Rob Kruzdlo, Jan van Riemsdijk en de academie
Ontwikkeling
Mathematica
Zeilen
T3 PAGINA GIDS 2
AGINA GIDS 1
lovervloed
minimiiiiiiiiiiniiiiiii|
1 „Ondanks alle
verwarring herken
ik de dingen die hij
zegt. Want dat is het
vreemde: ondanks
alle verwarring her-
ken ik Rob bij vla-
gen alsof hij mijn
I jongste broer zou
zijn. Ligt daar mis-
schien de kern van
mijn angst?
EiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiinniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiP
I
WOENSDAG 9 JUN11982
aar om
ballen
Shell
lan?"
ven en slechthoren-
a. Champions Trop-
itstreekse uitzending I
ijd Nederland-West
Wijs praat met pu-
,hema: Toekomst in
rmatierubriek over
■ving.
e van het Prins Ber-
pmuziekprogramma.
pecial rond de groep
:n interview met Si-
tel.
arrior. Amerikaanse
bert Clouse met Yul
het begin van de 21e
atierubriek over cul- I
nnende gebeurtenis-
>ven en slechthoren-
ior", Nederland 2,
EDF-Uw program-
konald Reagan in
Smokkelaars. Avon-
lerie.
Journaal.
Tele-illustratie.
Rokende colts. Ame-
ise westernserie.
Journaal.
Balans. Uit het eco-
ich leven.
Achtergrondinfor-
Lotto.
The professionals.
se politieserie met
3n Jackson.
Dat is belangrijk
Consumententips.
Een schreeuw om ge-
igheid. De kerk van
Afrika en de rassen-
ninatie.
Sport actueel. Met
al en paardensport.
Journaal.
Gymnastiek.
11.40 Schooltelevisie.
1.25 Sesamstraat.
17.45 Schooltelevisie.
Sesamstraat.
English 4, les 48.
Reisgids. Denkend
[olland
Journaal 3.
Journaal.
Op woensdag in. -
Verslaggever buiten*
Nationalisme in
rijk.
Late voorstelling:
husbands. Affl®"
:e speelfilm van
von Stroheim (1918)-
Laatste nieuws.
«rtHaagh, sculpturen, Benoit, ge
elde technieken. Kunst onder
I? Toren, Torenpassage. Breda
Ir» 3 juli-
Een overvloedige hoeveel-
tód kunstwerken is er dit-
1 onder de Toren bij el-
Uraar gebracht. Wat minder
kwantiteit zou de kwaliteit
IL goede gekomen zou zijn.
Het werk van Piet Haagh,
Lat terecht ruimte nodig
heeft komt regelrecht in de
verdrukking door de grote
hoeveelheid onrust, die het
Lerk van Benoit met zich
meebrengt.
Benoit maakt vlekken, in
alle soorten en maten, zo uit
voerig, dat het erop lijkt,
of de vlekken Benoit ma-
j ken. De literaire titels als „in
blauw verzonken", „conser-
vé en glacé" en een dergelij -
kunnen helaas niet de
I voorspelbaarheid van veel
van zijn werk verhullen.
Uitdijende vlekken, zoals
Ln olievlek op het water
Ljn een interessant genoeg
thema voor een serie bladen;
de kleurspellingen van de
olieverfen en couaches zijn
echter drabbige combinaties
'geworden, de amorse vlek
ten lijken te zeer op elkaar.
Het werk wordt zelfs wat
I gênant, wanneer er boven
dien nog gestaltes in gesug
gereerd worden. Gelukkis is
er één serie die deze wat
pijnlijke confrontatie op de
achtergrond dringt: de Cos-
malgenen, vrij vertaald,
dragers van eeuwige eigen
schap. Ook op deze bladen
vlekken, maar nu in tegen
stelling tot de rest, van een
subtiele kleur en vorm op
bouw, die als een volslagen
verrassing komt en zeer ver-
irissend werkt. Grote tegen
stellingen in kwaliteit dus
bij Benoit.
Bij Piet Haagh is hier geen
[sprake van; vanuit de kera-
[mische vormgeving dient
rich een gestage ontwikke
ling in de richting van het
nonumentale brons aan. Het
dassieke thema van de
Paardentors heeft hij aange-
»end om uitdrukking te ge-
aan zijn gevoelens uit
heden en verleden. Onover
winnelijkheid, kracht en
Tijheid, zijn de haast tast-
|bare emoties die uit de
sculpture spreken. Compacte
iobere vormen zijn het veel-
lal, die zuiver van expressie
[zijn. De immenselijke fi-
uurdragende visvorm is
«nvan de mooiste werken.
Aardig is ook voor de leer
gierige bezoeker een sokkel
waarop in miniatuurbestek
jiet proces van het bronsgie-
aanschouwelijk wordt
|voorgesteld. Minder aardig
dat het zeer moeilijk is
|een goede indruk te krijgen,
van de in de ruimte hangen
de keramieken paarden. Alle
"respect voor de bescheiden
van het onderkomen
[maar in de drukte van Be
ta's olieverfen en de open
■zoldering gaan zelfs de
[ruimte bestormende strij-
irossen ten onder.
LiaRoose
Janus Nuiten, schilderijen en
Kees Vet, bronsplastieken. Ge
meentehuis Oudenbosch. Open:
maandag tot en met vrijdag van
9-12.30 en 13-17 uur, zondag 13 juni
van 14-17 uur (tot en met 25 juni).
Voor degenen, die het werk
van Janus Nuiten alleen nog
kennen vanuit zijn Westbra
bantse periode zal deze ten
toonstelling een verrassing
zijn. Geen landschappen of
structuren van resten uit het
verleden meer, maar por
tretten van mensen, van
vrouwen. Vrij grote portret
ten van „de" vrouw; geeri
zwierige esthetische pren
ten, maar studies. Hoewel
het duidelijk studies zijn en
ook ontstaan zijn uit talloze
kleinere voorontwerpen,
blijft het niet daarin steken.
Enerzijds is hij op zoek om
een relatie te leggen tussen
zijn tekenen en schilderen en
kijkt hij daarbij naar stijlen,
die je in het begin van deze
eeuw kunt situeren, ander
zijds zijn zijn observaties
van de vrouw van psycholo
gische aard. Met houtskool,
met verf maakte hij verstil
lende portretten, waaruit
niet alleen vaardigheid,
maar ook een gerijpte liefde
voor de mens spreekt. In zijn
laatste werken neigt hij
naar meer lyriek; hoewel
daaruit een feestelijke
vreugde straalt, ligt het al té
decoratieve daarbij op de
loer.
Kees Vet, meester in het
vervaardigen van vertellen
de bronzen gestalten, laat op
deze tentoonstelling zien dat
ook hij in beweging is. Die
beweging ligt méér in hem
zelf dan in zijn beelden, zo je
dit kunt scheiden. Vanuit de
grillige en anekdotische fi
guren groeit een versobering
naar grotere abstraherende
vlakken, naar een sterkere
monumentaliteit. Kees Vet
kijkt met verwonderde en
soms meewarige ogen naar
mens en dier. Wat doen ze
nou weer! Detailleert hij in
zijn oudere beelden een deel
van die ervaring in typische
vertelsels, in zijn jongste
beelden (vgl. man te paard)
is er veel meer sprake van
een totaalconceptie, van een
vatten van een teneur. Hoe
wel nu al enkele werkstuk
ken vragen om een grotere
uitvoering (al zit monumen
taliteit niet per se in de om
vang), lijkt het me interes
sant te weten waarbij hij
straks groter uitkomt. De
collectie bronzen op de expo
sitie is veelbelovend.
HENK EGBERS
Objecten van Bert Loerakker.
De Moriaan, Markt 79, Den Bosch.
Geopend: dinsdag tot en met zater
dag van 11-17, zondag van 13-17
uur (tot en met 20 juni).
Bert Loerakker staat erom
bekend, dat hij het schilde
ren zeer serieus en consciën
tieus aanpakt. Zijn acryl
schilderingen ontstaan wel
overwogen. De ideeën die
ten grondslag liggen aan de
werken worden nooit direkt
uitgevoerd; moeten eerst be
zinken. Pas na „rijping"
volgt de uitvoering. Aldus
Loerakker in de tentoonstel
ling begeleidende catalogus.
In datzelfde boekje staat
ook. Dat uitvoeren ge
beurt zeer onderzoekend,
stap voor stap".
Daaruit kan gelezen wor
den, dat na het proces -
voorafgaand aan het eigen
lijke creëren - er ook tijdens
de uitvoering nog het een en
ander aan onderzoek wordt
gedaan. Dit gegeven is in het
geëxposeerde werk goed te
zien. De driehoeken, vier
kanten en cirkelsegmenten,
bestaande uit beschilderd
katoen, papier of een aantal
lijnen zijn ongelooflijk door
wrocht samengesteld. Daar
kan de minimale variatie
binnen het thema - als bij
voorbeeld veranderingen in
combinaties - en ook de
kleursamenstellingen (dik
wijls grijstinten en wit) niets
aan veranderen. Het onder
zoeken en het tot in het ab
surde doorgevoerde analyse
ren van de ideeën en gedach
ten maken de getoonde ob
jecten tot levenloze dingen.
Niet of nauwelijks in staat
om te boeien. Het werk toont
zich als uitstekend studie
materiaal; De Moriaan lijkt
veranderd in een (tijdelijk)
atelier van Loerakker.
Waar het aan ontbreekt is
de zo noodzakelijke „conver
satie" tussen schilderij en
beschouwer. Er is bijna geen
dialoog mogelijk. De objec
ten lenen zich daar niet voor.
Systematische, immateriële
kunst derhalve, waar de
schilderijen geen andere
functie er op na houden dan
juist dat schilderij te zijn.
Dat klinkt gortdroog. En dat
is het ook. Uitgezonderd en
kele werken, waar middels
een uitgekiende (uiteraard)
compositie en fijne tegen
stellingen in materiaalge
bruik, een waarneembare
betekenis opvalt, ontbreekt
het de resterende schilderij
en aan elke vorm van sensi
biliteit. Dat kan aan mij lig
gen: mathematica heeft me
nooit zo aangetrokken. Har
monie echter wel. Het een
kan het ander zeker wel ten
dienste staan. Veel kunste
naars maken er - op een goe
de manier - gebruik van.
Loerakker laat dat bereke
nende nog te veel prevale
ren. De noodzakelijke gevoe
ligheid krijgt hierdoor geen
kans.
ROB SCHOONEN
„Leren omgaan met angsten
(in plaats van zekerheden"
E Door Henk Eg bers
E Ben ik bang dat hij mij
mee zal lokken naar zijn
prachtige chaos? Voel ik
E de zuigkracht van de
H waanzin?" Dat schrijft
1 Jan van Riemsdijk onder
meer over Rob Kruzdlo in
zijn geruchtmakende boek
S „Op de rand van de stilte",
S dat vorig jaar zijn heen-
ij gaan als directeur van de
E Rijksacademie in Amster-
dam begeleidde.
E Rob is voormalig stu-
E dentenleider van deze aca-
demie en schrijver van het
E indertijd even geruchtma-
kende manifest over deze
leerschool der kunst. Op
het ogenblik exposeert hij
in galerie Micro in Ooster-
E hout zijn schilderijen, die
S in een sterke dialoog staan
met zijn bewogen leven.
5 Daarom óók praten we
E met hem.
E „Beweging! Onvoorspel-
E baarheid! Onherkenbaar-
E heid. Al het andere is ver-
E raad. Een manier om he
li grijpelijk te worden, om
H kijkers een gevoel van vei-
E ligheid te geven, is dat je
E aan een oeuvre zou gaan
E werken" zo citeert Van
E Riemsdijk Rob. Hij houdt
H van het wisselvallige, het
E kameleonachtige bij deze
E kunstenaar.
S Als ik Micro binnenkom
en kijk, heb ik weinig be-
E hoef te aan begrijpen; er-
E vaar ik wel „bezwerings-
formules" aan de wand.
E Wat moet er bezworen
E worden? Waarom sprak
van Riemsdijk bij de ope-
ning over de dood van
E (Nietzsche's) God? „Je mag
E in de kunst blijven geloven
E als je denkt, of beter: als je
E aantoont, dat de kunst on-
E ze kansen om te overleven
S niet bedreigt. Illusies kan
E de mens zich permitteren
zolang hun troostende
werking groter is dan hun
E gevaar."
Rob Kruzdlo bij het schilderij „De familie", een portret van zijn moeder, broer, zus en
zichzelf.
„Ik heb geografisch
nooit een plek gehad. Nog
steeds niet", zegt Rob
Kruzdlo (33). Zijn vader
kwam als Amerikaans sol
daat - van Poolse afkomst
- in 1944/45 naar Neder
land als één van de bevrij
ders. Als „oorlogsbuit"
nam hij de Maastrichtse
Alice de Windt Enders mee
naar de States, waar Rob
in 1949 te New Jersey ge
boren werd. Maar in 1951
keerde het gezin Kruzdlo
(met nog een zusje en
broertje) naar Nederland
terug, omdat het heimwee
te groot was geworden bij
de moeder. Vader Kruzdlo
vond hier zijn draai ook
niet en verdween - tot op
de dag van vandaag - in
Amerikaanse legerdienst
(afdeling spionage).
In Maastricht aardde
Rob in een huis met grote
tuin. „We bouwden op zol
der tenten van schilderij
en, die later 30.000.-
waard bleken. De familie
van moeder leverde in
Maastricht de eerste foto
grafen, grafici, concert
meesters e.d. Moeder was
gek op wilde dieren, die ze
importeerde. Apen en be
ren liepen thuis in de keu
ken tot de politie eraan te
pas kwam. Na enkele jaren
vertrokken we naar Dom
burg. Op mijn elfde danste
ik er in het Concertgebouw
ballet. In Middelburg had
den we een studiegroepje.
Nog steeds is de danskunst
van invloed op mijn schil
derijen. Vervolgens heb
ben we een jaar in de die
rentuin van Amersfoort
gewoond. Daar ben ik be
gonnen met tekenen. Op
mijn zestiende jaar gingen
we naar Amsterdam. Dat
werd een ramp van begin
af aan", aldus Rob.
Provo
Hij kwam daar midden
in de provotij d, met alle
spannende positieve en ne
gatieve gevolgen. De anti-
bomactie. Hasj. Reporta
ges in kranten en week
bladen. „In die sfeer ben ik
groot geworden, Jasper
Grootveldt is nog steeds
mijn vriend. Ik schilderde
met washandjes op oud
papier, dat ik vond (ga ik
nu ook steeds meer doen).
Het is mij - ook later op de
academie - steeds gegaan
om de vrije kunst; niet om
een ambacht. De wereld
waarin ik opgroeide was
gespleten; had twee kan
ten. Een vrije moeder en
een vader die gruweldaden
bedreef in Vietnam; de
vrije natuur en de rotte
stad; lieve mensen en
mensen, die je onderuit
halen. Kunst heeft voor
mij alleen van doen met
leven. Kunst als vak heeft
te maken met eventueel
aanwezig talent", aldus
Rob Kruzdlo.
Na een aantal losse ba
nen, het maken van een
film en grafisch onderwijs
ontdekte hij eerst op 23-ja-
rige leeftijd, dat er een
Rijksacademie bestaat.
„Eerder had ik er nog nooit
van gehoord. Ik ging er
heen met een map teke
ningen en kon zo doorlo
pen."
Jan van Riemsdijk werd
kort daarna directeur. Rob
ging zich inzetten voor een
studentenraad en kwam in
de landelijke HBO-raad.
„In één nacht schreef ik in
de villa van de familie De
Vet in Gilze-Rijen het ma
nifest, dat door alle stu
denten werd onderschre
ven. Maar de studenten
konden mijn vrije opstel
ling niet aan. Ze wilden
gepaternaliseerd worden
en dachten aan huisje,
boompje, beestje. Zes jaar
academie, toen werd hij
eruit gegooid met een keu
rig getuigschrift.
Witte Circus
Rob Kruzdlo stichtte het
Witte Circus, dat nog
steeds door Joost Bollinger
gedreven wordt. „Ik ben
eruit gegaan, toen ik
merkte, dat je zo maar
veertien mensen kon af
richten. Ik schrok me rot."
Hij schrijft toneelstukken.
Het laatste werd onlangs
gespeeld in de Haarlemse
Toneelschuur. En verder
zegt hij „moet je werken
met je angsten. Zonder
angsten kun je niet leven.
Je moet leren omgaan met
angsten in plaats van met
zekerheden." Ieder jaar
komt hij in Amerika. Wat
hem het meest benauwd is
de anonimiteit van de
mens daar. Nederland en
Europa moeten vechten
voor hun identiteit, meent
hij.
Verschillende figuren op
zijn doeken hebben een
kruisje op hun kop. Ze zijn
anoniem. Zijn Derde We
reld-serie met tekeningen
op de tentoonstelling ver
telt hoe de mens onderuit
gehaald wordt. Op een
doek en op deze tekenin
gen hanteert hij het beeld
van de vluchtende moeder
met de kinderwagen tij
dens het bombardement
van Rotterdam. Maar nu
als een waarschuwing, dat
bij een volgende oorlog de
ze vlucht niet meer moge
lijk is. En in de Derde We
reld komen massa's kinde
ren niet eens aan een be
staan toe.
Kruzdlo had drie kin
derwagens in teer gegoten
om ze voor het expositie
gebouw aan de Ooster-
houtse Heuvel op te stel
len. „Het mocht niet van de
organisators. Ze vonden
het te eng. Er waren er ook
die moeite hadden met dit
werk. Te eng." En dan te
weten dat Rob deze ten
toonstelling naar Brabant
bracht als een hommage
aan al die vriendelijke
Brabanders die hij tijdens
zijn „enge bestaan" ont
moette.
Wie gaat kijken zal zien,
dat hij met onder onder
meer technieken die te
maken hebben met de
nieuwe neo-expressionis-
tische golf, bezwerend
vorm geeft aan „enge din
gen". Want vluchten kan
niet meer. Kunst is in dit
geval ook een vorm van
zelfbehoud.
Galerie Micro, Heuvel 19, Oos
terhout. Open: dinsdag tot en
met vrijdag van 10-12 en 14-17
uur. Dinsdag en vrijdag van 19-
21 uur. Zondag 14-17 uur (tot en
met 18 juni).
Krachtvoer - 21.03 Stam*
02 Rocktempel: opnamen
^p-£estival - 23.02 Walhal
JRV) Het levende wooJ'd
reludium - 8.05 P'aW
s - 8.45 Musica Sacra nM
van Vivaldi - 9.15 P®nr_
fiuzikaal bezoek - 10-08
let: De Mannheimers v»
Limburgs Symfonie l
12.00 Divertimento: jve>
an Strauss, Ochs Zmhrer
nneke - 13.05 Holland i
journaal - Kerk*
i und drang - 14-00 K R
■t - 14.30 De kamerrnuz'
Jïozart (38) - 15.15 Kam®
k van Igor StrawinsK?
Muziek van eigen tijm
azers Ensemble-lj|3 g
a woensdag - 17.00 oiw.öte
0 (NOS) Die ZauberfWK
Mozart door het Ams
Baroque Orchestra en ,fl
hts Kamerkoor Viva
„Dit is spinnakerzeilen". Uitgave
De Boer Maritiem. Auteur John
Oakeley. Prijs f29.90.
Nog steeds halen veel wed-
strijdzeilers opgelucht adem
als de spinnaker voor de
mast gaat. Even uitblazen en
een blikje pils vanonder de
buikdenning. Fout! Zeilen
met die bolle veelkleurige
lap is geen drijven voor de
wind. Wie er zo over denkt
kan beter in een schoenen
doos gaan zitten. Die waait
ook met de wind mee.
Spinnakerzeilen is een
wetenschap. Wie goed met
zo'n reusachtige lap om kan
gaan wint in een wedstrijd
vaak beslissende meters. De
Engelsman John Oakeley,
ooit een gevierd Flying
Dutchmankampioen, weet
dat heel goed. Zijn kennis
van het „voor het lapje va
ren" legde hij vast in een
handzaam boekwerkje „Dit
is Spinnakerzeilen". Een
zeer compleet verhaal waar
in zelfs de aanbevolen
schootdiktes en lierafmetin
gen voor de verschillende
soorten voorzeilen zijn opge
nomen.
Met behulp van vele erg
duidelijke illustraties geeft
Oakeley ook tekst en uitleg
over de techniek van het
spinnakerzeilen. Daarbij
vergeet hij niet om ook het
andere doek voor de mast
zoals big-boys en bloopers in
zijn beschouwingen te be
trekken. Het boekje is trou
wens niet alleen interessant
voor de wedstrijdzeiler. Het
toerzeilen met jager en baz-
aankomt eveneens aan de
beurt. „Dit is spinnakerzei
len" is zowel voor routinier
als beginner een aardige
aanvulling van steeds dik
ker wordende rij water
sportboeken.
PdS
l i!
i 'fi i i 'f'
I'll I'll' I i
i
i
