In deze
Gids-
Weekend:
Wat moet de winkelier op de hoek in de supermarktmaatschappij?
Na de
polarisatie
komt
Seth Gaaikema
De koers van Jelle Zijlstra:
zuinig zijn en nee verkopen
Alle radio en
tv-programma's
van het weekend
op de achterpagina
ff
UVINGEN
REGISTEi
mm
Een gesprek over geluk, zo ongeveer het
moeilijkste onderwerp dat er bestaat.
Hans Galjaard, hoogleraar celbiologie en
erfelijkheidsleer aan de Rotterdamse
Irasmusuniversiteit, wil er zich toch aan
wagen.
Geluk
PR
,r
De Nederlander
Gerieflijk
A52
delsregister van
van Koophandel
n voor Westelijk
nt te Breda
afgelopen week
de ondernemin-
h reven:
Ined B.V.", Me-
~at 2, Ooster
uitoefening van
delsonderneming
gebedrijf van aan
verwante grond-
aterialen en pro-
z.
andel-Maatschap-
r B.V., Bredase-
Bergen op Zoom.
'port van artikelen
houdende met
dministratie- en
toor J.J. Boertjes
I 39, Bergen op
et verzorgen en
ren van administra-
t verzorgen van
voor de belastin-
oodpecker Party
Wilderen 364, Bre-
butie van etenswa-
an consument,
er Beke Nederland
Vredenburchsingel
da. De handel in,
groothandel in en
r, uitvoer en fabri-
n allerlei voedings
in het bijzonder vers
z.
\T.E. Beljaars B.V.,
park 6, Breda. Uit-
van een zenuw-
eurologen-prak-
Max Schechtl, Een-
la, Halsteren,
onderneming, han-
ntschappen in wijn,
-verkoop aan groot-
Luso Bonneterie,
raat 2a, Roosen-
rei-fabriek.
Bouwcombinatie Al-
uckens v.o.f., Del
gel 1Breda. Het
en en (laten) uit-
van bouwwerken.
Lagarde, Elzenhof 6,
jden. Groothandel in
en aanverwante arti-
Strategem B.V.,
26, Hoeven. Het ver
en van adviezen ter
ering van onderne-
trategie enz.
i Le Gourmand Zoet-
B.V., Mauritsstraat
3reda. Import-export
n handel i zoetwa-
tlsmede andere voe-
- en genotmiddelen.
1 A. van der Giesen
ïg B.V., West-Vaarde-
8, Oudenbosch. Het
gen van haar vermo-
uitsluitend of nage-
uitsluitend in onroe-
goed, in onderneme-
in en/of effecten.
2 Automobielbedrijl I
los B.V., Ravelstraal
tergen op Zoom. De
fening van het auto-
garagebedrijf en
el in benzine en oliën,
13 De Boekenpers B.V.
itair gevestigd te Oos-1
tut feitelijk gevestigd:
nlaan 249, Alphen aan I
Rijn. Uitoefening van
drukkersbedrijf, het I
aardigen en het binden
boeken, enz. (statutaire
hrijving).
la, 28 december 1981
SURSÉANCE
VAN BETALING
griffier der Arron-
ementsrechtbank te
eda maakt bekend:
dat op 30 december
1 ter griffie van die
!:htbank is ingediend
i verzoekschrift tot
t bekomen van sur-
nce van betaling
>r:
I hel mus Stephanus
inciscus Maria Go-
sen, wonende te Ba-
gemeente Nieuw-
nneken, Kerkstraat
zaakdoende onder de
am La Voguerie, da-
ismode, te Breda,
iderstraat 23 en te s
rtogenbosch, Hintha-
;rstraat64;
Dat gemelde Recnt-
nk bij beschikking
n 30 december 1981
n verzoeker voorlopig
rséance van betaling
eft verleend, en heelt
noemd tot Rechter-
immissaris het L'a
;zer Rechtbank mr.
R.C.M. Paalvast, en
t bewindvoerder, ten-
nde met de schulde-
aar voorlopig het oe-
eer over zijn zaken te
oeren, mr. dr. E.C.M-
ragemakers, advocaat
a procei ireur, kantoor
oudende te 4817'NL
reda, Heerbaan 46-w
testbus 2118, 4800 Cu
ireda), en heeft bevo-
n dat de bekend
chuldeisers benevens
e schuldenaar bij brie
en van de griffier zui-
;n worden opgeroepe
m te verschijnen >n
aadkamer
techtbank van vrijdag
6 maart 1982 om 12J
lur, alsmede dat de oe
loemde bewindvoero
li terlij k op 12 rnaai
982 een beredeneei
rerslag van zijn bev'i
lingen in deze ter gr
'ie van voormeld
techtbank zal nedctie
eggen, overeenkomst'j
iet bepaalde in artia
>26 der Faillissement»
wet. Een ontwerp-^
koord is niet bij het ve
zoekschrift ëeVhcr
Breda, 30 decern o«
1981. „ht.
De griffier der reet»
bank voornoemd,
Drs. E.J.H.M. HOW
mans.
ZATERDAG 2 JANUAR11982
Door
Rinze Brandsma
Na anderhalf uur praten,
vragen, filosoferen, uit
dagen en redetwisten
over de thema's geluk,
eenzaamheid, leven van
een minimum, kortom: of
wij het hier in Nederland
wel zo slecht maken, zeg
ik dat een beetje geld best
bijdraagt tot mijn geluk.
Je mag dat alleen niet
zeggen in ons land, dat
hoort niet.
Professor Hans Galjaard
stuift onmiddellijk op.
„Wéééat, mag je dat niet zeg
gen: geld maakt gelukkig? Er
wordt uitsluitend dét gezegd,
ik hoor niet anders. Daar
word ik juist zo doodziek van.
Ik snap niet hoe meneer Wim
Kok het elke keer weer voor
elkaar krijgt, zo'n veronge
lijkt gezicht te zetten. Een
prestatie, hoor. Komt 'ie in
beeld, licht erop, géat die bek
weer scheef. Daarna die Van
Veen, óók al zo'n zuinig
mondje, blluh, altijd maar
rót."
„Ik vind dat er véél te véél
over geld gepraat wordt. Ik
ben in een..nee, arm kan ik
niet zeggen, maar wel zeer
zeer krap gezin opgegroeid en
nu heb ik dan wat je zegt een
hoog inkomen en het doet me
geen van tweeën iets. Ja, dan
koop je een nieuwe auto en je
geeft flink gas en je denkt
goh, het lijkt wel een vlieg
tuig. Maar geluk...het zijn
van die kleine korte momen
ten van kinderlijk..Ik gelóóf
ook niet in het verhaal van die
minimumlijders en oh, oh, oh,
wat rot. Dat dat het punt is."
Twee uur praten met
prof.dr.Hans Galjaard (46)
over het thema geluk. „Of ge
luk te definiëren is? Het is zo
individueel bepaald. Ik ken,
denk ik vaak, mezelf, mijn
vrouw, mijn drie kinderen.
Maar dan begin ik al te aarze
len. Weet ik echt wel zo goed
of en waarin mijn oudste zoon
gelukkig is? Toch zou je dat
wél moeten weten."
„Wat mensen echt belang
rijk vinden? Gezondheid, ge
luk, weten wie je bent, identi
teit, weten dat je nodig bent,
heel menselijke waarden zijn
dat. Hebben ze ook gevraagd
voor een rapport, Leefsituatie
Nederlandse Bevolking. Wat
geeft de belangrijkste waarde
aan uw leven? Het gezin komt
dan nummer één."
Geluk en de politiek.
„Er is een kloof tussen het
wat chaotische gevoelsmatige
denken en de politiek, die be
trekkelijk onmachtig is om
menselijke dingen te vertalen.
Daardoor is maar een derde
van de Nederlanders, heb ik
gelezen in een rapport, tevre
den met de maatschappij. Dat
is heel gek, want ik heb eens
uitgezocht waar Nederlanders
wél tevreden mee zijn.
„Dan blijkt, dat tussen de 80
en 90 procent van de Neder
landers tevreden tot buitenge
woon tevreden is met z'n fi
nanciële positie, met wonen,
met dagelijkse bezigheden,
vrienden, familie. Dus wij zijn
wél voor een groot deel tevre
den met wat we hebben en
met wat er is, maar slechts
een derde is tevreden met de
maatschappij. Wie moet zich
dat nu aantrekken? Nou, vol
gens mij de politiek, want dat
is de vertaling naar die maat
schappij."
Galjaard vergelijkt de poli
tiek met een huwelijk.
„Die man komt elke avond
maar niet thuis. Elke keer
weer een excuus. En die
„Het gevoel hebben
dat je meedoet, dat je
v.' t
V-
i|
S: il
vrouw houdt van hem, accep
teert het want die man werkt
hard. Maar op een gegeven
moment is de vrouw het ge
woon zat, die denkt: nu kan 'ie
lullen wat 'ie wil, maar nu ga
ik weg. Ik heb eens op een le
zing verteld over een hoogle
raarsvrouw. Sprak mij erg
aan, is ook echt gebeurd.
„Die vrouw doet de deur
open, staat daar iemand, niet
onaantrekkelijk om te zien. Ik
geloof iets in veters of zo. Ze
heeft de man een arm gegeven
en is ook nooit meer terugge
komen bij haar professor."
Praten met professor Gal
jaard over geluk is geen wille
keurige keus. Juist hij heeft
veel nagedacht over geluk,
eenzaamheid, werkloosheid,
gezelligheid, het moderne ge
zin, leven in een „minimum"-
situatie, doemdenken. En hij
heeft daar heel zinnige dingen
over gezegd en geschreven in
het Boek van de Maand (april)
over „De Nederlander".
Galjaard was ook de dra
gende figuur van enkele Gro
te Uren U van Koos Postema
in '79 en '80, fascinerende tv-
programma's over Zorgen
voor de mens van morgen, Ta
boes rond de erfelijkheid er
(naar een eigen idee) het Le
ven van de Nederlander. Vooi
de Koninklijke Academie var
Wetenschappen pleegde hi;
een onderzoek naar de Toe
komst van de Nederlander.
Dit jaar maakte hij voor de
NCRV met Henk Mochel een
programma over zijn werk,
cel-onderzoek. Koos Postema
noemt hem „een man met een
grote sociale bewogenheid".
Galjaard wordt, en dat is
heel aangenaam, niet geremd
door valse bescheidenheid. Hij
is - vanaf zijn 32ste - hoogle
raar celbiologie en erfelijk
heidsleer, doet vruchtwater-
onderzoek maar „leeft niet bij
vruchtwater alleen". Van
daar.
Als ik net binnen ben: „Ik
heb er wel bezwaar tegen dat
ze mij laten opdraven als Be
kende Nederlander, zoals je
op tv zo vaak ziet. Bekende
Nederlanders, ach, wat pres
teren die eigenlijk? Meneer
Albert Mol, Jos Brink, hoe is 't
mogelijk dat die gezichten
steeds weer verschijnen, wat
doen die eigenlijk? Zulke fi
guren blijven in het circuit
van de Bekende Nederlander,
los van hun prestaties. In het
buitenland ben je juist bekend
omdat je iets gepresteerd
hebt."
„Ik denk dan aan de klein
schalige gemeenschappen, de
dorpen van vroeger. Als je
daar iemand was, betekende
dat dat je identiteit had. Iden
titeit verwerven nu is, bij
voorbeeld voor jongeren, heel
moeilijk."
Het geluk komt weer op de
proppen.
„Een van de belangrijkste
voorwaarden voor geluk is het
gevoel te hebben dat je mee
doet, invloed uitoefent, nodig
bent voor anderen, iets tot
stand brengt. Nou, mensen
hebben minder en minder dat
gevoel."Omweg
Aangeven wat geluk precies
is, dat is moeilijk, vind Gal
jaard. Je kunt het wel duide
lijk maken via een omweg,
door te zeggen wat je onge
lukkig maakt. Toch is juist
professor Galjaard vaak bezig
geweest dat geluk te betrap
pen. Is geluk dan soms stabili
teit?
„Ja, maar niet als stabiliteit
betekent: houden wat we heb
ben. Ook ik werk liever met
mensen die iets willen wat
niet kan (zoals je in de PvdA
vaak hoort) dan met mensen
die zeggen 'houwe wat we
hebbe' (de WD). Mensen voe
len zich wel beter als ze met
zichzelf in evenwicht zijn, we
ten wie ze zijn en wat ze bete
kenen in een kleine groep.
„Ongeluk is, dat je je be
dreigd gaat voelen. Bedreigd
door de maatschappij, je werk
niet meer aankunnen. In je
relatie gaan denken: kan ik de
ander nog wel boeien, enzo
voort.
„Belangrijker dan stabili
teit lijkt mij het gevoel dat er
iemand is waar jij altijd op te
rug kunt vallen. Het lijkt mij
ook een geluksgevoel dat juist
als je faalt die ander je niet in
de steek laat. In je werk en
ook in je privéleven. Maar dat
heeft lang niet iedereen. Dat
merk ik ook aan de brieven
die ik krijg op mijn artikelen
in Libelle, op mijn televisie
programma's. Mensen die echt
niemand hebben om op terug
te vallen. Veel meer vrouwen
HANS Galjaard: Het mate
riële komt pas op de vierde
plaats
dan mannen overigens. Kan
zijn dat mannen dat minder
snel durven bekennen."
Maken wij het werkelijk zo
slecht in Nederland? Zit het
klagen ons soms in het bloed?
Zó minimaal is onze situatie
toch niet?
„Dat moet je in dit land niet
zeggen. Materieel is toch een
situatie bereikt waarin je alle
reden hebt om tevreden te
zijn. Uit een onderzoek blijkt
dat 83 procent tevreden tot
buitengewoon tevreden is met
wonen en dagelijkse bezighe
den. Tevreden met z'n finan
ciële en maatschappelijke po
sitie is 74 procent. Driekwart
van de bevolking! Dat vind ik
niet gek,hoor."
„Materieel hebben we het
móximaal goed. Kun je zeg
gen: jij zeker, maar jij bent
geen minimumloner, jij kunt
niet echt beoordelen hoe die
het heeft. Maar zijn geluk en
zijn ongeluk verschillen niet
wezenlijk van dat van mij.
Dat heeft betrekkelijk weinig
te maken met je materiële si
tuatie. Je zult een geriefelijk
leven hebben maar daarbij
een slechte gezondheid, of
mensen kwijtraken die je lief
zijn. Dan houdt dat je meer
bezig dan je materieel gerie
felijke toestand."
„Ik word moe van het niet
te stuiten materialisme. Fout,
volstrekt fout is dat. Het klopt
ook niet met wat mensen in
interviews en enquêtes heb
ben gezegd over gelukkig zijn
en tevredenheid. In een rap
port over wat mensen belang
rijk vinden komt het materië
le pas op de vierde plaats. Op
de eerste plaats staat gezond
heid, liefde is nummer twee,
gelukkig zijn drie en dan
komt pas geriefelijk leven."
Over onze vele echtschei
dingen heeft prof.Hans Gal
jaard eens gezegd: „Het ik
heeft de voorrang gekregen.
De partner moet jóu iets leve
ren, in plaats van andersom.
Zelfontplooiing is de leus. Ik
vraag me wel eens af bij zo'n
snelle scheiding, hebben die
mensen hun best wel gedaan?
En als je kinderen wilt, blijf
dan de eerste twintig jaar bij
elkaar. Doe dat vanuit de ver
antwoordelijkheid voor de
mensen die je zelf op de we
reld helpt."
In het gesprek komt Gal
jaard daar op terug. Het ik-
tijdperk als gelukbederver.
„Ja, bij ons is het tweemaal
zelfontplooiing in de relatie,
de een én de ander. De Chine
zen hebben dat precies an
dersom: heb geen verwach
tingen van je relatie, dan kan
het ook niet tegenvallen. Wij
hier gaan het huwelijk, de re
latie nu in onder de verwach
ting dat de ander moet bijdra
gen aan mijn zelfontplooiing."