jiigi Gudmundsson's
levensgevoel wordt
Ipure poëzie op foto
„NACHT VAN DE MODE
IN BERGEN OP ZOOM
Zonnecollectoren
Achter aansluiten,
auixf
A
fANAVOND IN „BEELDSPRAAK"
Charles I rene!
wil in
Academie Franca i.se
Shell helpt, óók met lage prijzen
Johan Kaartprijs
voor
Mary Dresselhuys
T3 PAGINA GIDS 2
I Dallas. Miss Ellie wil
1 kleinzoon op de ranch
Re Farlows bezoeken.
1 Liedjes mensen. Met
Bill Ramsey en José Fe-
no.
IITSLAND 2
JITSLAND 3
Illil |i|il B
J Vanavond om tien over tien
Ijidt de NOS in de rubriek
Beeldspraak" via Hilversum
1] een portret uit van deze op
Island geboren kunstenaar,
pt werd gemaakt door de ci-
Jonne Severijn en
_„.0t de titel „Het gevoel is
Iteel exacter dan al het ver
and".
Steeds meer mensen tanken bij Shell.
Want daar hebben ze altijd lage prijzen.
Op bijna al onze Shell Zelf Tank Stations,
ook langs de snelweg, betaalt u nu niet meer
dan fl,618 voor normale benzine en f 1,678
voor super. Veel Shell stations duiken daar
zelfs nog onder. En voor dat geld tank je nog
bij Shell ook!
kske en Wiske: De Belhamel-Bende
Lucky Luke: De bende van Joss Jamon
*2
[dom ben gaat mis-
Ruud Lubbers is
jsnk ik, een klasse
es, CDA-fractieleider
ken en slechthorenden
Jnatie voor de Joegosla-
fense gastarbeiders.
Mesland. Zwitsers-Ita.
lenfilmpjes.
LAmerikaanse SF-serie
[Tweede afl.: De bijzon-
[che krachten van Mat-
len er aan te pas komen
1' Walt van de planeet
en.
kelse serie. Zevende afl
komt in moeilijkheden
i zich op de onbekende
I wijze uit.
Amusementsprogramma
I Hij ontvangt o.a. Billv
leta. 3
Amerikaanse serie. Ne-
I schilder Arthur Mase-
|r Falcon Crest om een
Igie te maken. Intussen
fcberti's problemen met
lickie. Zij zit in de put
Ind Mario. Op voorstel
|ze in San Francisco wo-
i contact komt met een
ven en slechthorenden.
IWat ben ik? Spelletje
epen raden.
I Panorama. Actualitei-
Journaal.
Zie Duitsland 1.
Overzicht program-
Journaal.
Mozaiek. Programma
de derde leeftijd.
Strandpiraten. Avon-
iserie.
Journaal.
Tele-illustratie.
Dieren onder de hete
Vogels in de Sambesi-
De snelste muis van
co. Tekenfilmserie.
Journaal.
Bier voor Lama Kara.
;e arbeiders in Afrika.
Achtergrondinforma-
Contergan - op het
van een catastrofe.
mentaire over slaap-
el.
Vijf over tien. Discus-
>ver het voorafgaande
ramma Aansluitend:
naai.
Gymnastiek.
-12.00 Schooltelevisie.
9.25 Sesamstraat.
■17.15 Schooltelevisie.
Aansporing tot lezen
erhaling.
Sesamstraat.
Tv-cursus algebra.
Voetlicht: Het was im-
geen plotseling ontwa-
Vakbonden bij de Opel-
eken.
Journaal 3.
Journaal.
Cultuur en weten-
Computer op vier
:n.
Dochter van de stilte.
;rie.
Navraag.
Reis in het ijs. Litera-
Journaal.
13.03 Peter Holland - 15-30
ant - 18.02 (NOS) De
Ispits - 19.02 (VARA) PoP"
21.02 Moondog^.
TROS) Capriccio - .?-°°
muziek - 9.30 De strijk-
etten van Ludwig vaJj
Dven door het Juilliara
et - 10.00 Het Amsterdams
irmonisch Orkest m.m-V-
/an Zweden (viool) - l2UU
rezzo - 13.05 De meest ver-
klassieke tien - ".W
De kamermuziek van
t - 14.45 In kleine bezet-
let Bartholdy strijkkwa'
5,20 Muzio'- - „-JQ
Liter .ia-aiiiou«e
ame Hilversum 2 - 20.W
1) Symfonie in d kl.t. van
Crisostomo - 20.30 Wiener
loniker met werken van
i, Brahms en Bruckner -
lonate voor viool en P[a
oven) - 21.50 'Le triArteW
naitre' 1954-Pierre Botliez
Orgelconcert:
Door Marjan Mes
vraag of fotografie kunst
l,n zijn, is sinds in de jaren
stjg conceptuele kunste-
Lars fotografie als beeldmid-
zijn gaan gebruiken, min-
Er actueel. Een nieuwe jonge
lueratie fotografen pur sang
1,1 fr ook weinig twijfel over
itaan, dat een foto kunst
||io zijn. Er is maar één Ne-
Irlandse kunstenaar over
lens fotowerken absoluut
l!en twijfel hoeft te bestaan
ndatis Sigurdur Gudmunds-
j#n (40). Zijn foto's beelden
linstwerken af en zijn zelf
Gudmundsson doelt hier
mee op het gevoel, dat bij hem
grondslag ligt aan al zijn
kerk, „Mijn verlangens en ge-
klens", heeft hij eens opge-
jerkt, „zijn dezelfde als die
andere mensen, met dit
[terschil, dat ik ze opzoek in
n ziel. Ik destilleer ze tot
'ideeën, die ik transformeer en
jrmgeef in mijn werk. Zo is
lijn werk een direct mate-
itel antwoord op het gevoel,
literaan ten grondslag ligt".
IJsland
Gudmundsson woont en
rerkt sinds 1970 in Nederland
aeen jeugd, waarin de basis
;an zijn artistieke eigenheid
itrd gelegd, op het ruige, stil-
natuureiland IJsland. Mis
ten is het deze typische
tergrond, die hem zo doet
«schillen van andere idee-
mstenaars. Gudmundsson's
selden spreken onmiddellijk
m door het verhaal, dat ze
«tellen. Dat verhaal mag
tol voor velerlei uitleg vat-
tar zijn, het doet een on-
ieerstaanbaar beroep op de
ibewuste) gevoelens van de
kijker.
IJsland is een eiland van
lythen en sagen, die verband
«den met de krachten van
ie natuur en de nietigheid van
i mens. Geworteld in zo'n
«cifieke cultuur is het niet
'eemd, dat Sigi Gudmunds-
anders dan Nederlandse
laceptuelen een verhaal ver
hit in zijn beelden, dat meer
>1 gevoel aanspreekt dan het
lerstand. Op de grote over-
titstentoonstelling afgelo-
ïiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiimiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiinmiiiiiiiimMiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiijï
Modekoning Theo Sijthoff temidden van een aantal van zijn mannequins.
„Mountain", met daarin de kunstenaar Gudmundsson zelf.
pen voorjaar in het Amster
dams Stedelijk Museum van
actuele kunst, „'60-'80", vielen
zijn beelden (op foto en in ob
jecten) op tussen alle intellec
tuele, moeilijk invoelbare
ideekunst als pute poëzie, die
geen uitleg nodig had.
Drie piramides van onaan
trekkelijk cement, waaruit ge
prepareerde zwanehalzen sta
ken, vormden voor mij een
van de meest onvergetelijke
beelden van de hele, overvolle
expositie. Een stukje breekba
re, maar onverwoestbare na
tuur tegenover de onverbid-
dellijkheid van cultuur en in
tellect. Het is een van de op
vallendste kenmerken van
Gudmunddsons werk, dat het
zich zo sterk in het geheugen
grift.
Ingrediënten
Dat was ook het geval met
de zwart-wit foto „Mountain",
waarop de kunstenaar zelf lag
opgebaard tussen stapelingen
van stenen, turf, schoenen,
broden en boeken; ingrediën
ten, waarmee de mens in leven
blijft. De verwijzingen op zijn
foto's zijn altijd van een uitge
sproken schoonheid of ze nu
wart-wit of gekleurd zijn. In
de afgelopen jaren heeft Si
gurdur Gudmondsson ook in
Brabant geëxposeerd, in De
Moriaan en in het Kruithuis in
Den Bosch.
De eerste tentoonstelling
van kleurenfoto's was voor
mij ene openbaring. De voor
stellingen waren eenvoudig,
maar uitermate indringend.
De kunstenaar was er steeds
zelf in aanwezig en het betrof
dan ook een registratie van si
tuaties en performances,
waarin diens filosofisch ge
richte levenshouding tot uit
drukking kwam, maar ook
zijn visie op formele aspecten
van kunst.
Y astgekluisterd
Een terugkerend beeld was
dat van de mens, die vastge-
kluisterd is aan de aarde,
maar die haar toch wil ontstij
gen: Gudmunddson, die door
een ballon aan zijn haren om
hoog wordt getrokken of die
een rotsblok torst, terwijl een
gekleurd bosje ballonnen hem
wil verheffen. Een metafoor
ook voor de geest, die zich wil
verheffen boven het materiële.
Op meer recente tentoonstel
lingen toont deze voormalige
IJslander niet alleen foto's,
maar - zoals in Amsterdam en
in het Kruishuis - merkwaar
dige sculpturen, 2oals een tot
monumentale proporties uit
vergroot bootje van gevouwen
wit papier op een grote, zware
sokkel; een humoristisch be
toog over de zwaartekracht.
Humor en lichtvoetigheid
ontbreken zelden, al zijn de
associaties, die worden opge
roepen, nog zo zwaarwichtig.
Een van de meest recente foto
werken liet overigens toch
weer de kunstenaar zelf zien,
zittend achter een tafel, het
hoofd omkranst door boeken
en zijn tien uitgestrekte vin
gers verlengd door evenzoveel
potloden. De gedachte aan de
onverbrekelijke communicatie
tussen brein en materiaal, het
wezenlijke van het kunste
naarschap, leek hier het meest
voor de hand liggend. Inmid
dels is een deel van Gud-
mundssons werk vpor langere
tijd naar Amerika verhuisd,
waar deze bijzondere kunste
naar ook al van zich heeft
doen spreken.
Van een onzer verslaggevers
BERGEN OP ZOOM - In ho
tel „La Bonne Auberge" in
Bergen op Zoom wordt vrij
dag (26 november) de „Nacht
van de mode" gehouden. Mo
dekoning Theo Sijthoff pre
senteert dan een „haute cou-
ture-show". waarin 12 man
nequins en dressmen creaties
zullen showen van onder
meer Fong Leng, Pierre Car-
din, Givenchy, Frans Mole
naar en Pierre Balmain.
Dit modespectakel wordt
muzikaal opgeluisterd door
Donna Lynton, Wim Koop
man, Henry Lane en Caroli-
ne. Het is de eerste keer in
Zuid-Nederland, dat een
dergelijk evenment plaats-
vindt. Het gala begint om
21.00 uur en zal tot ongeveer
03.00 uur duren. De bezoekers
moeten voor een plaatsje 175
gulden neertellen.
ÜlillllllllllllllllllllimilHlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllimillllllllllllllllllllllllllMlllllllllllllllllllllllllllimilllllllllllllllllllllllllllllllT:
PAKIJS (ANP)- De Franse
dichter, componist en zanger
Charles Trenet heeft zich kan
didaat gesteld voor de Acade
mie Francaise, het college van
40 ,onsterfelijken' dat moet
waken over de zuiverheid van
de Franse taal.
De 69-jarige Trenet die
meer dan 500 chansons op zijn
naam heeft staan, waaronder
,La mer', ,Je chante', ,Y'a d'la
joie' en ,Mes jeunes annees',
zou de eerste chansonnier in
de Academie worden als dit
sinds 1635 bestaande instituut
hem kiest.
,Le fou chantant' zoals Tre
net vroeger wel werd ge
noemd, is een van de vier kan
didaten voor de zetel van de
Hertog de Levis de Mirepoix,
die vorig jaar juli overleed. Op
28 oktober was de Academie
het niet eens kunnen worden
over de opvolger van de her
tog. De strijd ging toen voor
namelijk tussen de gematigd
linkse romanschrijver Ber-
trand Poirot-Delpech, die re
censent is bij het linksgeoriën
teerde dagblad Le Monde, en
de oorspronkelijk uit België
afkomstige Louis Pauweis,
hoofdredacteur van het
rechtse weekblad Le Figaro
Magazine.
De Franse minister van cul
tuur, Jack Lang, verklaarde
twee weken geleden dat de
Academie er goed aan zou
doen trenet in haar midden op
te nemen. Hij zei dit toen de
chansonnier juist het groot
kruis van .Commandeur des
arts et des lettres' had ontvan
gen.
De Academie Francaise
heeft tot dusver slechts een
maal een chansonnier bijzon
der geeerd. Dat was de vorig
jaar overleden Georges Bras-
sens wie zij in 1967 haar poë
zieprijs toekende.
BOEKENBOEKENBOEKENBOEKENBOEKEN
BOEKENBOEKEmOEKEüBOEKENBQEKENBOEK
ENBOEKEN'SOS'KS 7fBOEKENBO E K ENBOEKEN
BOEKENBOEXENBOEKENBOEKENBOEKENBOE
(ADVERTENTIE)
Zonwerkboek, door Kevin
McCartney, Ned. bewerking Evert
Sjoerdsma, Ekologische Uitgeverij,
ƒ32,50
Zonnecollectoren als hulpmid
del om een „alternatieve"
energie-bron (de zon dus) te
benutten, genieten nog niet
zo'n grote belangstelling als
windmolens. Misschien omdat
de windmolen een oer-Hol-
lands verschijnsel is laten
speurneuzen, doe-het-zelvers
e.d. zich vooral inspireren door
de molenwieken. Wellicht ook,
omdat men in een land als het
onze nu eenmaal over meer
uren wind dan zon beschikt en
daarom aanneemt dat zonne-
energie slechts in een te ver
waarlozen deel van onze ener
gie-behoefte kan voorzien.
Maar het „Zonwerkboek",
een uitgave van de Ekologi
sche Uitgeverij, neemt een
groot deel van de twijfels weg:
met zonnecollectoren kan het
gasverbruik voor warm water
in het huishouden (verwar
ming, afwassen, douchen, ba
den) worden gehalveerd, zon
der dat daar veel geld en tech
nische kennis tegenover hoe
ven te staan.
Tot nu toe was vooral de
prijs van de in de handel ver
krijgbare systemen voor velen
een belemmering om van zon-
ne-energie gebruik te maken.
Maar met duizend gulden en
het Zonwerkboek in de hand
kan zelfs een onhandige d-h-
z-'er nu een heel eind komen.
Tot in de kleinste details wor-
steenweg 'De heltidmeb m öeduto m
'tont'Ih moet hen Me udt
NEREN, JOSS JAMON
OE NIEUWE EIGENAAR
GEEFT EEN RONDJE
WEG!
bp-
VOOR MJ N/ET, SEOANRT /A
VOELDE MEER VOOR OF
den de benodigde materialen
en de bouw van complete
warmwatersystemen, al naar
gelang de omstandigheden ter
plekke, beschreven.
Het Zonwerkboek is overi
gens niet alleen een technische
handleiding, maar behandelt
ook het energievraagstuk. De
auteurs willen eigenlijk vooral
het pessimistische denken met
betrekking tot dit vraagstuk
doorbreken. Zo wordt de alge
meen aanvaarde benadering
ervan aan de kaak gesteld: 'als
er geen brandstof wordt ge
bruikt, gebruiken we volgens
de statistieken geen energie'.
„Al zouden er in Nederland
100.000 zonneboilers staan, dan
nog zou de opbrengst statis
tisch nul zijn. Volgens de offi
ciële opvattingen wordt er bij
de toepassing van zonne-ener-
gie geen energie verbruikt.
Een eenvoudig voorbeeld hier
van is het drogen van de was.
Wordt er een elektrische
droogtrommel gebruikt, dan
wordt er energie verbruikt.
Hang je de was aan de lijn en
laat je zon en wind het werk
doen, dan doen de statistieken
alsof er geen energie wordt
gebruikt. Maar hoe je het ook
wendt of keert, de hoeveelheid
energie om de was te drogen is
evenwel gelijk".
Energie en brandstof, zo
concludeert het Zonwerkboek,
worden door elkaar gehaald.
Onze energieboekhouding is in
feite een brandstofboekhou
ding. Daardoor is er in Neder
land ook geen energiebeleid,
maar een brandstofbeleid en
heeft het Centraal Bureau
voor de Statistiek niet in de
gaten dat ons land zonne-
energie exporteert naar Saoe-
die-Arabië wanneer we er
groenten en fruit verkopen.
De auteurs wijzen er ook op,
dat de opbrengsten van zonne-
energie voortdurend worden
vergeleken met de prestaties
die aardgas kan leveren. En
dan is het geen wonder dat de
miljoenen jaren in aardgas ge
concentreerde zonne-energie
het wint. Van meer wezenlijk
belang vinden zij echter om te
kijken naar het doel waarvoor
warmte wordt gebruikt. In
huishoudens heeft men meest
al behoefte aan water met een
temperatuur van ongeveer 60
graden. Een zonne-collector
kan die makkelijk leveren.
Een gasvlam uiteraard ook,
maar die levert eigenlijk veel
te veel....
N.B.
AMSTERDAM (ANP)- De Jo
han Kaartprijs voor blijspel -
klucht-kunst in het seizoen
'81-'82 is aan Mary Dressel
huys (75) toegekend. Het bron
zen beeldje van Pieter de
Monchy, voorstellende Johan
Kaart, wordt de actrice 1 de
cember in het Nieuwe de la
Martheater in Amsterdam
uitgereikt.
Zij krijgt de onderscheiding
vooral voor haar spel in „Ha
rold en Maude" van Colin Hig-
gins en Jean-Claude Carrière,
een produktie van Joop van
den Ende. De j ury voor de toe
kenning bestond uit Wim Ba-
ry, Berend Boudewijn, Joop
Bromet, Ted Mooren en Ton
Vorstenbosch.
