DERDE VÊRKIEZINGSKLUS
IN EEN JAAR VOOR NOS
Kinderen willen
Jeugdjournaal
niet meer kwijt
ma
AVRO laat kinderen en deskundigen los op 6Dallas9 -
R
DINSDAG 7 SEPTEMBER 1982
PAGINA GIDS
Heksenketel vanwege grote aantal partijen
Wensen: ook s zaterdags en langer
NEDERLAND 1
BELGIE NED
BELGIE FRANS
NEDERLAND 2
DUITSLAND 1
DUITSLAND 2
DUITSLAND 3
HILVERSUM 1
HILVERSUM 2
HILVERSUM 3
HILVERSUM 4
niNSPAG 7 SEPTEMBER
Suske en Wiske: L
Qmcmnn aoott ttn ommn m Mort
oes
„Vorige keer, tijdens de slotspeech
van één minuut, zei Terlouw tegen me:
Ik kijk u maar aanwant u bent de enige
in dit gezelschap die ik kan overtui-
-gen Jaap van Meekren (AVRO).
Door Hans Toonen
„Eigenlijk moesten ze JR nog een keer neerk
nallen," verzucht een frisfruitige tiener.
„Kom nou, zonder JR is Dallas niet te prui
men," waarschuwt een rood aanlopende leef
tijdgenote onder stijgende bijval.
Deze lichte aanrijding tekent het nietes-welles-
praatprogramma, dat de AVRO op touw heeft gezet
rondom het verbazingwekkende feit dat nagenoeg el
ke Nederlandse tiener verslaafd is aan 'Dallas'.
De lage moraal van JR
Ewing wordt blijkens kijk
en luisteronderzoeken hoog
gewaardeerd: tieners van 12
tot 14 jaar geven 'Dallas' een
dikke acht. Voor de AVRO
een welkome aanleiding om
begin deze maand een studio
vol te laten lopen met
Ewings-aanbidders en ha
ters. Naar oeroud vader
lands gebruik werden de tie
ners op de hakken getrapt
door een handvol 'deskundo-
logen'.
Rotzooien
Gastheer Ruud ter Weij-
den genoot zichtbaar van de
loskomende haat en liefde
die dit Hollywood-sprookje
oproept bij jong en oud. Dat
'Dallas' vooral door ouderen
gebruikt wordt om zich ste
vig tegen af te zetten, bewees
de klaagzang van een ge
scheiden vader en rijdende
winkelier. Op maandag 20
september, wanneer de
AVRO deze discussie op de
buis brengt, hoort u hem
mopperen: „Ik laat mijn
kinderen altijd kijken. Want
dan kunnen ze met eigen
ogen zien wat Het Kapitaal
zich allemaal wel kan ver
oorloven. Daar steken ze
tenminste iets van op. Van
wege mijn scheiding word ik
in de buurt met de nek aan
gekeken. Maar JR blijft een
hele piet, ook al rotzooit-ie
maar an. 'Dallas' laat het
dagelijks leven zien, inclu
sief de macht van de rijken.
Als een directeur er drie
maïtresses op nahoudt dan
nog blijft hij een zeer geach
te medeburger. Maar als een
arbeider een kantoormeisje
even tegen d'r achterste tikt,
wordt-ie op staande voet
ontslagen."
Even later sluiten twee
kinderen zich ongevraagd
aan bij de grimmige winke
lier. „Mama zegt dat we juist
naar 'Dallas' moeten kijken,
omdat daar de theorie van
Machiavelli in praktijk
wordt gebracht." Ter Weij-
den smult van deze meege
geven boodschap en vraagt
om toelichting. Wat aarze
lend legt het tweetal uit dat
JR laat zien wat Machiavel
li, de Florentijnse staatsman
(1469-1517) bedoelde met zijn
stelling dat de macht aan de
gewetenloze behoort. „Dat
JR alles en iedereen te sluw
af is, is toch niet zo erg. In
het echte leven wordt de boel
toch ook weieens getild,"
meent een zoon van een eer
lijke zakenman.
Hoe schadelijk
is JR voor
de kinderziel?
Sprookje
Bij de Bayerische Rund
funk wordt 'Dallas' om
schreven als een amorele tv-
serie. Dus kapt men volgen
de seizoen met het uitzenden
van meer wel dan wee van
de Ewings. Bij de AVRO
gaat men echter onverdroten
door. Want de Nederlandse
kinderziel is Dallas-besten
dig. Trouwens, prof.dr. D.J.
de Levita ziet ook weinig
kwaads in de ontrouw, geld
zucht en kinderroof in deze
omstreden serie.
„Ik vind Dallas minder
schadelijk dan het sprookje
Blauwbaard. Eerlijk gezegd
is 'Dallas' een typisch kin
derprogramma, want het
prikkelt de fantasie van de
jongeren en het kietelt het
kind-zijn bij ons volwasse
nen. Dat het verschijnsel
glamour en rijkdom zo aan
slaat bij de jeugd, is welis
waar onthullend, maar toch
ondergeschikt aan de prik
kelende amusementswaar
de," oreert de hoogleraar in
de kinderpsychiatrie.
Voor Eva Hoornik, een
vrolijke feministe, is 'Dallas'
niet minder dan een „schan
delijke serie, waar de onder
geschikte rol van de vrouw
op een ergerlijke manier
voortdurend wordt beves
tigd." Eva noemt JR een et
terbak en Sue Ellen een pa
ranoïde huilebalk. „De serie
vertekent de werkelijkheid.
Iedere vrouw moet er beeld
schoon, maar ondergeschikt
zijn. Elk huis heeft in 'Dal
las' een zwembad.Neem
maar van mij aan dat Ame
rika er in het echt heel an
ders uitziet."
„Klopt", roept de kinder
psychiater. „Maar kinderen
JR
kunnen die overdreven ver
tekening van 'Dallas' heel
goed relativeren. De serie is
gewoon een ouderwetse
schurkenroman met sex." De
prof krijgt bijval van het
merendeel van de kinderen.
„Dallas vind ik lang niet zo
schadelijk als een schiet-
film" en „Het Journaal doet
meer kwaad dan JR" zijn
kreten waarmee je bij de
AVRO wel goed zit.
Na twee uur nietes-wel-
les-Dallas te hebben gadege
slagen, komt de conclusie
bovendrijven dat de aan
dacht van deze omroep voor
•de al dan niet schadelijke
verslaving van de Neder
landse jeugd aan JR over
dreven is. Want de menin
gen blijven onwrikbaar
hangen tussen „Dallas be
krast de moraal van onze
jeugd" en „zonder JR ga ik
niet naar bed". In Hollywood
zullen ze er niet wakker van
liggen.
^Jllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllltllllllllllllllllllllllllllllllillllllllllilllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll^
Door W. Kuipers
HILVERSUM - Voor de
derde keer binnen een half
jaar presenteert de NOS
morgen de vijf uur duren
de verkiezingsshow. Voor
spellingen, uitslagen, over
schakelingen naar rookho
len, juichende VVD'ers,
fractieleiders: we hebben
het sinds maart reeds drie
keer gehad. Is het daarom
een eenvoudig klusje voor
de NOS?
Zeer zeker niet, zegt
eindregisseur Paul van
Beek (NOS-Journaal). „De
voorbereiding vergt vrij
wel evenveel tijd, of je nu
twee of vijf keer zo'n
avondje hebt. Het blijft
een hele klus. Alleen de
avond zelf zal nu wat vlot
ter verlopen: dat is langza
merhand routine."
Omdat de voorberei
dingstijd deze derde keer
korter geweest is, zijn er
weinig uiterlijke verande
ringen. Presentators, de
cor, opzet: het is van het
zelfde laken. Er is niet veel
tijd en gelegenheid ge
weest voor een experi
ment. Van Beek: „Iedere
keer is er weer een discus
sie over enig amusement.
Moet er een groep in, een
beschaafd lied? Maar ik
zou eerlijk gezegd niet we
ten waar. Daar is geen
ruimte voor. Vrijwel elk
gesprek moet afgebroken
worden. In het buitenland
heb je wel amusement.
Daar werken ze verder
met fraaie grafieken. Die
collega's hebben echter
maar te maken met een
paar partijen. Daar wringt
de schoen."
Elke partij die ook maar
enige kans maakt op een
Kamerzetel, kan op serieu
ze belangstelling van onze
TV rekenen. Dat betekent
om te beginnen dat de
NOS op zeven plaatsen
present is voor recht
streekse reportages. Meer
zat er niet in, want er is
ook nog competitievoetbal.
GPV, PSP en CPN moeten
het met eentje doen, en de
happenings van PPR en
RPF komen helemaal niet
rechtstreeks de huiskamer
in. Daarvan worden opna
men gemaakt, die door een
motorordonnans naar de
studio gebracht worden.
Ook de NOS-studio in
Den Haag blijft bemand.
Je weet nooit wat het toe
val of de kiezer in petto
heeft. Daarom zijn de lijst
trekkers van de partijen
die een kleine kans hebben
op een zetel, in de Hilver-
sumse studio. Hendrik
Koekoek, Beuker, me
vrouw Ubels van de EVP
en SP-kanshebber Hans
van Hooft.
Eindredacteur Ed van
Westerloo en Van Beek
kunnen constant alle loca
ties in de gaten houden. Er
zijn daartoe liefst 23 moni
tors in de regiekamer. Is er
ergens nieuws of opwin
ding, dan kan snel overge
schakeld worden. Van
Beek: „Ik weet niet of de
leek hier enig idee van
heeft, maar geloof me dat
het in de regiekamer een
heksenketel is. Meer dan
twintig beelden tegelijk."
Teststaatje
Hoewel de verslagjes
van de partij feesten door
de kijker hooglijk gewaar
deerd worden (zo is uit een
onderzoek gebleken), gaat
het toch in eerste instantie
om de uitslagen. Die wor
den geleverd door de ver-
kiezingsdienst van het
ANP. De NOS is recht-
streeks aangesloten op de
ANP-computer, en krijgt
de uitslagen meteen als ze 1
ingetikt zijn. In Hilversum j|
worden de uitslagen auto-
matisch in een aangenaam
lettertje op het scherm ge- A
bracht. Veiligheidshalve
worden de uitslagen ook
nog in een tweede compu-
ter opgeslagen. Er kan
weinig fout gaan, maar het
blijft uiteraard mensen-
werk. Laat op de avond
van de Statenverkiezingen ji
verscheen een uitslag die
omgerekend was in Ka- 5
merzetels. Daar klopte
niets van. Wat bleek: het E
was een teststaatje met
een lichtelijk gefantaseer-
de uitslag.
De NOS heeft twee ca-
mera's en ruimte voor bui-
tenlandse verslaggevers
die onze verkiezingen zo jf
belangrijk vinden dat ze
hun kijkers daarvan op de 1
hoogte willen brengen.
Voorlopig hebben alleen 5
de beide Duitse TV-sta-
tions, de BRT en Dene-
marken belangstelling.
niiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiimiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiin?
Van onze RTV-redactie
HILVERSUM - Binnen
kort moet het NOS-be-
stuur een beslissing nemen
over het voortbestaan van
het Jeugdjournaal. Offi
ciéél loopt de proefperiode
daarvan op 1 januari af.
Ed van Westerloo, ais
hoofdredacteur van het
NOS-Journaal mede ver
antwoordelijk voor het
kleinere broertje: „Het zal
duidelijk zijn dat we ho
pen en vertrouwen dat het
Jeugdjournaal blijft. Het
heeft zijn waarde meer
dan bewezen, dachten we.
Maar er zal toch het een en
ander beslist moeten wor
den."
Hij gaf de leden van het
NOS-bestuur meteen wat
wensen en ideetjes. Wil het
Jeugdjournaal de kinde
ren beter bedienen, dan zal
er in elk geval ook 's zater
dags een uitzending moe
ten zijn. Daarin kan dan
wat sport meegenomen
worden. Sport is namelijk
een probleem. Allereerst
omdat de sport in het
weekend geconcentreerd
Ed van Westerloo en Leoni Jansen, sinds gisteren de
presentatrice van het Jeugdjournaal.
is. Verder moet een sport
bericht natuurlijk zo be
langrijk zijn, dat het kan
concurreren met het we
reldnieuws. Het Jeugd
journaal is een nieuwsuit
zending, geen Studio Sport
in korte broek.
Een tweede wens is de
dagelijkse uitzending uit
te breiden van zes naar
tien minuten. Geen luxe,
meent Van Westerloo.
„Misschien dat deze wen
sen nog te verwezenlijken
zijn, al kosten ze geld.
Maar wil je ook in de zo
mermaanden doorgaan, en
waarom niet, dan kost het
meteen een klein kapi
taaltje. Ik denk dat de va
kantiestop dan ook nog een
hele tijd duurt."
Uit het kijk- en luister
onderzoek van de NOS
blijkt dat de kinderen van
drie tot en met acht aan
zienlijk meer naar het
Jeugdjournaal kijken dan
de kinderen waarvoor het
bestemd is: de kinderen
van de hoogste twee klas
sen van de lagere school.
Er is daar echter een een
voudige verklaring voor:
de jongste groep blijft aan
de buis gekluisterd na Se
samstraat. Ze waarderen
het Jeugdjournaal wel la
ger dan de doelgroep, wat
erop kan duiden dat ze er
minder van begrijpen.
Wat de doelgroep van
hun dagelijkse nieuwsuit
zending vindt, is ook on
derzocht. Negen van de
tien kinderen kijken 'wel
eens' naar het Jeugdjour
naal. Ze gaan er niet alle
maal en altijd speciaal
voor zitten. Bijna de helft
is tijdens het kijken nog
met iets anders bezig. De
gemiddelde kijkdichtheid
van de doelgroep is 15. Het
lijkt niet daverend veel,
maar kinderen hebben
meer te doen. Ze spelen, en
meer dan de helft van de
ondervraagden mist het Jj
minstens één keer in de
week, omdat ze naar een
club of cursus moeten.
Vier van de vijf kinde
ren zeggen 'veel' of 'wel
wat' te leren van hun eigen
nieuwsuitzendning. Ze
willen het dan ook in mee-
derheid niet meer kwijt.
Het Jj krijgt van drie
kwart van de ondervraag
den een acht of meer als
rapportcijfer. Ook veel
ouders (ruim een derde)
vinden dat hun kind(eren)
door het Jeugdjournaal
meer belangstelling heb
ben gekregen voor de
maatschappij en het we
reldgebeuren.
mam
NOS
13.00 Nieuws voor doven en slechthoren
den.
18.20 Nieuws voor doven en slechthoren
den.
TELEAC
18.28 De antieke wereld. Inleiding cursus
over de antieke wereld van Egypte,
Griekenland en Rome.
18.43 Moderne geschiedenis. Voorlich
tingsprogramma.
NOS
18.58 Journaal.
EO
19.00 EO Kinderkrant.
19.30 Dank zij U, Heer. Het Katwijks
Christelijk Mannenkoor Jubilate en
de alt Reinate Heemskerk.
20.00 Tijdsein. Actualiteitenrubriek,
waarin aandacht wordt besteed aan
de verkiezingen.
21.00 In den beginne.nu. Inleiding serie
programma's over het Evangelie
naar Johannes.
NOS
21.37 Journaal.
21.55 Den Haag vandaag. Parlementaire
rubriek.
22.10 Studio sport extra. EK Atletiek.
22.35 Journaal.
23.45 Nieuws voor doven en slechthoren
den.
18.00 De avonturen van
Peter Selie. Tekenfilmse
rie voor kinderen.
18.05 Er was eens... de
mens. Tekenfilmserie over
de geschiedenis van het
mensdom.
18.30 Jukebox. OMD met
'Maid of Orleans'.
18.35 Open school. Het sei
zoen 1982-'83.
19.07 De liefde wordt niet
bemind. Uitzending door
derden.
19.37 Morgen. Overzicht
programma's, mededelin
gen en lotto-uitslagen.
19.45 Journaal en sportbe
richten.
20.10 Kijk uit! Knoeien
aan een bromfiets.
20.15 Die goeie ouwe tijd.
Show voor 60-plussers.
Met o.a. Pierre Kartner en
de gebroeders Brouwer.
21.05 Take it easy. Inlei
dend filmpje cursus En
gels.
21.15 Zal ik es wat vragen,
dokter! Publiek voelt een
panel van radiologen aan
de tand.
22.15 Het huis der geesten.
Amerikaanse tv-spel naar
een verhaal van Henry Ja
mes. Na lange tijd keert
Spencer Byron terug in
Amerika.
22.55 Journaal. Vooraf:
Toto-winnaars.
BELGIE BRT 2
15.45 EK Atletiek in Athe
ne. Rechtstreekse reporta
ge.
19.00 Toets. Jeugdpro
gramma met Allez-Allez
te Werchter.
19.37 Morgen. Overzicht
programma's, mededelin
gen en lotto.
19.45 Journaal en sportbe
richten.
20.10 Kijk uit! Verkeers-
tips.
20.15 Una giornata parti-
colare. Italiaanse film van
Ettore Scola (1977) met
Sophia Loren en Marcello
Mastroianni.
22.00 EK Atletiek in Athe
ne. Samenvattende repor
tage.
17.00 Schooltelevisie.
13.00
18.05
18.35
18.50
18.59
19.05
20.00
20.27
21.20
23.25
23.25
NOS
Nieuws voor doven en slechthoren
den.
Studio sport extra. EK Atletiek.
Sesamstraat.
Jeugdjournaal.
AVRO
Archibald. Franse tekenfilmserie.
De Dukes uit Hazzard. Amerikaanse
jeugdserie. De hele familie Duke zet
zich in om Suzy Holmes te helpen.
Haar vader, een schatrijke oliemag
naat, werkt echter tegen.
Journaal.
Dallas. J.R. wil koste wat het kost
naar de ranch van Dusty Farlow. Hij
haalt zijn moeder over om samen
met hem in de Ewing-helicopter
John Ross op te gaan zoeken. Op de
Clayton Ranch gebruikt J.R. zijn
moeder als schild om zijn zoontje te
ontvoeren.
Debat van de grote vier. Aan de
vooravond van de verkiezingen or
ganiseert de AVRO een debat tussen
de lijsttrekkers van de vier belang
rijkste partijen.
Journaal.
Nieuws voor doven en slechthoren
den.
Techniek.
17.30 ONEM. Informatie
voor werkzoekenden.
17.45 3,2,1 contact. Weten
schappelijk programma.
18.15 La boite aux images.
Kinderprogramma.
18.45 Faites vos jeux-va-
cances. Spelprogramma.
19.00 Antenne-soir. Actua
liteiten.
19.25 Lotto-berichten.
19.30 Journaal.
19.55 Vieilles casseroles et
bonnes recettes. Kookru-
briek.
20.10 Les sentiers du mon
de. Ecuador.
21.20 La poupée sanglante.
Tv-serie in zes delen.
22.15 Des hommes de la
musique. Rolf Lieber-
mann.
22.50 Journaal.
BELGIE FRANS 2
14.00 Teletekst. Vakantie-
toerisme.
15.45 EK Atletiek. Recht
streekse reportage uit
Athene.
19.30 Nieuws voor doven
en slechthorenden.
19.55 EK Atletiek. Vervolg.
09.25 Sesamstraat.
10.00 Journaal en achter
grondinformatie.
10.23 Een dorp zoals alle
andere.
12.10 Gezondheidsmagazi
ne Praktijk.
12.55 Persoverzicht.
13.00-13.15 Journaal.
15.55 Journaal.
16.00 ARD-sport extra. EK
Atletiek te Athene.
17.50 Journaal.
18.00 De vissers van Moor-
hövd. 'De verkeerde bruid'.
18.30 De andro-jagers.
'Het grote X x 1'.
19.00 Plezier met Ahrle.
'De ongeluksworm'.
19.15 Actualiteiten.
19.45 Het schijngezin. Dia
loog met de jeugd.
20.00 Journaal.
20.15 ARD-sport extra. EK
Atletiek.
21.00 Rapport. Baden-Ba
den.
21.45 Dallas. Als Ray Don
na vertelt, dat Jock en hij
met het Tapaka-project
bezig zijn, is zij bepaald
niet opgetogen.
22.30 Achtergrondinfor
matie.
23.00 Arena. Cultuur voor
middernacht.
00.00 Journaal.
10.00-13.15 Zie Duitsland 1.
15.57 Overzicht program
ma's.
16.00 Journaal.
16.04 Mozaiek. Program
ma voor de derde leeftijd.
16.35 Strandpiraten.
Avonturenserie.
17.00 Journaal.
17.08 Tele-illustratie.
17.50 Een woord van mu
ziek. Spel en plezier met
Heinz Eckner.
18.20 Tom en Jerry. Te
kenfilmpjes.
19.00 Journaal.
19.30 Jo. Franse komedie
van Jean Girault (1971).
21.00 Actualiteiten.
21.20 Familie Bolle en de
Turken. Reportage over
twee Turkse families in
Duitsland.
22.05 Bolwieser. Tweedeli
ge tv-film van Rainer
Werner Fassbinder. Eerste
deel.
23.50 Journaal.
08.00 Gymnastiek.
08.10-11.50 Schooltelevisie.
Om 09.25 Sesamstraat.
17.30 Onderneming huis
houden.
18.00 Sesamstraat.
18.30 Dat is telecollege.
19.00 Arbeidsplaats.
19.45 Journaal 3.
20.00 Journaal.
20.15 Cultuur en weten
schap. Filmportret van
Emil v. Behring.
21.00 Klimbim.
21.45 Galerie.
22.30 Kino '82.
23.15 Journaal.
6.02 Auto in Avro aan - 9.03
Steunpunt - 9.08 Arbeidsvitami
nen - 10.30 De zandbakshow -
11.11 Vervolg Arbeidsvitaminen
- 11.30 Filmmuziek - 12.03 Prio
riteiten - 13.06 Actualiteiten -
13.20 De Avro Dilgence - 14.30
Paul Vlaanderen en het Margo-
mysterie (deel 5) - 14.46 Uit het
platenrek van Wim Harsma -
18.06 Radiojournaal - 18.25 Hans
Simonis met toppers van toen -
19.02 Fragmenten uit operettes
en musicals - 20.03 De Egmont
Hoorneshow - 22.03 Sportpano-
rama - 23.02 (NOS) Met het oog
op morgen 0.02 (VARA) Elpee-
tuin - 2.02 Groot licht - 5.02
Truck.
7.20 (KRO) Het levende woord.-
7.35 Actualiteiten - 8.20 Het stu
dio-gesprek - 8.45 Vrouwenru
briek - 9.00 Scheepspraat - 9.05
Gymnastiek voor de vrouw - 9.15
De werkbank - 9.33 Wel en wee
in Nederland - 10.35 Voor, over
en met ouderen - 11.00 Schoolra
dio - 11.33 Een programma over
radio en televisie - 12.16 Over
heidsvoorlichting - 12.36 Actua
liteiten - 13.10 Vanuit en rondom
de sport - 13.33 Schoolradio -
14.33 Open school - 15.03 Om
roeppastoraat - 15.10 In de leer
bij Edward Schillebeeks - 15.32
Verkiezingsuitzending - 17.36
Actualiteiten - 18.10 Documen
taire Echo - 18.20 Grammofoon-
muziek - 18.30 Humanistisch
Verbond - 19.00 Gehoord en gele-
zen: een serie op het gebied van
liturgie en liturgische muziek -
19.20 Magazine over de kerk in
de samenleving - 20.03 Overwe
ging - 20.10 Spoorzoeken in het
achterland van de KRO - 20.30
Boudewijn Büch in de voetspo
ren van de Gebroeders Grimm -
21.30 Teleac - 23.00 Zin in muziek
- 23.40 Kunst en vergissingen.
7.02 (VARA) Felix Meurders
9.30 Jeroen Soer - 12.03 Het VIP-
spel - 13.03 Peter Holland met
o.a. Hou je harses - 15.30 Pop
krant - 18.03 (NOS) De avond-
spits - 19.02 (VARA) Popdonder-
21.02 Moondogs.
7.02 (TROS) Specialiteiten a ia
carte - 9.00 Orgelmuziek - 9.W
Met Laguestra naar vreemde
landen - 10.00 Programma met
het Nord Deutsche RundfunK
Orchester Hannover en het Con
certgebouw Orkest - 12.00 Di
vertimento: Medley van Japanse
volksliedjes het vioolconcert
van Viotti en The Empire strikes
back van Williams - 13.05 De
meeste verkochte klassieke tien
- 13.30 Eerste Hoornse Accor
deonvereniging - 14.00 Belcanto-
rium: La Traviata (Verdi) en t
Tabarro (Puccini) - 17.00 Over
name Hilversum 2 - 20-y
(TROS) Radio Kamer Orkest,
werken van Handel, Fasen,
Haydn, Mercadante, Eisma en
Glazoenov - 22.30 Eddy Chnstia-
ni met guitariteiten.
Door Marjan Mes
Minder bekend dan
zijn landgenoten Peter
Handke en Thomas
Bernhard is de Oos
tenrijkse auteur Hel
mut Eisendle.
Niet onbegrijpelijk,
want zijn romans (als men
ze al als zodanig kan beti
telen) houden zich niet be
zig met fictie, maar met
denkprocessen, waarin het
onvermogen van de taal
om de werkelijkheid ade
quaat te omschrijven cen
traal staat. Wat betreft het
denken over taal, waaraan
mensen nu eenmaal ge
bonden zijn om uit te
drukken wat hen bezielt,
kan men van een Oosten
rijkse traditie spreken.
De Weense filosoof
Wittgenstein heeft er ge
durende de eerste helft
van deze eeuw"zijn levens
werk van gemaakt. De he
dendaagse Oostenrijkse
schrijvers van naam heb
ben het probleem van de
taal als (on-)toereikend
communicatiemiddel niet
zelden als hoofdthema van
hun werk. Taal is immers
een kunstmatig logisch
systeem met een bepaalde
hoeveelheid woorden, die
onvoldoende is om er een
diepe, subjectieve werke
lijkheidsbeleving mee
weer te kunnen geven.
1IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIHHIHIIIIIUIIII1I
Jllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
Door Marjan Mes
„De rede voorbij of ge
sprekken over het
menselijk verstand"
van Helmut Eisendle
behoort tot de eerste
drie uitgaven van de
nieuwe uitgeverij Ta
bula in Amsterdam.
Stern-redacteur Wim
Bazelmans (26) is de verta
ler van deze filosofisch ge
tinte roman van de Oos
tenrijkse auteur, die voor
dat hij in 1972 koos voor
het schijverschap als psy
choloog en zoöloog werk
zaam was.
Evenals de andere twee
deeltjes (van Laurence
Sterne en Ludwig Witt
genstein) is het boek fraai
gebonden en gedrukt op
mooi papier. Het bevat een
nawoord van de germa
nist-vertaler Hans Bakx.
Hoe kwam Wim Bazel
mans ertoe om als niet-
professionele vertaler een
roman uit het Duits te ver
talen
„Ik kreeg de Duitse uit
gave van een vriend te le
zen en werd aangesproken
door wat ik las, maar ik
snapte lang niet alles.
Toen ben ik voor mezelf
gaan vertalen om greep op
de stof te krijgen en dat is
eigenlijk uit de hand gelo
pen. Toen ik het eerste
illllllllllllllllllllllHlllllllllllllllllllHHIIIIIIIIIIIIIIIIII
