De hei van Whiddy Island
UITVINDER" KI
WIET WAT ER N
Vraes voor
atoomoorlog groter
Als er morgen twee dozijn atoombom
men op Nederland ploffen, dan vallen er
twee miljoen doden en iets meer gewon
den.
Politiek
Meeneemprijs
Pijnlijk
Vuurtongen
Ridicuul
Rapport
Innovator
Oog
Enthousiasme
mm g?Tül5b^T vrii uit
ZATERDAG 18 OKTOBER 1980
Ter afschrikking van een atoomoorlog is Amerika be
reid even op de knop te drukken. Onmiddelijk na zijn
zoveelste waarschuwing aan vooral de Sovjet-Unie
voegde president Carter er aan toe: „Maar ik bid tot
God, dat dit tijdstip nooit zal komen".
Toch vrezen steeds meer mensen, dat een
nucleaire wereldoorlog niet alleen onvermijdelijk is,
maar ook zeer nabij. Regeringen handelen navenant.
Defensie-budgetten over de hele wereld springen we
kelijks met 700 miljoen omhoog. Een steeds grotere
hap wordt aangewend voor de bescherming van de
burgerij en haar bestuurders.
In de komende zeven jaar pompt Amerika twee
miljard dollar in de civiele bescherming. In het Britse
koninkrijk heeft „IJzeren Maggie" tweehonderd mil
joen gulden afgeteld om in de komende vier jaar
atoomschuilplaatsen te bouwen. En Nederland hoopt
tot het jaar 2000 ruim 500 miljoen gulden te investeren
teneinde zoveel mogelijk landgenoten een „beperkte"
atoomoorlog te laten overleven. Velen noemen deze
investering weggegooid geld, omdat er na een atoom
oorlog geen leven meer mogelijk is. Anderen geloven
wel in een nieuwe lente.
Tegen de achtergrond van de huidige onderhande
lingen tussen de Verenigde Staten van Amerika en de
Sovjet-Unie over de beperking van strategische
atoomraketten in Europa, een reportage over de vor
deringen in Nederland en daarbuiten met de bouw van
atoomschuilkelders.
Tenminste, zo voorspelt het draaiboek van de regering,
tien jaar geleden opgesteld door de Commissie Schuilgele-
genheid. Maar dan moet de aanvaller ons een etmaal van
tevoren hebben gewaarschuwd. Bovendien, zo wil het
Haagse scenario, mag de totale vernietigingskracht van die
24 „paddestoelen", niet zwaarder zijn dan acht megaton.
Anders kloppen de kille cijfers niet.
Wie het eerst komt,
mag overleven
Op „Doomsday" worden
de tien miljoen overlevenden
in Nederland geacht te
schuilen in metro-stations,
parkeergarages, kelders en
privé-bunkers.
Nee, liever niet onder de
trap met een half mud erw
ten, zoals de inmiddels stuk
gelachen BB-brochure in
1960 nog adviseerde.
Voor elke overlevende ligt
momenteel drie pond bis-
kwietjes klaar. Want sinds
jaar en dag houdt het Voed-
selvoorzienings In- en Ver
koopbureau uit Hoensbroek
veertienduizend ton kaakies
en duizend ton babyvoeding
in voorraad, verspreid over
tachtig plaatsen. En goed
voor drie donkere dagen.
Natuurlijk zijn de kaakies
ook bestemd voor' de krap
300.000 Nederlanders, die
naar de openbare schuil
plaatsen zijn gehold. De rest
hoort netjes thuis te zitten.
Juist op de veronderstel
ling, dat bij een aangekon
digde, tot vierentwintig
bommen „beperkte" atoom
oorlog de bevolking aller
eerst bescherming zoekt in
eigen huis. heeft de regering
haar civiele beschermings-
beleid afgestemd. Voor de
uitvoering van dit twijfel
achtig oost-west-thuis-best-
beleid dient de burgemeester
zorg te dragen. Samen met
het gemeentebestuur, bijge
staan door de Bescherming
Bevolking (BB), zorgt de
eerste burger voor openbare
schuil gelegenheden. En voor
de inrichting daarvan, zoals
toiletten, wasbakken, bed
den, verlichting. En niet te
vergeten: de kaakies.
De burgemeester staat
echter niet bij de ingang voor
een ordelijke binnenkomst in
deze „betonnen arken van
Noah". Als het goed is, dan
zit de burgemeester met een
selectie"uit.de gemeenteraad
in een eigen atoomvrije kel
der onder het stadhuis.
„Klopt, bij de ingang van
een openbare schuilplaats
staat niemand. Daar geldt
het principe: wie het eerst
komt, mag overleven", licht
de heer Van Starrenburg toe,
woordvoerder van het, ge
heel volgens voorschrift on-
derkelderde ministerie van
Binnenlandse Zaken in Den
Haag
Dat wordt dus bloed aan de
deurpost.
Hij hoopt van niet, maar is
bang van wel. „Maar het zou
toch veel erger zijn, als de
burgemeester nu een lijst
opstelt van bevoorrechten.
Dat is toch je reinste discri
minatie. Openbaar betekent
per definitie open voor ieder
een".
Hij ontkent met grote na
druk het, bij geruchte ve~-
nomen bestaan van een lijst
met namen van, voor het na
geslacht waardevolle
„Übermenschen", die via
achterdeurtjes hun schuil
plaatsjes krijgen.
Voorrang hebben de leden
van het Oranje-huis (eigen
atoombunker in Soestdijk en
Den Haag) en de op „Dooms
day" zittende regering (dicht
bij het Binnenhof). Bestuur
lijk Den Haag gaat er ook van
uit, dat elk provincie- en ge
meentebestuur straks zijn ei
gen schuilplaats weet te be-
Overzicht schuilplaatsen per 1 oktober 1980
aantal inwoners per 1 januari 1979
Provincie Inwoners
Zeeland 344.388
Brabant 2.030.920
Steden
Inwoners
Schuilplaatsen voor:
Vlissingen
44.937
150
Den Bosch
87.409
7
12.500
Breda.
117.521
18.060
Eindhoven
1 92.687
500
Roosendaal
51.685
200
Tilburg
150.751
6600
Vught
23.835
2100
Helmond
58.602
380
Waalre
14.083
500
Ravenstein
7.517
750
HARLINGEN - Voor ruim
een ton kunt U een 51 ton
zware privé bunker in uw tuin
laten bouwen. Leveranciers
zijn twee loodgieters uit Har-
tingen, de heren Wim van Da
len en Hein Boersma. Of
schoon de Friese bunkerbou
wers over belangstelling geen
klagen hebben, moet de eerste
nog verkocht worden. „In
West-Duitsland subsidieert de
overheid de aanschaf van een
particuliere schuilkelder. In
ons land is er geen financiële
stimulans. De aanschaf, is zelfs
niet geheel of gedeeltelijk af
trekbaar licht Wim van Dalen
toe. Wel heeft het ministerie
van Binnenlandse Zaken de
bunker goedgekeurd.
De afmetingen van de
schoendoos-achtige schuil
plaats zijn 3.65 bij 2.60 bij 2.30
meter. De leefruimte, goed
voor vijf personen, is beperkt
tot negen vierkante meter. De
betonnen wanden zijn twintig
centimeter dik.
reiken. Voor u en mij geldt
het recht van de sterkste.
Wie geschokt opkijkt van
bijgevoegd overzicht van de
openbare schuilplaatsen,
krijgt gelijk van het ministe
rie van Binnenlandse Zaken.
Van Starrenburg: „Toege
geven, in Drente is er nauwe
lijks een openbare schuil
plaats. Hetzelfde geldt voor
de Flevo-polder en steden als
Arnhem, Eindhoven en noem
maar op. Ofschoon een
atoombom altijd te vroeg
valt, hebben we toch een
meerjarenplan opgesteld. Er
is f 550 miljoen te investe
ren, uitgesmeerd tot het jaar
2000.
U noemt dat „peanuts"
vergeleken met de totale
miljardenbegroting. Dat ben
ik helemaal met u eens. Maar
hoort u ze ook lachen in de
Tweede Kamer als minister
Wiegel komt vertellen, dat
hij er een miljard bij wil voor
een versnelde civiele verde
diging? Alles draait in deze
kwestie om de politieke be
reidheid. Wat heeft het Ne
derlandse volk over voor zijn
veiligheid".
Niet veel.
Vooral niet de steeds meer
gehoor vindende pacifisti
sche bewegingen als het In
terkerkelijk Vredesberaad en
de Wereldraad van Kerken.
Hun visie, dat de bouw van
schuilkelders juist het risico
verhoogt op een atoomoor
log, wordt niet gedeeld door
deregering Van Agt. Zij blijft
geloven in het nut van metro
stations met gasdichte deu
ren, zoals onder de Wibaut-
straat, het Weesperplein en
de Nieuwmarkt. Samen
schuil biedend aan 24.000
Amsterdammers. Flats en
openbare gebouwen (winkel
centra, parkeergarages) die
nen van schuilplaatsen te
zijn voorzien, die minstens
een half uur brandwerend
zijn.
i Model van de privé-bunker, ontworpen door twee loodgie
ters uit Harlingen.
Ook langs onze waterwe
gen rijden betonmolens af en
aan. Rijkswaterstaat heeft
namelijk al vijfentwintig
atoombunkers gebouwd
vlakbij stuwen en sluizen.
Momenteel is men bezig bij
de stuwen in de Maas bij
Belfeld en Sambeek. „Deze
standaardbunkers zijn be
doeld voor het personeel van
de sluizen, opdat in tijden
van oorlog de doorgang kan
worden gegarandeerd", al
dus een woordvoerder van
het ministerie van Verkeer en
Waterstaat. Hoeveel atoom
bunkers er nog langs de wa
terwegen zullen worden
verstopt, hangt ook hier af
van de politieke wil om er
belastinggelden aan te spen
deren.
Ook andere regeringen
graven zich liever in dan dat
ze met evenveel energie de
bewapeningswedloop pro
beren te stoppen.
Zweden en Zwitserland
hebben zich het best voor
bereid op een atoomoorlog,
die West-Europa zal om
ploegen tot een onherberg
zaam „Euroshima".
Elke Zwitser heeft zijn ei
gen schuilkelder, incluis
noodrantsoenen. Toppunt
van hun schuilmanie vormt
een aan bijna 21.000 Zwit
sers onderdak biedende Son-
nenbergtunnel. Niets ont
breekt er in deze granieten
molshoop. Er zijn zelfs ge
traliede cellen voor hen, die
zich niet kunnen/willen aan
passen aan een ondergronds
leven.
In de Bondsrepubliek
moeten alle na juli 1965 ge
bouwde huizen en zaken-
panden voorzien zijn van
brandvrije kelders. Menig
Duitser heeft een noodrant
soen voor twee weken inge
slagen. De vraag naar privé-
bunkers schommelt mee met
de wankele wereldvrede.
Direct na de Russische inval
in Afghanistan verschenen er
in de Duitse kranten adver
tenties, waarin „atoomko
gels" (Neutronen-glocke)
werden aangeprezen voor de
meeneemprijs van vijftigdui
zend DM. Sommigen heten
hun koopje onder het mom
van „een nieuwe, grotere
olietank" in het gazon zak
ken. De buren zouden eens
mee willen overleven.
De Russen blijken even be
nauwd voor een atoomoor
log. Amerikaanse bronnen
weten dat 50 miljoen Sovjet
burgers kunnen overleven,
mits ze dri^ dagen van tevo
ren zijn gewaarschuwd.
Op de president na en en
kele van zijn naaste advi
seurs zal het merendeel van
de pakweg 240 miljoen
Amerikanen een atoomaan-
val niet navertellen. Hand
leidingen voor de burgerij
over hoe en waar ze kan
schuilen, ontbreken pijnlijk.
Opgeschrikt door „Afgha
nistan" heeft president Car
ter inmiddels twee miljard
dollar toegezegd aan de „Ci
vil Defense Preparedness
Agency", de Amerikaanse
BB. Rond 1990 moeten er zo
veel bunkers zijn gebouwd,
dat minstens 150 miljoen
Amerikanen een overle
vingskans hebben. Om elke
Amerikaan zo'n omstreden
buitenkansje te gunnen, zou
Washington D.C. nog eens
zeventig miljard dohar in
gewapend beton moeten in
vesteren.
Is onderhandelen over
het afbreken van het bizarre
kernwapenarsenaal niet
goedkoper dan het bouwen
van atoomschuilkelders?
Volgende maand schuiven
Amerika en Rusland weer
aan om te kouten over ver
mindering van strategische
wapens in Europa.
Misleidende borrelpraat,
waarmee het volk wordt
zoetgehouden. Zo meent
het gezaghebbend, interna
tionaal vredesinstituut in
Zweden.
Want het eerste van de in
totaal 1.250.000 kernwa
pens moet nog worden op
geruimd.
HANS TOONEN
In de prille morgen van 8 ja
nuari 1979 ontplofte in de baai
bij het Ierse plaatsje Bantry de
supertanker Betelgeuse. Vijf
tig mensen kwamen bij die
ramp om het leven. Onderzoek
naar de oorzaak van deze zo
veelste tankercatastrofe le
verde een reeks onvoorstel
bare nalatigheden en voor
beelden van menselijke non
chalance op ais gevolg van
commerciële dwang. Het ver
maarde Rotterdamse ber
gingsbedrijf Smit Tak mocht
de rotzooi opruimen. Het werd
de berging van de eeuw, waar
van een dezer dagen een op
merkelijk verslag verscheen
van de hand van Peter Gerrit-
se.
De Amerikaanse oliemaat
schappij Gulf kreeg in 1968
Whiddy Island, een eldorado
van rust in Bantry Bay, aange
boden van de Ierse premier
Jack Lynch als plaats orfi er
een olieoverslaghaven te bou
wen. De Ieren verhuurden het
unieke stukje grond voor
35.000 gulden per jaar, een
vriendenprijsje dat, zo ver
wachtte men, veel banen en
Yankee-dollars zou opleveren.
Gulf bouwde een terminal
met een capaciteit van een
miljoen ton per jaar die tachtig
arbeidsplaatsen opleverde.
Een verzoek van plaatselijke
autoriteiten aan Gulf om van
de oliesteiger een brug te mo
gen leggen naar de vaste wal
weigerde de multinational.
Immers dan zouden er geen
twee tankers tegelijk kunnen
afmeren, zo luidde de redene
ring, die het won van de veilig
heidsoverwegingen. Na de
oliecrisis moesten de Ierse
Gulfwerknemers 12 in plaats
van 8 uur gaan werken. Het
aantal ongevallen steeg.
Op januari 1979 lag de
121.430 brt metende Betel
geuse, eigendom van Total
langs de steiger. Rond 0.55 uur
zag de controle-operator van
Whiddy Island vuurtongen uit
het schip lekken ter hoogte van
de waterlijn. Ooggetuigen aan
de vaste wal verklaarden later
eensluidend dat ze al eerder
vuur hadden gezien.
Na enkele seconden explo
deerde de drijvende oliegigant.
In die korte tijd kwam er nog
een wanhopige radiokreet van
de Britse loods aan boord Da
vid Warner. Hij stond met vier
anderen op het achterdek van
de Betelgeuse. De ontsnap
pingsladders, die normaal
langszij hingen waren alle, op
één na, om „veiligheidsrede
nen" verwijderd.
Drieënveertig bemannings
leden en zeven operators op de
steiger zaten als ratten in.de
val. Na de ontploffing liep de
temperatuur op schip en stei
ger op tot duizend graden. In
het inferno smolten pijpen en
pijlers als spaghetti in kokend
water. De Betelgeuse zonk
stomend, sissend en in drieën
geknakt naar een diepte van
veertig meter. Niemand kon of
durfde de nog gedeeltelijk bo
ven water stekende romp te
benaderen vanwege verder ex
plosiegevaar.
Het plaatselijke brandweer
korps van Bantry kwam op een
ridicuul aandoende manier in
actie. Veertig minuten na de
klap slaagden ze erin een boot
te bemachtigen om naar de
olieterminal te varen. Ze
moesten er vervolgens een ruit
forceren om bij de drie be
schikbare brandweerauto's te
kunnen komen. De eerste auto
startte niet, de tweede even
min. De derde kwam na enkele
minuten zwoegen op gang.
Achteraf bleek dat Gulf sinds
1976 op Whiddy Island geen
enkele brandweeroefening
meer had gehouden.
Direct na het eerste nieuws
van de ramp kwamen in Rot
terdam bergingsmensen van
Smit-Tak in actie. Nog voor
zes uur 's avonds stonden ze in
Bantry waar het inmiddels een
heksenketel van drukdoende
autoriteiten was geworden.
Smit Tak hield zich afzijdig in
tegenstelling tot de Engelse
concurrent United Towing, die
naar achteraf bleek, wat al te
opdringerig haar diensten had
aangeboden aan de Total-di-
rectie. Daaruit blijkt dat bij dit
soort miljoenenzaken psycho
logische factoren zoals een
geïrriteerde Total-directeur
een doorslaggevende rol kun
nen spelen, want Smit Tak
mocht aan het grootste en
meest spectaculaire karwei uit
haar bestaan beginnen. Het
degelijk stukje bluf- en gok
spel van de Smitdirectie, niet
ongebruikelijk in de bergings-
bussiness, mag "daarbij niet
onvermeld blijven.
Men begon bij het voorste
deel van het 286 meter lange
schip. Het werd met lucht vol
gepompt en kwam op 23 fe
bruari '79 boven water. Het
middenrif van de Betelgeuse
gaf zich minder makkelijk ge
wonnen. De bergers namen
hun toevlucht tot de polysty-
reenmethode: de balletjes die
ingebracht in een schip tot
vijftig maal de eigen grootte
expanderen.
Het flathoge middenschip
tjoempte op 28 augustus boven
water. Met het lichten van het
achterschip werd weer een an
dere bergingsmethode toege
past. Er werden 98 millimeter
dikke kabels onder het wrak
doorgetrokken waarvoor een
speciale cutterzuiger van Za-
nen en Verstoep werd ingezet.
Een systeem van winches en
trekstangen, een ontwerp van
het Bredase ingenieursbureau
Van Haagen, gemonteerd op
drie pontons trokken dit
scheepsdeel tenslotte op 1 juli
1980 boven water. De klus was
geklaard, maar de vreugde niet
onverdeeld, want deze berging
kostte ook het leven aan een
van de veteraan-duikers van
Smit Tak. Hij kwam om bij on-
derwaterlaswerkzaamheden.
Begin juni van dit jaar ver
scheen het rapport van de on
derzoekscommissie die de Be-
telgeuse-ramp analyseerde.
Het onderzoek zelf liep uit op
een juridische slag tussen Gulf
en Total. Dit alles rond de
centrale vraag: Begon de
brand op de steiger of op het
schip? De Amerikanen verwe
ten Total een slecht beheer van
de 11 jaar oude tanker. Bij een
opknapbeurt in Marseille zou
500 ton roest in de tanks zijn
achtergebleven. Total zag haar
theorie gesteund door de
meesten van de getuigen: het
vuur was op de steiger ont
staan, hetzij door menselijk
falen, hetzij door onbetrouw
bare apparatuur. Tevens
kwam vast te. staan dat de
II
(Door Rinze Brandsma)
je bent als uitvinder bezeten beaj
"een soort alchemist, een goudmak
je hebt het idfee, bezig te zijn met iets
«r noa niet is"
mustrator Rinze Harke Klinker is zo n i
vinder, zo'n alchemist. Hij zoekt alU
niet naar goud, maar het perpetuum r
wie of de steen der wijzen, maar in al
epnvoud naar een totaal nieuwe verp
kingsvorm. En die heeft hij gevoni
ook. Zij" uitvinding is klaar om in a
duktie genomen te worden.
Na maandep -, jarenlang noest de
en'vouwwerk ligt de verbluf fend simpt
maar onmiskenbaar originele, decoral
ve en gewiekste vondst op tafel. I
probleem nog, maar wel het verveld
ste- hoe beschermt de uitvinder zijn 1
ding' Een octrooi zit er niet in: te duu
op zich geen garantie voor bescherm
Nou ben je zover, de kenners zijr
thousiast, je weet dat je met iets wej
lijk nieuws komt, de verwachtingenI
hoog en dan teleurstelling. Ik hoef nil
één klap hiermee boven Jan te ral
Maar ik wil mijn produkt, waarva"
denk dat ik daarmee iets in de verL
kingsindustrie vervolmaakt hebt, il
winkels zien, zien hoe een goed idéé
gebruikt wordt. Alleen al aan papiel
spaar je. Door mijn vouwvondst berJ
mei dunner papier een grote sterkté
ik er aan zou verdienen, dat is dat ml
nomen. Maar ik hoef er niet van te lj
Het zou alleen wel een rotidee zijr
een ander met mijn idee gaat lopen
Waarschijnlijk is het verhaal vanl
het Friese gehucht Huins wonend^
strator en reclame-ontwerper
Klinker tekenend voor de gedreve
én de problemen van de uitvinder,
novator, de man die heel veel tijd st]
het speuren naar „zinloos" geachtl
beteringen en vondsten.
„Ik heb wel het idee, dat er mei
langstelling aan het komen is vom
vinders en hun mogelijkheden", zd
„Ook door de regering wordt nul
gepleit voor innovatie. Nu nog u|
veel kansen weggegooid of blijven 11
Er zijn legio lieden zoals ik die I
procent, inspiratie, zoveel procentl
piratie en zoveel artistieke inbr#
willen brengen. Daar kan een d
hoeveelheid goede ideeën uitkom^
Klinkers verpakkingsvinding wl
boren bij het uitwerken van een idl
de jaarlijkse folder van het Lel
dense creativiteitscentrum. „DaaJ
ik ieder jaar iets aparts voor". He
in 1978, een omslag met een oog
vouwen relief er op. Zijn ogen
open. „Toen ontdekte ik die voi|
structie, waar ik verder op ging
ren"De totaal nieuwe vorm van
king werd het eindresultaat, na rrf
geknip, gevouw, gepriegel en ge-J
Hoe de vorm er uitziet mag mfl
krant, dat zou alle werk voor niej
zijn. Feind hort mit, nietwaar? IV
klopt volledig dat er een verï
nieuwe, originele vorm is ontstl
vorm laten we de vouwconstri^
doosje noemen - is zo apart dat
tiewaarden op zich al zo hoog
bedrukking simpel kan blijvenl
andere verpakkingen springt hetr
zegd uit.
Zijn vinding deponeerde Klinl
notaris, met de datum: als eersr
Gulf-operator in de controle
kamer op het tijdstip van de
explosie niet op zijn plaats was
en dat tijdens de ramp auto
matische blusvoorzieningen
op de steiger niet hadden ge
werkt. Het Bantry Bay rap
port, dat in Nederland aan de
orde kwam in de Rijnmon-
draad en ook is besproken door
deskundigen van Shell, Esso
en Mobilraffinaderijen te Per
nis, gaf geen uitsluitsel over de
schuldvraag. Evenmin waagde
de onderzoekscommissie zich
aan het doen van aanbevelin
gen. Bantry Bay en de Betel
geuse zijn bijgezet in de afde
ling rampen van hét multina
tionale oliebedrijf. In Bantry
herinnert alleen een monu
ment met namen van „de ge
vallenen" aan de hel van
Whiddy Island.
PAUL DE SCHIPPER
„Berging ran de eeuw" met
als ondertitel„Nederlandse
bergers in de hel ran Whiddy
Island" rerscheen bij uitgeve
rij De Boer Maritiem. Auteur:
P. Gerritse, Prijs f 24,90
Ze lopen niet meer met molentjes,
energie-windmolens worden steeds
kerncentrales, de steeds dreigende
zinnig kan zijn self-supporting te wo
waar te maken worden reëler. Dat
Chris Westra en H erman T ossijn dat
Onder het motto „Geen kernenen
bijdrage zijn aan de op hand zijnde
energievoorzieningen
De centrale vraag van het
oek waarop zeer uitvoerig
antwoord wordt gegeven is:
loe kan ik een windmolen
'ouwen, die mijn huis van
lektriciteit voorziet? Bij het
«antwoorden van de vele vra-
;en wordt ervan uitgegaan dat
et boek gehanteerd moet
unnen worden door mensen
met verschillende opleidingen,
yir zit zeven jaar ervaring in
'erwerkt. Toen Roel van Duijn
iog gemeenteraadslid in Am
sterdam was stelde hij op het
uis van Chris Westra een zelf-
ebouwde windmolen in wer
ing, waarmee voorzien kon
orden in eigen elektriciteit.
Steeds meer mensen wilden
n de volgende jaren antwoor
den op de vraag: Hoe doe je
at? Op de eerste plaats is dit
findwerkboek dan ook be-
temd voor zelfbouwers. Maar
e samenstellers mikken ook
:Op de beleidsmakers en be
slissers. „Uit ervaring is ons
puidelijk geworden dat maar
'einig mensen die beslissin-
,on nemen op energiegebied op
je hoogte zijn van de moge
lijkheden van zon- en wind
energie. Zelfs politici in Den
Taag hebben niet in de gaten
at windenergie in mdustrieel
opzicht voor ons land kan be
ekenen", aldus Chris Westra.
Het staat voor de beide au-
