GEORGE
EERSTE OLIE NEDERLANDS PLATAAN WAL
Ve
ZATERDAG 30 OKTOBER 1982
W2
ele tientallen miljarden guldens zijn
tot nu toe letterlijk in de bodem van de
Noordzee verdwenen voor onderzoek naar
de aanwezigheid van aardolie en gas. En
dan hebben we het alleen nog maar over
het aan Nederland toegekend deel van de
Noordzee. Enkele jaren geleden kwam de
produktie van Noordzeegas langzaam op
gang. Na twintig jaar onderzoek is deze
maand de eerste ruwe olie uit het
Nederlands deel in Amsterdam aan land
gebracht. De gelukkigewas de
combinatie Union Oil/Nedlloyd.
M Onzekerheid
8
II
Goldrush
|l
Gatenkaas
Britse deel
ZATERDAG 30 OKT«
ie hebben zei
Engeland,
Australië en g\
haalde die k\
verre Hollanc
in de as omda\
die vervolgeni
Marietje Spiel
De herbouwdi
zijn deze
Winddil
M Oudged
Na 20 jaar voorbereiding kan de eerste olie aan de zee
ontfutseld worden.
Door Wippel Houben
Nu na zoveel jaren
zoeken en investeren
eindelijkde eerste
Nederlandse aardolie
uit de Noordzee opge
zogen wordt, zou je
twee redelijk optimis
tische gesprekspart
ners verwachten. De
portemonnee kan ge
vuld worden, denk je
als volstrekte leek.
Gaandeweg het ge
sprek dat plaatsvindt
in de directiekamer
van Mammoet Trans
port in Breda, waar
mr. Burgersdijk lid
van de directie is, ont
staat een ander beeld.
Een van de gigantische platforms in de Noordzee.
De jacht op gas en olie
in de Noordzee is een
j enorm roulettespel. De
grootste zekerheid is dat
j de schijf zo lang mogelijk
j moet blijven draaien. Wie
in dit spel eenmaal ja
heeft gezegd zal niet gauw
stoppen, want j e gooit niet
zomaar tientallen of hon-
i derden miljoenen guldens
i overboord.
We praten met de twee
enige werknemers van
Nedlloyd Energy B.V., die
j het 20 procents belang van
Nedlloyd in deze produk-
tie bewaken. Mr. C.Bur-
gersdijk en coördinator
Hans Sizoo begeleiden dit
gezamenlijk miljoenen-
projekt gedeeltelijk van-
uit Breda en daar is voor
het gemak ook maar de
I logistieke planning van
Esso Nederland onderge-
j bracht. Esso zal de ko-
j mende drie jaar de olie
kopen die Nedlloyd toe-
komt. Shell en BP hebben
I contracten afgesloten met
I Union Oil en zullen die
I olie ook in Nederland raf-
fineren.
j „Onderzoek naar de
aanwezigheid van olie en
gas vergt enorm veel geld
j en je moet altijd maar af-
wachten of je dat terug
E kunt verdienen. Je weet
dat als maatschappij na-
tuurlijk vooraf, maar de
i onzekerheid wordt wel
heel erg groot als de ver-
gunninggever gaandeweg
de rit de voorwaarden
verscherpt. Je investe-
ringsplan klopt dan niet
meer en je wordt tot een
onverantwoord risico ge-
dwongen.
In combinatie met de
prijs voor ruwe olie op de
wereldmarkt en andere
omstandigheden zou de
on?ekerheid dan wel eens
zo groot kunnen worden,
dat maatschappijen ver-
der van afzien van ver-
dere exploratie. In Neder-
Olie- en
gaswinning
Noordzee
blijft
één grote
roulette
■is -Ö
C/3
r^- J—
73-3
■S
CU
S
CQ 05
CU
S
CU
■E
<D
land dreigt de overheid de
vergunningsvoorwaarden
voor de gaswinning nu
plotseling -en nog wel met
terugwerkende kracht-
od te schroeven.
Volstrekt onaanvaard
baar en bijzonder riskant
met het oog op de werkge
legenheid. Als dit echt
gaat gebeuren, weet ik
nog niet wat de grote
maatschappijen gaan
doen", verduidelijkt mr.
Burgersdijk zijn gereser
veerde stemming. Afgelo
pen maandag hield de
Kamercommissie econo
mische zaken een hoorzit
ting over het wetsontwerp
„Heffing Meeropbrengst
Aardgas", waarin de
overheid aanzienlijk meer
winst aan zich trekt.
De Nederlandse over
heid 'vangt' volgens ge
maakte afspraken geld
voor iedere uitgegeven
vergunning, een percen
tage van maximaal 16
procent cijns van de ge
wonnen olie en een winst
belasting van 50 of 70 pro
cent. Daarnaast kan de
overheid zelf beslissen of
zij mee investeert in een
produktie. De overheid
neemt dan voor 40 procent
deel in de gemaakte in
vesteringskosten en pakt
ook 40 procent van de
winst. Het risico ligt dus
geheel bij de oliemaat
schappijen, die jarenlang
onderzoek moeten ver
richten en pas overheids
steun krijgen als het ze
ker is dat er winst ge
maakt worden. In ruil
daarvoor moeten zij wel
een fors deel van hun
winst afstaan.
De combinatie Union
Oil/Nedlloyd is een van
de 22 vergunninghouders
voor het Nederlands deel
van het Continentaal Plat.
In het begin van de jaren
'60 namen de geruchten
over een enorme gasvoor
raad onder de Noordzee
door vondsten van de Ne
derlandse Aardolie Maat
schappij sterk toe. Er ont
stond een soort 'goldrush'
op koolwaterstoffen, het
goud van deze eeuw. Op 7
maart 1968 maakte minis
ter De Block van econo
mische zaken bekend wel
ke concerns welke blok
ken toegewezen kregen.
De vergunninghouders
in het Nederlands deel
hadden het voornamelijk
voorzien op aardgas. De
bel van Slochteren kon
zich best onder de Noord
zee voortzetten, was de
overweging. In 1968 en
1969 werden heel wat bo
ringen verricht en links
en rechts ook wel gas-
veldjes gevonden. In 1970
kon de eerste olievondst
op het Nederlands Conti
nentaal Plat gemeld wor-
o
<u
V)
e "S
cu
O)
CU
5
ri-~ q;
■+-J T3
den, maar de activiteit
van de exploratiemaat
schappijen daalde in die
jaren aanzienlijk.
Daar kwam in 1975, na
de eerste grote oliecrisis
verandering in. De prijs
van ruwe olie op de we
reldmarkt was sterk op
gelopen en het werd inte
ressant ook kleine gas- en
olievelden te gaan benut
ten. In 1977 waren er al
zo'n 900 boringen in het
Nederlandse Noordzee-
deel verricht, maar pro-
duktierijpe hoeveelheden
waren er in de met een
'gatenkaas' van kleine
gas- en olievelden verge
lijkbare Noordzeebodem
niet gevonden.
Daar kwam in 1979 ver
andering in. Voor insiders
was het een grote verras
sing, toen geologen van
Union Oil bij hun derde
boring op 40 km ten wes
ten van Den Helder in het
Onder-Krijt op een diepte
van 1500 a 1600 meter on
der de zeebodem een rede
lij ke hoeveelheid olie aan
troffen. Ze waren in dat
vak Q 1 aanvankelijk op
zoek naar gas jn dezelfde
aardlaag als onder Sloch
teren....
Na nog enkele bevesti
gingsboringen kon de re
kening opgemaakt wor
den. Er moest wel nog
heel wat gestudeerd en
gerekend worden voor be
sloten werd een produk-
tievergunning aan te vra
gen en de olie per pijplijn
(lengte 86 km en kosten
250 miljoen gulden) naar
Amsterdam te brengen.
Op 1 oktober is de
kraan van de eerste pro-
duktieput in het Helder-
veld opengedraaid. Al
snel werd de produktie
van nog enkele putten in
de pijplijn naar Amster
dam toegelaten. Iedere
put is nu per dag goed
voor 1200 vaten ruwe olie.
In totaal heeft men nu
acht putten in produktie
in de velden Helm en Hel
der.
Hans Sizoo: „De eerste
paar maanden heeft het
Helmveld voldoende na
tuurlijke druk om de olie
op te stuwen. Daarna zul
len we in de aardlaag
electrische pompen aan
brengen. Om de druk in
het ondergronds oliere
servoir te regelen is het
mogelijk dat we in een la
ter stadium toch nog wa
terinjectie moeten gaan
toepassen in extra putten
aan de rand van het veld
om zo de winbare olie
naar het midden te stu
wen. Ook dat zal vele mil
joenen guldens vergen.
We verwachten dat we
een kleine 30 procent van
de aanwezige olie in dit
veld kunnen binnenhalen.
De rest blijft 'kleven' aan
de zandkorrels in de bo
dem waar de olie door
heen lekt. Er zijn echter
technieken in ontwikke
ling, waarmee we mis
schien een wat hoger per
centage kunnen opzui
gen", aldus Sizoo.
De combinatie Union
Oil/Nedlloyd had op 1 ja
nuari 1982 al 575 miljoen
gulden geïnvesteerd in
het onderzoek in haar
veertien Nederlandse
vakken. Volgens het jaar
verslag 1981 zullen de to
tale investeringen voor
produktie en transport
van de winbare olie in
vak Q 1 de combinatie een
kleine miljard gulden
kosten. Verwacht wordt
dat de drie veldjes in dit
vak (Helder, Helm en
Hoorn) de komende vijf
tien jaar 62 miljoen vaten
van 159 liter per vat zullen
opbrengen.
De Nedlloyd-woord-
voerders benadrukken,
dat de Koninklijke Ned
lloyd Groep op de eerste
plaats een combinatie van
vervoersbedrijven is:
Dit en volgend jaar ver
wachten zij een grote
seismische activiteit op
het Nederlands continen
taal plat. „Dat heeft te
maken met het feit dat in
1984 een heruitgave van
vergunningen zal plaats
vinden. De blokken die in
1968 zijn uitgegeven maar
waar geen winning wordt
overwogen, komen nu
vrij.
Wij denken dat er nog
flink wat gegadigden zul
len zijn, want de onder
zoektechnieken zijn
enorm veel verbeterd en
met de ervaringen van
eerdere boringen kunnen
maatschappijen in andere
vakken weer in andere
aardlagen gaan speuren.
Onze combinatie zal zich
zeker kandidaat stellen
voor nog een aantal blok
ken", zeggen de woord
voerders van Nedlloyd
Energy B.V.
Hoewel vervoersactivi-
teiten bij Nedlloyd de
hoogste prioriteit houden,
overweegt het bedrijf zijn
vleugels verder uit te
slaan en ook deel te ne
men in olie- en gasexplo-
raties in het Britse deel
van de Noordzee en even
tueel elders ter wereld.
Daar liggen veel grotere
velden dan in het Neder
lands deel, terwijl het on
derzoek naar olie en gas
boven de 62e breedte
graad nog helemaal op
gang moet komen.
Hoeveel olie er in de
Noordzee zit? Niemand
die het echt weet. De
hoogste ramingen komen
uit op 7 miljard ton, waar
van 3 miljard ton bewezen
zou zijn. De Britten heb
ben daarvan tweederde
deel in het gebied. 30 tot 50
procent daarvan zou te
winnen zijn. De werkge
legenheid rond de olie- en
gaswinning zal, schatten
de deskundigen, tot het
jaar 2000 toenemen. Tot
die tijd zal er voorname
lijk onderzoek worden ge
pleegd. Voor de werkelij
ke winning zullen minder
mensen nodig zijn.
Over dertig, hooguit
veertig jaar zal het ge
daan zijn met de Noordzee
als reservoir van zwart
goud. Voor de Nederland
se economie is het te ho
pen dat er dan alternatie
ve energiebronnen ont
wikkeld zijn. De aanwe
zigheid van olie voor onze
kust maakt ons minder
afhankelijk van olie-in
voer uit de OPEC- en
eventuele andere landen
en dat geeft toch een ge
ruststellend gevoel.
Door Bert van Velzen
Let op. De kans is groot dat
we woensdag in de ochtend
te horen krijgen dat George
Wallace door een coalitie
van zwarten en blanken is
gekozen tot gouverneur van
de staat Alabama. Jawel, de
zelfde George Wallace die
twintig jaar geleden voor het
eerst gouverneur van Alaba
ma werd als fervent apostel
van het racisme. Met man
nen als Orval Faubus in Ar
kansas en Ross Barnett in
Missisippi heeft Wallace de
laatste loopgravengevechten
gevoerd om officie le rassen
scheiding in stand te houden.
Maar, de kiezers van van
daag winden zich niet meer
op over de racistische uit
spattingen van twintig jaar
geleden. George Wallace
voelt zich niet langer ver
plicht om de wereld te ver
tellen dat negers kinderen
van God zijn die wat minder
goed zijn uitgevallen en dus
met straffe hand op hun
plaats gehouden moeten
worden. Dat gaat nu niet
meer. Wallace wuift zijn
verleden weg en belooft voor
werk te zullen zorgen voor de
kleine blanke en de kleine
zwarte man.
George Wallace is, totdat
hij tien jaar geleden in Lau
rel in de staat Maryland door
Martin Bremer werd neerge
schoten, een politieke polter
geist geweest met een groot
talent voor het uitbuiten van
negatieve krachten. In de
verkiezingscampagne van
1968, waarin Nixon naar het
Witte Huis struikelde en
Humphrey met minder dan
een half miljoen stemmen
verschil het onderspit dolf,
distilleerde Wallace uit de
Archie Bunkerfilosofie van
de kleine luyden bijna tien
miljoen stemmen. Dat moet
de kern geweest zijn van de
Zwijgende Meerderheid,
waarop Nixon zijn grote
overwinning van 1972 bouw
de.
George Wallace reed dat
jaar, verlamd door een kogel
in de rug, de nationale poli
tiek uit. De man, die uit
zwarte, dichtbij elkaar staan
de ogen onder een schuifdak
van borstelige wenkbrauwen
toornig de wereld in keek,
besloot bijna een kwart
eeuw geleden dat er alleen
als racist een politieke toe
komst voor hem was wegge
legd in Alabama. Bij zijn
eerste poging om gouverneur
te worden werd de toen ge
matigde George Wallace
verslagen door een pure ra
cist, John Patterson.
Wallace zou later zeggen
dat Patterson hem „eruit ge-
nikkerd" had en dat nie
mand dat meer zou lukken.
Wallace werd in 1962 gou
verneur met de leus „Segre
gation now, segregation to
morrow, segregation fore
ver". In 1963 stond hij in de
poort van de lelieblanke
universiteit van Alabama in
Tuscaloosa in een confronta
tie met de regering -Kennedy
rond de toelating van neger
studenten. Wallace moest
wijken voor de macht van de
federale regering. Wallace
werd niettemin in eéh klap
beroemd en berucht en de te
genspeler van John Kenne
dy, Robert kennedy en Mar
tin Luther King.
In 1968, toen, 5 jaar na
John F. Kennedy ook Robert
Kennedy en Martin Luther
King waren vermoord kreeg
Wallace, bij de presidents
verkiezingen, de bijna tien
miljoen stemmen van ver
bitterde Amerikanen, die
zich bedreigd voelden door
hippies en hash, zwarte pan
ters, radicale studenten, oor-
logswroeging, straatcrimi-
naliteit, sociologen en ande
re verschijnselen die hun op
timisme ondergroeven. Wal
lace zou deze vergeten Ame
rikanen beschermen tegen de
grote, harteloze, zich met al
les bemoeiende regeringsma
chine in Washington.
In het verkiezingsjaar 1968
construeerde Wallace een
politieke basis in vijf zuide
lijke staten, terwijl zijn
vrouw Lurleen tussen 1966
en 1970 de gouverneurszetel
warm zou houden. Maar
Lurleen stierfin mei 1968 en
in de politieke folklore van
Alabama is zij een heilige
geworden, de Evita van Di
xieland. Én George heeft, zij
het in een rolstoel, bijna alles
en iedereen overleefd. Nu
wordt gezegd: George Walla
ce is eigenlijk nooit een ech
te racist geweest. Hij werd er
door de kiezers toe gedwon
gen. Maar dat is vandaag
zelfs in Alabama niet meer
mogelijk.
DoorI
Tot 27 se]
hadden
sen geho{
toon Spie
Harrevelij
tenvoordfl
derse Act
Maar ir
die dag
naam -
verminkt!
lexen var
nenten.
Nieuws il
boerderij brj
leen voor
dagblad,
brand is aaJ
een koe, da
reldnieuwsj
We zitter
bermorgen
over elkaaï
kamer van
boerderij
Antoon (36)]
dwalen lar
die sinds
zijn eigendJ
zijn. Het h|
weerbarstig
toont meer
leeftijd reet
Terug nad
berdag in 19]
Antoon:
ren had ik I
gebeld oma
winddik w|
dat noemen
opgezwollen
gas, en dad
aan gebeure
arts kwam
ken die dag 1
niet over is f
maar weer.
De volgd
constateerda
nodig was on
te laten. Da1J
een spiraal!
naar de mq
dan komt hej
tisch vrij.
'Soms is dl
brandbaar', f
hij bezig wal
'daar heb ik
gehoord.'
aansteker,
maar' en hd
voor Gondl
kwam een e|
vlam uit, en 1
den stond hd
terlaaie. Ik rn
ven om de ba]
ten te brengi
schuwde de
Maar het ha
niks uit. t!
een kwartie
kwam van s<
de kinderen
- was de
weg.
En dat b
einde van de
de vader
Spieker in h
de jaren de
bouwd, en v
amper 30-ja
vele zweetdj
gelaten.
Antoon:
eigenlijk al
diende, wan
boerderij al s
tiende. Ik zat
klas van de
school in L
toen mijn v
fiets viel e
brak.
Dat was h
een lijdensw
moest drie,
nieuw worde
jaren sukkel
der een bero
binnen een v
naar school
moest daarn
boerderij do
.toen een gen
met zeven ve
ceeltjes, en v,
stuk of tien n
