Brixton: ironisch, cynisch, ongedurig en zonder illusie DE RUIMTE: HET LAATSTE SLAGVELD PAASEIEREN eg' PAASMARS EN UITTOCHT Akkoord 01 omlaag Hoogte punten Italiaanse toltarieven ACHTERGROND Versleten Space Shuttle brengt straks laserkanonnen omhoog Killers Waterstofbommen Laserkanon ft lieuw beleid S inzake lapenverkopen ni ZATERDAG 18 APRIL 1981 BIbc wAaTERDAG 18 APRIL 19t (Van onze correspondent Bert van Velzen) BRIXTON - Het was warm. Het was bijna zomer. De metro spoedde zich door de worm tunnel onder de aarde van Vic toria naar Pimlico, dook onder de Theems door naar Vauxhall en liep via Stockwell naar Brix ton, het eind van de lijn. Van Brixton wist ik maar weinig. Waarom naar Brix ton, zolang Chelsea en Isling ton nog bestaan en men Mi chael Foot kan zien struikelen in de hei van Hampstead Voordat Brixton met Molo tovcocktails een tragisch car naval van geweld opvoerde, wist ik van Brixton weinig meer dan dat daar een lugu bere strafgevangenis stond, waarvan de stenen aan kan ker lijden en het cement met een theelepel kan worden weggeschept. Brixton zag er, zo kort na het oproer, niet erg onheil spellend uit. In Harlem ben ik wel eens benauwd geweest voor het vege lijf. Maar het metrostation van Brixton zag er respectabel uit en het lag op korte afstand van de Princess of Wales, een halfronde pub waarvan de naam weer actu eel gaat worden zodra lady Diana is getrouwd. De pub was onbeschadigd, in tegen stelling tot de etablissemen ten Windsor Castle en de George, die volkomen uitge brand waren en waarvan de ramen als zwarte, holle ogen de zonnige straat inkeken. Railton Road is de rugge- graat van de kern van Brix ton: er hangen aan beide zij den labyrinthjes van zijstra- ten. Railton Road maakte op het eerste gezicht een vrolijke indruk. De straat, zo werd me verteld, had al jaren een zeker renommé als boulevard voor scheve-schaatsenrijders en als courtisanes opgedirkte prostituées en ook als markt plaats voor drugs. Een .wat louche laan dus, met een Wes- tindisch élan. Verderop, op drukke straatmarkten, was Brixton op een wat versleten manier mooi. Zo'n dertig jaar geleden was Brixton een kalme, totaal blanke voorstad van Londen met vriendelijke straten, die in het Victoriaanse tijdperk een zekere roem genoten. Straten waar generaties nij vere Engelsen zijn opgegroeid met een ingebouwd talent voor kalmte en het kweken van rozen. Lord Justice Leslie George Scarmen, die het on derzoek naar de oorzaken van de onlusten leidt, wandelde maandagmiddag al door het gekwetste hart van Brixton, het gebroken glas knerpend ondernzijn schoenen, om de eerste indrukken op te doen voor een sectie op de grimmi ge evenementen van het vori ge weekeinde. Het moet Lord Scarmen op gevallen zijn, hoe vriendelijk de sfeer in Brixton was. Hoe aanminnig de vrouwen haar kinderen in hun rijtuigjes lie ten luchten in de zon en hoe zwarte en blanke mensen in bonte mengeling op straat lie pen alsof er niets was ge beurd. Als er in Brixton wordt gevochten, is het bij voorkeur tegen de politie. Brixton is arm, maar Brix ton is géén getto. Blanke èn zwarte mensen bewonen de zelfde straten en zij kennen de vrees niet, die de blanke man of vrouw in de Amerikaanse getto's kan bevangen. Het is een feit, dat Brixton tamelij k dik in de misdaad zit. Engelse mobiele eenheden hebben er drie jaar gewerkt om de statistiek van straat roof tot redelijke proporties terug te schroeven, maar als ik mag kiezen, loop ik liever in Brixton van in Belfast. Om maar te zwijgen over Harlem, New York. In het raam van de Princess of Wales staat nog steeds geen bordje „Voor blanken verboden", zoals er, na de moord op Martin Luther King, in kleurbewuste Ame rikaanse gettokroegen een „Blacks Only"-beleid werd gevoerd in terugtraps-discri- minatie. Na het geweldscarnaval is Brixton deze week een minia tuur politiestaatje geweest. Hermandad was alom tegen woordig. De geur van ge schroeid rubber was uit de lucht verdwenen en de autowrakken waren maan dag al weggesleept. De sporen van het geweld werden met ongelooflijke snelheid uitge wist. Overal klonk maandag en dinsdag het geklop van ha mers, waar etalages werden leeggeplunderd, die nog maar zo kort geleden waren leegge plunderd. Levensmiddelen winkels ontsprongen de dans van de plunderaars, waaruit kan worden afgeleid dat er in Brixton geen honger wordt geleden. Nee, zolang men maar geen politie-uniform aantrekt en op een kluitje achter oproer- schilden gaat staan, is Brix ton niet minder onveilig dan Victoria Station op het spits uur. Wel is ér overal in de Engelse steden - wat later dan elders - een toeneming in agressie en geweldpleging die tien jaar geleden nog stormen van verontwaardiging zou den hebben veroorzaakt. Maar als men weet dat De troit in één gewoon jaar meer dan duizend moorden turft, dan valt een droeve oogst van ruim 600 moorden in heel En geland in 1979 wel mee. Maar, dat agressie en vaak ongemotiveerde geweldple ging toenemen is nauwelijks nieuws. Brixton werd nieuws, om dat de gevestigde orde, ge symboliseerd door de politie, er een forse bloedneus kreeg. Nu roepen uiterst conserva tieve lagerhuisleden, zeg maar reactionairen, dat de kleurlingen versneld moeten worden teruggezonden naar de voormalige koloniën, of, bepleiten ze de creatie van een para-militaire strijdmacht om opstandige stadsgewesten te bestormen, te bezetten en te pacificeren. Een leger van 1500 super-, speurders van sir David McNée zoekt naar de duistere figuren op de achtergrond die het oproer volgens de politie zouden hebben georgani seerd. Bij de 164 stadsopstan- den in Amerika in 1967 werd ook steeds door de politie ge zegd, dat die uitbarstingen het gevolg waren van een siniste re samenzwering en dat er gens, op een onbekende plek, een duivelse dirigent van volksoproer met de vinger aan een magische drukknop zat. Dat kon later van bevoeg de zijde worden wedergespro- ken. Bijna iedereen heeft grieven in Brixton, maar de kleurlingen staan er het slechts op. En ze lijden zwaar der dan wie ook onder de last van de werkloosheid. De zwarte bevolking van Brixton heeft weinig geduld met maatschappelijke construc tiewerkers die met de plant soenen, muurschilderingen en bingo-avonden de buurt in toom denken te kunnen hou den. Cynisme en ironie zijn de zelfdverdedigingswapens van de straatwijze kleurling. Als Westindiërs en de „Pa- ki's" door de skinheads wor den aangevallen - er is een nieuwe Engelse bloedsport die „Paki-ashing" (Pakis- laan) wordt genoemd - dan vinden ze bij de politie nau welijks gehoor. Hoe zouden blanken reageren wanneer zijbedreigd door kleurlingen, van de politie het advies kre gen om na zonsondergang maar binnen te blijven en goed op de kinderen te passen Na de stadsopstanden tij dens de lange hete zomers in de Verenigde Staten doken de Amerikanen altijd in een col lectief gewetensonderzoek. Ze inventariseerden de oor zaken. De Otto Kerner-com- missie schreef monumenten over stadsrebellie en de oor zaken daarvan en dat gebeur de ook door een commissie onder praesidium van dr. Mil ton Eisenhouwer over merikaans geweld in het alge meen. De vragen die toen - dertien jaar geleden - aan de orde werden gesteld, stonden deze week in de Engelse kran ten: Wat is erngebeurd Waarom is het gebeurd Of, zoals de Londense Evening Standard uitriep: Why. Why Lord Scarman zou die Ame rikaanse studies eigenlijk moeten lezen, want ze verga ren nu stof in bibliothekenEr staan boeiende dingen in over „de politiek van het protest". Over de politie in haar be trekkingen met kleurlingen: over de „typologie van de stadsopstandeling". Over d? cultuur van de armoede. Maar Lord Scarman heeft daarvoor geen tijd. William Whitelaw heeft tot grote haast ge maand. Gelukkig heeft Lord Scarman beloofd, zijn taak breed op te vatten, want an ders kan hij zich beperken tot de mededeling dat na Brixton ook Notting Hill, Lewisham, Ladywood en een serie andere vulkanen, in min of meer wil lekeurige volgorde, tot uit barsting zullen komen. Met geld valt er niets op te lossen, zo verklaarde Margaret Thatcher kil in haar commen taar op Brixton. Wat dan Een goed gesprek Brixton heeft weinig illusies (Door Piet Smolders) NOG IN dit tiental jaren zal Amerika's ruimtevliegtuig (Space Shuttle) worden ge bruikt om het prototype in de ruimte te brengen van een laserwapen dat met de snel heid van het licht satellieten en raketten kan vernietigen. Eenderde van alle Shutt le-vluchten is nu al gere serveerd om alle mogelijke militaire kunstmanen in een omloopbaan te bren gen. Vandaar de grote on dersteuning van het Ame rikaanse ministerie van de fensie voor dit projekt, dat als een van de weinige acti viteiten van NASA over eind is gebleven in dit tijd perk van forse bezuinigin gen. De Space Shuttle stelt het Pentagon in staat de ruimte meer routinematig te gaan bereiken en - dat lijkt vrij wel zeker - om te turnen tot het laatste slagveld van de mensheid. Zelfs nu al is de militaire ruimtevaart een factor van betekenis in het internatio nale gebeuren. Satellieten van Russen, Amerikanen en Chinezen fotograferen dag in dag uit elke vierkan te meter van het aardop pervlak. Die satellieten stellen de Amerikanen in staat na te gaan hoe de troepenver plaatsingen van de War- schaupaktlanden in en om Polen plaatsvinden. Ep in het algemeen maken zowel Amerikanen als Russen gretig gebruik van deze kunstmanen om te contro leren of de andere partij zich aan de bestaande ont- wapeingsverdragen houdt. Voor de militaire verbin dingen op wereldschaal en de navigatie van schepen en vliegtuigen worden ook kunstmanen gebruikt. De Sovjet-Unie heeft de capaciteit ontwikkeld om satellieten in de ruimte te vernietigen door een ande re kunstmaan er vlakbij te brengen en te laten ontplof fen. In tijden van hoog spanning zouden zo de spio- nagekunstmanen van de andere partij uitgeschakeld kunnen worden. Deze „kil- lersatellieten" hebben de VS weer geïsnpireerd tot een raket die vanonder een steil omhoog klimmende straaljager wordt gelan ceerd, om bliksemsnel naar een baan om de aarde te vliegen en daar een satelliet van de tegenpartij uit te schakelen. Het is het traditionele mi litaire verhaal: Men is be nauwd dat er een fatale „kloof" ontstaat tussen de militaire mogelijkheden van de beide supermachten. Zowel Rusland als Ame rika zij n ook in staat om een •hele ring van met water stofbommen geladen kunstmanen om de aarde aan te leggen. Die kunnen dan op afroep naar beneden komen om geplande doelen te vernietigen. Internatio nale verdragen verbieden op dit moment het plaatsen van kernwapens in de ruimte. Maar wie zal zich daar iets van aantrekken als het er op aankomt en de techniek beschikbaar is? Er zijn twee belangrijke ontwikkelingen: laserwa pens en deeltjesversnellers. Laserwapens maken ge bruik van zeer geconcen treerd, gebundeld en ver zengend licht. Deeltjeswa pens versnellen elektrisch geladen deeltjes in bundels van ongelooflijk hoge ener gie. Qua uitwerking zijn beide typen supperkannon- nen met elkaar te vergelij ken. Er bestaat een ernstig vermoeden dat de Sovjet-Unie in Centraal-Siberië al jaren experimenteert met deeltjesversnellers die zelfs vanaf de aarde een kunst maan zouden kunnen neer schieten. Laserwapens zijn veel meer geschikt in de ruimte omdat het laserlicht ont kracht wordt tijdens zijn tocht door de dampkring. De Amerikanen willen nu ten koste van zo'n twintig miljard gulden (vergelijk baar met de kosten van de Space-Shuttle ontwikke ling) zo rond 1995 enige tientallen lasergevechts- stations in de ruimte heb ben. Die zijn dan in staat een laserstraal af te vuren op elke intercontinentale raket die zijn (kern)kop bo ven de dampkring uitsteekt en die uit te schakelen. Laserstralen reizen met de lichtsnelheid: 300.000 ki lometer per seconde. Stra tegische raketten vliegen hooguit 25.000 kilometer per uur. Het is dus duidelijk dat de nu nog moderne raket ten tot eenvoudige voetzoe kers worden gedegradeerd op het moment dat het eer ste laserkanon in de ruimte verschijnt. Het gevolg laat zich ra den: de raketten zullen uit het militaire beeld verdwij - nen en de allesverzengende straal zal hun taak overne men. Zo wordt de science-fiction, die tot voor kort voor onmogelijk werd gehouden, toch nog werke lijkheid. Naast alle positie ve wetenschappelijke en economische kwaliteiten van de Space Shuttle vallen de militaire mogelijkheden allesbehalve te ontkennen. Jje hzCi- zé- -iu, sozA-htc-: hrHe.crVeYja^Qe. "ryiïwjet, )ia£4t, cpif-, 1 op loeULrww Lei- ei vfou. ONLANGS vertelde een moeder dat ze vorig jaar met enige overredings kunst haar dochter, een ze ventienjarige Havo-scho liere, had weten te bewe gen in de Paasnacht ook eens naar de kerk te gaan. Na afloop bleek dat de paasviering averechts ge werkt had. Aan de versie ring had het niet gelegen, ook niet aan de paaskaars of aan het koor, dat de paaswake met een feeste lijk Halleluja van Handel besloot. Het probleem zat vooral in de derde lezing, de centrale lezing van de viering, waarin alle joodse en christelijke paaswakes sinds drieduizend jaar ge worteld zijn. „Toen sprak de Heer tot Mozes: Strek uw hand uit over de zee, dan zal het wa ter terugstromen over de Eyptenaren en hun wagens en wagenmenners. Mozes strekte zijn hand uit over de zee en toen het licht be gon te worden, vloeide de zee naar haar gewone plaats terug. Daar de Egyp- tenaren er tegenin vlucht ten, dreef de Heer hen mid den in de zee. Het water vloeide terug en over spoelde wagens en wagen menners, heel de strijd macht van de Farao, die de Israëlieten op de bodem van de zee achterna waren gegaan. Niet één bleef gespaard". De Havo-leerlinge had het een en ander gehoord over kruistochten, conquistado- res en fa lange, en ze vroeg zich af: Kunnen christenen feestvieren, omdat hun te genstanders vernietigd worden? Kunnen mensen in de twintigste eeuw nog geloven in een God, die partij kiest voor het gelo vige volk en de soldaten van het ongelovige volk als ratten laat verdrinken Is er eigenlijk zo'n ver schil tussen de heilige oor log van het Oude Testa ment en de heilige oorlog van Khomeiny? Misschien is deze Havo-scholiere dit jaar op Paaszaterdag naar Brussel gegaan om mee te doen aan de paasmars voor een atoom wij Europa, sa men met duizenden jonge ren en ouderen uit Frank rijk, België, Nederland, Duitsland, Engeland, Spanje en Italië de paas mars als Paaswake. Als dat het geval is, heeft ze het verhaal uit het veer tiende hoofdstuk van het Boek van de Uittocht mis schien beter begrepen dan ze zelf beseft. Want het ver haal gaat niet over de ge welddadige strijd tussen gelovigen en ongelovigen. Geen kruistocht, geen hei lige oorlog en geen falange kunnen zich op dit verhaal beroepen. Nergens worden Israëlie ten in dit verhaal tot ge weld aangezet. Integen deel: het hele verhaal laat juist zien dat van strijdwa gens, paarden en paarde- menners, van kruisraket ten en pantserwagens geen heil te verwachten valt, maar alleen van Jahwe, zo als Mozes zijn mensen voorhoudt: „Jahwe zal voor u strijden, zelf hoeft ge geen vinger uit te steken" (Ex. 14,14). Het verhaal van de Uit tocht gaat niet over de strijd tussen gelovigen en ongelovigen, maar over de bevrijding van slaven uit het geweld van onderdruk kers. Het is geen verhaal van soldaten, maar een verhaal van slaven, dwangarbeiders, minderen en vluchtelingen. De be doeling is niet het geweld te verheerlijken, bezongen wordt alleen de ondergang van het geweld. Niet het éne volk wordt verheven ten koste van het andere, maar de Heer wordt gepre zen, die niet wil dat het ene volk zich verrijkt ten koste van het andere. Daarom gaat het verhaal door. Het leeft in Brazilië, waar Everisto Arns, de aartsbisschop van S&o Pa olo zich afvraagt: „Waarom verdienen de zelfde arbeiders voor het zelfde werk bij dezelfde firma's onder dezelfde chefs in Brazilië achtmaal minder dan in Duits land?" Het verhaal komt ook weer tot leven tijdens de paasmars voor een atoomvrij Europa in Brus sel op zaterdag 18 april, waar duizenden op hun manier enkele woorden toevoegen aan het relaas van de Uittocht. J. Hulshof DOOR CORN. I CRU O CV FN ROND zulke dagen alsjfJ mis en Pasen denk ik dek jaren wel eens datzulked vroeger feestelijker meer een hoogtepunt jjf jaar betekenden dan woordig het geval is, mijn gevoel is de glans er® tendeels vanaf en is in de plaats een grauwel heid gekomen. Nu heb ik ook wel zulke gedachten en geroet] te wantrouwen of voor nj houden. Want niet alleens' er de straf op die «oori vormen van ongezellig^! vastgesteld, een soort vantf lingschap binnen de sa J ving, maar ook worden xi herroepelijk onder aan de populair gew psychologische ontmask en politieke interpretatief iets goeds zegt van wordt automatisch alscot vatief en reactionair i peld - tenzij het gaat owt] bespoten fruit. Ik vraag me dus eerstaf] mijn indruk wel hele juist is en of ik niet om keurig het verleden idealist Ik herinner mij bijroorte ook heel goed datzulkeiw_ dikwijls meer saai enplecili waren dan feestelijk. Vu met Kerstmis veroo bovendien de verplichten dige gezelligheid soms spanningen en ruzies. Mei sen was dat veel minder ll geval, misschien u>el omdiij feestelijkheid dan meers buiten was gericht en mini geconcentreerd op het tod lijk leven. En vooral met» trekking tot Pasen heb ik U gevoel dat die dag feestelijs] was en minder op een dag leek dan tegenu Zo'n gevoel hoeft overige b] geen enkele manier nostalgie in te sluiten i nostalgie staat alweer I maal los van het beslui: J terug te keren. Ik ga er mitt van uit dat mijn gevoel b op een juiste constatering probeer te begrijpen rail met de hoogtepunten wulf jaar is gebeurd. Ik zie I oorzaken voor hun tierde] ning of devaluatie, houdt verband met hetk lijk leven. De hoogtepat van het jaar waren meeste mensen kerke feestdagen of: feestdagen 5 ren kerkelijke dagen. Hel!i| »dus voor de hand dat zij l de versobering van het Ml] lij k leven en door de ge rins deelname daaraan iets t hun glans verliezen ent op gewone dagen gaan lijkt De tweede oorzaak is de» vaart die onze mogelij kit ruimer heeft gemaakt daardoor feesten minder»! (ixtn onze redactie buitenland ATLANTA - Er zijn wel verdachten inzake de moord op 23 zwarte kinde ren to Atlanta, maar dezen kunnen niet worden be recht op grond van het be wijsmateriaal, waarover je justitie nu beschikt. De „olitie heeft in een aantal de moordzaken wel verdachten op het oog, maar er is te weinig be wijs, aldus Lewis Slaton, ie procureur-generaal van Atlanta. In Atlanta heeft de uit lating van een FBI-re- chercheur, dat in enkele gevallen de ouders hun (van onze redacti^ fARSCHAU/BYDGOSZC gen van het Poolse volkd jiiddag een Poolse regeri] afvaardiging van de 3,5 boeren in Bydgoszcz een al vaarin registratie voor 101 rakbond "Land-Solidarite en vakbondsman noemd^ rootste overwinning" Gelijktijdig beëindigden de 1 en overheidsgebouw in Bys heeft geduurd. (van onze redactie buitenland) WASHINGTON - De rege- ïg van Ronald Reagan leeft besloten dat haar be leid inzake de verkoop van onventionele wapens geba ard zal zijn op het idee "dat iet loont een vriend van de WS te zijn". Dit heeft een ictionaris van het Ameri- aanse ministerie van bui- enlandse zaken meegedeeld. Het zou in de bedoeling iggen een koers te nemen ssen de regering-Nixon, lie in het begin van de jaren eventig wapens verkocht onder enige beperking, en Se regering-Carter, die vond |at wapenverkopen aan Serde landen moesten wor pen vermeden of vermin derd. Naar verluidt zullen de Ivapenverkopen van de rege- [ing-Reagan zich op twee Jitgangspunten baseren, t.w. p de wapens bijdragen aan Se veiligheid van de Ameri- Janse bondgenoten, en in loeverre de kopers de wa- ens kunnen hanteren en de tosten dragen. zonderlij k. De meeste kunnen nu ongeveer elkeen 4 eten wat zij vroeger alleentM DFCZll] 0V FOCpt Kerstmis en Pasen kregen V T welvaart maakt van het w ■<>p tot vreed- mum van vroeger het sr. 1 delde van nu en maakt én ZcUJIÏl ffCDrillk mee het onderscheid t0 O feestelijk en gewoon Q0 rUlllltC overbodig. We kunnen ook met evenveel rechtzest dat het elke dag een feestik! als dat de feestdagen zo P harte het eerste weinig reden hebben om te" te verlangen naar die sche" hoogtepunten van vroeger) met zoveel grauwe arm1* werden gekocht. Maarikv' dat voor velen, allang Sef aan het maximum als snee, eerder het tweede F Als „gewoon" zouden we k> nen omschrijven dat «ml® der verschil in niveau loopt. De hoogte van niveof standaard zijn minder W send dan de afwezigheid' verschillen. Een hoogV steekt boven zijn omgeviM" Het kan gemakkelijker den ervaren als een K"'"' een gunst, een uitzonden'!1 in andere zin als iets ders. Misschien leent het z* daardoor ook beter voor verknoping met een aruj hogere en bovennatuur!tj wereld, zoals die in het t# lijke leven en op kerke feestdagen ter sprake kom Corn. Verhol (van onze redactie buitenland) MOSKOU - De Russische UCO KAïxX'v UC J vCöMM*yvi» «.y woon zijn geworden. Wis" f lf' !»reznjev heeft gis- ii... opgeroepen de ruimte wet voor militaire doelein den te gebruiken. Breznjev verklaarde dat de ruiimte vrij moet blijven van "wa pens van welke soort ook". ~e uitlating van de Russi sche president volgden drie aagen na de geslaagde vuur- ™°P van de Amerikaanse ]>pace Shuttle Columbia. In ousland is er steeds de na- juk op gelegd dat de ruim- jVeren voor militaire doel- bruiiu zu^en worden ge- (zie ook onze Achtergrond- Pagmaj (van onze redactie buitenland) Vakantiegangers, Jaar met hun auto aan^i trekken, zullen nzieB{, k minder tolgeld Min6? te betalen. Dit heeft MK van toerisme Signo- a gisteren meegedeeld. Verii Zei n*et hoe groot de zii d ?s zal zijn, alleen dat uitmaakt van het bezu n bekendgemaakte do „lruSingsprogramma van vegering-Forlani. be: leii K' ger| 800. zei: heb van bez: gev voei B b BO ger rat: mui We Spi It het tuij een mui vel) dar pen P schi 28 besi van wa: het Kos dee Alb 1

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1981 | | pagina 4