Elke berenmuts kost een grizzly het leven
Zelfs Maria stond
onder de
Tilburge lindeboom
Onschadelijke
sigaret blijft
een illusie
IN
DESTEM
EVEIM UITBLAZEN
Oude
kunst
Uw eigen
KROEG
MINDER
TREK
Wankele ben<
B1BTÏ
PAPIER VOOR UW PEN
DE STEM COM
zaterdag 28 maart 1981
[zaterdag 28 maart
;PAGINA TWEE
Grappig
waterstanden
EVEN PIEKEREN
AANTJES
hoogwater
ZON EN MAAN
GELD (25)
Vee
NS-
lonteurs om
iet leven
rekomen
QftGBLflp VOOR ZUIDWEST NEDERLAND
Jaargang 121.
Nr. 19.436
Uitgave
Uitgeversmaatschappij
De Stem bv
Directie
Dr. W.A.J.M. Harkx
Drs. J.H.M. Brader
Hoofdredacteur
L. Leijendekker
Breda - Hoofdkantoor
Spinveld 55
Postadres: postbus 3229
4800 MB Breda
Telefoon: voor directe
verbinding zie onder
betreffende afdeling
Algemeen nr. 076-236911
Telex: 54176.
Kantooruren ma. t/m vr.
van 8.15-17.00 uur.
Bankrelaties
Postgiro 1114111
ABN rek. 520538447
NCB rek. 230301584
Rabo rek. 101053738
Handelsregister 27420.
Centrale redactie Breda
Nieuwsdienst 076-236883
Stadsredactie 076-236880
Sportredactie 076-236884
Lezersservice
Inlichtingen over Stemreizen en
promotie: 076-236911
Fotoservice 076-236573
Abonnementen
Betalingen 076-236347
16.59 per maand
49.45 per kwartaal
192.-per jaar
Postabonnementen met toeslag.
Nieuwe abonnees: opgave
bij elk rayonkantoor en
servicepunt. Ook telefonisch of
d.m.v. bon in de krant
Bezorgklachten
Voor telefonische meldingen zie
onder betreffend rayonkantoor.
Rubriek 't Kleintje
Opgaven 076-236882
tot 17 00 uur
2 dagen voor plaatsing
Grote advertenties
Algemene informatie over
mogelijkheden en tarieven:
076-236881
Regionale informatie: alle
kantoren.
Postadres: postbus 3229,
4800 MB Breda.
Afsluittijd adv.: 9.00 uur één dag
voor plaatsing: maandagkrant
vrijdag 12.00 uur in Breda.
Overlijdensberichten
Buiten kantooruren ma. t/m vr.
van 18.30-20.30 uur en zo. van
18.30-21.30 uur
076-236394/236911.
Advertentie debiteuren
Administratie 076-236227
Rayonkantoren
Breda - Stadskantoor
Nwe. Ginnekenstraat 41,
4811 NN. Abonnementen
076-236322. Overige afd.
236326. Kantooruren ma. t/m vr
van 8.15-17.00 uur.
Bezorgklachten
076-236888 ma. t/m vr.
8.15-19.00 uur, za. 8.15-17.00
uur.
Bergen op Zoom
Zuivelstraat 26, 4611 PJ
Tel. (alle afd.) 01640-36850.
Telex 78457.
Kantooruren ma. t/m vr.
van 8.15-17.00 uur.
Etten-Leur
Markt 28, 4875 CE
Tel. (alle afd.) 01608-21550.
Oelex 54430.
Kantooruren ma. t/m vr.
van 8.30-12.30 en
13.30-17.00 uur.
Goes
Klokstraat 14661 IK
Tel. (alle afd.) 01100-28030.
Telex 55215
Kantooruren ma. t/m vr.
van 8.15-12.30 en
13.30-17.00 uur.
Hulst
Steenstraat 14, 4561 AS.
Tel. (alle afd.) 01140-13751.
Telex 55203.
Kantooruren ma. t/m vr.
van 8.15-12.30 en
13.30-17.00 uur.
Oosterhout
Arendstraat 14, 4901 JK.
Tel. abonn. en adv.
01620-54957
Tel. redactie 01620-51800.
Telex 54408.
Kantooruren ma. t/m vr.
van 8.15-17.00 uur,
Roosendaal
Molenstraat 45, 4701 JN.
Tel. (alle afd.) 01650-37150.
Telex 78459.
Kantooruren ma. t/m vr.
van 8.15-17.00 uur.
Terneuzen
Nieuwstraat 9, 4531 CV
Tel.(alle afd.01150-17920.
Telex 55033.
Kantooruren ma. t/m vr.
van 8.15-12.30 en
13.30-17.00 uur.
Vlissingen
Torenstraat 5, 4381 ET
Tel. (alle afd 01184-19910.
Kantooruren ma. t/m vr. van
8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur.
Elk jaar worden er in Canada minstens
300 grizzlyberen doodgeschoten omdat
de garderegimenten van de Britse konin
gin zonodig berenvellen willen voor hun
beroemde kolbakken. Met alternatieven
als schapenvacht of nylon nemen de
gardisten geen genoegen omdat dit „on
waardig" zou zijn. Een bijkomstigheid
die de woede van de Britse milieuvrien
den helemaal ten top heeft doen stijgen
is dat voor elke beremuts een hele dode
beer nodig is. De kosten van zo'n kolbak
bedragenm dan ook rond 1300 gulden.
Het komende voorjaar wordt een drama
tisch tijdvak voor de Canadese grizzly's
want wegens het huwelijk van de prins
van Wales met lady Diana Spencer moet
een groot aantal kolbakken worden ver
vangen. De ironie wil dat prins Philip, die
nu voorzitter is van het Wereldnatuur-
fonds, door een dikke haag van kolbak-
kendrager a één grizzly per man, naar
de St. Paulus kathedraal zal rijden.
„De Vrienden van de Aarde", een
Britse milieu-organisatie wil een onder
zoek instellen naar de jacht op grizzly's
in Canada. Hun bevindingen zullen zij
aan Lagerhuis-leden doorspelen van wie
dan actie wordt verwacht. De krant Daily
Mirror, die de berenmutsen „even bela
chelijk als schitterend" noemt, vindt het
ook te gek dat voor elke kolbak een beer
moet sneuvelen. Als de traditie niet ver
draagt dat de kolbakken van kunstbont
of schapenvellen worden gemaakt, dan
dient de traditie te worden afgeschaft, zo
meent de krant.
Dat zou op den duur toch gebeuren
want een afschot van 300 exemplaren
per jaar betekent vroeg of laat onherroe
pelijk het uitsterven van de Canadese
grizzlybeer
Er zijn mensen die de oude lindeboom op de Til
burgse Heuvel een leeftijd van 1000 jaar toedichten.
Dat is volgens gemeentevoorlichter J. de Vlam wat
boud beweerd. „Maar daar staat tegenover dat ook
nog niemand de bewering op goede gronden heeft
kunnen tegenspreken", aldus De Vlam. De Til-
burgse lindeboom is niet alleen zeer oud; het is ook
een van de bekendste lindebomen in een verre om
geving waar het planten van lindebomen op dorps
pleinen, voor cafe's en herbergen in vorige eeuwen
toch algemeen moet zijn geweest.
De Tilburgse linde geeft het
hart van de voormalige tex
tielstad bovendien enigszins
het aanzien dat andere ste
den ontlenen aan oude, mo
numentale gebouwen. Til
burg is per slot van rekening
een jonge industriestad en
heeft daarom niet veel monu
menten. Zelfs het natuurmo-
Vierduizend jaar geleden
werd in oost-Siberie al aan
kunst gedaan. Dat is geble
ken toe,o oudheitfl<updigen
onlangs bij de rivier de Koyl-
lyma een graf blootlegden
V/aarth de stoffelijke re,sten
werden aangetroffen van een
ongeveer 25-jarige man. Vol
gens de geleerden moet het
minstens 4000 jaar geleden
zijn dat deze man leefde. In
het graf werden talrijke amu
letten, sieraden en bewerkte
stenen en botten van beren
gevonden.
nument waarop de stad zo
trots is, is eigenlijk een
dorpsmonument want de
boom is veel ouder dan de
stedelijke status van Tilburg.
Behalve de goedwillende ge
schiedvorsers die Tilburg
ook wel een wonder gunnen
en de boom op 1000 jaar
schatten, is er de plaatselijke
historicus Lambert de Wijs
die tot de ook niet geringe
leeftijd van 800 jaar komt.
Zijn bewijsvoering is nogal
indirect en romantisch. Hij
verwijst naar de Gelders-
Brabantse oorlog in de der
tiende eeuw, toen „die van
Gelderlandt" de linde van
Oisterwijk in brand staken.
Aan het feit dat van die boom
geschreven staat dat het de
grootste en mooiste van de
streek was, ontleent de Wijs
zijn conclusie dat er in an
dere plaatsen en „dus" ook
in Tilburg dergelijke lindebo
men moesten staan.
Dat bomen als de Til
burgse linde vanouds in ere
werden gehouden staat wel
vast. Toen de feodale heer
sers aan macht begonnen in
te boeten en de burgerij een
woordje mee ging spreken
0DAT aan de Tilburgse lindeboom door de eeuwen heen heel wat „chirurgen hebben gesnoeid is dui
delijk te zien. Ook toont deze foto van Johan van Gurp duidelijk de functie van zo'n boom in het centrum
van een stad.
waren dergelijke linden of
andere bomen op het dorps
plein vaak de plaatsen waar
de vroedschappen bijeen
kwamen en waar het volk sar
menschoolde in", ttjdeh vari
spanning en gevaar.
In 1598 was de linde al
een flinke boom. Hij duikt
dan op in een verslag over
een rechtzitting, waarin staat
dat flinke hoeveelheden hout
moesten worden aangevoerd
om de aanwezigen rond en
onder de boom een zitplaats
te verschaffen.
In 1662 bezocht de Franse
graaf de Monconys Tilburg.
Nu kan het zijn dat deze
edele een soort linden-freak
was,/maag, waafrschijnhjker'qs^
dat de boom toen al zo'n in
drukwekkende omvang had
dat de man de omtrek van de
kruin liet opmeten. Hij kwam
aan 62 passen, een door
snede van circa tien meter.
Tilburg zou het Hart van
Brabant niet zijn als aan zijn
linde ook niet een Maria-le-
Voor de boeren valt er op de
eerste april al lang niet veel
meer te lachen, al denkt men
daar in Brussel blijkbaar nog
steeds anders over. Elk jaar
weet men in de Europese
hoofdstad wat betreft de land
bouwprijzen wel weer een
nieuwe „practical joke" te be
denken, waarvan al bij voor
baat vaststaat dat die ten koste
gaat van de boeren. Vandaar
misschien dat het boerenprijs-
jaar traditioneel ingaat op 1
april! Het moet overigens ge
zegd worden dat ze daar in
Brussel wel vindingrijk zijn.
Elk jaar wat nieuws bedenken
is toch geen kleinigheid. De
vondst van dit jaar is de zgn.
mede-financiering. De „grap"
daarvan zit 'em hierin dat de
boeren ten koste van veel (ge-
meenschaps-jgeld jarenlang
zijn gestimuleerd om zo goed
mogelijk te produceren en
Brussel, nu dat doel is bereikt,
dat weer ten koste van veel
(boeren-)geld wil terug draai
en. Over gezond boerenver
stand gesproken! Maar alle
gekheid op een stokje: de
voortdurende roofbouw die
door de politiek op de land- en
tuinbouw wordt gepleegd zal
al binnen zeer korte termijn
(ca. 25 jaar!) leiden tot een
regelrechte (voedsel-)ramp
van wereldformaat. Dat al
thans is de mening van prof.
dr. ir. V. Buringh, uitgespro
ken tijdens zijn rede ter gele
genheid van de 63ste dies nata-
lis van de Landbouw Hoge
school te Wageningen. Er is
geen enkele reden om hem
niet te geloven. De oorzaak
van deze ramp moet hoofdza
kelijk gevonden worden in
het feit dat alle regeringen er,
om wélke reden dan ook, naar
streven om een goedkoop
voedselpakket te verstrekken
waarvoor de boeren tegen een
zo laag mogelijke prijs moeten
produceren. Politiek gezien
zijn dat leuke dingen voor de
mensen: geef het volk brood
en spelen en ze eten uit je
hand. Maar de voedselprijzen
kunnen ook te laag zijn met
alle desastreuze gevolgen van
dien. Maar terug naar de ac
tualiteit. Door de boerenorga-
door Jan Oggel
nisaties is nu ruim 15prijs
aanpassing gevraagd, terwijl
Brussel slechts een kleine 8%
biedt. De gevraagde 15% bete
kent overigens niet dat de boe
ren er dan ook in inkomen op
vooruit gaan. Geen sprake
van. De boeren raken het daar
om behoorlijk beu om voor de
zoveelste keer met minder -
dus een inkomensachteruit
gang - genoegen te moeten
nemen. Het heeft al heel wat
moeite gekost om grote boe-
rendemonstraties op de deze
week in Maastricht gehouden
Europese top te voorkomen.
Maar de kans is zeer wel aan
wezig dat er komende week in
Brussel, rondom de raad van
landbouwministers, wel dege
lijk door de Europese boeren
druk zal worden gezet middels
demonstraties. En dat is dan
geen grap. Er zal weinig te
lachen zijn. De boeren voelen
zich duidelijk miskend. Ze le
veren een goed en goedkoop
voedselpakket maar krijgen
daarvoor weinig of geen
waardering van het publiek.
Ook daar willen we wat aan
gaan doen via de op 11 april
a.s. te houden Nationale Dag
voor de land- en tuinbouw. De
bedoeling daarvan is het pu
bliek meer inzicht te geven in
het functioneren van de land
en tuinbouw. Elke provincie
doet dat op z'n eigen wijze. In
Zeeland wordt huis-aan-huis
een speciale landbouwkrant
verspreid en in Brabant viert
men de Nationale Dag pas in
mei. Hoe dan ook staat vast,
dat de geïnteresseerde burger
heel wat meer dan de land- en
tuinbouw te weten kan ko
men. En wie weet, misschien
groeit daaruit nog eens iets
heel moois.
gende zou zijn verbonden,
compleet met wonder en al:
de verschijning van de beel
tenis van Maria met kind. Dat
gebeurde al in de zestiende
"e$uw, toen de.^beruchte
Maarten van Rossum het
Brabantse land afstroopte.
K
Volgens de speciale bro
chure die de gemeente Til
burg aan haar linde heeft ge
wijd is die beeltenis van Ma
ria nog altijd te zien „voor
wie goed zoeken wil".
Morgen, zondag 29 maart
Bergen op Zoom
Hansweert
Terneuzen
Vlissingen
Wemeldinge
9.03-21.42
8.16-20.51
7.44-20.21
7.22-20.01
8.43-21.21
Maandag, 30 maart
Bergen op Zoom 10.24-23.06
Hansweert 9.29-22.16
Terneuzen 9.03-21.47
Vlissingen 8.43-21.25
Wemeldinge 10.01-22.46
Horizontaal en verti
caal dienen dezelfde
woorden te worden inge
vuld.
2 (4) bron, 4 (2) stad in
Oostenrijk, 6 (1) schilders
gerei, 7 (3) schoenmakers-
gerei, 8 (5) visgerei, 10 (12)
duw, 12 (10) deel van Euro
pa, 14 (9) militair, 15 (11)
interest, 16 (13) ontken
ning, 18 (20) toiletgerei, 20
(18) Mohammedaanse bij
bel, 22 (17) onzin, 23 (19)
maand, 24 (21) vochtig, 26
(28) landtong, 28 (27) bont
soort, 30 (25) telwoord,
31N(27) rund, 32 (29) ad
viesraad.
jas ZS 'Japs ie
'uapjap 'og 'spiau qz 'sau '93 peu fz 'laeeui -gg 'leepieM
•gg 'ubjoi[ og '81 'eau '91 'apiaj 'Si '[auopij h 'ua(oj
gl 'jod "oi 'tau '8 'tsaaj -j, 'laasuad -9 'uauayyy 'f 'ia/w -g
:guissoidQ
Hoe is het toch mogelijk
dat als Aantjes 'n man, met
een verleden dat stinkt,
toch nog een serieuze po
ging aan het ondernemen
is, om een zetel in de 2e
kamer te veroveren? Deze
man en ook de C.D.A. top
heeft een blok beton voor
het hoofd. Aantjes rekent
op minstens 26.000 voor
keurstemmen, om dan weer
met een uitgestreken ge
zicht de eed van trouw af te
leggen, er zijn in Nederland
best nog 26.000 mensen te
vinden die fout zij n geweest
en graag hun stem willen
geven aan hun makker in
het kwaad. Deze man
schijnt niet te willen inzien
dat hij met zijn tomeloze
begeerte naar macht bij
zeer veel Nederlanders
oude wonden weer openrijt.
Wat een gegniffel zou het
teweeg brengen in een be
paald land.
Een oud lid van de Ger
maanse SS in de volksver
tegenwoordiging
Mr. W. Aantjes kan Ne
derland nog maar één
dienst bewijzen en wel,
door zich onverwijld uit de
politiek terug te trekken.
B. C. M. Th. Derwig.
Oud Vossemeer.
NASCHRIFT REDACTIE: Zoals
men in de krant heeft kunnen
lezen heeft de heer Aantjes deze
zaak inmiddels zelf geregeld.
DEN HAAG - De water
hoogten van vrijdagmorgen,
meegedeeld door rijkswater
staat: Konstanz 341 plus 8,
Rheinfelden 357 plus 17, Ma-
xau 644 plus 25, Plochingen
176 plus 3, Mannheim 479 plus
40, Steinbach 242 plus 5, Mainz
444 plus 28, Bingen 304 plus 28,
Kaub 380 plus 41, Trier 586
plus 108, Koblenz 435 plus 44,
Keulen 538 plus 33, Ruhrort
605 plus 22, Lobith 1220 plus 16,
PannerdenseKop 1181 plus 14,
Nijmegen 1000 plus 10, IJssel-
kop 1053 plus 12, Eefde IJssel
628 plus 12, Deventer 495 plus
10, Katerveer 179 plus 6, Borg
haren 4123 plus 13, Belfeld
1328 min 2, Grave beneden de
sluis 607 plus 8. In het Hol
lands Diep is op 190 meter
noordwest van de zwarte ton
hd 5 een schip gezonken. Het
wrak is gemarkeerd door een
groene wraklichtboei met ka
rakter isogroen 2 seconden.
zon onder19.07
zon op06.22
maan op02.05
maan onder10.35
L.K20.34
ZONDAG
zon onder19.08
zon op06.20
maan op02.58
maan onder11.25
Dit is een rubriek over woor
den. De schrijver, Johan van
Os" wil graag uw medewer
king om zoveel mogelijk woor
den te kunnen behandelen die
in betekenis bijna of helemaal
gelijk zijn aan het woord dat
nu aan de orde is.
Kent u zulke woorden? Zet
ze op een briefkaart en stuur
die aan ,,Uw eigen woord",
redactie De Stem, Postbus
3229, Breda.
De koffie smaakt me als aangebrand afwaswater. Ik bliji
roken, mijn eigen merk, Ibis, maar het lijkt wel of de Weduwe er
haar oksel in geschoren heeft en Samson zijn baard. Het is ai
een paar dagen bezig, mijn sigaretje is altijd het eerste waar ik
het aan merk. Het begint scheef weg te branden, het krijgt een
geblakerde rug die niet meedoet, en ik moet blijven trekken als
de ziekte of het dooft me in de vingers uit. En dan breekt je
morgen aan dat ik gebroken opsta met het scheermes in mijn
keel. Foute boel. Waar de troep vandaan komt weet ik niet, ma ar
er moet wel emmer vol van achter mijn ogen zitten. Het
paramedisch textiel dat ze tegenwoordig voor zakdoek verko
pen, beschiet er niet aan. Ik snap niet hoe ze die dingen zo dun
krijgen. Ik ben iedere keer bang, dat ik er dwars doorheen ga. De
volle laag kun je ze niet geven, je moet er gedoseerd in snuiten
zeker. Mijn vrouw is voor zichzelf en de kinderen allang
overgegaan op papier, vier laagjes crêpe voor eenmalig ge
bruik. Voor mij hangt er nog een rooie zakdoek van vroeger op
de vliering, naast het dakraam, klaar om uit te steken als de
Russen komen. Ik hoop dat ze nog even wegblijven, ik heb hem
nu zelf nódig. Het zit over één kant bij mij, de linker haast altijd,
maar ik zou het ergens in het groot moeten aantekenen, ik denk
er uit mezelf niet aan. En het zal je maar gebeuren dat je alle druk
op de verkeerde kant zet. Zo'n blikganger in de zakdoek. Aisol
ze je de huig uitrukken. Ik gun het een ander, u niet natuurlijk. De
Russen dan maar. Ik had mijn chef bij de krant een paar dagen
ziekteverlof gevraagd, maar hij deed net of zijn neus bloedde.
Die van mij bloeit onderhand. Het menselijke van dit soort
rubrieken is je kunt ze niet droog leggen, al zweet je wateren
bloed. Men kan dit hok niet van de ene op de andere verpachten
aan Stophoest of Tempo. Ik moet zet f maar zien dat ik het ergens
mee opvul. De lezers willen hun inzendingen afgewerkt zien, ik
kan al dat geld niet laten slingeren. Ze blijven maar sturen, u
moest eens zien wat ik allemaal op tafel krijg. Zoengeld heb ik
hier van dhr. G. Paardenkopen en sleeploon Kanneklits van
Thérèse Gorissen. Ik schuif het gewoon door vandaag, ik ben
voor eerlijk delen. Het sleeploon krijgt mijn chef, het zoengeld
kan Thérèse op het ogenblik misschien beter gebruiken dan ik
en zelf hou ik de kanneklits dan maar. Ik vind in deze bedrukte
dagen veel troost bij de post. Dhr. W. Dijcks te Koningsbosch
offert mij eenbijdrage onder couvert" en eindigt zijn brief met
eengouden handdruk". Dini Moerkens in Breda moet ergens
een voorgevoel van gehad hebben, ze stuurt mij rozen. „Wie
met duistere zaken goed verdient", is haar commentaar „die
wassen de rozen op de schoenen". En wist u dat ik opdracht
had een nieuw briefje van duizend te ontwerpen? De Neder
landse Maagd moet erop, met rozen op de schoenen, mos aan
de knieën schiften aan de billen en een druppel aan de neps. Dat
mens is ook snipverkouden geworden tussen die watervogels.
(Van onze
redactie binnenland)
ROTTERDAM - Twee
,'nteurs van de NS zijn gis-
'rnacht tijdens werkzaam-
'den aan de spoorbaan m
intterdam-zuid om het le-
Ln gekomen. De spoorwe-
l vermoeden dat de twee,
beiden uit Rotterdam, door
.en trein zijn aangereden en
'lat de machinist van de trein
ïiets gemerkt heeft van de
lanrijding.
De lichamen van de twee
monteurs, die bezig waren
ben seinstoring te verhelpen,
kierden pas gisterochtend
,evonden, nadat een machi-
tist van een passerende trein
gezien had.
Hoe het ongeluk kon
ulaatshebben kon men giste
er, bij de NS in Utrecht met
eggen. De spoorwegrecher-
ihe onderzoekt de zaak. Nor-
naal gesproken wordt NS-
jersoneel dat de baan opgaat
legeleid door iemand van de
jeiligheidsdienst, die de
jaanwerkers moet waar-
ichuwen voor aankomende
'reinen. Het is niet bekend of
|o iemand ook hier aanwezig
ivas.
•W
(Van een
onzer verslaggevers)
DEN HAAG - De kroeg
pakt in Nederland minder in
rek. Volgens het bedrijf-
:hap Horeca hebben de ca-
é's, maar ook de restaurants
n vergelijking met dezelfde
teriode van het vorig jaar, de
orige maand zes procent
ünder omgezet. Hotels daar-
ntegen bleven constant
'raaien of boekten soms een
ichte omzetstijging.
Het bedrijfschap Horaca
0ncludeert dat dit na een
1 eekproef die in februari
inder 80 bedrijven werd ge
tond en. Volgens de heer Van
Ier Velde van het bedrijf-
chap hangt de omzetdaling
lauw samen met de zich ver-
lechterende economische si
mde. „De grootste klap is in
drankensector gevallen.
)e mensen gaan nu op de
cleintjes letten. Voor een fles
•edelijke wijn betaal je in
m supermarkt pakweg ze-
:en gulden. Een horecabe-
Ihjf moet voor een glas van
teel/de wijn toch al gauw
'tergulden vragen. Dat heeft
Muurlijk zijn consequen
ts", aldus Van der Velde.
Gisteren werd ook bekend
lat de omzetten van gedistil-
eerd en vooral van jenever,
ohisky en vieux verleden
aar sterk gedaald is.
Z'
E
UTRECHT -Jlet is uit
gesloten dat er ooit een vol
ledig onschadelijk rookar
tikel zal worden ontwik
keld". Dit zei onlangs drs.
P. J. Groenen van het Cen
traal Instituut voor Voe
dingsonderzoek TNO in
Utrecht op een symposium
over „Roken als bron van
luchtverontreiniging. Hij
besprak de mogelijkheden
om de schadelijke eigen
schappen van tabaksrook
te verminderen.
De fabrikanten zijn er de
laatste jaren wel in geslaagd,
het teer-, nicotine- en kool-
monoxydegehalte van hun si
garetten terug te brengen, on
der meer door het toepassen
van filters (overigens worden
in Nederland vergeleken met
andere landen relatief weinig
filtersigaretten gerookt) en
door het kiezen van bepaalde
soorten tabak of bepaalde ta
baksbladeren.
Ook wordt de hoeveelheid
tabak per sigaret wel vermin
derd door behandelingen die
de tabak „volumineuzer" ma
ken, door toevoegingen of
door verkorting van de siga
ret. Volgens Groenen zijn er
echter steeds meer aanwij zin
gen dat dit averechts kan
werken. Verslaafde rokers
die op die manier niet aan
„hun" hoeveelheid nicotine
komen gaan dan namelijk
meer sigaretten roken, dieper
inhaleren en/of kortere peuk
jes overlaten. Daardoor krij
gen ze ook weer meer teer en
koolmonoxyde binnen. Voor
verstokte rokers lijkt het
Groenen daarom het verstan
digst, een sigaret te kiezen
met een middelmatige hoe
veelheid nicotine en een zo
laag mogelijk gehalte aan an
dere schadelijke bestandde-
len.
Als maat voor de schade
lijkheid van roken wow
doorgaans het teergehalte ge
bruikt. Maar het toevoegen
van andere stoffen om M
teergehalte te verlagen zo
wel eens schadelijker kunne
zijn. „Gewone" tabaksroo
bevat al 2.300 verschillen'
chemische bestanddelen
Welke daarvan medeverant
woordelijk zijn voor ae m
roken samenhangende zie
ten (kanker, hart- en va
ziekten, aandoeningen aan
luchtwegen) en in hoeverre,
een nog grotendeels onbea
woorde vraag. Conclusie
drs. Groenen: er is nog
meer kennis nodig voor®
nadelige gevolgen van he
ken kunnen worden terugs
drongen door de samens»
ling van de rook te beu*
den. En: „Niet roken is be®
De Scandinavische
en Frankrijk hebben al co
plete tabakswetten. Ook
het Nederlandse parlemen
er al verschillende keren,
gevraagd. Bij de ministerr
ligt op het ogenblik een au
van een interdepartemen
commissie dat onderw
pleit voor een verminden
van het aantal verkooPP^
ten, een verbod van
Met de dag wordt het duidelijker,
i'bi een maand na de mislukte mili
nen staat en dat er niet zo veel ni
pinkelen.
De regering in Madrid, steeds ner
ullingen over de omvang van f
e week in feite al gedaan wat
noiu6'Ste: ,0PPrioriteit voor de st
'e9er Is er voor uit de kaze
'geschakeld om de terreur in Bas
jo °nin9 Juan Carlos en de Madril
8"»*. van deze ontwikkeling
nirH,[S 'aat nie* na ,e waarschuwi
Krien u,t de kazernes te halen c
inn 'n9 en regering zagen echl
°ordaanslagen door de ETA op
et iB°m' waarschijnlijk op straffe v<
iin,(i^er buiten de terreurbestrijc
it rto'nd,?rciaaci u'terst benard mc
^gelegd opposi,ie zic
Koning regering en oppositie m
wduigen om de groeiende wo<
Me?" 6 brenpen-
runnJ; is met deze onlwikl
|r ggedraaid naar de Francotijd -
Ta tor peen sPrake - betreu
;ik( fristen nu eindelijk gedeel
waren aan kinderen bened^
de zestien, beperking va
tabaksreclame en wei
maatregelen ter bescherm"*
van de niet-rokers.
Het zit er wel in,
Nederland binnen afzien'
tij d een tabakswet zal
„Maar voorlopig verk®f
nog in de achterhoede
Wafelbakker, „want.de*
kelijke maatregelen die
ons land tot stand hebben ge
bracht zijn niet erg
drukwekkend".
likt.
ÜnLE^"moorden °P officieren er
ard lnners alt''d bedoeld geweest c
i|ksonc['lden De ETA-terroristen
J|iik Ra3! en een revolutie (om ui
CaT5 n'and te bereiken) be
'aakt metde ri™' dat 'n ziJn onderdr
o 2j|n h dem°cratischevrijhed(
laad a=n ^?6r en de ETA-terrorie
feseiiik kaar verbonden, die
Panje perspectief: de afschaffii
in bewustUnP!SeRaad'n Maastri(
6,zinninrioc staatshoofden
:tl'er Hp bPaanse democratie ee
in West e °Cratl'e een echte kan
'boden ~ur°Pa vastgeklonken te
den'nu het nog kan.
