ZUID AFRIKAANS ONDERZOEKER SPIER: Verplicht onderwijs aan alle zwarten onbetaalbaa Japanse mannen kunnen niet van vrouwen afblijven P O Het andere gezicht van Israël: armoede, woningnood en ellende Oerwoud van Ivoorkust met ondergang bedreig PLAAG IN BOMVOLLE METRO Dikke huid Geduld op Israël Opstandigen Ellende Vulkaan BüBïllM VRIJUIT (Door Robert Whymant) Japanse metroreizigers moeten met allerlei soorten onge makken genoegen nemen. Op dit moment zijn vooral de vrou wen de dupe. Als je van het vrouwelijk geslacht bent, er redelijk goeid uitziet en tijdens het spitsuur reist, loop je grote kans door mannen betast te worden. Het is een probleem dat langzamerhand uit de hand dreigt te lopen. Uit een televisieprogramma, volledig gewijd aan deze mannelijke nieuwsgierigheid bleek dat de meeste vrou wen die op de metro zijn aangewezen voor woon-werkver- keer, met deze ziekelijk aandoende manspersonen te maken hebben gehad. Opvallend is dat het geen psychopaten, maar doodnormale, brave burgers zijn die dit een leuk tijdverdrijf vinden. Vooral ambtenaren, journalisten en directeuren blijken zich nogal vrijpostig te gedragen. Slechts een enkeling wordt gepakt, omdat de meeste Ja panse vrouwen het te gênant vinden om aangifte te doen. „Soms tasten ze langzaam je bovenlichaam af' aldus een secretaresse uit Tokio, maar vaak steken ze ook hun handen onder je rok". In de drukke zomermaanden worden met behulp van pro fessionele krachten dikwijls 327 mensen in een rijtuig ge duwd, terwijl dat rijtuig officieel slechts plaats biedt aan 100 vrouwen zich op de best mogelijke manier moeten verdedigd neem een naald mee om de bewuste man in zijn dij te prikken sla zijn bril van zijn neus en als dat niet lukt, pak dan zijn an JOHANNESBURG - Als een en houdt die omhoog zodat alle reizigers kunnen zien wat vooi mrte leerling in Soweto en een soort man hij is. blanke leerling in het na- igelegen Johannesburg naar lagere school gaan, worden geconfronteerd met twee [er uiteenlopende werelden. zWarte leerling bivakkeert een kaal gebouw, waar de mensen. „In die omstandigheden kun je zelfs geen hand vrij maken om een aan je neus te krabben", zegt een veiligheidsa gent van de spoorwegen. „De moeilijkheid is dat de meisjes zich te veel schamen om te gillen. Ze hebben er al zoveel over gelezen, dat ze denken dat ze lelijk zijn als het hun niet over komt". De meeste Japanse vrouwen mogen dan niet durven gillen, met buitenlandse toeristen in Tokio is het heel anders gesteld. Een door vijf vrouwen ondertekende brief in de Japan Times, een Engelstalig dagblad, gaf de volgende waarschuwing die aan duidelijkheid niets te wensen overliet: „Japanse zaken lieden, pas op. Zes maanden hebben we lijdzaam toegestaan hoe u ons tijdens de spitsuren in metro's en treinen molesteer de. Maar nu is ons geduld op. Waarom moet u met uw gluipe rige, weerzinwekkende handen ons lichaam aftasten in de overvolle treinen? Als u er niet onmiddellijk mee ophoudt, zullen we terugslaan door tegen uw schenen te schoppen, in uw zij te porren en te gillen Door de brief die veel aandacht kreeg van de Japanse media, verzamelden de vrouwen moed om ervaringen uit te wisselen en over een goede remedie te praten. De conclusie was dat Maar de betasters krijgen zo langzamerhand een dikkt huid. Een secretaresse uit Tokio vertelde me dat, toen ze gild(Lt„-- - - hij tegen haar schreeuwde: „Als je het niet leuk vindt, waaroj tonnen vloer lnem jsen^paar neem je dan potverdorie geen taxi?" Vooral één lijn van de ondergrondse is bericht School, meisjes die van deze lijn gebruiken moeten maken om van naar school te gaan, moeten van hun ouders gaan lopen of d, bus nemen. Het pendelen in de piekuren is voor de meeste Japanner: een zware beproeving. Gemiddeld zijn de negen miljoen pen. delaars van Tokio twee uur en 20 minuten onderweg. Mis. schien dat het daardoor wel onvermijdelijk is dat in de wirwar van mensen irriterende gewoonten ontstaan, maar de vrou. wen blijven er ondertussen wel mee zitten. COPYRIGHT THE GUARDIAN - DE STEJl JOHANNESBURG (ANP)- Verplicht onder wijs voor alle zwarte kinderen zal de Zuidafri kaanse regering een hoofdpijn van tien miljard gulden bezorgen en dat zal het land niet kunnen opbrengen. Dit is de mening van André Spier, een bekend onderzoe ker en voormalig adviseur van de afdeling futuristisch onderzoek van de universiteit van Stëllenbosch. In een rapport produceert Spier een indrukwekkende lijst zaken die nodig zullen zijn als de regering haar belofte, gelijk onderwijs voor allen, waar maakt. Het rapport van Spier verscheen na maandenlange onrust onder de niet-blanke studenten over de ongelijkheden in het onderwijssysteem van het door de blanken geregeerde land. Meer dan dertig nensen werden hierbij gedood en honderden gewond. Dor onze correspondent Ferry Versteeg) janden per jaar wintertenen zorgt. Hij zit met gemiddeld leerlingen inéén klas, zijn .derwijzer heeft doorgaans et langer dan tien jaar in de boolbanken gezeten en het partement van „Bantoe-on- .rwijs" trekt jaarlijks 150 tden voor hem uit. Hij krijgt iderwijs in zijn stamtaal - als een Zoeloe is, zit hij ver iest op een Zoeloeschool, is j een Xhosa, dan zit hij ver- [cht op een Xhosaschool - at hem problemen oplevert de overgang naar de mid- 'lbare school, waar in het jgels of Afrikaans wordt les geven. Sportfaciliteiten en tdere extra onderwijszaken ials audiovisuele middelen jn onbekend. De kosten van hoolboeken zijn officieel ij, maar moeten in de prak- ik nog steeds worden opge pacht door zijn niet bijzonder aagkrachtige familie. Tot ot is de inhoud van zijn les- ■ogramma, opgesteld door >t departement van „Bantoe- uderwijs", tamelijk beperkt. Zijn blanke leeftijdsgenoot Johannesburg zit doorgaans een fraai gebouw met grote innige ramen en goede faci- ;eiten, dat wordt omringd dooi bad met de ond lijkt leid ond gul< oud pass gra hij cur Hij gel: bet mi( kan sch kee leef voo erg in i sec gul schi ten ste den ma; ond Bar. taal ten. voo ,',Ik heb deze cijfers verza meld in een poging de mensen :odanig wakker te schudden lat zij de omvang van het irobleem zullen beseffen", /eFklaarde Spier in een inter view. „Het is een monsterlijk irobleem en wij zullen het on- lerwijs totaal moeten her- den". Hij zei dat de staat niet >ij machte zal zijn de totale re- tening voor verplicht onder vijs voor alle rassen te betalen. Spier heeft becijferd dat de ■xtra kosten die gemaakt noeten worden om alle zwarte vinderen onderwijs te geven, n de komende twintig jaar vier miljard rand (meer dan tien miljard gulden) zullen belo- >en, zonder rekening te hou den met de inflatie. Er zullen r.o'n 220.000 onderwijzers en i6.000 scholen meer nodig zijn. En dan is nog niet eens reke- ting gehouden met een „dui- elingwekkend bedrag" dat op afel moet komen om de onge- eer 3,7 miljoen zwarte vol- vassenen bij te scholen die lelemaal geen onderwijs heb- >en gehad. Spier zei dat zijn rapport ge- aseerd is op de veronderstel- ng dat de huidige verhouding an één onderwijzer op vijftig uerlingen niet verbeterd vordt. Elke maatregel om de rootte van de klassen te ver- leinen zou de kosten nog ver- er opjagen. Het rapport-Spier, dat de tel „Naar een nieuw onder- ijssysteem" heeft gekregen, :hat dat rond de eeuwwisse- ng Zuid-Afrika vijftien mil- len kinderen in de school- aande leeftijd zal hebben. Dat bijna het dubbele van het uidige aantal. Zuid-Afrika is rijk, het bezit eweldige hoeveelheden mi- erale delfstoffen en het heeft Hevige protesten in de Zuidafrikaanse pers toen de regering twee blanke kranten verbood. De zwarte scholieren vechten voor gelijkwaardig onderwijs. een gezonde betalingsbalans. Maar, zegt het rapport, de overheid zal moeten toegeven dat zij de enorme onderwijsre- kening niet kan betalen. Het enige antwoord voor ie dereen, leerlingen, ouders, de particuliere sector en de werk gevers, is bijdragen in de kos ten, aldus Spier. Naar zijn me ning dient het accent van het onderwijs voor niet-blanken veranderd te worden om hen in staat te stellen een positievere bijdrage naar hun eigen be hoeften te leveren. Hij zet uiteen dat in 1978, het laatste jaar waarover nog cij fers bekend waren, de drie universiteiten voor zwarten slechts zes afgestudeerden in de landbouwwetenschappen afleverden. „Ongetwijfeld zullen zij geen boeren worden maar bureaucraten, hetgeen voor het land niets oplevert", aldus Spier. Hij voegde hier aan toe dat in datzelfde jaar 350 zwarte studenten in de letteren afstudeerden. „Het is een open vraag hoe de landbouw voor zwarten kan worden ontwikkeld met slechts zes gegradueerden op een bevolking van negentien miljoen", zo vraagt Spier zich af. „Hoe kunnen zes landbou wingenieurs helpen wanneer de zwarte gemeenschap schreeuwt om wetenschap pers, technici, ontwerpers, voedseldeskundigen en ande ren die leiding kunnen geven aan een zwarte plattelandsbe volking van naar schatting 27 miljoen tegen het jaar 2000?" Volgens Spier heeft Zuid- Afrika een nieuw soort onder wijsinstituten nodig naar het voorbeeld van de vakscholen in Israël en de scholingscentra in de Verenigde Staten. an onze correspondent Ferry Versteeg) JOHANNESBURG - Dr. dries Petrus Treurnicht, lias „Dr. No", de Hogepries- l van de Apartheid of „Aya- Hah van de waterberg" (zijn jesdistrict) is een van de jachtigs te mannen in het he- ndaagse Zuid-Afrika. De rtefeuille die hij in het kabi- t van premier Botha beheert publieke werken, statistiek toerisme - is allerminst drukwekkend en werd na in recente reorganisatie in it ambtenarenapparaat zelfs )g uitgedund. Maar in de re- irende Nationale Partij is teurnicht als leider van de /en machtige als conservatie afdeling Transvaal tevens i aanvoerder van de machtige erkrampte vleugel, die de .partheid nog altijd be- :houwt als het Afrikaner lerlevingsmiddel bij uitstek onder die koningskap van hristus". Zuid-Afrika heeft altijd vi Vanuit die positie bleek „dr. meer ten koste gelegd aan 1 No" het afgelopen half jaar bij onderwijs voor blanke kinfciachte de hervormingsdrift ren dan voor andere groeperlvan premier Botha verregaand zijn samenleving. Per m (c tomen. Al vertrouwde de- werd in de periode 1977-1S ze oudste predikant van de 551 rand (1400 gulden) Nederduits Hervormde Kerk blanke scholieren I" J J~ 5 u-^-i- i Voor elke zwarte student w dat slechts 54 rand (132 den) Na de drie maanden duren! periode van onrust en gewelj dadigheden onder de zwail studenten kwam de Zuidai kaanse regering met dd belol dat zij er naar zou streveng lijkwaardig onderwijs vi allen in te voeren en zei datef|en begin was gemaakt met pi gramma's voor de bouw meer scholen. JERUZALEM (AFP) - Ka- imon, een armenbuurt in Je- izalem. Rijen betonnen en akstenen woningen waar iensen al dertig jaar ellende n hitte hebben te verduren, .ezinnen van oriëntaalse jo- én leven met zes tot tien per- >nen in appartementen met en oppervlakte van 40 bij 60 ierkante meter. Hun voorouders kwamen uit tarokko, Algerië, Tunesië of ak. Zij vormen de meerder- ïid van de joodse bevolking in Israël. Het zijn de zoge- lamde Sefardim. Degenen ie van Europese origine zijn, orden Asjkenazim genoemd. De op hol geslagen inflatie, e de Israëlische economie istert, heeft de scheidslijn issen de gemeenschappen op- 'heven en de armoede alge een gemaakt. Degenen die •ven in de arme wijken van de ote steden of die in land- 'luwdorpen een harde strijd oeten leveren om het hoofd iven water te houden, heel e groep is „het andere Israël" ■worden; naar schatting 60 ocent van de bevolking. On- veer 15 procent leeft onder •t bestaansminimum. Medio juni 1980 werd in een ijvendal, nabij Katamon, een ntenkamp opgerfcht. Tien- llen jonge paren eisten een ik boven het hoofd. Na dertig ar socialistisch beleid zijn er Israël nog altijd geen wo ngen met lage huren ver- ïjgbaar. Huizen worden te- n enorme bedragen ver- cht, tot groot genoegen van aannemers die bevoordeeld worden door het liberale eco nomische beleid van de huidi ge regering van premier Mena- chem Begin. De opstandigen in de arme wijken spiegelen zich aan de militanten van de Goesj Emoenim (religieuze voor standers van annexatie). Zij creëren„OheI Moreh", een wilde vestiging van slechtbe- huisden, maar het voorbeeld van de bekende nederzetting „Eilon Moreh", nabij Nabloes in Cisjordanië. Een inwoner van Katamon, Michael Fern, zegt dat „de mi litanten van de Goesj Emoe nim zich beroepen op een bij bels ideaal om dorpen te bou wen in Judea en Samaria (Cis jordanië). Het Israëlische hooggerechtshof veroordeelt hen. Ze duiken onder in de ille galiteit, maar van het kabinet krijgen ze wel gelijk. De neder zettingenpolitiek van de rege ring maakt dat miljarden pon den in die gebieden worden gestoken. Waarom blokkeert de regering deze fondsen niet om ons uit de vicieuze cirkel van de armoede te halen?", zo vraagt Michael Fern zich af. Fern is een advocaat die zijn twintigjarige praktijk heeft opgegeven om de jongeren van Katamon besef bij te brengen van het politiek aspect van hun situatie. „In Katamon lopen duizenden kinderen rond. Hun school is de straat, waar elke dag een Mozart vermoord wordt", zegt een student die met Michael Fern samenwerkt. In mei 1977 leed de arbei derspartij een zware verkie zingsnederlaag en kwam Me- nachem Begin aan de macht. De „Sefardim", die tijdens het bewind van de socialisten trekpaarden waren, worden paarden van Troje die het Be gin mogelijk maken de politie ke arena te betreden. Doch met de verkiezingscampagne ach ter de rug worden de beloften voor meer welzijn snel „ver geten". Duizenden mensen, die behoren tot het „andere Is raël", worden in de meest schandelijke ellende gedom peld. Ze zullen de verantwoorde lijkheid voor hun situatie toe schrijven aan de anderen, de genen die van oudsher alle sleutelposities in handen heb ben, namelijk de Asjkenazim. Zo zei een linkse Sefardische militant: „Israël is de Goelasj- Archipel geworden", waarmee hij doelde op de Europese jo den, die bekend staan als goe- lasjeters. Men zou van racisme kunnen gewagen, maar toch ligt het probleem nog elders. Er zijn twee soorten van immigratie golven geweest. De ene bracht de joden die aan de nazi-con centratiekampen waren ont snapt, naar Israël, de andere was die van de Oosterse joden naar dat land. Deze laatsten bezitten een kleurrijk en levendig joods zijn. Als ze in Israël aankomen, komen hun traditionele structuren in botsing met de „westerse technologische be schaving". Duizenden ambachtslui moesten, om in leven te blijven, in een fabriek gaan werken of met de ploeg leren omgaan. Deze aanpassing aan een maatschappij in beweging wordt voor hen dubbel moei lijk wegens de emotionele breuk met de voorvaderlijke tradities. Raphaël, een Marok kaanse militant van de socia listische Mapam-partij, zegt dat „een zekere trots" noodza kelijk is. „De revolte", zegt hij, „gaat langs een zoeken naar identiteit, een cultuur, een taal. De Sefardische joden zijn hoognodig aan zelfemancipa- tie toe". En hij voegt eraan toe dat „het andere Israël" een vulkaan is die op elk ogenblik uit haar sluimer kan ontwa ken. „Zouden wij ons de luxe kunnen veroorloven van een uitbarsting op sociaal vlak, die gerechtvaardigd zou zijn, maar die ons zou verzwakken op het moment dat we het hoofd moeten bieden aan ge vaar van buitenaf?". „Wij moeten deze energie in de juiste banen leiden en in de eerste plaats de linkse Israëli sche partijen herinneren aan hun verantwoordelijkheden", aldus Raphaël. ABIDJAN (AFP) - Het oerwoud van de Ivoorkust dat lange tijd de pijler was van de economische bloei van dit land dank zij zijn talrijke boomsoorten die overal ter wereld zeer in trek waren, dreigt te verdwijnen, on danks de alarmkreten die al sinds jaren worden geslaakt. Volgens een recente studie, uitgevoerd door het Instituut voor Tropische Geografie in Abidjan, beslaat dit woud, „een voorbeeld van slecht beheerde en verspilde rijk dom", nog maar drie tot vier miljoen hectare terwijl het 25 jaar geleden nog een op pervlakte had van meer dan twaalf miljoen hectare. Maar er is nog wat ergers: het ver mindert elk jaar met 500.000 hectaren. De herbebossing, amper 3.000 hectare per jaar, blijft daar hopeloos bij ach ter. Deze teloorgang, die vol gens velen onherroepelijk is, heeft volgens deskundigen twee oorzaken: de commer ciële exploitatie van een veertigtal boomsoorten en het zoeken naar nieuw bouwland door de boeren, hoewel er ook een grote trek is van het platteland naar de steden. De houtproduktie, die in 1958 nog maar 650.000 ku bieke meter bedroeg, was in 1969 tot meer dan 4 miljoen kubieke meter gestegen en tot meer dan 5 miljoen enkele jaren later. De produktie is onderhevig aan de schom melingen van de wereld markt en vertoont sinds en kele maanden de neiging aan belang te winnen, wegens de stijging van de prijzen. Zuidvruchten vertegen woordigen 15 tot 20 procent van de totale uitvoer van de Ivoorkust. Ze zijn eveneens een belangrijke factor in de industrialisering van het land, aangezien bijna twee vijfde ter plaatse wordt ver werkt, ook al gaat deze ver werking gepaard met een aanzienlijke verspilling: in 1976 leverden 1.5 miljoen kubieke meter slechts 628.000 kubieke meter afge werkte produkten op. Negentig procent van het hout, en de zuidvruchten, wordt naar Europa uitge voerd, vooral naar Italië dat alleen al 30 procent van de uitvoer van de Ivoorkust af neemt. De bosbouw speelt eveneens een belangrijke rol op de arbeidsmarkt omdat hij 23 procent van de industriële arbeidsplaatsen verschaft in de twee belangrijkste steden van het land, Abidjan en Bouake. In de rest van het land stijgt dit percentage tot zelfs 44. Bij die commerciële ex ploitatie, die het woud min der uitdunt, zonder het wer kelijk te vernielen, komt dan nog de ontginning, meestal illegaal, van bijna 500.000 hectare per jaar door boeren die op zoek zijn naar bouw land. De twee verschijnselen zij» volgens deskundigen nausj met elkaar verbonden: hout vesters leggen een net 1XB| wegen aan die noodzakelijf| zijn om in het woud te kun nen doordringen (gemiddell 10 kilometer voor lM geëxploiteerde hectarenJ Deze nieuwe wegen maken het dorpelingen mogelijk door te dringen tot gebieden die tot dan toe ontoeganke lijk waren, en aldus het bouwland uit te breiden Volgens het verslag van het Instituut voor Tropische Geografie is het verdwijnen van het woud voor 80 procent te wijten aan ontginning voot de landbouw, en voor 20 pro cent aan de exploitatie van het woud en aan handelaren die brandhout verkopen in dl steden en dorpen. Terwijl de vernieling voortging, werd het beleid voor de bescherming van bossen, dat een jaar of tien geleden werd aangekondigd niet in praktijk gebracht. 0' herbebossing is volgens het rapport „onbeduidend e" niet aangepast aan de be hoeften". Het rapport van het insti tuut is gepubliceerd door de pers van de Ivoorkust, wat erop lijkt te wijzen dat de autoriteiten niet ongevoeliS blijven voor het probleem e via de journalistiek bijna ien jaar geleden in de politiek landde, onlangs een journa- [st van een geestverwant Afri caner Periodiek toe: „Eigen- ijk ben ik een sterke ja-man. Ja voor vrijheid, zelfbeschik- ing, bescherming, ontwikke- ng, gezonde openbare zede- jkheid, voor identiteit, eigen echten, eigen leefruimte, ei- gerieven, eigen cultuu- intplooiing, samenwerking iet grondslag van behoud van lentiteit en zelfbeschikking, 'reurnicht geldt in eigen kring ls een briljante intellectueel n dogmaticus, die in zijn zes- ien meest theologisch geo- lënteerde boeken zijn heim- 'ee naar de puristische ver- oerdiaanse visie van de )partheid theoretisch poogt te derbouwen. Hij benadert de iroblemen met dezelfde koele 'gica als een Enoch Powell, aar hij is in tegenstelling tot leze Britse houwdegen ook iog een behendig diplomaat ie met hard werken achter de hermen en een overmaat aan dubbelzinnig woordgebruik robeert de „tribale" samen- ang van het Afrikanerdom te edden en tegelijkertijd de Kaapse hervormer" Pieter lotha af te remmen. De laatste rachtmeting tussen Botha en "reurmcht dateert van 17 naart j.l. toen de verkrampte ïider zich uitsprak tegen ieelname van een rugbyteam an een overigens blank scho- lerentoernooi. Premier Botha Kplodeerde en hield Treur- icht voor, dat kleurlingen niet ls „lepralijders" moeten wor- len beschouwd. Het kwam tot en met veel spanning omge- 'en twistgesprek tussen de ieide nationalistische leiders emidden van speculaties over Ie mogelijkheid van een split ing in de Nationale Partij. °lgens velen het recept voor kerkelijke veranderingen in nuid-Afrika. Maar na afloop an deze verhitte dialoog ver- ■ekerde Botha dat er geen me- ungsverschillen waren ge- ;°nstateerd, terwijl Treur- ncht geen duimbreed had toe legeven. Kortom premier Botha beet n het zand, dr. No's aanhang 'innen de partij-caucus bleek e groot en hij kon zijn tirades ■egen gemengde sport en tegen F" „O da ho op vo< onj dot er sch scl clu tie Tr im hef cal ges ge\ ins Dc va „d Ne 19 „c ke zi Ai ci ti< za d< ee A nt m w vc d< D gi dj ie d< O g< ei g< te e< O B b n is h j« v V V V d r h k h

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1980 | | pagina 30