werd al in de 14de eeuw gedaan en de oudste nog bekende teksten - Ier se uiteraard - dateren uit de 17de eeuw. Ryan heeft in de loop der jaren tal van toasts (teksten dus) verza meld en nu geldt hij als een autori teit op dat gebied. We mogen dus voetstoots van hem aannemen dat het klinken met de glazen dezelfde oorsprong heeft als het luiden van de kerkklokken, namelijk een ritu eel om de duivel en zijn boze gees ten op afstand te houden. De vorstelijke gewoonte de gla zen in de haard stuk te gooien na eruit gedronken te hebben, blijkt van een wat poenige herkomst te zijn. Volgens Ryan werd deze tradi tie gevestigd door rijke kooplieden uit Estland en Litouwen die zo van hun welstand blijk wilden geven. Glas was in de 18de eeuw aan de Oostzeekust zeer duur. Onze Nederlandse toast-traditie is niet erg ontwikkeld. „Proost" en „Gezondheid" klinken door hun krachtige uitspraak eigenlijk nog Duits ook. In Engeland, waar men nog veelvuldig gebruik maakt van uitbundig en kleurig uitgedoste toastmasters, blijft men ook al ste ken in oude cliché's. En Amerika kent volgens Ryan helemaal geen traditie op dit gebied. Als die er ooit is geweest dan heeft de Drooglegging er destijds een eind aan gemaakt. Het gaat echter niet op de eerste plaats om het ritueel van de toast en dus ook niet om de gestalte van de toastmaster, maar om de formu lering van de uitgesproken wens. Daarin blijken de leren de ware meesters te zijn. Het is niet gemak kelijk Ryan hierin tegen te spreken want hij heeft, zoals gezegd, in de loop der jaren in ontelbare Ierse kroegen honderden van die vaak bloemrijke heilwensen verzameld. „Elke Ier, man of vrouw, kent er minstens twee". Toch signaleert Ryan zelfs daar achteruitgang. Het gemakkelijk hanteerbare cliché verdringt er ook al de individuele creativiteit, zoals bij het corresponderen de voorge drukte wenskaart het zelf schrijven heeft verdrongen. Jammer dat ik het artikel over Ryan pas vandaag onder ogen kreeg. Nu heb ik de kans gemist in het afgelopen weekend iemand te verrassen met de volgende Ierse nieuwjaarstoast: „Op je lijkkist! „Dat die gemaakt mag zijn van het hout van honderd jaar oude eiken. „Die ik morgen zal planten. ~illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllliiliiilllllllllllllllllllllllllllllir Graag wil ik weten wat de heer Van Son al voor hulp heeft geboden aan de familie G. uit St. Maartensdijk (Tholen) „want hij zal wel even helpen" (De Stem 21 dec.). Ook ik vind het onjuist dat iemand volledig aan zijn lot wordt overgelaten als hij zelf ggen kans meer ziet om uit de problemen te komen. Maar de problemen heeft de fam. G. voor een groot ge deelte aan zichzelf te wijten. De gemeente heeft al ver schillende keren de helpende hand toegestoken maar dit heeft tot nog toe geen resul taat gehad. De heer Van Son schrijft ygSS**' over een christelijke ge meenschap waar nog dage lijks uit de bijbel gelezen wordt. Ten eerste is dit bij bellezen minder massaal dan men misschien denkt en ten tweede is bijbellezen nog geen automatische garantie voor hulp, in wat voor vorm ook, al schrijft de bijbel die hulp wel voor, maar zoals u weet houden de mensen zich niet altijd aan de regels (ook buitenkerkelijken, huma nisten niet). Het teveel in de bijbel lezen waar de heer Van Son van spreekt is een kreet die ook nergens op slaat. Ze suggereert dat mensen die veel in de bijbel lezen niet meer de tijd heb ben om daadwerkelijk iets te doen aan ellende, armoe de, onrecht enz. dat ze het bijbellezen daarom maar moeten laten, om iets beters te doen. U ontkent hiermee de kracht die sommigen in de bijbel vinden en mede daardoor ontzaglijk veel voor mensen kunnen doen. Ten laatste wil ik graag be klemtonen dat ik opkom voor mijn geboorte-eiland, dat, ook al leest een gedeelte in de bijbel, zij niet slechter is dan die zogenaamde „ge moedelijke en gastvrije" brabanders, of welke andere bevolkingsgroep dan ook. M.S. Vos Oosterhout Honden en katten reageren heel anders op vuurwerk dan de mens. Zij raken in paniek en stellen alles in het werk om te vluchten. Me nigmaal slagen zij daarin en worden zij niet meer terug gevonden. Het risico bestaat ook, dat een dier in paniek de straat opvliegt en wordt aangereden of een ongeluk veroorzaakt. Het verhalen van schade is praktisch uit gesloten. Houdt daarom bij vuurwerk de huisdieren binnen en als U ze uitlaat aan de riem. De dierenarts kan uw huisdier ook on schuldige kalmeringsta bletjes geven. Ook het afste ken van vuurwerk bij wei landen, waarin paarden en koeien lopen, kan noodlotti ge gevolgen hebben voor mens en dier. J.L. Goedbloed. JAS0E0 KATO, de vermaarde Japanse bergbeklimmer die er vorige week in slaagde om voor de derde maal in zijn carrière de top van de Mount Everest te bereiken, heeft zijn laatste succes vermoedelijk met de dood moeten betalen en is waar schijnlijk bij de top dood gevroren. Leden van de Ja panse expeditie die achter bleven in het basiskamp meldden dat vermoedelijk ook Kato's partner, TOSJIJAKl KOBAJASjl (net als Kato 33) op de Everest is doodgevroren. Kato slaagde er in om als eerste niet-Nepalees het „dak van de wereld" voor de derde maal te bereiken. Kobajasji, die last had van bevriezing van lichaamsde len, moest zijn metgezel op een gegeven moment alleen verder laten gaan. De weersomstandigheden wa ren zeer slecht. Aangeno men wordt dat beiden maandag of dinsdag nabij de top van de 8848 meter hoge berg om het leven zijn gekomen. De plaatsvervan gend expeditieleider, de 27- jarige SASAKI JOSJIMASA, meldde via de radio vanuit het basiskamp dat de zoek tocht naar de twee bergbe klimmers was opgegeven. BHAGHWAN SHREE RAJNEESh krijgt van de Amerikaanse autoriteiten niet de perma nente verblijfsvergunning, waarvoor hij een aanvraag had ingediend. Het visum wordt onder meer gewei gerd omdat de Amerikaan se autoriteiten ervan uit gaan dat de Baghwan geen religieuze leider is omdat hij niet meer in het open baar spreekt. Bhagwan, lei der van een religieuze sekte in India die aanhang uit het westen trok, is een In diase hoogleraar in de filo sofie die zeven jaar in Poona in West-India een commune dreef met dui zenden volgelingen. Hij verdween varig jaar onver wacht om na veel geruch ten op te duiken in de Amerikaanse staat Oregon. Hij zou in de VS medisch moeten worden behandeld. Ook waren er geruchten dat hij met het geld van de beweging was gevlucht. KEVIN RUANE, BBC-corres- pondent in Warschau, heeft van de Poolse autoriteiten te verstaan gekregen dat zijn accreditatie in 1983 niet zal worden verlengd. Hij moet uiterlijk vrijdag 7 januari vertrekken. Ruane wordt door de BBC om schreven als een van haar meest ervaren buitenlandse correspondenten. De Poolse autoriteiten zouden zich hebben gestoord aan een op 13 december uitgezonden televisieprogramma over de staat van beleg in Polen, alsmede aan de Poolstalige radio-uitzendingen van de BBC. SIR DEREK G. RAYNER van het warenhuis Marks and Spencer, SIR DEREK EZRA, oud voorzitter van de nationale kolenraad en SIR GORDON W.H. RICHARDSON, aftredend presi dent van de Bank of Eng land, mogen zich per 1 ja nuari „Lord" noemen. Bij de jaarlijkse lintjesregen in Engeland zijn 29 perso nen „sir" geworden waar onder toneel- en filmacteur MICHAEL HORDERN en de diri gent JOHN PRITCHARD. De vol tallige lijst van premier Thatcher was lang (677 na men), maar niet omstreden. CANON LEWIS JOHN COLLINS, de Britse dominee die oprich ter en voorzitter was van het International Defence and Aid Fund tegen Apart heid, is op 77-jarige leef tijd. Collins begon in 1952 met het geld verzamelen voor slachtoffers van de Apartheidswetten in Zuid- Afrika. In 1964 richtte hij het International Defence and Aid Fund op dat men sen bijstaat bij processen en gezinnen financieel steunt als de kostwinner in de ge vangenis zit. BETTY WILLIAMS, de Noordierse ijveraarster voor verzoe ning tussen protestanten en katholieken, is vorige week in Florida hertrouwd, met JIM PERKINS, elektro- monteur. Betty williams, die in 1976 met MAIREAD COR- RIGAN de Nobelprijs voor vrede kreeg, is een kinder boek aan het schrijven over twee Noordierse jongens, een katholieke en een pro testantse. Zij ontmoette haar nieuwe man bij een bezoek aan Disneyworld. Systeembouw wordt al een groot aantal jaren in de bouwwereld toegepast. Het op de bouwplaats aanvoe ren van complete elemen ten, leidt er toe dat men een belangrijke tijdwinst kan boeken. In de houtskeletbouw is men al zover dat men een volledige woning binnen korte tijd op de fundering heeft staan: in opgevou wen toestand wordt zo'n complete wooneenheid aangevoerd en via een ta kelwagen wordt dan het gehele huis aan de nok op getrokken. Het bouwbedrijf Burg- graaff uit Franeker heeft een nieuwe fase ingeleid: systeembouw in baksteen. In de fabriek worden bak steen, spouwisolatie en de leidingen al in een muur aangebracht. Hierdoor vervalt dus ook het metse len van een buitenmuur of stucadoorwerk aan de bin nenkant, op de bouwplaats Een normale bakstenen woning kan nu vanaf de fundering tot de dakpan nen, in één dag 'uit de grond gestampt worden'. Inclusief het leggen van de fundering en de afbouw, neemt de totale bouw on geveer drie weken in be slag. In Dokkum, Franeker en Echten staan al de eerste prefab-woningen volgens het nieuwe systeem.Vol gens direkteur S.O. Burg- graaff levert deze sys teembouw een kostenbe sparing op van 25 tot 30 procent. Een vrijstaande woning wordt nu voor een prijs van ongeveer 125 000.- aangeboden. (AUDET-nieuwsdienst). Rond de cijfers dienen - in de richting van de wijzers van de klok - woorden van vier letters te worden inge vuld. De eerste letter van ieder woord komt iu het vakje boven het cijfer te staan. 1. vrucht, 1. tijdelijke smaak, 3. gedorste halmen, 4. luizeëi, 5. eeuwige stad, 6. hetzelfde, 7. uitgezette lijn, 8. rivier in Spanje, 9. spiritus in vast vorm, 10. deel van een trap, 11. bloedvat, 12. smart, 13. openbaar vervoer middel, 14. eekhoorn, 15. jon gensnaam, 16. wild zwijn. j3a3 '91 'SI 'T3>|3 'II 'UIBJt '81 'paai '81 Hape tl 'aaxi '01 'eiaui '6 'eisg g 'ibbj t 'o; -ip '9 'acuoy -g Taau 'oj^s 'g 'apoui 'z 'SJOT t :8uissoido en Van onze DEN HAAG - De neemt de komende Vori; jaar daalde werkgelegenheid nu procent (bijna 1000 vi dige arbeidsplaatsen; dat verlies zal de kon de jaien fors oplopen.i Door verdergaande tijdarbeid en natuurlijkd vloeiing hoeft er van gedj gen ontslagen voorlopig sprake te zijn. Volgens sombere voorl lingen kar de totale werkl genheid bij de PTT in 199(f tien procert zijn afgeno Nu verriclten ruim IQ PTT-ers ;amen nog 85.000 arbddsjaren. Dat ste aantal laait gestaag, door vertere invoering deel tij dwirk (er zijn al part-time PTT-ers) hoeftl totale pesoneelsbestand evenredi; mee te dalen. Dat lift de PTT-directie teren witen bij de present] van de „Nieuwjaar-cijfJ De PTT sloot 1982 af metf bedrijf winst van ruiml milj oei gulden en als de rl uit resrves daarbij wordlj HaARLEM - De tarief stllen van minister Sl K'oes voor het openbaar v>er betekenen dat het iruik van het openbaar «er niet langer worden I orderd, maar juist wo4 ifgeremd. De bus- en tramtarid worden in vijf jaar verd beid, terwijl het voorzied gerniveau van het gel operoaar vervoer zal woq verlaigd. Alcus de reactie van de1 enigiig Reizigers Openh Vervier (ROVER) op het I langs gepresenteerde meel renplin tarieven 1984-19871 de mnister van Verkeeif Watestaat. Volgens de vl nigirg maakt de regering f bij utvoering van de plan schuüig aan een maatscb pelijlonverantwoorde pi opdrjving. „De buitenspol tariésverhoging in vijf opC volgnde jaren te beginnl apri met 13 procent voor tl en lus en 8 procent voon treil) treft de bevolkingsgn penmet een laag inkomen| ha rist. Een steeds groter tal mensen zal zich het bruk van trein, bus, tran mero niet meer kunnen miteren. De auto is voor i getoffenen geen alternatj alcus ROVER. MEXICO zou steenrijk moet V«or Brazilië, die andere Lc dge bodemschatten geldt hl liinen voorlopig niet meer in torenhoge schuldenlast vai \an de Afrikaanse staten er net alleen het dagelijkse Ie* pijlers van het international I-en. Het is begonnen met de cerende landen sinds de oli den dollars van de oliesje bankwezen doorgesluisd n; economie in de verwachting werpen. Dat is echter maar als de kusten van Spanje door de staketsels van half de Derds Wereldlanden bi rings-projecten. Waaraan danken we die sies? A»n een reeks van o aan de stijging van de oliep produceren, aan de hoge r aan hei afnemend energievr derende inkomsten en aan die degouden eieren zou Ie men; vaar dat wel is gebeu zijn. Op dit moment is de situat bankroet wordt bedreigd. Z den als de „rijke" landen op dit laatste in voldoende matr Door de daling van de oliepr nu veel minder geld vrij om banken he gevoel gekreger ningen te verschaffen, bezii gooien. Voorlopg houden we 't c worden dchtgedraaid. Daar geldwezen totaal ontwricht aantal arne landen nauwelij het moeiijk beroerder krijge landen echter zullen tot het ,,krach"te voorkomen. Wie

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1983 | | pagina 2