VIERENTWINTIG DIRECTIES MAKEN PLAN
OVERLAST
WONEN
Topman
Tops:
„Nee,
nee,
géén
ontslagen"
V
Kan bouwen
goedkoper?
PUZZEL VOO
S
VRIJUIT
(Door Piet de Bont)
DEN HAAG - „Nee, nee: géén ontslagen. Wij
doen dit omdat we onze toekomst willen ver
kennen en greep op de planning willen heb
ben". De hoogste baas van Rijkswaterstaat, ir.
Johan Willem Tops (60), spreekt met nadruk
de geruchten tegen, dat de doorlichting van
zijn dienst, die op dit moment in volle gang is,
opgezet is om mensen de laan uit te sturen.
Doorkijk
Zeeland
Kosten
Op de plank
(Door A. Goudvis)
De woningmarkt ligt plat. Uit de bouw
wereld horen we dat er tienduizenden
werklozen zijn en het eind is nog niet in
zicht. Van verkopers van huizen verneemt
men dat zij hun prachtige pand aan de
straatstenen niet kwijt kunnen. Makelaars
klagen steen en been omdat ze niets om te
zetten hebben.
Prijzen
Wat mag het
kosten?
Wat dan?
NMMMMM
Rijkswaterstaat wordt doorgelicht
ken". De managementteams
in de buitendiensten en op
het hoofdkantoor in Den
Haag moeten belangrijke
ontwikkelingen inventarise
ren en prioriteiten aangeven
en die toetsen aan het perso
neel en het geld die daarvoor
beschikbaar zijn. Hierbij
worden alle medewerkers
zoveel mogelijk ingescha
keld. „Ik heb de directies om
dat plan gevraagd omdat ef
ficiënt werken noodzakelijk
is. De minder goede economi
sche ontwikkelingen van ons
land maken dit steeds urgen
ter. Door een integrale plan
ning kunnen we onze verlan
gens beter onderbouwen en
een aantal alternatieven aan
onze bazen voorleggen". De
directeur-generaal is overi
gens niet op eigen houtje te
werk gegaan. Hij richtte zijn
„herderlijk schrijven" aan
zijn 24 directeuren na de Bij
zondere Commissie van de
Rijkswaterstaat - een soort
centrale ondernemingsraad -
geraadpleegd te hebben en
bij het opstellen van de plan
nen zijn de dienstcommissies
- de o.r.'s van de 24 directies -
betrokken. Inmiddels hebben
alle directies - van Middel
burg tot Groningen en van
Maastricht tot Haarlem - aan
het verzoek van de d.-g. vol
daan en zeven van hen, onder
wie de directie Zeeland en de
directie Noord-Brabant, zijn
Bij Rijkswaterstaat wer
ken 12.000 man. Onder hen
dreigde onrust te ontstaan
door een studie van een inter
ne werkgroep die zich bezig
hield met het reilen en zeilen
van deze wij dvertakte dienst.
Om een beter inzicht te krij
gen in de taak waarvoor
Rijkswaterstaat in de eerst
volgende jaren komt te staan
en juist om de onrust onder
zijn mensen weg te nemen,
liet Tops, die directeur-gene
raal is, zijn 24 directies in den
lande weten van hen een plan
te willen hebben over hun
huidige taken en activiteiten
en over hun toekomstige. Dit
als „follow-up" van de studie
van de werkgroep. Ook het
hoofdkantoor in Den Haag
stelt zo'n plan op, nog niet
voor de totale Rijkswater
staat, maar als
organisatie-onderdeel: „Na
tuurlijk bevat het hoofddi
rectieplan wel elementen van
een overall-Waterstaats-
plan. De hoofddirectie is im
mers het beleidscentrum van
onze organisatie".
Tops mikt daarbij op een
periode van vij f j aar, met een
„doorkijk" op tien jaar. „Dat
is moeilijk, maar we trachten
deze zaak zo simpel en prak
tisch mogelijk aan te pak-
Ir. J.W. Tops.... beroep op creativiteit..
al naar Den Haag getogen om
er, op verzoek van Tops, de
studies nader te bespreken.
De andere 17 komen nog aan
de beurt.
Tops, vol lof over het werk
van zijn mensen („Ze hebben
het werkelijk uitstekend ge
daan") wil er best wat over
kwijt. „In Zeeland, waar de
directie de beschikking heeft
over zo'n 600 man, zij n veran
deringen op til. De directie
Zeeland krijgt er taken van
de Deltadienst bij en samen
met de Deltadienst gaan we
ons nu in die taken verdie
pen. Er komen kolossale wer
ken in Zeeland gereed en be
heer en onderhoud daarvan
gaan naar de directie Zee
land". Tops wil er geen twij
fel over laten bestaan dat de
bouwtaak van de Deltadienst
in 1985 afloopt, maar dat
hoeft volgens hem helemaal
geen problemen op te leve
ren. „De andere taken gaan
harmonisch naar andere wa
terstaatsdiensten over en dat
gebeurt met vroegtijdige en
volledige inschakeling van
het personeel. Er zullen géén
ontslagen vallen. We praten
hier over een man of 650. Het
jaarlijks verloop bij Rijks
waterstaat is zo ongeveer 750,
wat betekent dat de inpas
sing zelf van de Deltadienst
over enkele jaren gespreid
geen probleem behoeft op te
leveren. Er zal wél voor bij
scholing en omscholing ge
zorgd moeten worden en elke
ontvangende dienst zal er be
grip voor moeten hebben, dat
hij waterstaterss van elders
krijgt en moet incorporeren.
Zij die bij zo'n ontvangende
dienst zitten, hoeven zich
geen zorgen om hun carrière
te maken, want de mensen
van de Deltadienst brengen
meestal nieuwe taken mee".
In Brabant, waar de Rijks
waterstaat 600 man in dienst
heeft, moet volgens Tops nog
veel gebeuren, zowel op het
gebied van de wegen als op
dat van de vaarwegen. „Er
staat een groot bouwproces
voor de deur. Denkt u maar
aan het nieuwe stuk A 58 ten
zuiden van Breda, aan de
verbetering van de verbin
ding Eindhoven - Den Bosch
en aan het in Oost-Brabant
gelegen deel van de AE 73. Op
langere termijn hebben we
de voltooiing van de Zoom-
weg en die van de Maasroute.
Al die activiteiten komen in
het directieplan, dat ik dus
inmiddels met het Brabant-
'ste team heb besproken, tot
uiting". Tops verwacht niet,
dat Rijkswaterstaat in de
toekomst in zijn traditionele
taken spectaculair zal
groeien, wel is er sprake van
verschuiving in de traditio
nele taken.
Hij zegt: „De „harde"
bouwtaak (aanleg van we
gen, bruggen, enz.) groeit
landelijk niet meer en zal
zelfs afnemen, de „zachte" -
de voorbereiding van projec
ten - neemt daarentegen ko
lossaal toe en in die „soft sec
tor" zullen meer mensen
moeten worden tewerkge
steld. De vraag hoeveel is af
hankelijk van de taakont-
wikkeling en van de mate,
waarin je de doelmatigheid
van je taak kunt beïnvloeden.
Inspraakprocedures bijvoor
beeld vind ik nuttig, maar ze
werken wel kostenverho
gend. Dat wil ik allemaal
goed onderbouwen en van
daar mijn verzoek aan de di
recties een plan te maken.
Verder wil de Waterstaat on
derzoeken in hoeverre hij
zich in een aantal nieuwe
taakgebieden nuttig kan ma
ken. Hierbij kan gedacht
worden aan een versterkte
overdracht en export van
know-how die o.a. door de
Deltawerken op waterbouw
kundig gebied is opgebouwd.
Ook wordt gedacht aan op
lossingen voor het energie
vraagstuk; voor het opwek
ken van energie uit wind en
water heeft Rijkswaterstaat
de know-how in huis. Het
energievraagstuk zal overi
gens ook zijn invloed hebben
in tal van de huidige activi
teiten, zoals de bouw van
bruggen en het onderhoud
van de wegen. Wat dat laat
ste betreft kampen wij nu
met grote kostenstijgingen".
Tops, niet alleen uiterst te
vreden over de ontvangen
plannen maar ook over de
open gesprekken die hij met
de zeven directies heeft ge
voerd, vertelt dat uiteinde
lijk gestreefd wordt naar een
totaal plan voor Rijkswater
staat. De som van de directie
plannen zal echter meer
moeten zijn dan het totale
waterstaatsplan.
„We moeten in de buiten
diensten meer plannen op de
plank hebben dan we direct
aankunnen, want als er te
genvallers zijn bij het ene
plan moet een ander plan dat
nog niet aan de beurt was,
uitgevoerd kunnen worden
De ervaring heeft ons geleerd
dat we zo te werk moeten
gaan". Tops, die vooral meer
inzicht wil krijgen in de sa
menhang van de werkzaam
heden, verwacht van zijn di
recties dat zij ieder jaar hun
plan actualiseren, met nieu-
we visies komen. „Maar nog
maals: niet om mensen te la
ten afvloeien, doch om de
zaak kritisch te kunnen be
kijken, om goed in te kunnen
spelen op nieuwe maatsch
appelijke behoeften, kortom
om onze „klant", de Neder
landse samenleving, een goed
produkt te leveren tegen zo
laag mogelijke kosten. Na
tuurlijk doen wij dit alles
binnen de hiërarchie waarin
wij ons bevinden, dat wil zeg
gen in overleg met de minis
ter en onze collega's van het
Ministerie. We proberen
eigenlijk alleen maar goed
„mee te denken" met wat er
om ons heen allemaal veran
dert om zo goed onderbouw
de alternatieven aan te dra
gen. Vergeet niet dat wij door
de grootte van onze organisa
tie en uitgaven belangrijk
kunnen bijdragen aan het
reilen en zeilen van de B.V.
Nederland die nu een periode
van zwaar weer doormaakt.
Daar komen we ook weer
doorheen, hoor. Er wordt nu
een beroep op onze creativi
teit en inventiviteit gedaan",
mmmmm
s-:
-
0
IIUÏÏMNI11 lllllÉÉtÉlllllllli ill 11 lïi i 1 i
w
Hebt u soms ook bu
ren, die u hele dagen la
ten meegenieten van
hun radio of platenspe
ler? Zelfs als u persoon
lij k een heel andere soort
muziek bewondert? Of
zit er ergens naast uw
woning een fabriekje
dat ganse dagen het ge
daver van de machines
tot in wijde omtrek laat
doordreunen? Of is er
wellicht een bedrijf dat
vieze luchtjes ver
spreidt, zodat u zelfs met
gesloten ramen misselij -
ke geuren moet opsnui
ven? Of ergert u zich
blauw aan het plotseling
uit de hemel vallen van
een vliegtuig boven uw
dak, dat uw kostbare
porselein doet trillen en
uw kindertjes de stuipen
op het lijf jaagt? Onder-
vindt u hinder van uw
omgeving in de een of
andere vorm? Lawaai,
viezigheid, stank? Ja?
En kunt u daar nu niets
aan doen? Heus wel. Ve
le gemeenten in ons land
kennen een klachten
nummer, dat u in de tele
foongids onder mi
lieuklachten vindt ofwel
in de rubriek gemeente.
Daar zit dan tenminste
iemand die naar u luis
tert. Als het nodig is,
wordt er ook iets aan de
klachten gedaan. Maar
dan moet u wel wat laten
horen. Alleen tegen bu
rengerucht is weinig of
niets te ondernemen.
Weliswaar rijdt de poli
tie vaak langs als uw bu
ren zich misdragen, doch
het blijft een koud
kunstje de radio dan
even lager te draaien en
na het vertrek van de
agenten weer open. In de
praktijk krijgt u luid
ruchtige buren nooit he
lemaal stil. Uw andere
klachten hebben echter
een redelijke kans om
opgenomen te worden.
Het is meestal verstan
dig niet in zijn eentje te
klagen, doch samen met
een paar buren en het
liefst schriftelijk. Praat
er eens met de omwo
nenden over als het u
echt te erg wordt. En
probeer dan ook contact
op te nemen met de boos
doeners aleer u van leer
trekt. Dikwijls beseft de
ander niet zo dat hij u
last bezorgt en kunt u de
zaak zonder politie op
lossen. Laten we in ieder
geval stil en lief zij n voor
elkaar.
Links en rechts gaan
aannemers op de fles bij
gebrek aan opdrachten.
Kopers kunnen de gevraag
de prijzen niet opbrengen.
De hypotheekrente is en
blijft veel te hoog voor de
normale portemonnee. En
de overheid zit met de han
den in het haar en probeert
door het nog maar eens op
trekken van de subsidies
wat schot in de zaak te
brengen. Wat overigens
volgens bijna iedereen zal
mislukken. Wat is er dan
aan de hand? Volgens de
officiële cijfers worden er
jaarlijks rond de 125.000
woningen gebouwd (laat
het soms wat minder of
meer zijn, dat aantal halen
we door elkaar gerekend
wel). Diezelfde cijfers ver
tellen dat er ongeveer
100.000 woningen in het hele
land leegstaan. Van de an
dere kant noteert men ook
circa 100.000 woningzoe
kenden. Een leek zou zeg
gen dat de zaak aardig in
evenwicht is, want er is
meer aanbod dan vraag, zo
dat iedereen een ruime keus
krijgt.
Het draait blijkbaar om
de prijzen. Voor menigeen,
die wel degelijk zou willen
kopen, is het veel te duur.
Daarom blijven de verko
pers en makelaars met hun
prachtige aanbiedingen
zitten. Daarom vinden tal
loze jongere en oudere ko
pers niets van hun gading.
Door de inflatie en het ren
tepeil blijven de prijzen
stijgen en daar helpt geen
lieve moederen aan. Dat is
op zichzelf heel vreemd. Bij
andere produkten, vrijwel
alle produkten, gaat het zo
dat bij een geringere be
langstelling van kopers de
voorraden bij fabrikanten
en andere leveranciers toe
nemen en deze leveranciers
dan hun prijzen verlagen
om aan de gang te kunnen
blijven. Op de woning
markt is daar geen sprake
van. Jawel, menige eige
naar die zelf wil verhuizen
naar iets beters of anders,
heeft wat duizendjes afge
knabbeld van zijn oor
spronkelijke prijs, doch de
kopers blijven zijn vraag
prijs te hoog vinden. Elke
nieuwe woning kost weer
meer dan dezelfde een jaar
of langer geleden. Volgens
zeggen van de aannemers
en makelaars ligt dat aan
de rentelasten, de lonen en
de belastingen. Misschien is
het waar. In ieder geval
moet een verkoper wel op
zijn hoge prijs blijven
staan, aangezien hijzelf bij
verhuizen ook meer moet
betalen voor de nieuwe wo
ning. Het is duidelijk dat
woningen zich heel anders
gedragen dan andere arti
kelen op een markt. Hier
veel vraag, een op papier
voldoende aanbod, maar
istijgende prijzen die velen
boven hun kracht gaan.
De deskundigen zijn het
erover eens dat men voor
zijn wonen een zesde deel
van zijn inkomen mag uit
geven. Hoe die deskundigen
daaraan komen, doet er niet
toe, het klopt gemiddeld wel
min of meer met de prak
tijk. Als men dan een huis
wil kopen voor zeg 140.000
- heus niet de duurste aan
biedingen - zou men moe
ten beschikken over onge
veer 1000 per maand, want
de hypotheek kost rond de
1300 en de ingehouden be
lasting daalt vanwege de
betaalde rente circa ƒ300.
Natuurlijk hangt het alle
maal af van het ware inko
men en de gezinssamenstel
ling, maar dit is een redelijk
gemiddelde. Naast deze
kosten, moet een mens ook
nog leven. En dan heeft hij
zo iets als de genoemde
1000 nodig voor zijn woning,
1300 voor zijn huishouden
en vaste lasten, en bij voor
keur enige reserve voor bij -
voorbeeld onderhoud, te
genvallers en dergelijke. Al
met al zal de koper van dit
huis van 140.000 dus moe
ten beschikken over een in
komen van bruto ƒ45.000
per jaar. Maar gemiddeld
verdienen Nederlanders
dat lang niet. De man die
slechts op ƒ30.000 per jaar
staat, zou zich voor een
eigen woning niet meer dan
ƒ60.000 kunnen permitte
ren - en daarvoor zijn er
geen woningen.
Dus moet de overheid bij -
springen. Nu is het natuur
lijk pure onzin te verlangen
dat die overheid op een wo
ning a 100.000 (en die moet
je ook al met een kaarsje
zoeken) bijna de helft bij
past. De klant met het lage
inkomen zal daarom altijd
aangewezen blijven op een
huurwoning. Doch ook de
huren zijn niet mis en dan
kost het de staat handen vol
geld aan huursubsidies.
Wat dan ook gebeurt. Om
tegen de huidige prijzen
makkelijk iets te kunnen
kopen, dient de koper een
inkomen te hebben van
bruto minstens ƒ50.000 en
dat maakt het voor zeer ve
len onmogelijk.
Bouwen kan zeker
goedkoper, meent de
heer P.J. Smit van
bouwbedrijf Nijhuis te
Rijssen. Dat vertelde hij
tijdens een bijeenkomst
in Zwolle. We bouwen
mooi, maar dat betekent
vaak erg veel variatie in
eenzelfde straat of pro
ject. En die verschillen
kosten geld. Je ziet in de
praktijk prachtige maar
ingewikkelde oplossin
gen voor hoeken en dik
wijls in één rij drie, vier,
vijf typen woningen
naast elkaar. Leuk voor
wie daar wandelt. Maar
kostbaar in een tijd,
waarin er geen geld is en
velen om huizen zitten te
springen. Stel je nu eens
voor, zo vertelde hij, dat
men geen 150 woningen
bouwt maar 400, en dat
men de 5 verschillende
typen terugbrengt tot 2
typen. Dan wordt er 7%
bespaard op de bouw
kosten. En dat is alles
zins de moeite waard,
want het gaat om dui
zenden guldens per wo
ning. Pas echter op, zo
voegde hij er aan toe,
voor verkeerde zuinig
heid. We denken er niet
over varkenshokken te
bouwen, waar een mens
vandaag de dag niet in
kan leven. Er moet veel
meer geïsoleerd worden
op een verstandige ma
nier. Vooreen 2400 kun
je vloeren, gevels en dak-
isoleren, een goede ketel
plaatsen en een pomp-
schakelaar toepassen
voor een zuinig gebruik
van de verwarming. Dat
is ook de moeite waard.
Door een redelijke be
perking in modellen en
soorten woningen kun
nen er echter beest goede
huizen worden opgele
verd tegen lagere prij
zen.
T*
Deze kleurige tekening werd gen
De zon scheen door het
gleufje van het gordijn van
Rony's kamer. Precies In
Rony's gezicht! En Rony
werd wakker. Hij sprong
uit bed en ging naar de
badkamer om zich te
wassen, daarna trok hij
zijn kleren aan.
Hij ging naar beneden om te
ontbijten. Na het ontbijt hielp
Rony met de afwas. Toen dat
alles gedaan was ging Rony
op de bank zitten.
,Poeh, poeh!", zei Rony.
„Nou doe ik voorlopig niks
meer!" Hij stond op en ging
naar het bos. Je zou denken
dat het bos een eind weg
was. Maar dat heb je mis. Hij
woonde in een klein huisje
midden in het bos. Hij
wandelde een half uurtje.
Jullie willen wel weten
waarom hij zo stil is? Nou,
dat zit zo: Rony is morgen
jar
ve
zo
vri
die
is.
W;
Tc
na
He
de
Rc
et
Ne
be
De
we
ne
bi
K
Zo gaat het er toe op de zwemlel
allemaal onder de douche en dai
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiim
voorp
zetsel
boren
papier
zonder
doel
mig
mer
Ijverig
name
lijk
I
rivier
in
Frankr,
redelijk
wezen
voor
zetsel
neer
slag
V
meter-
ton
bijbelse
figuur
en an
deren
vervoer
bedrijf
