ING. J. VINKENVLEUGEL:
LIGE
blogie Versus Welvaart in Zuidafrikaanse verkiezingsstrijd
MENSifflWER
3
Voorlichting aan
bedrijven en
schoolverlaters
DEEL TUINDERS IN PROBLEMEN
BIJ VERHOGING GASPRIJS
Bouwvakker heeft
een voorkeur
voor vast loon
Failliet
Werkloos
>orant(e)
W-3
VRIJUIT
|Beter
Succesvol
Innovatie
r%NNESBURG - Over
C Weken, om precies te
T P Woensdag 29 april,
L. Zuid-Afrika alge-
iJi,erlt'e.zingen gehouden
Wel niemand een poli-
V^Nverschuiving ver-
ii'ja"e aandacht geves-
Li u^tra rechtse Her-
tfci, S10nale Pal"t'j die de
WDositie van de Natio-
Twijfel
Thuislanden
Vakbonden
Privileges
DOOR FRANS VAN MOURIK
deling kan binnenkort
een gediplomeerd (A 0
orden in samenwerkina
s E.E.G., Echo en E.N G
i.
ollicitatie gelieve u te
oofd van de dienst
postbus 90158,
iet vermelding op de
ST. 361.
URPAGH APRIL 1981
erkgelegenheid in
tuinbouw nog stabiel
(door Roel van Zeelst)
Gele en witte paprika's, glaskoolrabi, ijssla, broccoli en
Paksoy, Zomaar wat namen van tuinbouwprodukten die
ie laatste jaren steeds meer opgang in Nederland maken,
odat is niet in de laatste plaats te danken aan de
activiteiten van de Stichting Proeftuin Noord-Brabant.
het oog
uitgevoerd
tekend eiken-
Ook lever-
ne glas deuren.
Nieuwe produkten bete
kenen namelijk vaak nieu-
ne afzetmogelijkheden. En
vooral om dat laatste zitten
je tuinders in Brabant,
maar ook buiten die pro
vincie, te springen. Want de
goncurrentie van goedkope
gewassen uit het buiten
land blijft voortduren. Wil
len de Nederlandse tuin
iers het hoofd boven water
kunnen houden, dan zullen
rij het vooral moeten heb-
kn van het als eerste op de
markt brengen van nieuwe
produkten. Vernieuwingen
in de tuinbouw: Met een
iuur woord ook wel inno
vatie geheten.
„De werkgelegenheid in
tuinbouw is op dit mo
toent nog vrij stabiel",
[meent ing. J. Vinkenvleu-
hoofd vóorlichtingsza-
|ken bij het consulentschap
«oor de tuinbouw in Til
burg en waarnemend di
recteur van de proeftuin
aan de Heilaarstraat in
Breda. „Die werkgelegen
heid gaat pas teruglopen
amis er bedrijven zouden
verdwijnen. Dat gebeurt
gelukkig nog niet, maar
Jan moeten er geen gekke
dingen gebeuren. Kijkn de
tuinders zij n ontzettend ge-
jvoelig voor gasprijsverho
gingen. Een verhoging van
dubbeltje per kubieke
[ffleter gas betekent voor de
gemiddelde tuinder een
[kostenstijging van vijf gul
len per vierkante meter
kasgrond. Dat is voor een
ieel van de tuinders niet
iffleer op te brengen. Gaat de
[aangekondigde verhoging
ivan de gasprijs door, dan
ral zonder meer een aantal
,Mrijven verdwijnen".
Ontwikkelingen om bete-
j* produkten af te leveren
pjn er in de tuinbouw vol-
Als voorbeeld kan ge
roemd worden de kweek
van witlof. De gangbare
pethode tot nu toe is de in
eerste jaar gekweekte
Nrtel in het tweede j aar in
Is kuilen. „Die lof zag ech-
Fnooit mooi blank", ver
gelijkt ing. Vinkenvleu-
W„De lof was altijd vies
pvuil. Wij hebben hier een
«thode ontwikkeld om de
Ijvotlof in water te trekken.
Oe wortel wordt geplaatst
■"bakken stromend water
[""•donkere cellen. Er komt
|ï®iaarde meer aan te pas,
'aardoor de lof mooi
J1"000 blijft. Bovendien
l'~™ )e op die manier op
Ifinder oppervlakte meer
"Uweken. Het gevolg is
j met toepassing van
deze methode in staat zijn
te concurreren met landen
als België en Frankrijk, die
in het verleden beter lof le
verden dan wij".
De afgelopen jaren is me
de dank zij de inspanningen
van de proeftuin een aantal
produkten met succes op de
markt gebracht. „Erg suc
cesvol waren onze papri
ka's die onder glas ge
kweekt zijn. Naast de rode
en groene komen wij nu ook
met een gele en witte papri
ka", vertelt de heer Vinken-
vleugel. „Verder doet het al
bekende radijs het tegen
woordig weer erg goed.
Vroeger werd radijs alleen
in het voorjaar op de markt
gebracht. Maar de consu
ment heeft andere eetge
woonten gekregen. Door
import vanuit Amerika kon
radijs het hele jaar door op
de markt gebracht worden.
Op een gegeven moment
hebben wij gesteld, dat het
ook mogelij k moest zij n, dat
wij zelf het hele jaar door
radijs zouden leveren. Dat
is gelukt. Onder glas heb
ben wij nu zes tot zeven
teelten per jaar".
Een belangrijke opgang
gaat ook, volgens de heer
Vinkenvleugel, rettich ma
ken. De witte wortel met
een smaak die lijkt op die
van radijs werd tot zo'n
vijftien jaar geleden uit
sluitend in Duitsland ge
kweekt. Soepeler EEG-be-
palingen maakten het mo
gelijk om rettich ook in Ne
derland te telen. Andere
produkten die steeds meer
de markt veroveren, zijn
ijssla, venkel en ijspegel. In
een proefstadium verkeert
nog het op de markt bren
gen van broccoli. „Het is een
soort groene bloemkool",
verklaart de heer Vinken
vleugel. „Het is een artikel
dat wij al langer op de Ne
derlandse markt tegenko
men, maar dan geïmpor
teerd vanuit Spanje, Italië
en Griekenland. Het zal af
hangen van de kilogramop
brengst en de prijs of broc
coli op grotere schaal in Ne
derland gekweekt gaat
worden".
Niet iedere tuinder wil
natuurlijk zomaar op de
teelt van een nieuw pro-
dukt overstappen. Daar
voor blijft het risico of het
nieuwe gewas aanslaat op
de markt te groot. Om daar
aan tegemoet te komen,
heeft het centraal bureau
tuinbouwveilingen een ga
rantiefonds in het leven ge-
Ing. J. Vinkenvleugel (links) en bedrijfsleider H. Nuyten in een kas van de proeftuin in Breda.
roepen. „Van 0,2 tot onge
veer 1 procent van de vei-
lingomzet wordt in dat
fonds gestort. Uit dat fonds
krijgt de tuinder die een
nieuw produkt op de markt
brengt een garantie op de
afzetprijs. Neem als voor
beeld ijssla. Als de tuinder
daar zestig cent per krop
voor krijgt, is het voor hem
rendabel. Het centraal bu
reau zegt dan: Wij garan
deren die zestig cent. Uiter
aard blijft het bureau dat
niet tot in lengte van jaren
doen. Na een jaar of drie,
vier moet het produkt zich
zelf kunnen bedruipen. Tot
die tijd blijft het prijsrisico
voor de tuinder beperkt.
Eigenlijk heeft de tuinder
alleen maar het teeltrisico".
Overigens begint de tuin
der dan nog niet zomaar
met iets nieuws. Ing. Vin
kenvleugel: „Allereerst
houden wij de tuinders
voortdurend op de hoogte
van nieuwe ontwikkelin
gen. Regelmatig worden er
ook excursies gehouden.
Wil de tuinder een nieuw
gewas gaan kweken, dan
zal dat gebeuren in overleg
met het proefstation. Als
voorlichtingsdienst bege
leiden wij de tuinders dan.
Eveneens proberen wij con
tinuïteit in de levering van
het nieuwe produkt te krij
gen. De handel moet er na
melijk van op aan kunnen,
dat het produkt het hele
jaar door verkrijgbaar is.
Wanneer een aantal tuin
ders kenbaar heeft ge
maakt iets nieuws te doen,
dan geven wij adviezen
over onder meer de grootte
van het teelt-oppervlak en
het tijdstip waarop met
planten begonnen kan wor
den".
Als het om vernieuwin
gen in de tuinbouw gaat,
dan wordt er in de Bredase
proeftuin zeker niet stilge
zeten. Ing. Vinkenvleugel
verduidelijkt een aantal
experimenten die momen
teel gehouden worden. „Wij
hebben hier tien afdelingen
ingericht waar onderzoek
naar energiebesparing
plaatsvindt. Daarvan zijn
vier afdelingen uitgerust
met dubbele beglazing. In
eerste instantie denkt
iedereen dat dubbele begla
zing zonder meer tot ener
giebesparing leidt. Bijna
iedereen vergeet echter, dat
dubbel glas zo'n twintig
procent minder licht door
laat. De gewassen groeien
daardoor minder snel en
dat is natuurlij k niet zo best
voor de tuinder. Verder ex
perimenteren wij met
schermdoek. Als het donker
is, wordt er een doek over de
gewassen getrokken. Via
het dak ontsnapt er dan
veel minder warmte. Ove
rigens is dat een volledig
computergestuurd gebeu
ren. 's Avonds zouden wij
dat doek er nog wel over
kunnen trekken, maar 's
morgens vroeg moet dat
heel langzaam gebeuren.
Trek je zo'n schermdoek in
een keer weg, dan valt de
koude als een blok naar be
neden. En dat is weer heel
slecht voor de planten. Ook
houden wij experimenten
met bodemverwarming.
Gebleken is namelijk, dat
als de bodem op tempera
tuur is,het inde kas zelf iets
kouder mag zijn. Wij on
derzoeken nu of dat inder
daad leidt tot energiebe
sparing!!
Volop aandacht wordt er
in de proeftuin ook besteed
aan het kweken op steen
wol. „In heel Nederland ge
beurt dat al op 180 hectare.
Tien procent daarvan is in
Brabant te vinden. Bij
steenwolmatten wordt er
geen grond meer gebruikt.
We kunnen water op tem
peratuur gebruiken en we
hoeven alleen maar de
steenwolmatten op tempe
ratuur te houden. Dat heeft
voor een deel al energiebe
sparing tot gevolg. Daar
naast heeft het kweken op
steenwolmatten nog een
belangrijk voordeel. In 1983
zal er wel een algeheel ver
bod op het gebruik van me
thylbromide komen. Dan
moeten wij wel alternatie
ven hebben. Kunnen we in
1983 zonder grond telen, op
steenwolmatten dus, dan
zijn we verlost van alle bo
demkwalen en hebben we
daarvoor geen bestrij-
dings- en ontsmettings
middelen nodig. Een groot
bezwaar tegen het gebruik
van steenwolmatten is ech
ter het kostenaspect. De in
vesteringen bedragen voor
een tuinder nog altijd zo'n
honderdduizend gulden per
hectare. Dat is tien keer zo
veel als ontsmetting met
methylbromide. Bovendien
moet bij toepassing van
steenwolmatten weer een
ontij zeringsinstallatie ge
bruikt worden. Dat kost
weer extra energie en in
vesteringen".
De Bredase proeftuin
richt zich niet alleen op de
tuinders. Geprobeerd
wordt bij de consument be
langstelling te kweken voor
alle vernieuwingen die er in
de tuinbouw plaatsvinden,
zodat ook van die kant een
beter begrip voor het werk
ontstaat. Een manier om de
consument bij het werk te
betrekken is het houden
van een open dag. Dat ge
beurt vandaag. Niet alleen
de proeftuin, maar vele be
drijven in de omgeving van
Breda, Middelburg en Ka-
pelle (in Midden- en
Oost-Brabant worden deze
open dagen in het weekein
de van 17 en 18 mei gehou
den. Red.) houden dan de
„Kom in de kas-dag".
„Iedereen is die dag van
harte welkom. Men kan dan
eens met eigen ogen zien,
wat er allemaal in de tuin
bouw gebeurt en met welke
onderzoekingen wij hier op
de proeftuin bezig zijn".
ttip Van Premier Botha
°ndergraven.
Nheleiand wordt druk
„eerd over de vraag of
"wgtes erin zullen sla-
en af te pakken
iwm ,tionale Partij die
F ink 148 van de 176 ze-
f"handen heeft.
«ton eiciinë van de op-
fid-u JaaP Marais trek-
architect van de apartheids
politiek.
Woordvoerders van de Her-
stigtes schilderen de Nationa
le Partij af als een partij, be
smet met het „Virus van het
Liberalisme", die bereid is
ideologische concessies te
doen en een soepeler beleid
jegens de zwarten te voeren.
erstigtes fel van leer
e Nationale Partij die,
irJ^ggen, is afgedwaald
Rijrii, ,®'°gische koers van
Itkii verwoerd die, voor-
l'atih Werd vermoord,
ers van de zuivere
aad verworven als
Sommige waarnemers ver
wachten dat de strategie van
de Herstigtes vruchten zal af
werpen en dat de blanken en
met name de Afrikaners zich
massaal van de Nationale
partij zullen afkeren. Maar
deze voorspellingen gaan
voorbij aan een belangrijke
factor in het stemgedrag van
de blanken: Vele blanken
blijven de Nationale Partij
steunen hoewel ze vaak ern
stig twijfelen aan het gevoer
de beleid.
De Zuidafrikaanse histori
cus Dr. Hermann Giliomee,
zei onlangs: „Al jarenlang to
nen opiniepeilingen aan dat
de meeste aanhangers van de
Nationale Partij hun twijfels
hebben over bepaalde onder
delen van het regeringsbe
leid; sommigen zijn zelfs ra
dicaal tegen het gevoerde be
leid. Maar desondanks zijn ze
als één maan achter de partij
blijven staan die dit beleid
voert".
De twijfels waar Dr. Gilio
mee op doelde, hadden voor
namelijk betrekking op enke
le „liberale" aspecten van het
beleid van de Nationale Partij
zoals het verlenen van onaf
hankelijkheid aan de zwarte
thuislanden, de versoepeling
van de „kleine" apartheid, in
het belang van internationale
sportcontacten en de uitbrei
ding van vakbondsrechten
voor zwarte arbeiders.
En dit zijn precies de aspec
ten die de Herstigtes proberen
uit te buiten. Maar ondanks
de ontevredenheid die onder
de blanke bevolking leeft,
wordt niet verwacht dat de
Herstigtes een belangrijk
aantal zetels in de wacht zul
len slepen.
Een belangrijke, zo niet de
belangrijkste reden, dat de
blanken op de regeringspartij
blijven stemmen is dat de Na
tionale Partij voor blanke su
prematie en blanke welvaart
heeft gezorgd. En door de
ideologische concessies en
verfijningen waarmee het re
geringsbeleid is verfraaid, is
de blanke macht eerder toe-
dan afgenomen. Niet alleen is
de economie sterker gewor
den, maar ook heeft de rege
ring de steun gekregen van
zwarte „collaborateurs"
waardoor de onderlinge ver
deeldheid in de zwarte ge
meenschap werd geaccen
tueerd. Zoals de geleerde F.A.
Jonstone zei: „De mensen die
zeggen dat apartheid nooit
gerealiseerd wordt, begrijpen
niet wat apartheid precies in
houdt en gaan voorbij aan het
feit dat het werkelijke doel,
een economische suprematie
van de blanken, allang be
reikt is".
De Zuidafrikaanse pre
mier, Pieter W. Botha, doelde
op hetzelfde, hoewel hij het
anders formuleerde, toen hij
de uitbreiding van de vak
bondsrechten voor zwarte ar
beiders verdedigde. Hij zei
toen: „Zuid-Afrika moet een
ding nooit vergeten en dat is
dat we op een nette, orderlijke
basis alle arbeiders die we
maar kunnen opleiden en alle
arbeiders die we maar kun
nen gebruiken, in moeten zet
ten om een zo sterk mogelijke
economie op te bouwen".
Op een wereldlij ker niveau
stegen de lonen voor blanken
dit jaar en ambtenaren gin
gen er gemiddeld zelfs 12.6
procent op vooruit, ontwikke
lingen die de notie dat de Na
tionale Partij de blanke wel
vaart garandeert, bevestigen.
Terwijl de oppositiepartijen,
en met name de Progressieve
Federale Partij, hebben ge
probeerd politieke munt te
slaan uit de hoge inflatie van
16 procent, zijn de lonen net
iets harder gestegen dan de
inflatie, in de publieke sector
met iets meer dan 17 procent
en in de particuliere sector
met iets minder dan 17 pro
cent.
Dr. Fredrik van Zyl Slab
bert, de jonge leider van de
Progressieve Federale Partij
zei in een academische uit
eenzetting die hij hield voor
dat hij zich in de partij politiek
begaf: „De gemeenschappe
lijke noemer van de politieke
tevredenheid van de blanken
is het welvaartsniveau en het
aantal privileges dat ze heb
ben". En die uitspraak belooft
weinig goeds voor zijn partij
of de Herstigte Nationale
Partij op 29 april.
Het ministerie van So
ciale Zaken is begonnen
met een uitgebreide
voorlichtingscampagne,
die tot doel heeft om de
260.000 jongeren, die dit
jaar van de schoolbanken
komen aan een baan te
helpen. De actie wordt
gevoerd op twee fronten.
In de eerste plaats is er
een pakket voorlichting
gericht op de schoolver
laters zelf en in de
tweede plaats is er een
oproep aan de werkge
vers bij het vervullen
van vacatures zoveel mo
gelijk aan jongeren te
denken.
De campagne, die op de
jongeren is gericht, heeft
tot doel hen te wijzen op
de mogelijkheden van de
verschillende instanties,
die zich met "de arbeid"
bezig houden. Daaronder
vallen bijvoorbeeld ar
beidsbureaus, bureaus
voor beroepskeuze en in
stanties, die zich bezig
houden met beroepen-
voorlichting en scho
lingsadviezen.
Nu is het niet zo dat
schoolverlaters van niets
weten als ze van school
komen. Een onderzoek
naar de resultaten van de
campagne van vorig jaar
heeft aangetoond, dat de
meeste jongeren zich er
wel van bewust zijn,dat
het erg belangrijk is om
je op tijd in te laten
schrijven bij het arbeids
bureau of op tijd een
kijkje te nemen bij de va
caturebank. Maar dat wil
niet zeggen, dat voorlich
ting daarmee overbodig
is. Die blijft nuttig.
Terzijde: niet alle school
verlaters komen aan de
slag. Jaarlijks blijft er
zo'n tien procent over, die
geen baan vindt.
Dat zijn met name de
jongeren met een lagerè
beroepsopleiding zoals
bijvoorbeeld het nijver
heidsonderwijs. De jon
geren met de lts-oplei-
ding vormden daarop vo
rig jaar gelukkig een uit
zondering. Een flink van
hen had vorig jaar al een
baan, voordat de exa
mens zelfs waren begon
nen.
De campagne gericht op
de jongeren bestaat uit
verschillende onderdelen.
De schoolverlaters zullen
onder meer benaderd
worden via een televisie
spot (postbus 51) adver
tenties en het radiopro
gramma Vast en Zeker.
Jongeren, die het ar
beidsbureau bezoeken
krijgen daar de nieuwe
editie van "Werkwijzer
voor jongeren" een han
dig boekje met veel tips
over wat je kunt doen,
wat je mag doen en waar
je moet zijn voor infor
matie of om je te laten
inschrijven.
Er is verder een tiental
affiches ontworpen, die
in vele duizenden exem
plaren door de arbeids
bureaus zullen worden
verspreid. Ook alle
schooldecanen zullen
worden voorzien van in
formatiemateriaal. De
"tips" zullen worden uit
gedeeld aan 100.000 ge
slaagde schoolverlaters.
De werkgevers worden
op twee manieren bena-
derd.In de eerste plaats
via advertenties en in de
tweede plaats via brie
ven.
Bijna 200.000 werkge
vers van Sociale Zaken
een brief gekregen met
het verzoek bij het ver
vullen van vacatures in
de eerste plaats te den
ken aan schoolverlaters.
Om u een idee te geven:
het arbeidsbureau in
Breda heeft inmiddels de
volgende aantallen brie
ven verstuurd. In Breda
werden 659 en in Etten-
Leur 130 bedrijven met
meer dan tien werkne
mers aangeschreven en
daarnaast nog eens 1500
bedrijven met vijf tot
tien werknemers.
De werkgevers wordt
erop gewezen, dat aan
stelling van de onervaren
schoolverlater van nu de
ervaren vakman van
straks oplevert, dat jon
geren flexibel zijn en een
goed opname-vermogen
hebben, dat jongeren
vaak erg enthousiast zijn
en tenslotte dat een in
leeftijd gespreide perso-
neelssamenstelling goed
is voor de continuïteit
van het bedrijf.
En om een directeur
van een arbeidsbureau te
citeren: nu maar hopen
dat het helpt. Met name
ook voor die tien procent,
die ieder jaar zo'n moeite
heeft om aan de slag te
komen.
Het gros van de bouw
vakkers heeft een sterke
voorkeur voor vast loon-
.Dat is de belangrijkste
conclusie van een onder
zoek dat werd verricht
door het Economisch In
stituut voor de Bouwnij
verheid en het Instituut
voor Toegepaste Sociolo
gie in Nijmegen.Het on
derzoek werd verricht
Voor degenen,die het
misschien vergeten
mochten zijn: op 1 april is
de wijziging ingegaan
van het aantal dagen dat
je gewerkt moet hebben
om in aanmerking te ko
men voor de werkloos
heidsuitkering of een uit
kering op basis van de
WWV.
De regeling was dat je
in het jaar voorafgaand
aan het verzoek om een
uitkering 65 dagen of zes
aaneengesloten weken
gewerkt moest hebben.
Die termijn wordt nu 130
dagen.
Voor parttimers geldt
als eis het 26-voud van
het gemiddeld aantal da
gen per week met als mi
nimum 65 dagen. Partti
mers die onregelmatig
werken vallen daar niet
onder. Musici en arties
ten en mensen die hen
technisch bijstaan, moe
ten bij onregelmatig
werk 80 dagen hebben
gewerkt om een uitke
ring te kunnen krijgen.
Voor seizoenwerkers
geldt een aantal dagen,
dat varieert van 80 tot 100
dagen.
onder bijna 1000 bouw
vakkers.
Doel van het onderzoek
was na te gaan hoe
bouwvakkers het sociaal
beleid ervaren en hoe zij
dat beoordelen. Ook wil
den de onderzoekers ach
terhalen in hoeverre
bouwvakkers hun gedrag
op de arbeidsmarkt laten
afhangen van de wijze
waarop zij het sociaal be
leid beoordelen, dat door
de verschillende bouwbe
drijven en op de bouw
plaatsen wordt gevoerd.
Het onderzoek toont
aan, dat zeer veel bouw
vakkers klachten hebben
over de wijze waarop zij
hun werk moeten ver
richten. En een niet ge
ring deel is ontevreden
over de maatregelen, die
het bedrijf treft.
Arbeidsvoorwaarden
en arbeidsverhoudingen
worden over het alge
meen positief beoordeeld
en verder blijkt dat de
positievelingen ook dege
nen zijn, die weinig be
hoefte hebben bij hun
baas weg te gaan. Maar
dat ligt eigenlijk voor de
hand.
Het aantal faillisementen
in Nederland steeg de
eerste twee maanden van
dit met maar liefst 50,7
procent ten opzichte van
het aantal van vorig jaar.
In cijfers 1034 tegenover
686. En ais je naar de pro
vincies kijkt bedragen de
stijgingspercentages
voor Brabant 51,8 en voor
Zeeland 9,1 procent.