In deze Gids- Weekend: Wat moet de winkelier op de hoek in de supermarktmaatschappij? Na de polarisatie komt Seth Gaaikema De koers van Jelle Zijlstra: zuinig zijn en nee verkopen Alle radio en tv-programma's van het weekend op de achterpagina ff UVINGEN REGISTEi mm Een gesprek over geluk, zo ongeveer het moeilijkste onderwerp dat er bestaat. Hans Galjaard, hoogleraar celbiologie en erfelijkheidsleer aan de Rotterdamse Irasmusuniversiteit, wil er zich toch aan wagen. Geluk PR ,r De Nederlander Gerieflijk A52 delsregister van van Koophandel n voor Westelijk nt te Breda afgelopen week de ondernemin- h reven: Ined B.V.", Me- ~at 2, Ooster uitoefening van delsonderneming gebedrijf van aan verwante grond- aterialen en pro- z. andel-Maatschap- r B.V., Bredase- Bergen op Zoom. 'port van artikelen houdende met dministratie- en toor J.J. Boertjes I 39, Bergen op et verzorgen en ren van administra- t verzorgen van voor de belastin- oodpecker Party Wilderen 364, Bre- butie van etenswa- an consument, er Beke Nederland Vredenburchsingel da. De handel in, groothandel in en r, uitvoer en fabri- n allerlei voedings in het bijzonder vers z. \T.E. Beljaars B.V., park 6, Breda. Uit- van een zenuw- eurologen-prak- Max Schechtl, Een- la, Halsteren, onderneming, han- ntschappen in wijn, -verkoop aan groot- Luso Bonneterie, raat 2a, Roosen- rei-fabriek. Bouwcombinatie Al- uckens v.o.f., Del gel 1Breda. Het en en (laten) uit- van bouwwerken. Lagarde, Elzenhof 6, jden. Groothandel in en aanverwante arti- Strategem B.V., 26, Hoeven. Het ver en van adviezen ter ering van onderne- trategie enz. i Le Gourmand Zoet- B.V., Mauritsstraat 3reda. Import-export n handel i zoetwa- tlsmede andere voe- - en genotmiddelen. 1 A. van der Giesen ïg B.V., West-Vaarde- 8, Oudenbosch. Het gen van haar vermo- uitsluitend of nage- uitsluitend in onroe- goed, in onderneme- in en/of effecten. 2 Automobielbedrijl I los B.V., Ravelstraal tergen op Zoom. De fening van het auto- garagebedrijf en el in benzine en oliën, 13 De Boekenpers B.V. itair gevestigd te Oos-1 tut feitelijk gevestigd: nlaan 249, Alphen aan I Rijn. Uitoefening van drukkersbedrijf, het I aardigen en het binden boeken, enz. (statutaire hrijving). la, 28 december 1981 SURSÉANCE VAN BETALING griffier der Arron- ementsrechtbank te eda maakt bekend: dat op 30 december 1 ter griffie van die !:htbank is ingediend i verzoekschrift tot t bekomen van sur- nce van betaling >r: I hel mus Stephanus inciscus Maria Go- sen, wonende te Ba- gemeente Nieuw- nneken, Kerkstraat zaakdoende onder de am La Voguerie, da- ismode, te Breda, iderstraat 23 en te s rtogenbosch, Hintha- ;rstraat64; Dat gemelde Recnt- nk bij beschikking n 30 december 1981 n verzoeker voorlopig rséance van betaling eft verleend, en heelt noemd tot Rechter- immissaris het L'a ;zer Rechtbank mr. R.C.M. Paalvast, en t bewindvoerder, ten- nde met de schulde- aar voorlopig het oe- eer over zijn zaken te oeren, mr. dr. E.C.M- ragemakers, advocaat a procei ireur, kantoor oudende te 4817'NL reda, Heerbaan 46-w testbus 2118, 4800 Cu ireda), en heeft bevo- n dat de bekend chuldeisers benevens e schuldenaar bij brie en van de griffier zui- ;n worden opgeroepe m te verschijnen >n aadkamer techtbank van vrijdag 6 maart 1982 om 12J lur, alsmede dat de oe loemde bewindvoero li terlij k op 12 rnaai 982 een beredeneei rerslag van zijn bev'i lingen in deze ter gr 'ie van voormeld techtbank zal nedctie eggen, overeenkomst'j iet bepaalde in artia >26 der Faillissement» wet. Een ontwerp-^ koord is niet bij het ve zoekschrift ëeVhcr Breda, 30 decern o« 1981. „ht. De griffier der reet» bank voornoemd, Drs. E.J.H.M. HOW mans. ZATERDAG 2 JANUAR11982 Door Rinze Brandsma Na anderhalf uur praten, vragen, filosoferen, uit dagen en redetwisten over de thema's geluk, eenzaamheid, leven van een minimum, kortom: of wij het hier in Nederland wel zo slecht maken, zeg ik dat een beetje geld best bijdraagt tot mijn geluk. Je mag dat alleen niet zeggen in ons land, dat hoort niet. Professor Hans Galjaard stuift onmiddellijk op. „Wéééat, mag je dat niet zeg gen: geld maakt gelukkig? Er wordt uitsluitend dét gezegd, ik hoor niet anders. Daar word ik juist zo doodziek van. Ik snap niet hoe meneer Wim Kok het elke keer weer voor elkaar krijgt, zo'n veronge lijkt gezicht te zetten. Een prestatie, hoor. Komt 'ie in beeld, licht erop, géat die bek weer scheef. Daarna die Van Veen, óók al zo'n zuinig mondje, blluh, altijd maar rót." „Ik vind dat er véél te véél over geld gepraat wordt. Ik ben in een..nee, arm kan ik niet zeggen, maar wel zeer zeer krap gezin opgegroeid en nu heb ik dan wat je zegt een hoog inkomen en het doet me geen van tweeën iets. Ja, dan koop je een nieuwe auto en je geeft flink gas en je denkt goh, het lijkt wel een vlieg tuig. Maar geluk...het zijn van die kleine korte momen ten van kinderlijk..Ik gelóóf ook niet in het verhaal van die minimumlijders en oh, oh, oh, wat rot. Dat dat het punt is." Twee uur praten met prof.dr.Hans Galjaard (46) over het thema geluk. „Of ge luk te definiëren is? Het is zo individueel bepaald. Ik ken, denk ik vaak, mezelf, mijn vrouw, mijn drie kinderen. Maar dan begin ik al te aarze len. Weet ik echt wel zo goed of en waarin mijn oudste zoon gelukkig is? Toch zou je dat wél moeten weten." „Wat mensen echt belang rijk vinden? Gezondheid, ge luk, weten wie je bent, identi teit, weten dat je nodig bent, heel menselijke waarden zijn dat. Hebben ze ook gevraagd voor een rapport, Leefsituatie Nederlandse Bevolking. Wat geeft de belangrijkste waarde aan uw leven? Het gezin komt dan nummer één." Geluk en de politiek. „Er is een kloof tussen het wat chaotische gevoelsmatige denken en de politiek, die be trekkelijk onmachtig is om menselijke dingen te vertalen. Daardoor is maar een derde van de Nederlanders, heb ik gelezen in een rapport, tevre den met de maatschappij. Dat is heel gek, want ik heb eens uitgezocht waar Nederlanders wél tevreden mee zijn. „Dan blijkt, dat tussen de 80 en 90 procent van de Neder landers tevreden tot buitenge woon tevreden is met z'n fi nanciële positie, met wonen, met dagelijkse bezigheden, vrienden, familie. Dus wij zijn wél voor een groot deel tevre den met wat we hebben en met wat er is, maar slechts een derde is tevreden met de maatschappij. Wie moet zich dat nu aantrekken? Nou, vol gens mij de politiek, want dat is de vertaling naar die maat schappij." Galjaard vergelijkt de poli tiek met een huwelijk. „Die man komt elke avond maar niet thuis. Elke keer weer een excuus. En die „Het gevoel hebben dat je meedoet, dat je v.' t V- i| S: il vrouw houdt van hem, accep teert het want die man werkt hard. Maar op een gegeven moment is de vrouw het ge woon zat, die denkt: nu kan 'ie lullen wat 'ie wil, maar nu ga ik weg. Ik heb eens op een le zing verteld over een hoogle raarsvrouw. Sprak mij erg aan, is ook echt gebeurd. „Die vrouw doet de deur open, staat daar iemand, niet onaantrekkelijk om te zien. Ik geloof iets in veters of zo. Ze heeft de man een arm gegeven en is ook nooit meer terugge komen bij haar professor." Praten met professor Gal jaard over geluk is geen wille keurige keus. Juist hij heeft veel nagedacht over geluk, eenzaamheid, werkloosheid, gezelligheid, het moderne ge zin, leven in een „minimum"- situatie, doemdenken. En hij heeft daar heel zinnige dingen over gezegd en geschreven in het Boek van de Maand (april) over „De Nederlander". Galjaard was ook de dra gende figuur van enkele Gro te Uren U van Koos Postema in '79 en '80, fascinerende tv- programma's over Zorgen voor de mens van morgen, Ta boes rond de erfelijkheid er (naar een eigen idee) het Le ven van de Nederlander. Vooi de Koninklijke Academie var Wetenschappen pleegde hi; een onderzoek naar de Toe komst van de Nederlander. Dit jaar maakte hij voor de NCRV met Henk Mochel een programma over zijn werk, cel-onderzoek. Koos Postema noemt hem „een man met een grote sociale bewogenheid". Galjaard wordt, en dat is heel aangenaam, niet geremd door valse bescheidenheid. Hij is - vanaf zijn 32ste - hoogle raar celbiologie en erfelijk heidsleer, doet vruchtwater- onderzoek maar „leeft niet bij vruchtwater alleen". Van daar. Als ik net binnen ben: „Ik heb er wel bezwaar tegen dat ze mij laten opdraven als Be kende Nederlander, zoals je op tv zo vaak ziet. Bekende Nederlanders, ach, wat pres teren die eigenlijk? Meneer Albert Mol, Jos Brink, hoe is 't mogelijk dat die gezichten steeds weer verschijnen, wat doen die eigenlijk? Zulke fi guren blijven in het circuit van de Bekende Nederlander, los van hun prestaties. In het buitenland ben je juist bekend omdat je iets gepresteerd hebt." „Ik denk dan aan de klein schalige gemeenschappen, de dorpen van vroeger. Als je daar iemand was, betekende dat dat je identiteit had. Iden titeit verwerven nu is, bij voorbeeld voor jongeren, heel moeilijk." Het geluk komt weer op de proppen. „Een van de belangrijkste voorwaarden voor geluk is het gevoel te hebben dat je mee doet, invloed uitoefent, nodig bent voor anderen, iets tot stand brengt. Nou, mensen hebben minder en minder dat gevoel."Omweg Aangeven wat geluk precies is, dat is moeilijk, vind Gal jaard. Je kunt het wel duide lijk maken via een omweg, door te zeggen wat je onge lukkig maakt. Toch is juist professor Galjaard vaak bezig geweest dat geluk te betrap pen. Is geluk dan soms stabili teit? „Ja, maar niet als stabiliteit betekent: houden wat we heb ben. Ook ik werk liever met mensen die iets willen wat niet kan (zoals je in de PvdA vaak hoort) dan met mensen die zeggen 'houwe wat we hebbe' (de WD). Mensen voe len zich wel beter als ze met zichzelf in evenwicht zijn, we ten wie ze zijn en wat ze bete kenen in een kleine groep. „Ongeluk is, dat je je be dreigd gaat voelen. Bedreigd door de maatschappij, je werk niet meer aankunnen. In je relatie gaan denken: kan ik de ander nog wel boeien, enzo voort. „Belangrijker dan stabili teit lijkt mij het gevoel dat er iemand is waar jij altijd op te rug kunt vallen. Het lijkt mij ook een geluksgevoel dat juist als je faalt die ander je niet in de steek laat. In je werk en ook in je privéleven. Maar dat heeft lang niet iedereen. Dat merk ik ook aan de brieven die ik krijg op mijn artikelen in Libelle, op mijn televisie programma's. Mensen die echt niemand hebben om op terug te vallen. Veel meer vrouwen HANS Galjaard: Het mate riële komt pas op de vierde plaats dan mannen overigens. Kan zijn dat mannen dat minder snel durven bekennen." Maken wij het werkelijk zo slecht in Nederland? Zit het klagen ons soms in het bloed? Zó minimaal is onze situatie toch niet? „Dat moet je in dit land niet zeggen. Materieel is toch een situatie bereikt waarin je alle reden hebt om tevreden te zijn. Uit een onderzoek blijkt dat 83 procent tevreden tot buitengewoon tevreden is met wonen en dagelijkse bezighe den. Tevreden met z'n finan ciële en maatschappelijke po sitie is 74 procent. Driekwart van de bevolking! Dat vind ik niet gek,hoor." „Materieel hebben we het móximaal goed. Kun je zeg gen: jij zeker, maar jij bent geen minimumloner, jij kunt niet echt beoordelen hoe die het heeft. Maar zijn geluk en zijn ongeluk verschillen niet wezenlijk van dat van mij. Dat heeft betrekkelijk weinig te maken met je materiële si tuatie. Je zult een geriefelijk leven hebben maar daarbij een slechte gezondheid, of mensen kwijtraken die je lief zijn. Dan houdt dat je meer bezig dan je materieel gerie felijke toestand." „Ik word moe van het niet te stuiten materialisme. Fout, volstrekt fout is dat. Het klopt ook niet met wat mensen in interviews en enquêtes heb ben gezegd over gelukkig zijn en tevredenheid. In een rap port over wat mensen belang rijk vinden komt het materië le pas op de vierde plaats. Op de eerste plaats staat gezond heid, liefde is nummer twee, gelukkig zijn drie en dan komt pas geriefelijk leven." Over onze vele echtschei dingen heeft prof.Hans Gal jaard eens gezegd: „Het ik heeft de voorrang gekregen. De partner moet jóu iets leve ren, in plaats van andersom. Zelfontplooiing is de leus. Ik vraag me wel eens af bij zo'n snelle scheiding, hebben die mensen hun best wel gedaan? En als je kinderen wilt, blijf dan de eerste twintig jaar bij elkaar. Doe dat vanuit de ver antwoordelijkheid voor de mensen die je zelf op de we reld helpt." In het gesprek komt Gal jaard daar op terug. Het ik- tijdperk als gelukbederver. „Ja, bij ons is het tweemaal zelfontplooiing in de relatie, de een én de ander. De Chine zen hebben dat precies an dersom: heb geen verwach tingen van je relatie, dan kan het ook niet tegenvallen. Wij hier gaan het huwelijk, de re latie nu in onder de verwach ting dat de ander moet bijdra gen aan mijn zelfontplooiing."

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1982 | | pagina 13