DE DAG VAN DE NEDERLAAG „de 4in1 krant" Lage opkomst Van Agt: PvdA en D'66 moeten flink toontje lager zingen DOE GRATIS MEE DE STEM Van Agt: Geen tijdbom99 DE STEM COMMENTAAR |Complete aardverschuiving fcduld is op BINNENLAND DEN BOSCH - „De dag van de nederlaag". Een verdrietige en wat verbitterde Joop den Uyl windt er voor zijn in kleine getale opgekomen aanhang in het Bossche Casino geen doekjes om. mde (FNV): Treurig dat VVD tweede partij is I UTRECHT - Vice-voorzitter Herman Bode van de FNV I vindt het "treurug" dat de IwD de tweede partij van liet land is geworden. Ook al liijn het Statenverkiezingen, Ite uitslag zal toch een I stempel drukken op de lan Solidair? I s het huidige kabinet er nu op korte termijn in slaagt Ron 'e kwikkelen dat wezenlijk bijdraagt aan de [.^making van onze economie waarbij de daarvoor «igde bezuinigingen zo eerlijk mogelijk over werken de P'st-werkenden worden verdeeld, mag het wat ons Jp blijven zitten. Een kabinetscrisis onder de huidge «ndigheden zou de politieke vervreemding en de so- onrust alleen maar vergroten en Belgische toestan- ,„nc)9 dichter nabij brengen. Helft nieuwe kiezers stemde YYD of CDA MET HET „KIJKEN EN ZIE VAN li Ill T5 PAGINA 9 I pONDERDAG 25 MAART 1982 BI ZH T22 PAGINA 3 Ie Duitse Gestapo, HEIN- RICH HIMMLER, zou hebben leschreven. Volgens de Veto York Times kocht hij de collectie voor f00.000 gulden. VORE SPOOR, hoofdredac teur van NRC-Handels- blad, zal in de tweede [helft van het volgende li aar zijn functie neerleg gen. Dan zal hij vijftien baar lid zijn geweest van Ide hoofdredactie van Iachtereenvolgens het Al- |gemeen Handelsblad en IC-handelsblad. Spoor lis 50 jaar. Hij heeft te I hennen gegeven zijn 1 loopbaan te willen voort- ïzetten als schrijvend [journalist en van de be- I stuurlij Jee verantwoorde lijkheden ontheven te I willen worden. Hij zal laan de redactie van nrc- I handelsblad verbonden blijven. DE MARKIES VAN TWEEDDALE heeft het Britse Hoger huis, het heiligdom van de gevestigde orde, ge trakteerd op een verhan deling over de prachtige eigenschappen van mari huana. Tijdens het debat over verschillende aspec ten van druggebruik drong hij er bij zijn me de-lords op aan marihua na te legaliseren. „Mij heeft het nooit enig kwaad gedaan". De 34-ja- rige markies noemde de drug „volmaakt onschul dig. Drinken is veel erger. Een verlichte regering zou gebruik van cannabis stimuleren in plaats van het te verbieden. Uit eigen ervaring weet ik dat mensen door canna bis wat lui, vreemd en se xy worden maar slechts hoogst zelden kioaadaar- dig". JOERI ORLOW, de Russische dissident die sinds 1976 gevangen zit na een ver oordeling wegens „anti- soivjet-agitatie", is er slecht aan toe. Volgens zijn vrouw IRINA geeft hij bloed op en krijgt hij on voldoende medische ver zorging. Zij vreest dat hij tbc heeft. De 57-jarige Orlow zit een straf van zeven jaar uit in een werkkamp met streng re gime in de Oeral. Na af loop van deze straftijd krijgt hij nog vijf jaar binnenlandse verban ning. Den Uyl:,, Onze tijd komt wel weer" Van onze verslaggevers Hij weet een emotionele ontlading op het nippertje te beteugelen met een politieke krachtterm en een po litieke wijsheid: „Wij werken ons rot, wij halen de kastanjes uit het vuur, maar krijgen stank voor dank. Dries drinkt thee in de lome Thaise theetuinen en wordt door de kiezers beloond. Maar: onze tijd komt wel weer. Na de regen komt de zonneschijn". Onze strijd in het kabinet wordt slecht begrepen Van onze redactie binnenland delijke politiek, verwacht Bode. CNV-voorzitter Harm van der Meulen meent dat de uitslag geen rol mag spelen in het beleid, dat het kabinet straks gaat voeren op so ciaal-economisch terrein. Dat beleid moet volgens hem gevoerd worden vanuit de gedachte dat er redelijk en eerlijk verdeeld moet wor den. Werkgeversvoorzitter Van Veen (VNO) ziet geen directe politieke gevolgen van de uitslag. Volgens hem heeft de kiezer de besluiteloosheid van "groepen in het kabinet heel duidelijk veroordeeld". dat niet? H. Telchuys Oosterhout Doordat de Stem door de FNV werd aangewezen als speerpunt verscheen dit dagblad gedurende een week niet. Al die tijd viel er een gat in het leefpa troon van o.m. bejaarden, zieken en invaliden. Deze mensen zien elke dag uit naar de krant, die voor hen het belangrijkste nieuws brengt, waarbij het plaatselijk nieuws en de sport het voornaamste zijn. Door deze staking, bleven zij hiervan versto ken. Heeft de FNV zich wel gerealiseerd wat zij deze mensen heeft aange daan? Men spreekt tegen woordig in kringen van FNV zoveel over rechten maar van plichten hoort men niet veel. Is het niet de plicht van iedereen de ellende van werkloosheid van honderdduizenden aan te pakken waarbij iedereen wel zal moeten inleveren er ervan uit gaande dat de economisch zwakkeren zoveel moge lijk ontzien moeten wor den. Is dit de dank van de FNV voor de bejaarden aan wie wij zeer zeker een groot deel van de welvaart van de afgelopen jaren te danken hebben? A. Gielen. Prinsenbeek- leen matte stembusstrijd zijn de verkiezingen voor de ■Provinciale Staten gisteren uitgelopen op een - voor Ne derlandse verhoudingen - complete politieke aardver schuiving. Deze stembusuitslag, die de doorbraak,vier jaar leleden,van de PvdA in het zuiden ongedaan maakt, zal ■et alleen sterk doorwerken in de provinciale politiek en |e samenstelling van de Senaat(de Eerste Kamer wordt gekozen door de Provinciale Staten), maar onvermijdelijk nok in de landspolitiek. Zo ziet de politieke kaart van Nederland er op dit mo- ient uit: Van Agt's CDA staat, sterker dan ooit, onbe- 1 aan de kop en heeft nu ongeveer evenveel aanhang i twee andere regeringspartijen PvdA en D'66 teza- »en. Zouden er nu Kamerverkiezingen zijn gehouden, dan kou de huidige regeringscoalitie weliswaar nog over een ■comfortabele meerderheid beschikken, maar CDA en VVD jouden ook samen weer in zee kunnen gaan. Zij zouden in jat geval vaster in het zadel zitten dan het eerste kabinet jan Agt-Wiegel. Dramatisch was de krachtmeting tussen VVD en PvdA, e belangrijkste exponenten van rechts en links rechts in «land. De liberalen zijn hieruit als de grote overwin naar tevoorschijn gekomen; de socialisten hebben een van Pzwaarste nederlagen in hun geschiedenis geleden. Ze W zelfs als tweede grootste partij door de VVD verdron gen. I Het (verwachte) verlies voor de PvdA en de (onverwacht jote) afkalving bij D'66 is voornamelijk te wijten aan het «dat een belangrijk deel van de aanhangers van deze men niet van zijn stemrecht gebruik heeft gemaakt, pen zij dan niet wat er gisteren op het spel stond? Wei- per. Alle grote politieke partijen hebben dag in dag uit Pamerd op het feit dat de uitslag van deze Statenverkie- Wen van grote betekenis zou kunnen zijn voor de lands- Ptiek. Waarom hebben ze dan toch Den Uyl en Terlouw steek gelaten? Heel duidelijk: omdat ze hun politieke prs niet meer begrijpen, de omschakeling van oppositie ^regeringsverantwoordelijkheid nog niet hebben ver rot, dan wel grote bezwaren hebben tegen hun beleid I-net ontbreken van beleid j»E GROENEVELT, de voorzitter van de Industriebond I? beeft gisteravond verteld, dat de FNV de politieke 7™kken van de PvdA al een jaar geleden gewaar- cjuwd heeft dat er „oorlog" zou komen als de PvdA in kabinet Van Agt zou meewerken aan een beleid zoals r laatste maanden gevoerd is. De FNV heeft woord pouden: die oorlog is er gekomen. Met alle - sinds giste- pvidente - gevolgen van dien. Zal Den Uyl nu alsnog fpn voor de FNV? zijn eerste openhartige reactie op zijn „zware neder- j zei Den Uyl gisteravond: „Wij gaan door op de ineg- Wweg". Dat is „lef hebben" zal Van der Stee gedacht jen. Maar is ook de partijleiding van van de PvdA al zo Pjterd door het Nieuw Realisme, dat zij bereid is verlie ten Uy| te blijven volgen? Kan Den Uyl in het kabinet Wel op de ingeslagen weg voortgaan nu hij een kwart l^'in aanhang heeft verspeeld? w ar ban moeten er nu eindelijk wel knopen worden tn'khat ^an moet d't tweede kabinet Van Agt alsnog «abinet „van allure" worden. Het geduld van de kie- s~ zoals gisteren gebleken - uitgeput. HILVERSUM (ANP) - Van de Nederlanders die gisteren voor het eerst naar de stem bus mochten heeft de helft of op de VVD of op het CDA gestemd. Een kwart van de jonge kiezers bracht zijn stem uit op de VVD EN 24 procent op het CDA, zo wijst een Intomart-onderzoek uit. Uit de lage opkomst, voor al in het zuiden, concludeert Den Uyl dat er twijfel heerst aan het vermogen van de po litiek om uit de crisis te ko men. In één zin het paradi- so-verhaal van Den Uijl van vorig jaar: onvermogen van de politiek is een ideale voe dingsbodem voor Nieuw Rechts, dat de verzorgings staat zal slopen. In het Bossche Casino heerst een sfeer van overga ve -de peilingen hadden de zware nederlaag voorspeld- maar niet zonder een spoor van kwaadheid en zich on begrepen te voelen.Brabant- se socialisten, zoals het Tweede Kamerlid Ine Mul- ler-van Asten kijken met ja loerse blikken naar het Bra bantse CDA -blijkbaar niet geschokt door het schandaal Siepman- dat profiteert van het herwonnen elan, veroor- (ADVERTENTIE) DAGBLAD VOOR ZUIDWEST-NEDERLAND Vanaf zaterdag 27 maart a.s. elke week in deze krant, een aantreKkelijk spel voor alle lezers, van jong tot oud. In totaal meer dan 15.000,- aan prijzen. O.a. elke week een kleurentelevisie. Let op de krant van zaterdag 27 maart a.s. zaakt door Brabantse Dries,, van de Christen Democrati sche Politiek. Terug naar het moment van de waarheid: Een aan geslagen en zwaar teleurge stelde Den Uyl kan zijn tra nen niet bedwingen als hij voor zijn achterban ver schijnt. Het ovationeel ap plaus voor de gepijnigde lei der kan daar niets aan ver anderen. Den Uyl verwoordt de teleurstelling bij de dui zenden in de provincie die zich ingezet hebben voor zijn partij. Den Uyl spreekt over een onverwacht verlies voor D'66. „Dit is de overwinnings dag van rechts. Onze aan hang heeft onze strijd in het kabinet slecht begrepen", zegt hij. In een flits van strijdbaarheid roept hij op de krachten te bundelen en op de ingeslagen koers voort te gaan. „We zijn aangeslagen, maar niet verslagen. Ook als men ons uit het kabinet wil hebben, zullen we op onze koers blijven", zegt hij. Lichtpunt Partijvoorzitter Max v.d. Berg ziet nog wel een klein lichtpunt: „De voorspelling in januari j.l. was dat we op 18 a 19 zouden uitkomen. Maar ons herstel is te gering. In 1970 zijn we echter uit een dal gekomen. We stonden toen op 21%. We weten nu dus wat onze opdracht is. We zullen ons niet laten kisten". Volgens Van de Berg heb ben de perikelen rond het ziektegeld zijn partij in de problemen gebracht. Hij verwacht niet dat er een ka binetscrisis zal ontslaan. Het socialistisch salonorkest „Creme" speelt intussen on verstoord verder. Deze groep laat zich door de situatie in ieder geval niet kisten. Vervolg van pagina 1 Als de uitslag van de Staten verkiezingen van gisteren niet met de Kamerverkie zingen van vorig jaar, maar met de Statenverkiezingen van vier jaar geleden wordt vergeleken, ontstaat een heel ander beeld. Gelijk blijft het enorme verlies van de PvdA, dat een Jerde van de aanhang in de provincies heeft verloren. En ook de winst van de WD, sok een-derde, blijft groot. Maar voor D'66 en CDA valt het beeld anders uit. In vergelijking met 1978 leidt het CDA een licht verlies, terwijl D'66 het aantal zetels in de Provinciale Staten in totaal bijna ziet verdubbe len. Opvallend was dat de op komst gisteren meer dan tien procent lager was dan in 1978, toen nog bijna tach tig procent van de kiezers opkwam. Bij de Kamerver kiezingen van vorig jaar kwam zelfs 86 procent op. Zoals bekend heeft een lage opkomst vooral negatieve gevolgen voor de linkse par tijen, terwijl de rechtse par tijen met een onveranderd aantal trouwe kiezers wel een percentuele overwin ning kunnen behalen. Opmerkelijk waren giste ren nog de verschuivingen van kiezers tussen de partij en. De PvdA verloor vooral aanhang aan de kleine linkse partijen, die het zeer goed deden. Ook stapten er kiezers over naar CDA en in mindere mate WD. Bij het CDA viel op dat een enorm aantal stemmers, nu een WD-hokje rood maakte. D'66 verloor kiezers aan alle partijen. Den Uyl en Terlouw we ten hun verliezen vooral aan de geringe opkomst onder hun achterban. Den Uyl, die sprak van „een zware neder laag voor progressief Neder land" leidde er „ernstige twijfel" uit af van zijn kie zers over het vermogen van de politiek om een uitweg te bieden uit de crisis. Bij het CDA was met dik tevreden en meent men dat de partij hierdoor in het ka binet een zwaardere stem krijgt. (Voor reactie Van Agt zie elders deze pagina). Mi nister Van der Stee(Finan- ciën), die terloops nog op merkte dat er geen bijna- akkoord is over de miljar- denbezuingingen in de Voor jaarnota, zei dat er niet valt aan te ontkomen dat het CDA nu harder met de vuist op tafel kan slaan bij con flicten in het Catshuis. Frac tievoorzitter Lubbers zei te menen dat de tegenstellin gen in het coalitiekabinet niet noodzakelijk grotere hoeven te worden. Wel zag hij het risico dat de PvdA het na de nederlaag van gis teren voor gezien houdt en uit het kabinet stapt. Den Uyl schatte die kans zelfs op vijftig procent. Uit andere PvdA-reacties viel dat niet op te maken. PvdA-Kamer- fractievoorzitter Meijer zei geen wijziging in de opstel ling te verwachten van de drie politieke partijen in het kabinetsbeleid. En partij voorzitter Max van den Berg, meent dat zijn partij het vertrouwen van de kie zers wel weer weet terug te winnen door „een duidelijke beleid te voeren, maar geen andere koers". Ook Dern Uyl twijfels niet aan het door de PvdA-bewindslieden ge voerde beleid. Brinkhorst, voorzitter van de D'66-fractie in de Tweede Kamer, was niet verrast door het verlies van de pro gressieve regeringspartijen ten opzichte van de kamer verkiezingen. Hij was het met Den Uyl eens dat een half jaar strijd om nieuw re geringsbeleid voor werkge legenheid en de noodzaak van bezuinigingen kennelijk slecht begrepen is door de eigen aanhang. D'66 partij voorzitter Van Berkom zei dat er met hem in ieder ge val niet- hoeft te worden ge- sproeken over de overstap van D'66 naar een coalitie samen met CDA en VVD. De kleine rechtse partijen waren zeer tevreden over de uitslagen, die voor de RPF duidelijke winst opleverde. De aanvoerders van klein links, waar de aanhang dui delijk groeide, bleken meer bezorgd over de overwegen de verschuiving naar rechts. Van der Spek (PSP) voor spelde dat de PvdA het in het kabinet extra moeilijk zal krijgen. Marcus Bakker (CPN) constateerde dat de kiezers niet over het kabi netsbeleid hebben gestemd, maar wel tegen allerlei maatregelen. Ria Beckers (PPR) noemde de uitslag voor haar partij, veelal in combinatie met PSP en CPN, heel behoorlijk. Zij is niet ongerust over een breuk in de regeringscoalitie, want Van Agt wil wel met de VVD verder, maar de CDA-frac- tie in de Tweede Kamer niet, verklaarde zij. Van onze parlementaire redactie KAPELLE - De hartelijke bejegening van premier Van Agt aan het adres van Hans Wiegel heeft geen verdere betekenis. „Zou ik daarmee een tijdbom onder het kdbninet leggen? On zin.' Het is gewoon een daad van sportiviteit. Waarom zou ik bij de andere politici achterblijven? Waarom is het ongeoorloofd dat ik terloops melding maak van het feit dat ik met Hans Wiegel bevriend ben geble ven?" Dat verklaarde Van Agt gisteravond tegenover onze krant. De premier wijst hardnekkig van de hand dat de bereidheid van de PvdA om concessies te doen tot nul zou zijn geredu ceerd. „Dat moet ik nog be zien. Tot nu toe ben ik voortdurend onder de in druk gekomen van de rea liteitszin van mijn colle ga's in het kabinet. Als met name de PvdA die conces siebereidheid niet had ge toond was het kabinet al lang geknapt. Nu liggen de verhoudingen materieel onmiskenbaar anders. Wie realist is houdt hier reke ning mee". Na een gesprek van een minuut werd Van Agt weer weggetrokken,'om Zeeuws fruit, mosselen en andere lekkernijen in ontvangst te nemen. Hij zelf beperkte de keuze tot het consumeren van een oranjewortel Van onze parlementaire redactie KAPELLE - Zeeuwse meis jes, muziekkorpsen, de wiel renner Cees Priem en vele CDA-leden wachtten gister avond in Kapelle ongeduldig de komst af van een triomfe rende minister-president Van Agt. Terwijl het gasten boek voor een handtekening gereed lag, betrad hij, de ar men geheven, het podium. „Triomfantelijkheid past niet, maar vreugde wel. Het is duidelijk dat de kiezers steun hebben willen geven aan een partij die jarenlang en ook het afgelopen jaar stormen heeft doorstaan". De Zeeuwen beteugelden hun vreugde, opgepept met bier en Zeeuwse bolussen, niet. De toejuichingen aan het adres van Van Agt door WD-leider Wiegel werden met luid gejuich begroet, terwijl Van Agt zelf de ver- kiezingsroes vergrootte met de uitspraak:„Ik neem al vast een voorschotje op die mooie avond in mei (moet juni zijn, red.) van de ge meenteraadsverkiezingen" De brassband uit Den Haag speelde allang weer toen de verzamelde pers zich nog verdrong voor de enige tele fooncel, en Van Agt zich tus sen zijn kiezers begaf, om onder andere zijn krachten op de fiets te beproeven met die van Cees Priem. Volgens minster-president en gedoodverfd CDA-lijst- trekker Van Agt betekent de verkiezingswinst van het CDA gekoppeld aan het ver lies van Pvd A en D'66 dat de beide laatste coalitiepart ners een belangrijk toontje lager moeten gaan zingen in het kabinet. „De verkie zingsuitslag van vandaag heeft een meerwaarde toe gevoegd aan het standpunt van de CDA-bewindslieden. Zij zullen een nog zwaarder stem krijgen binnen het ka binet. En ook de voorjaars nota zal er nog CDA-achti- ger uitzien". Van Agt, gisteravond in Kapelle, wilde geen nadere uitleg geven aan zijn recente uitspraken in de richting van een kabinet met natio nale allure. „Wij zijn met onmiskenbare moeizaam heid deze coalitie aangegaan voor de volle kabinetsperio de. Dat betekent niet dat Staten- of gemeenteraads verkiezingen dit politieke beeld zullen wijzigen. De uitslag op zich is geen reden om een einde te maken aan de samenwerking. Wel is het zo dat hjet functioneren van deze coalitie mede wordt be paald door hetgeen de kie zers ons vandaag te denken hebben gegeven. Het type van beleid binnen de coalitie zoals het CDA dat voorstaat heeft kennelijk de voorkeur van het electoraat". Van Agt wilde gister avond maar kort ingaan op de bespreking gisteren bin nen de „vijfhoek". Evenals minster den Uyl zei de pre mier te verwachten dat bin nen twee weken de voor jaarsnota er is. „Als dat niet lukt, moet het kabinet zelf tot de slotsom komen dat het niet bij machte is het werk te doen waarvoor het is aange steld. Dan zal er een ander kabinet moeten komen. Maar dat is in afwachting van hetgeen ik hoiop en ver trouw", aldus de premier, die zei de kans op een slui tende voorjaarsnota iets bo ven vijftig procent te taxe ren. I i i |S l' I 1 i

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1982 | | pagina 3