Voor Bredanaar Eddy Brommet:
DE STEM
Afstand van 200
kilometer
lonkt in Amerika
Tankei
Westei
PZEM:
Geestelijke ge
voor 1 april al
BREDA - In het jaar 1983, dat zijn eerste
schreden inmiddels heeft gezet op het pad der
historie, geldt voor Eddy Brommet in feite
maar één dag als echt belangrijk. Dat is zater
dag 19 februari als op het Memphremagog-
meer in de staat Amerikaanse Newport, 'ge
plakt' tegen de Canadese grens, de alternatie
ve Elfstedentocht wordt verreden. Een dag
waar Eddy Brommet, 39 jaar en secretaris van
de Bredase schaatsvereniging Ballangrud, vol
verwachting naar uitkijkt.
T1 MAANDAG 3 JANUAR11983
BORSSELE - De k
gisteren om 11 uur
een hulpsysteem va
Het reactorgebouw
daar werkende pers
IN ZEELAND E
GELADEN ML
Merijntje
Alternatieve Elfstedentocht
waarvan u vindt, dat er
advertentie voor geplaatst
.Kleintje" dan beslist in De
advertentie gelezen wor
Stem-lezers en lezeresser
onze ..Kleintjes'^rubrieken
tienduizenden I
Kantoren te Breda/Be
het grote avontuur in 1983
Een dag echter ook, die
hem vrees inboezemt. Brom
met, die voor het eerst in
zijn toch rijke schaatsleven
aan een alternatieve Elfste
dentocht gaat beginnen,
heeft namelijk nachtmerries
van het idee dat hij en die
andere 699 deelnemers in
Amerika verblijven en dat
op dat moment in Leeuwar
den voor het eerst sinds 1963
het startschot valt voor een
echte Elfsteden.
„Ik moet er niet aan den
ken", zegt hij met een lichte
huivering in zijn stem. „Dat
zou een ramp zijn. Ik heb het
al een keer meegemaakt dat
ik voor de zaak drie weken
in Amerika verbleef en dat
het hier in Nederland vroor
dat hei kraakte. Dat was in
1972. Ik belde met het bedrijf
en toen hoorde ik dat er een
kans bestond dat de Elfste
dentocht door zou gaan.
Man, ik zat ineens helemaal
in de zenuwen. Ik bad eigen
lijk elke dag van mijn ver
dere verblijf in Amerika dat
die Friese klassieker maar
niet door zou gaan, alvorens
ik terug was in Nederland".
Zijn gebeden werden ver
hoord. Het is bekend. Sinds
Reinier Paping in 1963.was
geen Nederlander meer in
staat een Friese Elfsteden op
zijn naam te schrijven. De
weergoden en de milieu
vervuiling hielden de kana
len, grachten, sloten, rivie
ren en meren in het Friese
land sinds die gedenkwaar
dige dag in 1963 vrij van ijs
van voldoende dikte om een
waar legioen van avontu
riers te torsen.
Die helse tocht door het
noordpool-achtige Friese
land van Paping staat Eddy
Brommet nog als de dag van
vandaag in het geheugen ge
grift. Paping echter geldt
voor Eddy Brommet niet als
het grote voorbeeld. Het
wedstrijd-element tijdens
de tochten op natuur-ijs laat
hij zo veel mogelijk links
liggen. Of rechts als een wak
dat 'noodzakelijk maakt.
Brommet gaat door het
schaatsleven als een 'toer
rijder', een schaatser, die al
leen belang hecht aan het
overbruggen van de door de
organisatie opgelegde af
stand. Welke tijdsduur hij
daar voor nodig heeft, geldt
als volstrekt onbelangrijk.
Brommet beschouwt het
I
schaatsen als een hobby. Zo
als hij dat ook doet met zijn
treinen-modelbouw, zijn
muziek (hoofdzakelijk licht
klassiek op de in zijn flat
aanwezige piano en orgel)
en het fotograferen.
Toch wacht hij al tien jaar
op een kans een echte Eiste-
den te kunnen rijden. „Het
klinkt voor de meeste men
sen misschien wat raar,
maar elk jaar houd je er re
kening mee dat het kan ge
beuren. Je moet mij natuur
lijk niet vergelijken met een
Jeen van de Berg of een
Kruithof. Die leven elke zo
mer voor een Elfstedentocht.
Ik houd er dus alleen maar
rekening mee. Rook niet te
veel, drink bijna geen alco
hol en train soms een beetje
stiekum weg. Ik fiets een
stukje en ik loop soms wat.
Zoals op die dagen dat ik
drie leden van onze schaats
vereniging naar de zomer-
training van het gewest
Noord-Brabant/Limburg
moet brengen. De eerste
keer stond ik me daar in die
Drunense duinen twee-en-
"half-uur stierlijk te verve
len. De volgende maal heb ik
zelf ook sportkleding mee
genomen en heb ik die tijd
benut om te trainen. Op die
manier ben je 's zomers ook
een beetje bezig. Want je
gaat er altijd van uit dat een
Elfstedentocht tot de moge
lijkheden kan behoren. En
als je drie of vier weken van
tevoren pas begint met de
training dan kun je zo'n
tocht wel vergeten. Dan haal
je het nooit".
Hij moet er zelf om la
chen, Eddy Brommet. Tien
jaar op iets wachten en op
iets voorbereiden dat waar
schijnlijk nooit meer zal ge
beuren. Hij begrijpt dat het
wat raar kan overkomen.
Hij schiet ook in de lach als
hij zich zelf als schaatser be
schrijft. „Als je me bezig ziet
met die korte slag dan stelt
het weinig voor. Zeker op
kunstijs. Maar die slag heb
je op natuurijs echt nodig.
Die is gebaseerd op slecht ijs
met scheuren en zo. Maar
technisch is het niet om aan
te zien. Dat weet ik ook wel",
geeft de Bredanaar met een
besmuikte glimlach prijs.
Het deert hem niet als er
op de kunstijsbaan van
Eindhoven, waar hij twee
maal per week zo'n dertig
kilometer onder de ijzers
De droom van Eddy Brommet (inzet) in beeld. De barre
land.
omstandigheden van een echte Elfstedentocht door het Friese
- FOTODESTEM/JOHANVANGURP
"door laat suizen, om hem
wordt gebulderd. Het prikt
hem meer dat hij om zijn ge
liefde onderdeel van het
schaatsen te beoefenen af
hankelijk is van het weer.
Zodra echter in Nederland
de schaats-kalender van
tochten op natuurijs kan
worden vrijgegeven, gaat
Eddy Brommet aan z'n
voorraadje snipperdagen
beginnen. „Ja, dan neem ik
onmiddellijk vrij. Dan ben
ik niet meer te houden", stelt
hij met zekerheid. Meestal
komt hij in de Alblasser-
waard terecht. Als hij daar
aan denkt komen de herin
neringen direct te voor
schijn met:
De Molentocht bij Kinder
dijk begin dit jaar. Tien ki
lometer voor het einde van
de tocht over 70 kilometer,
die hij die dag voor de twee
de maal aflegde, kwam
Eddy Brommet ten val door
een scheur in het ijs. Hij
Eddy Brommet staat klaar voor de oversteek naar Amerika
te nemen aan de alternatieve Elfstedentocht.
om daar voor het eerst deel
- FOTO DE STEM/JOHAN VAN GURP
realiseerde zich niet dat hij
zwaar geblesseerd raakte.
Een gekneusde schouder en
verrekte enkelbanden wa
ren namelijk het gevolg dat
die klap op het ijs. De vol
gende dag vertrok hij op
nieuw voor die Molentocht.
„Met tranen in mijn ogen
heb ik' toen gereden. Ik
kwam haast geen meter
vooruit. Op zulke momenten
neem je je voor om nooit
meer aan zoiets te beginnen.
Je wilt wel naar huis krui
pen. Maar als je dan een
maal thuis bent, dan denk je
er weer anders over. On
danks het feit dat ik toen
heb moeten afzien bij het le
ven", herinnert Brommet
zich.
Het meest denkt Eddy
Brommet, als hij mijmert in
zijn gemakkelijke stoel thuis
in de huiskamer, aan een
tocht van enkele jaren terug
over de Gouwzee bij Enk
huizen. Weet hij nog: „We
moesten 110 kilometer rij
den. Ongeveer vijftien kilo
meter heen en dezelfde af
stand terug. Heen ging uit
stekend met de zware storm
in de rug. Maar terug, pal
tegen de storm in. Dat was
een verschrikking. Niemand
kwam eigenlijk vooruit,
maar door je wilskracht
haal je het dan. En na afloop
geeft het toch veel, veel vol
doening. Ik vind het ook het
mooist om met slecht weer
te rijden. Zoals een paar we
ken terug met die zware
storm. Toen trainde ik in
Eindhoven en dan is het lek
ker om tegen die wind te
moeten vechten, te knokken.
Heerlijk".
Geluk is ook een factor
waar Eddy Brommet naar
zijn zeggen veel aan te dan
ken heeft bij het schaatsen.
Als voorbeeld geeft hij„Op
een keer nader ik een con
trole-post en ik kom omhoog
en doe mijn handen van
mijn rug. Van de andere
kant komt een vent en die
heeft niets in de gaten. Die
rijdt zo met zijn hoofd in
mijn maag. Ik heb daar eni
ge tijd voor Pampus gelegen,
maar ik moet er niet aan
denken wat er gebeurd zou
zijn als ik ook met mijn
hoofd naar voren had ge
schaatst. Dan waren we met
onze koppen tegen elkaar
geslagen en dan zouden de
gevolgen waarschijnlijk
heel wat erger zijn geweest".
En, zo herinnert hij zich
ook: „Twee jaar geleden op
de Gouwzee lag er erg slecht
ijs. Je kon bijna niet schaat
sen. Het was meer lopen. In
de derde ronde kwam ik ten
val. Met die scherpe
sneeuwrandjes krijg je dan
allemaal kleine wondjes in
je gezicht. Ik wreef met mijn
handschoenen over mijn
wangen en ik ging door. Op
een bepaald moment haal ik
de anderen in en die schrok
ken zich kapot. Die dachten
echt dat ik zwaar gewond
was. Maar bij het verbinden
bleek het allemaal mee te
vallen. Ik kreeg plotseling
vleugels. Het kon me niets
meer schelen. Ik stoof overal
overheen. Dan ben je door
zo'n val over je angst heen.
Het begon eigenlijk als een grap tijdens de lunch begin dit
jaar van drie heren in Leeuwarden. Daar zaten de twee Neder
landse jonkheren Laudon en Teixeira de Mattos gezellig te
keuvelen met de oud-commissaris van de koningin in Fries
land, Linthorst Homan. Terwijl de Friezen in die tijd tussen
hoop en vrees leefden dat voor het eerst sinds 1963 mis
schien een Elfstedentocht mogelijk zou zijn, spraken de ge
goede heertjes over een eventueel alternatief. Op Amerikaans
grondgebied weliswaar want daar hadden en hebben beide
jonkheren zakelijke belangen.
Hetgeen als een grap begon, wordt nu zo langzamerhand
bloedserieus werkelijkheid. Op zaterdag 19 februari zal een
Nederlandse schaatsmacht van ongeveer zeven honderd man
sterk over het Menphremagog-meer tussen Newport en het
Canadese Quebec trekken om daar 200 kilometer onder de
schaatsen weg te werken. Bij een verwachte temparatuur van
zeventien graden onder nul en slecht ijs wordt daar na twee
jaar Noorwegen en zeven jaar Finland de alternatieve Elfste
dentocht verreden. Een 'echte' Elfstedentocht volgens de or
ganisatie, want in het traject worden elf doorkomsten door
dorpen opgenomen.
Inmiddels heeft de Nederlandse marathon-top ingeschre
ven voor het Amerikaanse avontuur. Mannen als 'veteraan'
Jeen van den Berg, Henk Portengen, Jan Roelof Kruithof,
Teun Busser, Hylke Boerstra en Jos Niesten om maar enkele
namen te noemen zullen strijden om de glorie van de overwin
ning.
Maar er zijn veel meer deelnemers, die aan de start zullen
verschijnen om voor zich zelf te bewijzen dat zij die afstand
van 200 kilometer kunnen bedwingen. Eén van hen is EDDY
BROMMET uit Breda. In het dagelijks leven elektrotechnisch
tekenaar en constructeur bij een Bredaas bedrijf, maar in zijn
vrije tijd een haast bezield hobbyist.
Voor het eerst zal hij op dat gigantische meer in Amerika te
gen de Canadese grens aan beginnen aan 200 kilometer
schaatsen aan één stuk. Louter om voor zich zelf te aan te to
nen dat hij het kan. In welke tijd hij die monstertocht zal vol
brengen, doet er niet toe. Als hij de finish maar haalt. En liefst
natuurlijk op schaatsen
Dan neem je, zo lijkt het,
meer risico's, maar je
schaatst j uist zekerder".
Het mag duidelijk zijn,
Eddy Brommet gingen tot
nu toe weinig ijsschotsen te
hoog om zijn hobby te be
drijven. Toch staat hij op 19
februari voor een voor hem
onbekend fenomeen: de al
ternatieve Elfstedentocht.
Dit keer dus op Amerikaans
grondgebied. Hij kwam op
het idee om in te schrijven
door penningmeester Ver
hoeven van het KNSB-ge-
west Noord-Braband/Lim-
burg. „Ja, die heeft me en
thousiast gemaakt. Hij heeft
in maart Finland nog gere
den. Niet volbracht, maar
hij kwam toch tevreden
thuis. Toen dacht ik: dat
moet ik ook eens meemaken.
Ik was van plan om dit keer
voor Finland in te schrijven,
maar nu het Amerika is ge
worden, ben ik in wezen nog
enthousiaster. Ik moet toe
geven dat mijn eerste ge
dachte: „Dit is gekken
werk", was. Zo ver van huis.
Waar beginnen ze aan. Maar
daar ben ik al snel van afge
stapt. Die 200 kilometer, die
vormen een grote uitdaging.
Tot nu toe is 140 kilometer
voor mij de grootste afstand
op een dag geweest. Ik wil
die afstand in Amerika een
keer rijden. Het gevoel in je
benen, dat lijkt me geweldig.
En de vraag die je je zelf
constant moet stellen: kun je
het of kun je het niet?
Prachtig!"
Niemand moet er echter
op rekenen dat Eddy Brom
met, hoe het ook in Amerika
voor hem zal aflopen, zich
nog een keer zo 'gek' laat
maken om tweeduizend gul
den (reis, verblijf plus aan
schaf extra kleding) te in
vesteren in een schaats-
avontuur. „Het is inderdaad:
één keer, maar nooit weer",
zo maakte de Bredanaar nu-
reeds voor zich zelf uit. „Al
leen financieel is het bijna al
niet op te brengen. Het komt
neer op een tientje per kilo
meter. En dan besef ik wel
eens dat het toch een groot
bedrag is voor een tocht met
zoveel risico's. Je kunt in de
eerste kilometer al zwaar
ten val komen en dan is het
gebeurd. Je schaatsen kun je
gelijk bij de start al krom
trappen. Dan ben je even
eens gezien. Maar erger lijkt
me als je na 199 kilometer
ten val komt. Man, al zou ik
moeten kruipen, maar de fi
nish zou ik halen".
Welke dromen hem in de
komende weken nog mogen
'hinderen', vast staat in
ieder geval dat Eddy Brom
met zich op 16 februari, als
het schaatslegioentje zich
voor de Atlantische over
tocht inscheept, op Schiphol
zal melden als deelnemer.
Op één mogelijkheid uitge
zonderd. En dat is als tegen
die tijd de echte Friese Elf
stedentocht ook maar enig
zins dreigt door te gaan.
Verzucht hij: „Het zal je
toch gebeuren. In Amerika
zijn en dat hier in Leeuwar
den de Elfstedentocht wordt
gehouden. Laat dat alsje
blieft voor mij altijd slechts
een boze droom blijven..."
Van een onzer verslagge
BREDA - Loonadminii
ties staan finaal op hun
Zij weten nauwelijks
met de nieuwe richtli
van de overheid om ion»
salarissen te berekenen.
Of het nu administral
van grote of kleine be
ven zijn, zij allen zucl
I, onder nieuwe verplicl
gen, die erop neerkomer
S iedereen zijn bijdrage
de bezuinigingen levert.
Om aan te geven
moeilijk de berekening
het netto-inkomen is ge
den het volgende voorb
ter vaststelling van hef
Lel
Van onze i
Volgens een meded
ling van de PZEM besta
er geen enkel gevaar vo
het personeel en de on
wonenden, omdat
ontsnapte water slech
in geringe mate radio-a
tief besmet is.
Dat komt omdat het wa
al een reinigingsproces h
ondergaan voordat het uit
lek stroomde.
Volgens ir. A. Tiktak is
30.000 liter licht radio-act
water ontsnapt, dat in speci
tanks is opgevangen. Hij v<
zekert dat er absoluut ni
naar buiten is ontsnapt.
Van onz
DEN HAAG - De regionale
lijke gezondheidszorg in
uiterlijk 1 april een zeven
hebben opgezet.
Die voorwaarde heeft
(Volksgezondheid) verbondf
stellingen die in Zuidwest
heidszorg voor hun rekenin
tuut voor de Geestelijke Ge:
ting Regionale Instellingen
zondheidszorg Westelijk Not
TERNEUZEN - Op de Weste
olietanker 'Sterling', gelade
grond gelopen.
Een eerste poging om h
schip vlot te trekken misluk
omdat de kapitein te lang aa
zelde met het tekenen van e
bergingscontract.
Vanochtend om zes uur pr
beren zestien sleepboten h
opnieuw. Uit het schip mc
dan 4800 ton olie zijn overg
pompt in lichters.
De 'Sterling' lag gisten
olie te laden in het vaarwat
Everingen ter hoogte van
Total-steiger. De harde we
tenwind dreef het schip v<
z'n ankers naar de Middel
plaat. De radarpost Terneuz<
merkte de stranding het eer
op.
Pogingen om vanaf de w
het drijvende schip op te ro
pen mislukten. Eenmaal va
voerde de kapitein uitgebre
overleg met zijn reders en m
de verzekeringsmaatschap
Daardoor verliep het tij
mislukte de eerste bergingsp
ging die met vier sleepboti
Eddy Brommet bij het product van een van zijn andere hobby's: de modelbouw van treinen.
FOTODESTEM/JOHANVANGURP
Kerncentrale