Politieke truc zet Hadad
weer stevig in zadel
De Brauw krijgt
elk miljoen
dat hij vraagt
Meubelfabriek Oisterwijk
Lage p
[Engelse
°P weg
Lot kabinet toch nog in handen CVP
SAOEDI'S
Z-Afrika
meldt lucht
gevecht
jmet Angola
DINSDAG 10 NOVEMBER 1981
XMWEM
ACHTERGROND
DINSDAG 10 NOVEMB
Coalities
Onthutsend
Chaos
Boudewijn
Spijt
PLO
Energiediscussie van 35 miljoen gulden
Zijspoor
Oisterwijk:
BEGIN HEK,
MOSKOU: VS
HANDEN
AF VAN CUBA
I PRETORIA Zuidafrikaan-
I se vliegtuigen hebben een
I Angolees gevechtsvliegtuig
I van het type Mig 21 neerge-
1 schoten en een een ander ge-
I dwongen te vluchten in een
I luchtgevecht bij de Nami-
I bisch- Angolese grens, zo
I nfj1 - worden gehouden,
I oiairu? de alliantie van so-
^"democraten 44 procent
I ha? stemmen zouden be-
I ca en Labour en de con-
nr
Door onze correspondent
Mare de Koninck
BRUSSEL - Opsplitsing
van België in twee onaf
hankelijke (deel- ?)staten
Vlaanderen en Wallonië
lijkt na de parlementsver
kiezingen van afgelopen
zondag dichterbij dan ooit.
Niet omdat de kiezers zich
in beide landsdelen zo
eensluidend voor de schei
ding zouden hebben uitge
sproken, maar omdat -
kenmerk van het noodlot -
ook de burgers die vast
blijven houden aan de een
heidsstaat, met hun stem
de ontbinding hebben bev
orderd. Een analyse van de
stembusuitslag leert im
mers dat de politieke aard
verschuiving die heeft
plaatsgehad, zich uitstrekt
naar twee onvergelijkbare
zwaartepunten, waar tus
sen in theorie geen verbin
ding mogelijk is.
Politiek-economisch ge
sproken maakt België een
ruk naar rechts, hetgeen
de samenleving naar het
conflictmodel stuwt. De
massale vlucht uit het al
machtige christen-demo
cratische centrum heeft de
drie grote politieke „fami
lies" van vergelijkbare
zwaarte gemaakt. In
Vlaanderen en Wallonië
tezamen zijn de katholieke
CVP en PSC van Tinde-
mans en Vanden Boey-
nants 21 kwijtgeraakt en
op een totaal van 61 terug
gevallen. De liberalen ko
men, nationaal gezien, van
36 op 51 kamerzetels en de
stabiele socialisten lopen
met het been heen, want
zijn nu ineens met hun 62
afgevaardigden de groot
ste „strekking".
In de Belgische kamer
van 212 afgevaardigden
zijn nu op papier diverse
coalities te vormen. Zowel
centrum-rechts als cen
trum-links als rechts-
links (liberaal-socialis
tisch, met een oppositie-
kuur voor de CVP) hebben
een meerderheid.
Maar in de praktijk zal
een kabinet van christen-
Ontbinding België
geen theorie meer
De liberale PW-
voorzitter De Clerq met
de socialistische minis
ter Willy Claes.
CVP-voorzitter Tin-
demans heeft ondanks het grote verlies
voor zijn partij toch het eerste woord in
deformatie van een nieuw kabinet.
De Waalse socialis
ten-voorzitter, die voor zijn PS-achter-
ban meer macht voor Wallonië moet
eisen.
democraten en liberalen in
het economisch zwaar ge
teisterde Wallonië, waar
de socialisten van Spitaels
met 36 procent van de
stemmen verreweg de
grootste macht vormen,
stuiten op een vakbonds
front dat intussen ook rijp
is voor Waalse autonomie.
Een hernieuwde samen
werking van het confessio
nele midden met de socia
listen lijkt uitgesloten om
dat Tindemans het CVP-
debacle toeschrijft aan zijn
jarenlange toegevingen
aan links. En een regering
van socialisten en libera
len naar Westduits model
is met de gepolariseerde
Belgische maatschappijvi
sies vrijwel ondenkbaar.
Formules als een zaken- of
een driestromenkabinet
dringen zich in crisistijd
altijd op, maar zouden - zo
al geprobeerd - het top
punt van instabiliteit vor
men.
Hoewel de Belgen dus
politiek dus duidelijker
hebben gekozen dan ooit,
hebben ze eveneens het
centraal gezagsvacuüm
vergroot. Dat zal zware
gevolgen hebben vanwege
die andere tendens in het
stembusresultaat: de ver
sterking van de Vlaamse
en Waalse autonomie. Zijn
immers de winnende libe
ralen van huis uit „unita-
risten", de zegevierende
Vlaamse Volks Unie (van
14 naar 20 zetels) denkt
eveneens liberaal maar
eist onverbiddelijk een on
afhankelijke Vlaamse
staat. Dat terwijl in Wal
lonië de Spitaels-socialis-
ten het economisch zelfbe
schikkingsrecht al even
vurig belijden. Men ziet nu
eenmaal in noord en in
zuid het anderstalige
landsgedeelte als boycotter
bij uitstek van het eigen
welvaartsherstel.
Geen wonder dat giste
ren tussen de politieke lei
ders de toch onthutsende
discussie losbrak of er nog
wel een nationale regering
moet worden geformeerd.
Sinds de verkiezingen van
zondag zijn de Waalse en
de Vlaamse deelregering -
van elk negen ministers -
immers grondwettelijk
zelfstandig geworden en
alleen verantwoordelijk
tegenover ieders deelpar-
lement. De deelregeringen
hebben nog wel weinig
wettelijke bevoegdheden
(streekeconomie, woning
bouw, ruimtelijke orde
ning, milieu), maar bij af
wezigheid van beslissin
gen op nationaal niveau
zal de nood de grondwet
kunnen breken.
Het behoeft geen betoog
welk een gevaarlijke chaos
te vrezen valt indien op
ongecontroleerde wijze
autonome macht toevalt
aan de nieuwe Vlaamse en
Waalse bestuursinstellin
gen. De ontbinding kan
dan zeer snel, maar niet
zonder hevige schokken en
botsingen verlopen. Het
belastingstelsel, de mone
taire eenheid, de orde
handhaving, de positie van
het koningshuis en van het
leger staan dan plotseling
op het spel.
Wie als niet-Belg denkt
dat het zo'n vaart niet zal
lopen, moet zich toch reali
seren dat onze zuiderburen
zelf inmiddels volkomen
vertrouwd zijn met deze
gedachten. De voortduren
de regeringswisselingen
van de voorbije jaren, het
stuklopen van elke over
wogen beleidsombuiging
op de Vlaams-Waalse be
langenstrijd en het uit
zicht dat sinds de jongste
verkiezingen helemaal
geen houdbare nationale
regeerploeg meer in elkaar
te timmeren valt, geeft de
separatisten akelig veel
steun van de feiten.
Diezelfde separatisten
wijzen erop dat ook andere
zeer kleine staatkundige
eenheden him levensvat
baarheid hebben bewezen:
Ierland heeft minder in
woners dan Vlaanderen en
Luxemburg zelfs maar een
fractie daarvan.
Een en ander neemt niet
weg dat het toch weer van
de CVP zal afhangen wat
er in de eerstvolgende we
ken gaat gebeuren. De
partij van Tindemans is
ondanks haar verlies de
grootste van het land ge
bleven. Natuurlijk zal ko
ning Boudewijn als beli
chaming van de eenheids
staat en bewaker van de"
grondwet de vorming van
een nationale regering ge
lasten, maar de formule -
en daarmee de levenskans
- van de coalitie zal het re
sultaat zijn van het zelfon
derzoek waaraan de geha
vende CVP gisteren met
een is begonnen. Kan de
standenpartij (die werkge
vers, middenstanders en
werknemers) standhouden
zonder standpunten te kie
zen? Zal voorzitter Tinde
mans op termijn het veld
moeten ruimen? Zal hij de
partij naar samenwerking
met de liberalen kunnen
voeren, zonder de arbei
dersvleugel te verliezen?
In het christelijk vakver
bond (ACV), dat formele
bindingen heeft met de
CVP, gaan steeds meer
stemmen op voor de vor
ming van een eigen katho
lieke arbeiderspartij. Dat
zou het definitieve einde
zijn van het harmoniemo
del waarop de CVP - en
daarmee heel België - tot
voor kort drijvende is ge
bleven.
Tenslotte zijn er ook nog
positieve elementen te vin
den in de Belgische verkie
zingsuitslag. De „groene
partijen" hebben eindelijk
een zeker succes (5 pro
cent) gekend, hetgeen voor
het verloederde Belgische
milieu hard nodig, zoniet
te laat is. En de extreme
partijen hebben het zeer
slecht gedaan. De commu
nisten zijn gehalveerd tot 2
zetels en de uiterst rechts-
en van het Vlaams Blok
blijven met 1 zetel symbo
lisch. Tenminste een be
wijs voor de vredelievend
heid (bijna) aller Belgen.
Van onze redactie
buitenland
JERUZALEM - De politie
ke schijnbeweging die Ma
joor Hadad de afgelopen
dagen maakte, is een van
de meest succesvolle trucs
die ogenschijnlijk onaan
tastbare leiders kunnen
gebruiken om lastige te
genstanders op te ruimen
en hun eigen positie te ver
stevigen.
De commandant van de
christelijke militie in
Zuid-Libanon had moei
lijkheden met een aantal
van zijn officieren, die zijn
gelegerd aan het oostelijk
front, grenzend aan het
Noorse Unifil-gebied. Ha
dad kon weinig beginnen
tegen deze officieren „die.
de wet in eigen hand na
men." De 46-jarige Hadad
trok dus een politieke
troefkaart: Ik stap op, ver
klaarde hij in een speciale
uitzending van het
christelijke radio-station
De Stem van de Hoop. In
de onverwachte radio
boodschap, die de technici
niet op de band mochten
opnemen, speelde Hadad
de vermoeide leider, die
uitgeput was zijn mensen
in het grensgebied met Is
rael meer dan vijf jaar te
leiden in hun strijd voor
onafhankelijkheid tegen
de Palestijnse commando's
en de Syriërs. Politiek
theater, want in zijn ach
terhoofd had Hadad alleen
maar de positieve reacties
van zijn fans en vrienden,
die na de boodschap van
vrijdag direct begonnen
met het bewieroken van de
opvliegende majoor. We
kunnen je niet missen, Ha
dad, was de strekking van
de boodschap.
Duizenden Maronitische
en Sjiitische dorpelingen
in de duizend vierkante
kilometer grote Israëlische
vazalstaat, die door Hadad
is omgedoopt in „Vrij Li
banon" deden een beroep
op de emotionele en impul
sief reagerende Hadad om
toch maar aan te blijven.
Ook de Libanese president
Sarkis had, volgens Ha
dad, spijt betuigd over het
vertrek en in Israel toon
den militaire kringen zich
nogal boos over het feit,
Hadad..truc.
dat Hadad zijn stap niet
had aangekondigd. Minis
ter Sharon (Defensie) ont
kende dat Hadad was
weggegaan na menings
verschillen met Israel.
Hadad had maar 48 uur
nodig om de stroom van
positieve reacties aan te
horen en tot een come
back te besluiten: zijn po
sitie is nu stukken steviger
en in een tweede speciale
uitzending van De Stem
van de Hoop liet Hadad
weten de komende dagen
zuiveringen uit te voeren
in de rijen van zijn militie.
Een aantal van zijn offi
cieren, die aan het ooste
lijk front zijn gelegerd
heeft hij inmiddels al uit
hun functie ontheven.
Verder heeft Hadad de
reorganisatie van de 1500
man sterke militie en van
de civiele sector in het zui
den van Libanon in het
vooruitzicht gesteld.
Aan de herroeping van
zijn besluit verbond Ha
dad de voorwaarde dat hij
van de plaatselijke bevol
king de onvoorwaardelijke
steun zal krijgen om „de
samenzweerders en wets
overtreders" aan te pak
ken.
Hadad zal die steun, en
bovenal die van Israel,
hard nodig hebben, omdat
hij tegenwind moet geven
aan een deel van zijn man
schappen, die de Palestijn
se aanvallen willen ver
gelden, die ondanks het in
juli bereikte staakt-het-
vuren tussen Israel en de
PLO, worden uitgevoerd.
Tot nu toe heeft de christe
lijke militie het vuur
slechts af en toe beant
woord. Het staakt-het-vu-
ren-akkoord, dat Israel
door bemiddeling van de
Amerikaanse onderhande
laar Habib met de PLO
overeen kwam, heeft na
melijk ook de handen van
Hadad gebonden en het
moreel van de dorpelingen
in Zuid-Libanon aange
tast. De Palestijnse com
mando's hebben volgens
Hadad en ook militaire
kringen in Tel Aviv van de
wapenstilstand gebruik
gemaakt om hun vuur
kracht en strategische po
sities flink te versterken.
Hadad zit tussen twee
vuren, aan de ene kant de
Israeli's die willen dat hij
zich redelijk rustig houdt
en aan de andere kant zijn
harde officieren, die eisen
dat de PLO verhinderd
moet worden de posities zo
te verstevigen.
Hadad ruimt nu de
vechtersbazen op en
vraagt tegelijkertijd Israel
extra steun om zijn posi
ties te verbeteren. En de
kans op extra steun is er
best, want de Israeli's zijn
opgelucht dat de man die
voor hen het symbool van
Vrij Libanon is, en als mi
litaire bondgenoot de Is
raëlische grensnederzet-
tingen een zekere mate
van veiligheid biedt, het
heft in de bufferzone weer
stevig in handen heeft.
De politieke truc van
Hadad heeft perfect ge
werkt.
Door Frans Boogaard
DEN HAAG - „Het is heel
moeilijk. We springen op
een rijdende trein, en we
moeten maar zien hoe we
het verder klaren." Dat zei
eind januari, kort na zijn
benoeming, stuurgroeplei
der jonkheer mr. M. L. de
Brauw van de Brede
Maatschappelijke Discus
sie over het Energiebeleid.
De lichte tegenzin die de
oud-minister van Weten
schapsbeleid in zijn woor
den legde was schone
schijn, want zijn bedje was
gespreid. Nederland had
behoefte aan de stuur
groepleider als een demis
sionair kabinet aan een in
formateur.
Trots als een aap stelde
minister Van Aardenne
(Economische Zaken) zijn
nieuwe aanwinst dan ook
aan de Kamer voor, en
zonder veel tegenspraak
trok zij voor de redder in
nood een jaarsalaris van
dik twee ton uit. Dat was
geregeld-
Tien maanden en een
paar Dodewaard-blokka-
des later heeft het er veel
van weg, dat regering en
parlement met De Brauw
toch een minder gelukkige
keus hebben gedaan.
Deze week deelde de
hoofdmachinist zonder
blikken of blozen mee dat
de stuurgroep eigenlijk
nog steeds bezig is op de
rijdende trein te springen,
i
dat hier en daar de discus
sie wel wat aan kwaliteit
zal moeten inboeten en dat
zij in plaats van 13 miljoen
minstens 35 miljoen zal
gaan kosten.
De leden van de betrok
ken Kamercommissies
stelden geïnteresseerd wat
vragen, maar aanhoorden
verder hun hogepriester
van de inspraak zoals een
boer een slecht weerbe
richt: moedeloos en met te
genzin.
Evengoed als De Brauw
beseften zij diens machts
positie. De stuurgroeplei
der leidt niet alleen de
energiediscussie, hij be
heerst voor een deel ook
het politiek en maatschap
pelijk klimaat.
Kernenergie kan in Den
Haag een breekpunt zijn,
Borssele en Dodewaard
zouden zonder BMD vaker
en hardnekkiger worden
geblokkeerd.
Toch lijdt De Brauw
geen moment onder deze
zware verantwoordelijk
heid, in tegendeel. Gedekt
door een dure staf waarop
menig minister jaloers kan
zijn, rangeert hij een deel
van zijn toekomstige in
sprekers (Centrum voor
Energiebesparing) op een
zijspoor en reageert hij
woest als zijn baas Ter
louw - nota bene conform
het regeerakkoord - op
zoek gaat naar mensen
voor een interimstudie
naar de effecten van tus
sentijdse sluiting van de
Nederlandse kerncentra
les.
De Brauw had deze stu
die er liefst bij gedaan.
Dan was hij nog machtiger
geweest, en had werkelijk
niemand buiten hem om
gekund. Daarom klaagt hij
nu over „de onduidelijk
heid voor de mensen".
Tegelijk vraagt hij de
vaste kamercommissies
voor Kernenergie en Eco
nomische Zaken 22 miljoen
De Brauw..duur.
extra, zonder zelfs maar
een behoorlijke begroting
bij het ministerie te heb
ben ingediend.
Terlouw zal de komende
tijd met De Brauw nog
heel wat te stellen hebben,
maar vast staat nu al, dat
de stuurgroepleider elk
bedrag dat hij vraagt zal
krijgen. De Kamer laat
zich deze gemakkelijke
„oplossing" van het poli
tieke probleem van de
kernenergie niet meer af
nemen, zelfs niet al kost
het 35 miljoen.
Zo steekt De Brauw het
kabinet in zijn zak, en na
dert de energiediscussie na
zijn letterlijke or' zijn fi
guurlijke bankrot..
De stuurgroepleider
werkt nu nog een half jaar
aan zijn energiescenario's.
Najaar '82 trekt hij het
land in.
Het minste dat we van
hem mogen verwachten is,
dat hij dan een andere
slagzin heeft bedacht.
(ADVERTENTIE)
Toonzalen in:
Amsterdam: Leidsekade 98.
Berkel (ZH): Noordeindseweg 116.
Beverwijk: Parallelweg 100,
Meubelboulevard.
Ede: Grotestraat 72-74.
Heerenveen: Dracht 142.
Hengelo (O): Deldenerstraat 3-5.
Hulst: Industrieweg 5.
Roosendaal: Dr. Brabersstraat 24.
Sliedrecht: Stationsweg 5.
Winkelcentrum 'De Caroussel'
Utrecht: Hollantln. 28, Kanaleneil.
Valkenburg (L): Reinaldstraat 9.
Zuidlaren: Verl. Stationsweg 8.
Zwolle: Melkmarkt 48.
Heusdensebaan 65, tel. 04242-19012]
Van onze redactie buitenland
LONDEN/ PARIJS - Saoe- j
di-Arabië zal zijn oliepro-
duktie drastische verhogen
als andere lidstaten van de
Opec (Organisatie van Olie-
exporterende landen) de 1
olieprijs zullen proberen te
verbogen voor het einde van c
Isra«
niet
druk
Van onze redactie
buitenland
MOSKOU - De Sovjet Unie
heeft gisteren Amerika ge-
waarschuwd zijn handen af
te houden van Cuba. „Elke
agressieve actie tegen Cu-
ba zal gevaarlijke gevolgen
hebben, aldus het Sovjet-
blad de Pravda.
Volgens Moskou heeft de
Amerikaanse minister van
buitenlandse zaken Haig
verleden week duidelijk ge
maakt dat Amerika van
plan is actie te ondernemen
tegen Cuba. Eerder dit jaar
overwoog de Amerikaanse
regering een boycot tegen
Cuba. De mogelijkheid van
militair ingrijpen of van een
I handelsboycot zouden toen
I in Amerika besproken zijn.
De Russen gaan ervan uit
I dat Amerika via zijn bond-
I genoten in Midden Amerika
1 zou overwegen militair in te
grijpen.
Van onze redactie
buitenland
Ieen Zuiafrikaanse de-
V fensi, oordvoerder gisteren
I meegedeeld.
v
s<
z<
n
ei
w
sc
N
gi
VI
vt
si
P*
m
d<
k<
Van onze correspondent
Bert van Velzen
I ai?NDEN Als ep morgen
I d verkiezingen zou-
IZ?tieven elk met 28 Pro-
I eJn Van de stemmen genoe-
I da? zou«len moeten nemen,
I vb ?,oudon de conservatie-
IZ ."aeer dan 300 Lagerhuis-
«tels verliezen.
bc
ge
m
lir
Li
he
sl<
Stf
lil
ge
op
w<
ze: