UITBLAZEN
Schaken mei ïn drieën
11
hulj
DE STEM I
even.._
ONDERZO
DE STEM CO
Aardverschui'
ZATERDAG 30 OKTOBER 1982
MM
PAGINA TWEE'
WIM KOCK
Goede werken
Elegant
PAPIER'
VOOR UW PEN
Dubbele moraal
ZATERDAG 30 OKTO
Ook subsidie
voor tweede
eigenaar
premiewoning
Onderzoek naar
behandeling
van geheime
documenten
T5 PAGINA 2
WGBLAD VOOR ZUDWEST NEDERLAND
Jaargang 122
Nr. 19.963
Uitgave
Uitgeversmaatschappij
De Stem b v
Directie
Dr. W.A.J.M. Harkx
Drs. J.H.M. Brader
Hoofdredactie
L. Leijendekker
H. Coumans
Breda - Hoofdkantoor
Spinveld 55,
Postadres: Postbus 3229
4800 MB Breda
Telefoon: voor directe
verbinding zie onder
betreffende afdeling
Algemeen nr. 076-236911
Telex: 54176.
Kantooruren ma. t.m. vr.
van 8.15-17.00 uur.
Bankrelaties
Postgiro 1114111
ABN rek. 520538447
NCB rek. 230301584
Raborek. 101053738
Handelsregister 27420
Centrale redactie Breda
Nieuwdienst 076-236883
Stadsredactie 076-236880
Sportredactie 076-236884
Lezersservice
Inlichtingen over Stemreizen en
promotie: 076-236911
Fotoservice: 076-236573.
Abonnementen
Betaling 076-236347
19,19 per maand
57,25 per kwartaal
222,50 per jaar
Postabonnementen met toeslag.
Nieuwe abonnees: opgave
bij elk rayonkantoor en
servicepunt. Ook telefonisch of
d.m.v. bon in de krant.
Bezorgklachten
Voor telefonische meldingen zie
onder betreffend rayonkantoor.
Rubriek 't Kleintje
Opgave 076-236882
tot 17.00 uur.
2 dagen voor plaatsing.
Grote advertenties
Algemene informatie over
mogelijkheden en tarieven:
076-236881
Regionale informatie: alle
kantoren.
Postadres: postbus 3229,
4800 MB Breda.
Afsluittijd adv 09.00 uur één
dag voor plaatsing;
maandagkrant vrijdag 12.00 uur
in Breda.
Overlijdensberichten
076-236442.
Buiten kantooruren ma. t/m vr.
van 19.00-20.30 uur en zo. van
18.30-21.30 uur.
076-236394/236911.
Debiteurenadministratie
Advertenties 076-236227.
Rayonkantoren
Bergen op Zoom
Zuivelstraat 26, 4611 PJ
Tel. (alle afd 01640-36850.
Kantooruren ma. t/m vr. van
8.15-17.00 uur.
Breda - Stadskantoor
Nwe. Ginnekenstraat 41
4811 NN. Abonnementen
076-236322. Overige afd.
236326. Kantooruren ma. t/m
vr.Van 8.15-17.00 uur.
Bezorgklachten
076-236888 ma. t/mvr. 8.15-
18.00 uur, za. 8.15-17.00 uur.
Etten-Leur
Markt 28, 4875 CE
Tel. (alle afd.) 01608-21550.
Kantooruren ma. t/m vr.
van 8.30-12.30 en
13.30-17.00 uur.
Goes
Klokstraat 1, 4461 JK
Tel. (alle afd.) 01100-28030.
Kantooruren ma. t/m vr.
van 8.15-12.30 en
13.30-17.00 uur.
Hulst
Steenstraat 14, 4561 AS.
Tel. (alle afd.) 01140-13751.
Kantooruren ma. t/m vr.
van 8.15-12.30 en
13.30-17.00 uur.
Oosterhout
Arendstraat 14, 4901 JK
Tel. abonn. en adv.
01620-54957.
Tel. redactie 01620-51800.
Kantooruren ma. t/m vr.
van 8.15-17.00 uur.
Roosendaal
Molenstraat 45. 4701 JN.
Tel. (alle afd.) 01650-37150.
Kantooruren ma. t/m vr.
van 8.15-17.00 uur.
Terneuzen
Nieuwstraat 9, 4531 CV
Tel. (alle afd.) 01150-17920.
Kantooruren ma. t/m vr.
van 8.15-12.30 en.
13.30-17.00 uur.
Vlissingen
Torenstraat 4381 ET
Tel. (alle afd.) 01184-19910.
Kantooruren ma. t/m vr. van
8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur.
Toen het gemeentebestuur
van Palm Beach kort gele
den bijeenkwam in de kleine
met hout betimmerde raads
zaal van waaruit het deze ex
clusieve badplaats in het
zuidelijke puntje van Florida
regeert, was het voornaam
ste punt op de agenda de
goedkeuring van de achttien
liefdadigheidsinstellingen
die in het maatschappelijk
seizoen 1982-'83 geld willen
inzamelen voor goede doe
len. Want ook al stond het
hele eilandje op dat moment
op zijn kop van de gerucht
makende echtscheidingsaf
faire van Peter en Roxanne
Pullitzer, de aan allerlei re
gels en voorschriften gebon
den sociale gebeurtenissen
die de samenleving hier be
zig houden, moesten ge
woon doorgaan, vond de ge
meenteraad.
Sinds de echtscheiding twintig
iaar geleden van Mary-Alice en
Russell Firestone, de erfgenamen
van een gigantische bandenimpe
rium, is het tamelijk rustig gebleven
op Palm Beach. Maar dit najaar is
de Amerikanen opnieuw een blik
gegund op het leven achter de ho
ge muren, de prachtige sierbomen
en de smeedijzeren hekken. De
scheiding van Peter Pullitzer en
zijn echtgenote Roxanne, die zes
iaar getrouwd zijn geweest en nu
voor de rechter staan omdat ze het
niet eens kunnen worden over de
boedelscheiding en de toewijzing
van de kinderen, heeft een levens
wijze aan het daglicht gebracht die
de gemiddelde Amerikaan met
stomheid heeft geslagen.
De sexuele uitspattingen van het
echtpaar en het overvloedig ge
bruik van cocaïne hebben het
beeld van het stadje als luxueus en
decadent oord voor de allerrijksten
slechts versterkt. De 32-jarige Ro
xanne eist de voogdij over de kin
deren en een alimentatie van
246.000 dollar per jaar (ruim
700.000 gulden) plus 25 000 dol
lar voor vakanties, 18 000 dollar
voor kleding en 12.000 dollar om
uit te gaan.
In de media die op de zaak-Pullit-
zer zijn afgekomen als vliegen op
de pot met stroop, wordt Palm Be
ach afgeschilderd als een oord
waar de politie met opzet niet op
slot gezette fietsen over de stad
verspreidt als lokmiddel voor mo
gelijke dieven, maar waar de rijken
naar hartelust cocaïne kunnen
snuiven zonder dat hun ook maar
een strobreed in de weg wordt ge
legd.
Het hoofd van de politie, Joseph
Terlizzise, geeft toe dat het moeilijk
valt te achterhalen wat zich af
speelt achter de muren in de exoti
sche villa's. Maar hij houdt vol dat
het sex- en drugelement door de
pers zwaar wordt overdreven. Ter
lizzise, die vier jaar geleden van het
minder exclusieve Fort Lauderdale
werd overgeplaatst naar Palm Be
ach, meent dat veel van wat in de
kranten wordt geschreven, het ge
volg is van de „jaloezie van de ver
slaggevers". „Je ziet het venijn ge
woon van hun pen druipen
Drie jonge Westduitsers hebben patent aangevraagd op hun vinding: een
schaakspel voor drie personen. Op het driehoekige bord met 144 velden speelt
ieder met 20 stukken. Op de foto de uitvinders, v.i.n.r. Andreas Bangen, Herbert
Kern en Wofgang Wagner tijdens een „potje".
Toch is het niet vreemd dat de
Amerikanen hebben gesmuld van
de vaak lugubere details van de
Pullitzer-zaak, want de rechtszaak
werpt licht op het leven van de al
lerrijksten die normaal alleen dat
gene van hun leventje laten zien
dat ze zelf kwijt willen. Niet alleen
kranten in New York, Chicago en
Los Angelos hebben de rechtszaak
op de voet gevolgd, ook de Palm
Beach Daily News, een krantje dat
uitsluitend op Palm Beach ver
schijnt en vol staat met de laatste
roddels en jongste succesverha
len, heeft dagelijks aandacht be
steed aan de onthullende aspecten
die tijdens de zitting aan het licht
zijn gekomen. Momenteel is het
even rustig, want de zitting is ver
daagd.
Van een oord als Palm Beach
gaat grote aantrekkingskracht uit,
hoewel lang niet iedereen hier wel
kom is. „De nouveau riche en de
joden kunnen hier wel komen wo
nen", vertelde Billy Walsh, een
zeer elegante makelaar van mid
delbare leeftijd, „maar ze krijgen
nooit toegang tot de clubs. Ze wor
den overal buiten gehouden. Zo'n
soort leven spreekt bijna niemand
aan. Dus ze komen en ze gaan
snel".
Daar komt bij dat een huis kopen
op Palm Beach een dure aangele
genheid is. Een driekamerflat in de
'goedkopere' wijken van de stad
kost al snel 300 .000 dollar (bijna
een miljoen gulden). En een op
trekje aan de South Ocean Boule
vard kost tussen de twee en tien
miljoen dollar. Toevallig is net deze
week een huis aangeboden voor
zes miljoen dollar. Sommigen van
de mensen die hier wonen, wonen
hier vanwege de privacy zoals wij
len John Lennon en zijn vrouw
Yoko Ono. Anderen, zoals Rose
Kennedy, willen juist worden opge
nomen in het sociale circuit.
Geaccepteerd worden in Palm
Beach betekent dat je deel uit
maakt van een groep van 1000
vooraanstaande families die elkaar
de loef afsteken met galabals,
cocktail party's en veilingen voor
een liefdadig doel. Dat die veilin
gen jaarlijks zo'n 10 a 15 miljoen
dollar opbrengen, is voor de plaat
selijke bevolking voldoende recht
vaardiging voor de extravagante
uitspattingen van de organisato
ren.
Vraag de plaatselijke inwoners
naar de Pullitzers en ze vertellen je
precies welke goede werken het
echtpaar verricht heeft. Grace Pe
ters, gemeenteklerk, zegt: „Vorig
jaar hebben we twaalf miljoen dol
lar opgehaald. De Pullitzers? Zo'n
proces hebben we nog nooit ge
had", zegt ze verdedigend. Be
schuldigingen als zouden zwarten,
joden en Spaanstaligen niet wel
kom zijn op Palm Beach, worden
door mevrouw Peters met kracht
ontkend.
In vele opzichten is Peter Pullit
zer een typisch voorbeeld van de
mensen die op Palm Beach wonen.
Hij is de kleinzoon van iemand die
een fortuin heeft gemaakt (de kran
tenmagnaat Peter Pullitzer, die de
naar hem genoemde prijs voor de
beste journalistieke prestatie heeft
ingesteld) en is daarom respecta
bel. Hij heeft een enorm jacht en zo
goed als zeker een Rolls Royce.
Palm Beach is verder een oord
waar ouderwetse elegantie hoogtij
viert, „Alle oude vrouwen hier heb
ben twee a drie face-lifts achter de
rug zegt makelaar Billy Walsh. In
de winkelstraten liggen de etalages
niet vol met badmode zoals men in
een badplaats zou verwachten,
maar met peperdure, met parels af
gezette japonnen.
Het komt maar zelden voor dat
de rust hier wordt verstoord. Afge
zien van de zaak-Pullitzer zijn er dit
jaar twee schietpartijen geweest
die de aandacht hebben getrok
ken. Een rijke makelaar werd dood
geschoten door een jongeman die
hij in een bar had opgepikt en een
radeloze vrouw vermoordde haar
man.
De zaak-Pullitzer die dient voor
de rechtbank van West Palm Be
ach, die stad op het platteland die
de rijken bouwden voor hun be
dienden, heeft veel emoties losge
maakt omdat hij de sluier oplicht
van een benijde en bevoorrechte
levensstijl. Het spreekt voor zich
dat de plaatselijke elite boos is en
zich in verlegenheid voelt ge
bracht. Maar de rest van de wereld
is hen dankbaar voor het kijkje
achter de schermen. (Copyright
The Guardian/De Stem)
ntiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiir?
Onlangs viel er op de BBC
Worldservice een bizar ver
haal te beluisteren. In het
program Letter from London
herdacht men het 50-jarig
bestaan van de Buitenlandse
Dienst van de BBC en daarin
was de anekdote opgenomen
van Francis Rentoul over de
propaganda-uitzendingen in
het Duits tijdens de oorlog.
Daar werd door veel Duitsers
klandestien naar geluisterd,
zeer klandestien want er
stond doodstraf op via het
concentratiekamp. In zijn
verhaal ging het over een
Duitse familie die van de
Admiraliteit in Berlijn het
droeve bericht ontvangen
had dat hun enige zoon Wer
ner voor Führer und Fater-
land gefallen was; een hel
dendood in zijn U-boot tij
dens een treffen met de En
gelse vloot. Naar Duits ka
tholiek gebruik richtte de fa
milie een Totenmahl aan
waaraan familie en intieme
vrienden werden uitgeno
digd deel te nemen. Toen alle
uitnodigingen verzonden
waren zond de BBC - uiter
aard onwetend van dit alles-
een nieuwsbericht in het
Duits uit met daarin een lijst
namen van zeelieden opge
pikt uit de golven en nu op
geborgen in een krijgsge
vangenenkamp in Engeland.
Op die lijst kwam Werners
naam voor. Wat nu? De dol
gelukkige ouders durfden de
dodenmaaltijd niet af te ge
lasten. Dat stond gelijk aan
een openbare bekentenis dat
ze naar de verboden BBC
uitzendingen luisterden. De
droeve plechtigheid ging
derhalve gewoon door. In
rouwkleding gestoken aan
het hoofd van de tafel namen
de ouders van de levende
Werner de sympathiebetui
gingen met zijn overlijden
in ontvangst. Stuk voor stuk
benutten de condolerende
familieleden en vrienden de
gelegenheid om de zwaarge-
troffen vader even apart te
nemen en hem een verhaal te
vertellen als: Hans, ouwe
jongen, ik heb vannacht ge
droomd dat Werner hele
maal niet dood is, maar le
vend en wel rondloopt in een
Engels krijgsgevangenen
kamp. Zo levendig, zo echt!
Dromen zijn niet altijd be
drog". Niemand durfde
iemand te bekennen dat hij
naar de BBC luisterde, maar
iedereen wilde Werners
ouders troosten. Een andere
sympathiebetuiger probeer
de het zo: „Je weet, Hans dat
mijn vrouw mediamieke ga
ven heeft en volgens haar is
Werner niet dood. Ze heeft
een visioen gehad waarin ze
hem levend aantrof in een
krijgsgevangenenkamp. Ik
geloof niet in bovennatuur
lijke begaafdheden maar II-
se's visioenen komen steevast
uit". Zo ging het door. Gast
na gast en geleidelijk aan
werd het een ieder duidelijk
dat ze allemaal stiekum naar
de BBC hadden geluisterd.
Wat was bedoeld als een so
bere, wat droeve, herden
kingsmaaltijd, ging steeds
meer lijken op een vrolijke
familiereünie. Omdat men
de laatste flessen wijn op ta
fel had gezet werd het ten
slotte een gezellig feest waar
op een ieder zich uitsloofde
een. toast uit te brengen op de
gezondheid van de gesneu
velde Werner plus bij het af
scheid een laatste sympa
thiebetuiging aan de nog
steeds in rouwkledij gesto
ken ouders, die het goede uit
Engeland zelf ook al hadden
vernomen van de BBC.
gjui O'JIKE
Hoezeer sommige mensen er
een dubbele moraal op na
houden bleek weer eens uit
een vraaggesprek in het ra
dioprogramma Popdonder-
plus. De krakers in het
kraakpand de Groote Key-'
ser in Amsterdam hebben
zich ruimschoots voorzien
van stenen en „Molly's"
(molotovcocktails ofwel
brandbommen) en wel
„puur voor zelfverdediging".
Zit ik er ver naast als ik
aanneem dat het gros van
deze krakers stemt tégen de
plaatsing van nucleaire wa
pens in ons land, nota bene
omdat dat het gevaar van
geweld vergroot?
Erik van Eynatten
Rijen
De schrijver CEES N00TEB00M
krijgt de Cestodaprijs 1982.
De prijs is hem toegekend
door de journalist NICO
SCHEEPMAKER „voor het
moeiteloos beoefenen van
de Nederlandse taal in al
haar genres". Nooteboom
strijkt daarmee de somma
van f 53,64 en een gegra
veerd bekertje op. De prijs
werd in 1974 bij wijze van
scherts door enkele collega
schrijvers toegekend aan
Scheepmaker zelf. Sinds die
tijd heeft de journalist de
Cestodaprijs (cestoda is het
latijnse woord voor lint
worm) geïnstitutionali
seerd. Scheepmaker is het
enige jurylid. Hij reikte
voor het eerst de prijs in
1975 aan GERRIT KOMRIJ
uit. Daarna zijn achtereen
volgens Herman Pieter de
Boer, Harry Mulisch, Hugo
Brandt Corstius, Kees van
Kooten, K. Schippers en
Annie M.G. Schmidt de ge
lukkigen geworden. Voor
Scheepmaker is steeds een
veelzijdig gebruik van de
Nederlandse taal de maat
stafvoor toekenning.
De 23-jarige BARBARA KREEFT,
voormalig sterspeelster van
het Poolse handbalteam,
heeft de Westduitse natio
nal iteit gekregen. Krefft
vluchtte op 1 september tij
dens een trip van haar
clubteam Aks Chorzow
door Limburg met vier
teamgenoten naar West-
Duitsland.
MATS WILANDERstaat hoog ge
noteerd bij de Zweedse fis
cus. In de eerste negen
maanden van dit jaar
droeg de 17-jarige tennis
speler al 1,5 miljoen
Zweedse kronen (ruim
570.000 gulderi) aan de
staatskas af. De winnaar
van de open Franse titel,
die bij zijn ouders in Vax-
joe in het zuiden van Zwe
den woont, wordt aange
slagen voor negentig pro
cent van zijn officiële in
komen. Het progressieve
tariefsysteem „dwong"
BJÖRN BORG enkele jaren
geleden zijn domicilie te
verleggen van Zweden
naar belastingparadijs
Monte Carlo. Volgens zijn
trainer JOHN ANDERS zal Wi-
lander dit voorbeeld nog
niet volgen.
Landdrost J.C.J. LAMMERS van
het Openbaar Lichaam
Zuidelijke IJsselmeerpol-
ders heeft zich kandidaat
gesteld voor het burge
meesterschap van de ge
meente Almere. Zowel lan
delijk als plaatselijk claimt
de PvdA de burgemeester
spost in de toekomstige ge
meente Almere, die per 1
januari 1984 wordt inge
steld. Het Kamerlid PATIJN,
die zich voor de PvdA bezig
houdt met burgmeesterbe
noemingen, zal zich er
sterk voor maken dat Al
mere een PvdA-burge-
meester krijgt.
Van een onzer verslaggevers
UTRECHT - De jongeren van
de KVV.J en NVV-Jongeren
contact gaan onder het motto
„De maat is vol, nu werk, poen
en lol" actie voeren tegen de
jeugdwerkloosheid.
Na plaatselijke discussiebij
eenkomsten over ervaringen,
vooroordelen en mogelijke op
lossingen willen ze overgaan
tot landelijke acties.
Be
verc
DEN HAAG - Tweede en op
volgende eigenaar-bewoners
van een premiewoning kun
nen voortaan ook subsidie
krijgen.
Tot nu toe bestond die mo
gelijkheid er alleen voor de
eerste eigenaar-bewoner van
zo'n woning.
Minister Nypels (Volkshuis
vesting) heeft dit in een nieu
we subsidieregeling veran
derd met het doel de koop van
premiewoningen aantrekke
lijker te maken.
De regeling geldt voor pre
miewoningen in de A- en in de
B-categorie, evenals voor de
zogenaamde beschutte sfeer
woningen uit de periode 1975-
79 (de voorganger van de hui
dige premieregelingen). De re
geling is van kracht voor wo
ningen die na 1 juli 1982 zijn of
worden verkocht en waarvoor
nog een jaarlijkse bijdrage
werd of wordt verstrekt.
DEN HAAG - De chef Land
machtstaf gaat een onderzoek
instellen naar de wijze waarop
binnen de defensie-afdeling
gebouwen, werken en terrei
nen wordt omgesprongen met
documenten, waarop geheim
houding rust.
Dit blijkt uit een notitie van
minister Van Mierlo aan de
Tweede Kamer naar aanlei
ding van de verwikkelingen
rond de arrestatie van drie
VVDM'ers die de vertrouwe
lijkheid van bouwtekeningen
van het militaire complex De
Cannerberg in Maastricht
zouden hebben geschonden.
SPANJE heeft een totaal niet
gen. Het spectrum is terug
hoofdkleuren: de socialisten
heid van 201 zetels en de r
zetels. Het gat dat daarna v
voor kort grootste partij, de
maar 11 zetels. De communi:
meer.
De uiterst rechtse en facis
kolonel Tejero hebben geen
De Spanjaarden hebben zich
voor een vermeend rood gev
de grootste overwinning voo
mocratie. Uitermate positief
over een werkbare meerdert
werkelijk geregeerd gaan w
met in staat was.
Toch kleven aan de enorm
onderschatten schaduwkante
winning te vroeg gekomen. Z
doende over geschoold kade
Ie zetten in die politieke en b
kiezers van hem verwachten,
is aangewezen op het bests
nog door Franco is opgeboi
Felipe Gonzalez zijn werk me
nen. Nu is 'Felipe' zelf een
grote vraag is of zijn achtert
brengen dat in Spanje bitter n
De weg der geleidelijkheid
afgewacht moet worden of d<
ger zich bij de verkiezingsu
weer aan het complotteren z;
ger, politie en ambtenarenapi
2ijn uitgevoerd, .zal Gonzalez
en geleidelijk kunnen doorvoi
verkiezingen in Spanje dan
fergelaten. In dat vacuüm n
armslag opereren terwijl zijl
wachtingen van hem koester
een gigantisch karwei.
