mens euze lel Kranslegging op de Dam Verkiezingen open voor ultra rechts Ministers in clinch over bezuinigingen I )esre|ya Derde wereld als energie-exporteur TINBERGEN LANCEERT 'OVERLEVINGSPLAN' lefoneren st ippenkaart? Vestigingen Swarttouw geheel plat DE STEM COMMENT A AR I Onvoorstelbaar AVRO: OMROEPEN MOETEN EEN LIJN TREKKEN BINNENLAND1 tl N HAAG *P) - De PTT gt met belang- lling de experi- nten die in ropees verband rden uitge- rd met de ver- ïging van het efoonmuntje »r openbare te nons door een irt strippen- art. België vindt het ogenblik vrij uitgebreid leriment plaats te maken heeft het feit dat buurland een >ot gebrek aan ïikbare intjes heeft. rolgens het per- leelsblad van telefoondis- ct Den Haag zal PTT in Neder- td met deze iptelefoon gaan jerimenteren de proefneme- ïgen in België de verwach- gen voldoen. Recht op vrij BINNENLAND Politie en racisme Ultimatum van FNV I Vachtvissen DEN HAAG - De president van de Ne- derlandsche Bank, dr. Wim Duisenberg, vindt dat mensen met de laagste inko mens weinig op schieten met een éénmalige uitkering om hun koopkracht verlies op te vangen. Bovendien wordt het financieringste kort hierdoor weer hoger. Duisenberg vreest verhoging financieringstekort Organisaties bepleit ter inning van auteursrechten Onzekerheid CDA over enqueterecht minderheden LPG onve ilig T5 PAGINA 2 I s lv|t' ">982 T22 fMütlXH O (IMHj De vragen over de in het algemeen als óf heel gemak- f heel moeilijk er- het Frans voor HA- VWO. De opgaven HAVO'ers waren ip niveau, vooral over de ontwortelde n Frankrijk. Som meerkeuzevragen kennelijk als aflei- ioeld, ze waren wat simpele kant, bv. 8cd. wat moeilijker had iet de bijna 15.000 zandidaten die 'n hun pakket had- n hen werd een zeer i kennis van de taal grote tot zeer grote heid gevergd. Bij de uzevragen over bijvoorbeeld was het moeilijk het betere t minder goede ant- te onderscheiden en iek, die in tekst 2 legeven op de in- an de televisie op de was in moeilijke verpakt. BO moest zich gis- gen buigen over Ne- Is (meerkeuzevra- et ging om in totaal vragen naar aanlei- an drie teksten na- 'Sprinkhanen drei- Voord-Oost Afrika vreten', 'De historie tuinkabouters' en m Schokland in ere i'. Die teksten stam- respectievelijk uit 80 en 1979. ens de kandidaten de teksten aanzien- >eilijker dan de open van maandag. Dat ook wel uit de tijd, n nodig had. Waren es ten maandag ver tijd klaar met hun inds, gisteren had- meesten de volle n twee uur hard no- e middaguren was 0 vrij met uitzonde- an het LEAO, dat ier Frans moest bui- ok daar had men - bij MAVO - nogal t de opgave over het ig de Concorde. \e rest vonden zowel gen als leraren de n niet moeilijk, ja gemakkelijker dan ht. Beide partijen 1 dat 'dit' Frans goed it bij het in de lessen le. Vervolg van pagina 1 Achttien van de in het on derzoek betrokken cao's (419.600 werknemers) rege len niets over 5 mei. In weer andere cao's (bijvoorbeeld in de confectie-industrie, de detailhandel in meubelen en woningtextiel, de meubelin dustrie en meubileringsbe- drijven) kan een centraal or gaan of een dergelijke in stantie nationale feestdagen als verlofdagen aanwijzen. In de detailhandel in de textiel (30.000 werknemers) zal op dagen dat „het natio naal gebruikelijk is" in prin cipe niet worden gewerkt, zegt de de betreffende cao. Voor de 20.000 uitzendkrach ten is uit de cao vast te stel len dat 5 mei een doorbetaal de verlofdag is als die dag als algemeen vrije dag is aangewezen. In de grote be drijfstakken metaalindus trie en metaalnijverheid (beiden 250.000 werknemers) geldt dat 5 mei geldt als snipperdag wanneer die als verlofdag wordt genoten. Vooral de vakbeweging, die twee maanden geleden in de Stichting van de Arbeid voor de 5de mei een vrije dag bepleitte, is tevreden met de uitspraak. „Het is een goede uitspraak, want hij geeft meer duidelijkheid over de vraag of 5 mei nu een natio nale feestdag is of niet," al dus CNV-secretaris Gerrit Terpstra. Hij vindt dat de overheid de zaak „nogal gammel geregeld" had. De 'werkgevers, die van geen vrijaf wilden weten, omdat het het bedrijfsleven een schadepost van ƒ500 miljoen zou opleveren, zijn minder tevreden. De conclusie van dit alles is, meent ook de Dienst Col lectieve Arbeidsvoorwaar den, dat de meeste cao's de mogelijkheden bieden voor 5 mei regelingen van een ex tra verlofdag of vakantiedag te treffen. In het rapport aan minis ter Den Uyl merkte de Dienst op dat het resultaat van die onderhandelingen afhankelijk is van wat de regering over 5 mei als na tionale feestdag besluit. De regering gaf alleen de amb tenaren vrijaf en liet het be drijfsleven zijn gang gaan. De rechtbankpresident heeft feitelijk het onduidelijke op treden van de regering ver duidelijkt. fl DE KORPSLEIDING van de Amsterdamse politie is zich bewust van de gevoelens van afschuw en verontwaardi ging die zijn opgeroepen door de uitingen van antise mitisme en racisme rond de voetbalwedstrijd Ajax-FC Utrecht. Maar zij acht kri tiek op grond van een enkele foto voorbarig en onver diend, aldus de hoofdcom missaris. Ook burgemeester Polak heeft kritiek geuit op het niet optreden van de po- I litie tegen de uitingen van antisemitisme. DE VOEDINGSBOND FNV heeft het vleesverwerkende bedrijf NCB in Boxtel een ultimatum gestuurd dat vol gende week dinsdag afloopt. Voor die tijd wil de bond overleg over een nieuwe cao voor de 900 werknemers van de NCB. MINISTER De Koning heeft besloten het komende vissei- zoen vanaf 29 mei t/m 22 augustus 1982 het verbod op oachtvissen op te heffen. Van 23 augustus 1982 tot het eind van het visseizoen op 31 oiei 1983 mag tot twee uur na zonsondergang worden ge vist. De vrijstelling betekent n'et dat nu overal *s nachts zaag worden gevist. Naast de "ettelijke regelingen zijn er okale regelingen. Dat liet Duisenberg gis teren blijken op een spreekbeurt in Den Haag. Minister Den Uyl (So ciale Zaken) wil de mensen met de laagste inkomens, die het hardst in hun por temonnee getroffen wor den door de bezuinigingen van het kabinet, dit jaar net als vorig jaar, een een malige uitkering geven van maximaal enkele hon derden guldens. Duisenberg vindt dat zoiets weinig zoden aan de dijk zet. „Dat zijn maatre gelen die de betrokkenen „Eenmalige uitkering niet zinvol" niet structureel helpen, terwijl het wel een struc turele verhoging van het financieringstekort tot ge volg heeft. Want de rente over het geld dat hiervoor geleend wordt, moet ook over tien jaar nog worden terugbetaald. De prijs werkt dus door, terwijl de maatregel maar één keer soelaas biedt. De inko mensgevolgen' zijn echter ook de volgende jaren merkbaar, maar dan |Zijn de mensen het al weer ver geten". De president van de Ne- derlansche Bank vindt dat de overheid écht moet be zuinigen en dat „compen serende maatregelen ge minimaliseerd moeten worden." Hij reageerde gisteren op de kritiek, die van de FNV was gekomen op het vorige week gepubliceerde jaarverslag van de Neder- landsche Bank. De FNV vindt dat daarin „te een zijdig" de nadruk wordt gelegd op het terugbren gen van het financierings tekort. Duisenberg zei gis teren dat hij niet anders kan, omdat alleen een la gere schuldenlast van de overheid het bedrijfsleven de ruimte geeft om nieuwe investeringen te doen, die weer tot meer werk moe ten leiden. De FNV vindt ook dat bedrijven in ge vaar komen, als de mensen minder geld hebben uit te geven om hun produkten te kopen. Duisenberg vindt echter dat de vakbond hier „overtrokken veel ge wicht" aan geeft. Dr. Duisenberg wees er in het jaarverslag ook op dat er niet aan te ontko men valt de hoogte van de sociale uitkeringen aan te gaan pakken. „Ik heb er lang over nagedacht, voor dat ik dat heb opgeschre ven. Ik vind dit op de rand liggen van watje als presi dent van de Nederlandsche Bank mag zeggen." Hij wil dan ook niet ingaan op de vraag waar er> hoeveel er op de uitkeringen bezui nigd moet worden. „Dat is een politieke afweging, waar ik me niet mee te be moeien heb. Als ik dat zou doen, zou het land te klein zijn, omdat ik met zulke uitspraken de grenzen overtreedt", aldus Duisen berg. ROTTERDAM (ANP) - De staking bfj de havenbedrij ven van Frans Swarttouw in rotterdam is gistermiddag overgeslagen naar het erts en kolenoverslagbedrijf EMO op de Maasvlakte. Het personeel van het Europees Massagoed Over slagbedrijf - ongeveer vier honderd man - legde om 16.00 uur het werk neer. De EMO is voor dertig procent eigendom van Frans Swart touw. De staking bij de EMO wordt ook gesteund door de vervoersbond FNV. Evenals bij Frans Swarttouw eisen de stakers inwilliging van de vakbondseisen bij de cao onderhandelingen (verla ging van de Vut-leeftijd van 62 naar 60 jaar en arbeids tijdverkorting van 1,15 uur per week). De 200 man sterke avond ploeg bij Frans Swarttouw is gistermiddag ook niet aan het werk gegaan, zodat de vestigingen van dit bedrijf geheel plat lagen. Koningin Beatrix en Prins Claus legden gisteren een krans bij het Nationaal Monument op de Dam in Amsterdam, ter gele genheid van de nationale dodenherdenking. DEN HAAG (ANP) - Er die nen bij de wet geregelde or ganisaties te komen die de incasso verzorgen van alle auteursrechtgelden op het terrein van het kopiëren van geschriften, het doorgeven van programma's via de ka bel en het opnemen van ge luid en beeld op platen en banden. Dit blijkt uit het rapport van de commissie die minis ter De Ruiter van justitie daarmee adviseert over in ning, beheer en verdeling van gelden die men ver schuldigd is uit hoofde van auteursrecht. STAATSSECRETARIS Scheltema van justitie heeft bij de Tweede Kamer een wetsontwerp ingediend om het toezicht op notarissen en de positie van mensen die een klacht indienen jegens een notaris te verbeteren. Voorgesteld wordt dat nota rissen ten alle tijde inzage moeten verlenen van hun boekhouding. Het toezicht zal worden uitgeoefend door de kamers van toezicht. JUSTITIEEL woord- en wetgebruik wordt het bestelen Mn ]e medemens een misdrijf genoemd. Toen Nederland vnger leed in de oorlogsjaren, kon het stelen van een «ood uit een bakkerskar wel eens een daad van levensbe- I nud worden genoemd. Wie in deze tijd van welvaart le- Mnsmiddelen jat, zoals dezer dagen in Breda is gebeurd, M bestemd zijn voor mensen in Polen die zonder noodza- rsl'jke levensbenodigdheden zitten, pleegt méér dan een I 'Sdrijf alleen. Dat iemand er toe komt om babyvoedsel te Reien, dat is ingezameld voor Poolse kinderziekenhuizen, 5bijna onvoorstelbaar. Zulke dingen gebeuren in een wel- Hend Nederland. Dieven zijn onze vrienden niet, maar [;;.et zulke dieven zouden wij als dieven niet eens bevriend Pllen zijn. DEN HAAG (ANP) - De Ne derlandse wet biedt geen en kele mogelijkheid om ex treem rechtse partijen uit te sluiten van deelname aan de verkiezingen. Alleen formele fouten in de kandidatenlijs ten kunnen tot uitsluiting leiden. Dergelijke fouten hebben de rechtse splinter partijen niet gemaakt. Deze conclusie valt te trekken uit uitspraken die de afdeling rechtspraak van de Raad van State gisteren heeft gedaan in tien be roepszaken tegen beslissin gen van stembureau's. In al le tien gevallen trokken de rechtse groeperingen aan het langste eind. Volgens de voorzitter van de afdeling, Mr. J. Van der Hoeven, staat deelname aan de verkiezingen open aan iedere kiesgerechtigde Ne derlander. De kieswet biedt net als de grondwet geen en kele grondslag tot toetsing van kandidatenlijsten aan andere dan de in de kieswet opgesomde formele vereis ten. Ook het beroep dat enkele antifascistische groeperin gen en particulieren hadden aangetekend tegen toelating van extreem rechtse par tijtjes in de grote steden vond in de ogen van Van der Hoeven geen genade. De hoofdstembureaus in deze plaatsen konden en mochten de lijsten niet weigeren om dat ze voldeden aan de wet- telij ke eisen. Van den Hoven verklaar de bovendien dat organisa ties als de Anne Frank stichting en het Haags Ini tiatief tegen Fascisme en Racisme niet ontvankelijk zijn in hun beFoep. Deze or ganisaties hebben als rechts personen geen kiesrecht en kunnen dus ook geen beroep doen op de kieswet. Van onze parlementaire redactie DEN HAAG - Het kabinet waagt morgen een nieuwe poging uit de problemen te komen die zijn ontstaan over de bezuinigingen. Er is nog onenigheid over de maatre gelen die nodig zijn om het koopkrachtverlies van de laagstbetaalden te beperken. Bovendien willen de meeste ministers niet hun volledige aandeel leveren aan de al overeengekomen ombuiging van totaal 900 miljoen gulden op de depar tementen. „Elke minister heeft prachtige bezuinigingsplan nen, maar dan wel voor an dere departementen", aldus een van de bewindslieden. De meeste moeite heeft minister Gardeniers (Volks gezondheid), die binnen zes maanden driehonderd mil joen gulden moet oplepelen. Ze wil dit geld vinden door ziekenfondspatiënten meer te laten betalen voor kraam zorg, fysiotherapie en plasti sche chirurgie, maar het is twijfelachtig of dat dit jaar nog genoeg oplevert. Ook minister Van der Louw (CRM) ligt nog dwars. HILVERSUM (ANP) - Avro-voorzitter Wallis de Vries vindt dat alle omroepen die betrokken zijn bij het ultimatum van minister Van der Louw inzake nevenactiviteiten één lijn moeten trekken over de punten die de meeste organisaties gemeen hebben. Wallis de Vries zei verbaasd en teleurgesteld te zijn over de brief van de minister. Volgens hem zou er, gezien het toe komstbeeld van de omroep, juist meer ruimte voor activitei ten moeten komen. Die gedachte van samen optrekken tegen de minister wordt gedeeld door de leiding van de NCRV. Deze omroep zou zeker gebruik gaan maken van het aanbod van de mi nister om over de nevenactiviteiten te komen praten. Praten wil ook de KRO. Een woordvoerder van deze om roep zei zich te kunnen vinden in de maatregelen als de mi nister het omroepbestel pertinent verschoond wil houden van iedere commerciële invulling. „Maar als de minister zover gaat dat het de KRO vrijwel onmogelijk wordt ge maakt op een zinvolle manier activiteiten voor de achterban te ontplooien, dan willen we graag praten". Zie ook De Stem/Gids Hij is aangeslagen voor een bedrag van ruim tachtig miljoen gulden, maar wil slechts tot vijftig miljoen gaan. Hij heeft het kabinet voorgehouden, dat anders de bijstandsuitkeringen in ge vaar komen. Minister Zeevalking (Ver keer en Waterstaat), die al na voorgaande bezuini gingsrondes heeft laten we ten dat er bij hem niets meer te halen valt, moet nu 90 miljoen inleveren. Dat stuit bij hem op groot verzet, om dat daarvoor nauwelijks een andere mogelijkheid te vin den is dan verhoging van de PTT-tarieven. De ministers Van Keme- nade (Onderwijs) en Van Thijn (Binnenlandse Zaken) houden eveneens de boot af. Zij voeren aan, dat verdere besnoeiingen onvermijdelijk gevolgen hebben voor de sa larissen van overheidsperso neel of voor de werkgelegen heid. Als de ministers vasthou den aan hun bezwaren, is een totale bezuiniging van 900 miljoen gulden dit jaar niet haalbaar. Het lijkt erop dat het kabinet hier zelfs al rekening mee houdt. Een ander conflictpunt is ontstaan door het niet door gaan van de Ziektewet plannen van minister Den Uyl (Sociale Zaken). Hier door zullen de premies de werknemers voor de sociale uitkeringen moeten betalen flink stijgen. Dat heeft nade lige gevolgen voor de koop kracht van de laagst-betaal- den. Den Uyl wil maatrege len nemen om dat koop kracht-verlies op te vangen en ligt hierover opnieuw in de clinch met minister Van der Stee (Financiën). Het kabinet probeert nog deze week uit de problemen te komen. Morgen en vrijdag komt men weer bijeen. Een van de ministers zei gisteren te verwachten dat „het kabi net er uit zal komen. Nie mand heeft belang bij een crisis", aldus deze bewinds- De vraag die mij deze dagen kwelt is: als ik nu eindexa men zou doen, zou ik het dan halen? Ik weet het antwoord niet. En dus ben ik gezakt. De dromen die ik heb, lijken op de nachtmerries van vroeger. Ik sta in mijn on derbroek voor de klas en heb een totale black-out. Het ontwaken brengt enige opluchting, maar het zelf vertrouwen is toch fl.nk be schadigd. Op weg naar mijn werk voel ik in mijn buik de spanning van al die duizenden eind examenkandidaten. Scholen die op mijn route liggen, probeer ik te ontlopen. Het bewijst gewoon dat ik solidair ben met de ploete raars. Iedereen die ziet aan komen dat-ie zakt zou ik een gratis reisje naar de Canari- sche Eilanden aan willen bieden. Het valt jammerge- noeg buiten mijn budget. Toch wil ik ze dit zeggen: staar je niet blind op dat sla gen. Kijk eens om je heen, let eens op de mensen die ge slaagd zijn en op de maat schappij zijn losgelaten. Zijn dat zulke wondermen sen? Nee toch! Er lopen zoveel windbuilen, betweters, leeghoofden en onbenullen rond, die de prachtigste diploma's in hun zak hebben, dat het eigen lijk een eer moet zijn dat je zakt voor je eindexamen. Even iets anders: Van der Louw dreigt de omroepen zendtijd af te pakkenLaat hij maar oppassen. J.R. heeft z'n pistool al ingevet en ook Magnum en Charlie's Angels staan klaar om in te grijpen. MERIJN Van onze parlementaire redactie DEN HAAG - De fractie van het CDA in de Eerste Kamer laat minister Van Thijn (binnenlandse zaken) in het ongewisse of zij alsnog steun zal geven aan de grondwets- wijzigiging tot invoering van het enqueterecht voor minderheden in het parle ment. Thans beslissen Eerste en Tweede Kamer bij gewone meerderheid over het hante ren van dit zware onder zoekmiddel, waarbij getui gen onder ede gehoord kun nen worden in een bepaalde zaak. Op initiatief van CDA-ka- merlid Faber werd in de nieuwe grondwet voorge steld dit recht toe te kennen als eenvijfde van het aantal Kamerleden (30 van de Tweede Kamer of 15 van de Eerste Kamer) er om vragen. MINSTENS elke drie dagen vliegt er in Nederland een auto in brand als gevolg van een defecte LPG-installatie. De Stichting Natuur en Mi lieu vindt daarom dat LPG, een relatief goedkope auto brandstof, niet zo veilig is als met name in advertenties wel eens wordt gesugge reerd. Van onze parlementaire redactie UTRECHT/DEN HAAG - Als de lidstaten van de Europese Gemeenschap de handen ineenslaan en op grote schaal studie maken van de gebruiksmogelijkhe den van zonne-energie, kan deze vorm van energievoor ziening binnen afzienbare tijd de volledige wereldbe hoefte aan energie dekken. Dat stelt de econoom prof. dr. Jan Tinbergen in een soort overlevingsplan, dat hij gisteren in Utrecht pre senteerde. Volgens Tinber gen worden het milieu en daarmee de mensheid door de stagnerende economie in de rijke landen direct be dreigd. Het overlevingsplan van de econoom moet die be dreiging afwenden. Koolzuurgas Tinbergen ziet twee 'geva renzones' die internationaal nog teveel worden veron achtzaamd. Door het toenemend kool- zuurgehalte van onze atmo sfeer (als gevolg van olie- en steenkoolgebruik) dreigen klimaatsveranderingen, die gigantische overstromingen kunnen veroorzaken. Kern energie verhoogt het kool- zuurgehalte niet, maar heeft als nadeel het kernsplij- tingsafval, waarvoor nog geen verwerkingsmethode bestaat; De genenreserve, van be lang voor de toekomstige voedselproductie, raakt uit geput door de te snelle kap van tropische oerwouden. De moderne landbouw met haar superproductieve gewas soorten moet op die ongerep te gebieden kunnen terug vallen, omdat de geselec teerde gewassen zo vatbaar zijn voor ziekten, dat al na korte tijd op andere soorten moet worden omgeschakeld. Tinbergen bepleit intensi vering van het wetenschap pelijk onderzoek op vooral deze punten. De EG zou op korte termijn methoden moeten ontwikkelen voor opwekking van zonne-ener gie, waarbij de derde wereld dubbel baat heeft (direct en als gevolg van de export), en bijvoorbeeld de landbouw hogeschool in Wageningen zou op korte termijn moeten onderzoeken of er een schat ting te maken is van de vrije-natuurgebieden die nodig zijn voor de toekom stige wereldvoedselvoorzie ning. „Deze uitbreiding van speurwerk vereist mensen met bepaalde opleidingen, waarvan wij er tegenwoor dig veel meer hebben dan enige decennia geleden. Al dus zouden vraag en aanbod van deze soorten arbeid be ter op elkaar afgestemd kunnen raken. Ook zou de wat merkwaardige bezorgd heid in de Verenigde Staten dat de bevolking „overedu- cated" is - dat teveel mensen zijn opgeleid - daarmee kun nen worden weggenomen," aldus Tinbergen. De stichting Natuur en Milieu, die Tinbergen giste ren gelegenheid bood zijn overlevingsplan te ontvou wen, is na onderzoek tot de conclusie gekomen dat eco nomen die in hun werk ook de milieufactor meewegen, praktisch even schaars zijn als schone lucht en schoon water. Tal van economen van naam weigerden in te gaan op het verzoek van Na tuur en Milieu, de relatie tussen productiegroei en mi lieu te beschrijven. Volgens Natuur en Milieu was Tin bergen de enige die wel on middellijk positief op dit verzoek reageerde. i M i

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1982 | | pagina 3